Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 listopada 2024 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni VI Wydział Gospodarczy, w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Justyna Supińska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Marta Denc

po rozpoznaniu w dniu 20 listopada 2024 roku w Gdyni

w postępowaniu gospodarczym

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.

przeciwko Towarzystwo (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 1 590 złotych (jeden tysiąc pięćset dziewięćdziesiąt złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 12 maja 2022 roku do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

III.  zasądza od pozwanego Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 1 676,04 złotych (jeden tysiąc sześćset siedemdziesiąt sześć złotych cztery grosze) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty , tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na oryginale właściwy podpis

Sygn. akt VI GC 1388/23

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 24 października 2023 roku powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. domagał się zasądzenia od pozwanego Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 1 749 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 20 maja 2022 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w związku z uszkodzeniem pojazdu marki N. model Q. numerze rejestracyjnym (...) poszkodowany zlecił naprawę tego pojazdu (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. oraz zgłosił zaistniałą szkodę w pojeździe z ubezpieczenia autocasco pozwanemu. Po przeprowadzonej naprawie zakład naprawczy wystawił poszkodowanemu fakturę na kwotę 10 090,12 złotych netto stosując stawki za prace naprawcze w kwocie 280 złotych netto za roboczogodzinę. Pozwany tytułem odszkodowania wypłacił po weryfikacji powyższej faktury kwotę 8 341,12 złotych netto obniżając stawki za roboczogodzinę prac naprawczych do kwoty 170 złotych netto.

W nakazie zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 06 listopada 2023 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VI GNc 3693/23 starszy referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwany Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. domagał się oddalenia powództwa wskazując, że wysokość odszkodowania została ustalona zgodnie z umową autocasco, wobec czego uwzględniono stawki za prace naprawcze w kwocie 170 złotych netto, zaś stawki zastosowane przez zakład naprawczy w kwocie 280 złotych netto są zawyżone i odbiegają od stawek rynkowych i to niezależnie od tego, czy zakład naprawczy ma podpisaną umowę o współpracy z ubezpieczycielem, czy też nie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 22 marca 2022 roku doszło do uszkodzenia pojazdu marki N. model Q. numerze rejestracyjnym (...) należącego do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W..

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. był uprawniony do obniżenia należnego w związku z naprawą pojazdu podatku vat o 100% kwoty podatku naliczonego.

Z pojazdu marki N. model Q. numerze rejestracyjnym (...) korzystał A. R..

W dniu zdarzenia przedmiotowy pojazd objęty był dobrowolnym ubezpieczeniem autocasco, na mocy umowy zawartej z Towarzystwo (...) spółką akcyjną z siedzibą w W..

Integralną częścią umowy były „Ogólne warunki (...)”.

Potwierdzeniem zawarcia umowy była polisa numer (...).

W umowie zniesiono procentowe pomniejszenie wartości części przy ustalaniu odszkodowania.

polisa – k. 8v akt, „Ogólne warunki (...)” – k. 17-20 akt

Stosownie do § 17 ust. 4 „Ogólnych warunków (...)” wycena kosztów naprawy sporządzana przez ubezpieczyciela lub na jego zlecenie według cen netto (bez vat) wykonywana jest na podstawie indywidualnej oceny uszkodzeń pojazdu związanych z przedmiotowym zdarzeniem, z wykorzystaniem do tego celu informacji na temat realnych kosztów naprawy uzyskanych poprzez analizę aktualnej sytuacji rynkowej (np. ustalenie kosztów naprawy w drodze przetargu/aukcji), której podstawą jest m. in. koszt robocizny ustalony w oparciu o: a) naprawcze normy czasowe określone przez producenta pojazdu i ujęte w systemie A., E. lub D., b) średnią stawkę za 1 roboczogodzinę ustaloną przez ubezpieczyciela na podstawie stawek stosowanych przez: autoryzowane stacje obsługi z województwa, na terenie którego została zawarta umowa ubezpieczenia (w przypadku braku możliwości ustalenia stawki średniej dopuszcza się przyjęcie stawki za 1 roboczogodzinę stosowanej indywidualnie przez wykonawcę naprawy, o ile nie przekracza ona 120% stawki za roboczogodzinę stosowanej dany warsztat w naprawach gwarancyjnych) lub warsztaty naprawcze z województwa, na terenie którego została zawarta umowa ubezpieczenia – w przypadku gdy zostało wprowadzone procentowe pomniejszenie wartości części, zgodnie z § 7 ust. 1 pkt 3 umowy.

„Ogólne warunki (...)” – k. 17-20 akt

W dniu 07 kwietnia 2022 roku A. R. zlecił naprawę uszkodzonego pojazdu marki N. model Q. numerze rejestracyjnym (...) zakładowi naprawczemu – autoryzowanej stacji obsługi pojazdów marki N. – prowadzonemu przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.. Strony uzgodniły stawkę w kwocie 280 złotych netto za roboczogodzinę prac naprawczych.

Tego samego dnia A. R. zawarł ze (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. umowę o przelew wierzytelności z polisy AC przysługującej mu z tytułu odszkodowania w związku z naprawą pojazdu marki N. model Q. numerze rejestracyjnym (...) w celu pokrycia m. in. kosztów naprawy tego pojazdu.

Strony postanowiły, że w razie zaistnienia okoliczności, o których mowa w § 4 ust. 5 zlecenia naprawy, zgodnie z którym jeżeli prawem do odszkodowania dysponuje inna osoba niż zleceniodawca (tu: A. R.), naprawa bezgotówkowa jest możliwa jedynie pod warunkiem przelania prawa do odszkodowania na rzecz zleceniobiorcy w nieprzekraczalnym terminie 6 miesięcy od daty wystawienia faktury vat, tj. od dnia 12 maja 2022 roku. Jednakże w przypadku gdy cedent nie nabędzie od osoby trzeciej tej wierzytelności w powyższym terminie, naprawa staje się naprawą gotówkową, a cedent zobowiązany jest do pełnego pokrycia kosztów naprawy wynikających z faktury, w terminie 7 dni od jej okazania.

niesporne, a nadto: umowa zlecenia naprawy pojazdu – k. 8 akt, umowa o przelew wierzytelności z polisy AC poszkodowanego – k. 9 akt

Po przeprowadzeniu naprawy pojazdu marki N. model Q. numerze rejestracyjnym (...), w dniu 12 maja 2022 roku i w dniu 16 maja 2022 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wystawił działającemu w imieniu właściciela pojazdu (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. fakturę numer (...) na kwotę 10 090,12 złotych netto, z uwzględnieniem stawki za prace naprawcze w kwocie 280 złotych netto (15,9 rbg) oraz fakturę numer (...) na kwotę 140 złotych netto.

faktury – k. 14, 14v akt oraz w aktach szkody – k. 38 akt

W dniu 04 lipca 2022 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. jako cesjonariusz zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. jako cedentem umowę przelewu wierzytelności w postaci pozostałej części odszkodowania w związku z uszkodzeniem pojazdu marki N. model Q. numerze rejestracyjnym (...).

niesporne, a nadto: umowa o przelew wierzytelności – k. 10v akt, pełnomocnictwo – k. 11, 12-13 akt

Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. przyznał i wypłacił tytułem pokrycia kosztów naprawy uszkodzonego w dniu 22 marca 2022 roku pojazdu marki N. model Q. numerze rejestracyjnym (...) kwotę 8 481,12 złotych netto, dokonując weryfikacji stawki za roboczogodzinę prac blacharsko – mechanicznych i lakierniczych z kwoty 280 złotych netto do kwoty 170 złotych netto.

niesporne, a nadto: decyzja – k. 15 akt oraz w aktach szkody – k. 38 akt

Stawki stosowane w okresie likwidacji szkody przez autoryzowane stacje obsługi pojazdów na terenie województwa (...) zawierały się w przedziale od 155 do 270 złotych netto za godzinę prac blacharsko – mechanicznych i prac lakierniczych dla pojazdów marek popularnych oraz od 155 złotych do 355 złotych netto za godzinę tychże prac dla pojazdów marek premium.

opinia biegłego sądowego P. C. – k. 81-85 akt

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie w części, w jakiej pozostawał bezsporny pomiędzy stronami, Sąd ustalił na podstawie oświadczeń stron.

Sąd uwzględnił także wyżej wymienione dowody z dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, w tym znajdujące się w aktach szkody, których zarówno autentyczność, jak i prawdziwość w zakresie twierdzeń w nich zawartych, nie budziła wątpliwości Sądu, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary, tym bardziej, że ich moc dowodowa nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Pozostałe dokumenty nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż nie wnosiły do niej nowych i istotnych okoliczności.

Istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia kwestii spornych w niniejszej sprawie miał natomiast dowód z opinii biegłego sądowego w zakresie techniki i mechaniki motoryzacyjnej oraz ruchu drogowego P. C.. Opinia ta została sporządzona przez osobę posiadającą wiadomości specjalne z powyższego zakresu, a zatem uprawnioną do przeprowadzania badań i sporządzania opinii danego rodzaju. Wykonano ją w sposób rzetelny i obiektywny, zgodnie z zasadami wiedzy fachowej i wymogami przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Biegły sądowy ustalił, że stawki stosowane w okresie likwidacji szkody przez autoryzowane stacje obsługi pojazdów na terenie województwa (...) zawierały się w przedziale od 155 do 270 złotych netto za godzinę prac blacharsko – mechanicznych i prac lakierniczych dla pojazdów marek popularnych oraz od 155 złotych do 355 złotych netto za godzinę tychże prac dla pojazdów marek premium.

W piśmie procesowym z datą w nagłówku „dnia 11 czerwca 2024 roku” (data prezentaty: 2024-06-17, k. 97-100 akt) pozwany Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. wniósł o sporządzenie opinii uzupełniającej podnosząc, że opinia ta jest niepełna, gdyż nie odpowiada postanowieniom „Ogólnych warunków (...)”, które wskazują na średnią stawkę.

Postanowieniem z dnia 20 listopada 2024 roku Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. pominął dowód z opinii uzupełniającej, albowiem postanowienia „Ogólnych warunków (...)” w tym zakresie z uwagi na ich nieprecyzyjność w sposobie ustalaniu stawki za prace naprawcze nie znajdowały w niniejszej sprawie zastosowania, o czym szerzej poniżej. Wobec zaś braku rzetelnego i jednoznacznego wskazania w umowie sposobu obliczenia stawki (w tym m. in. rodzaju średniej) za prace naprawcze pojęcie tejże stawki należało wyjaśniać w kontekście stawek stosowanych na rynku lokalnym (tak Sąd Okręgowy w Białymstoku w uzasadnieniu wyroku z dnia 04 grudnia 2017 roku, sygn. akt VII Ga 484/17). Na marginesie jedynie wskazać należy, że wyliczenie średniej arytmetycznej na podstawie danych przedstawionych przez biegłego sądowego nie wymagało wiadomości specjalnych, niemniej jednak postanowienia umowy nie wskazywały na ten rodzaj średniej.

Na powyższą decyzję procesową Sądu żadna ze stron nie złożyła zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c.

W tym miejscu odnosząc się natomiast do przedłożonej przez pozwanego opinii (k. 99-100 akt), z której wynikało, że średnia stawka za prace naprawcze autoryzowanego serwisu naprawczego działającego w województwie (...) w 2022 roku wynosiła 185 złotych netto, to Sąd miał na uwadze, że w opinii tej uwzględniono m. in. stawki, jakie stosowały podmioty współpracujące z pozwanym (tzw. warsztaty rekomendowane). W ocenie Sądu stawki takie, tj. stawki, jakie zakłady naprawcze stosowały w ramach współpracy z ubezpieczycielem, nie mają charakteru rynkowego i nie powinny zostać uwzględnione, miernikiem faktycznego poziomu cen usług na rynku lokalnym są bowiem ceny wolnorynkowe określone popytem i podażą, a nie przypadki odstępstw od nich, wobec czego stawki stosowane za prace naprawcze w rozliczeniach z ubezpieczycielem w ramach zawartych z ubezpieczycielem umów o współpracy nie mogą być uznane za reprezentatywne i miarodajne. Poszkodowanemu przysługuje prawo wyboru warsztatu naprawczego, któremu powierzy dokonanie naprawy uszkodzonego pojazdu i w uprawnieniu tym nie może być też ograniczany w szczególności poprzez narzucanie mu przez ubezpieczyciela dokonywania naprawy w tych zakładach naprawczych, z którymi ubezpieczyciel ma podpisane umowy o współpracy, dzięki czemu zakład ten stosuje niższe stawki, a co przekłada się na wysokość ustalonego odszkodowania i co miałoby rodzić negatywne konsekwencje dla poszkodowanego w przypadku nieskorzystania z oferty ubezpieczyciela (w postaci zaniżonego odszkodowania). Obniżone stawki za roboczogodzinę prac naprawczych wynikające z umów zawartych z ubezpieczycielem i obowiązujące wyłącznie w rozliczeniach z tymże nie mają więc charakteru rynkowego i nie powinny zostać uwzględnione, miernikiem faktycznego poziomu cen usług na rynku lokalnym są bowiem jak już wskazano powyżej – ceny wolnorynkowe, a nie przypadki odstępstw od nich w postaci np. rabatów uwarunkowanych dodatkowymi czynnikami.

Wskazać również należy, że pozwany nie wykazał, ażeby powód był też tzw. warsztatem rekomendowanym przez pozwanego w przypadku napraw pojazdów marki N., a zatem, by w niniejszej sprawie miała obowiązywać stawka ustalona z ubezpieczycielem.

Nadto zważyć należy, że mimo iż pozwany sam w powyższej opinii wskazał, że średnia arytmetyczna stawka w województwie (...) w 2022 roku wynosiła 185 złotych netto, w odszkodowaniu wypłaconym w związku z uszkodzeniem w marcu 2022 roku pojazdu marki N. model Q. numerze rejestracyjnym (...) ubezpieczyciel nie zastosował tej stawki, lecz stawkę niższą – w kwocie 170 złotych netto.

Mając na uwadze powyższe Sąd w całości oparł się na opinii biegłego sądowego podzielając słuszność założeń i wniosków i nie znajdując jakichkolwiek podstaw do zdezawuowania wartości tejże opinii i jej mocy dowodowej.

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

W niniejszej sprawie powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. domagał się zasądzenia od pozwanego Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 1 749 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 20 maja 2022 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu – tytułem pozostałej części należnego mu odszkodowania w związku z uszkodzeniem pojazdu marki N. model Q. numerze rejestracyjnym (...), a które zostało przez pozwanego obniżone z uwagi na zweryfikowanie stawki za roboczogodzinę prac blacharsko – mechanicznych i lakierniczych (15,9 rbg) z kwoty 280 złotych netto do kwoty 170 złotych netto.

W niniejszej sprawie bezsporny między stronami był fakt zaistnienia zdarzenia powodującego szkodę, zawarcie umowy dobrowolnego ubezpieczenia autocasco i co do zasady – fakt umownej odpowiedzialności pozwanego oraz legitymacja procesowa powoda i wartość odszkodowania w kwocie netto. Istota sporu sprowadzała się natomiast do ustalenia wysokości należnego od pozwanego odszkodowania z umowy ubezpieczenia autocasco wobec zweryfikowania przez pozwanego zastosowanych przez powoda stawek za godzinę prac naprawczych.

Zgodnie z treścią art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, przy czym przy ubezpieczeniu majątkowym, a takim jest ubezpieczenie autocasco, sprowadza się to do zapłaty określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku.

Sposób ustalania wysokości świadczenia oraz wypłaty odszkodowania uregulowany był w „Ogólnych warunkach (...)”, które stanowiły podstawę wzajemnych praw i obowiązków stron umowy, tj. poszkodowanego oraz pozwanego.

Stosownie do § 17 ust. 4 „Ogólnych warunków (...)” wycena kosztów naprawy sporządzana przez ubezpieczyciela lub na jego zlecenie według cen netto (bez vat) wykonywana jest na podstawie indywidualnej oceny uszkodzeń pojazdu związanych z przedmiotowym zdarzeniem, z wykorzystaniem do tego celu informacji na temat realnych kosztów naprawy uzyskanych poprzez analizę aktualnej sytuacji rynkowej (np. ustalenie kosztów naprawy w drodze przetargu/aukcji), której podstawą jest m. in. koszt robocizny ustalony w oparciu o: a) naprawcze normy czasowe określone przez producenta pojazdu i ujęte w systemie A., E. lub D., b) średnią stawkę za 1 roboczogodzinę ustaloną przez ubezpieczyciela na podstawie stawek stosowanych przez: autoryzowane stacje obsługi z województwa, na terenie którego została zawarta umowa ubezpieczenia (w przypadku braku możliwości ustalenia stawki średniej dopuszcza się przyjęcie stawki za 1 roboczogodzinę stosowanej indywidualnie przez wykonawcę naprawy, o ile nie przekracza ona 120% stawki za roboczogodzinę stosowanej dany warsztat w naprawach gwarancyjnych) lub warsztaty naprawcze z województwa, na terenie którego została zawarta umowa ubezpieczenia – w przypadku gdy zostało wprowadzone procentowe pomniejszenie wartości części, zgodnie z § 7 ust. 1 pkt 3 umowy.

W niniejszej sprawie powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. dokonał naprawy uszkodzonego pojazdu marki N. model Q. numerze rejestracyjnym (...) przy zastosowaniu stawek za roboczogodzinę usług blacharsko – mechanicznych i lakierniczych w kwocie odpowiednio 280/280 złotych netto. Pozwany zaś ustalił należne odszkodowanie uwzględniając stawki za roboczogodziny tych prac w kwocie 170/170 złotych netto.

Mając na względzie powyższe, konieczne zatem stało się rozstrzygnięcie, czy w związku z zapisami zawartymi w „Ogólnych warunkach (...)”, pozwany miał prawo weryfikować wysokość stawek za roboczogodziny prac blacharsko – mechanicznych oraz lakierniczych, odmawiając zapłaty odszkodowania w pełnej wysokości.

Jak wynikało z powyżej powołanych postanowień § 17 ust. 4 „Ogólnych warunków (...)”, który znajdował zastosowanie w niniejszej sprawie w związku z udokumentowaniem przez poszkodowanego za pomocą faktury poniesionych kosztów naprawy, odszkodowanie było kalkulowane m. in. jako stawka za 1 roboczogodzinę ustaloną w oparciu o średnie stawki stosowane przez autoryzowane stacje obsługi (ASO) z województwa, na terenie którego została zawarta umowa ubezpieczenia, gdy w umowie zostało zniesione procentowe pomniejszenie wartości części (tak, jak to miało miejsce w niniejszej sprawie).

W pierwszym rzędzie wskazać należy, że ustalając idealną średnią wysokość stawek stosowanych w warsztatach naprawczych należałoby posłużyć się określoną metodologią, od której założeń uzależniony byłby wynik końcowy, tj. wyliczenie wysokości takiej idealnej stawki. W przypadku umów ubezpieczenia majątkowego autocasco o sposobie kalkulacji odszkodowania ubezpieczeniowego, a więc między innymi o sposobie ustalania stawki za roboczogodzinę kształtującej koszt przywrócenia pojazdu do stanu sprzed wypadku – w pierwszej kolejności przesądzać winny postanowienia umowne zawarte w tym przypadku w § 17 „Ogólnych warunków (...)”. Wskazać jednakże należy, iż zgodnie z art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Jak wynika z definicji kodeksowej zobowiązanie ubezpieczyciela dotyczy spełnienia określonego świadczenia. Zwrot ten oznacza, iż treść umowy powinna określać co najmniej sposób ustalenia świadczenia odszkodowawczego w taki sposób, ażeby w chwili zajścia wypadku objętego ubezpieczeniem możliwe było obiektywne zweryfikowanie wysokości odszkodowania bez odwoływania się do swobodnego uznania jednej ze stron, a w szczególności swobodnego uznania strony zobowiązanej do świadczenia.

W przedmiotowej sprawie postanowienia ogólnych warunków umów nie spełniają wskazanego wyżej kryterium. Ogólnikowo sformułowane postanowienia zawarte w § 17 ust. 4 „Ogólnych warunków (...)” mówiące o ustalaniu kosztu robocizny w oparciu o „średnie stawki stosowane przez autoryzowane stacje obsługi z województwa, na terenie którego została zawarta umowa ubezpieczenia” nie dają żadnej podstawy do wskazania sposobu obliczania takiej stawki, który dałby się ująć w ramy obiektywnie weryfikowalnej metodologii ustalania stawki za roboczogodzinę będącej podstawą kalkulacji odszkodowania, nie wskazując ani liczby zakładów naprawczych, którą należy wziąć pod uwagę w wyliczeniach, przy czym oczywistym jest, że uwzględnienie wszystkich zakładów naprawczych danej kategorii nie zawsze będzie możliwe, ani rodzaju średniej, a jest ich kilkanaście, i nie musi być to średnia arytmetyczna – brak jest przy tym podstaw, wobec ograniczonej inicjatywy dowodowej stron – by ustalać, że taka właśnie – co do średniej arytmetycznej – była wola stron, nie znajduje to bowiem oparcia w treści postanowień umowy. Kryteria, w oparciu o które ma być ustalone świadczenie ubezpieczyciela – odszkodowanie, winne być określone precyzyjne, bez wątpliwości interpretacyjnych, a nie rozumiane intuicyjnie. Takie nieprecyzyjne zapisy, jak omawiany powyżej, nie mogą być zatem podstawą do jednostronnych i arbitralnych ustaleń pozwanego zmierzających do wyliczenia odszkodowania ubezpieczeniowego. Takie ich rozumienie powodowałoby bowiem, że de facto od woli strony stosunku zobowiązaniowego – w tym przypadku wyłącznie ubezpieczyciela, zależałaby wysokość umówionego świadczenia, w tym przypadku – odszkodowania. Jest zaś oczywistym, że taka interpretacja byłaby sprzeczna zarówno z treścią art. 807 § 1 k.c. w zw. z art. 805 k.c., jak i z treścią art. 353 ¹ k.c. jako sprzeczna z właściwością (naturą) stosunku zobowiązaniowego, co powodowałoby nieważność takiego postanowienia na podstawie art. 58 k.c.

Jak wyżej zaznaczono nie ulega wątpliwości, iż strony dobrowolnego ubezpieczenia majątkowego mogą ustalić umownie sposób kalkulacji świadczenia odszkodowawczego, które – zgodnie z takimi ustaleniami – może nie pokrywać całości uszczerbku majątkowego ubezpieczonego. Uzgodnienie stawki za roboczogodzinę także jest poddane woli stron. Jednakże dopóki ubezpieczyciel jako profesjonalny podmiot nie określi takiego sposobu na tyle precyzyjnie, że możliwa będzie jednoznaczna weryfikacja takiej stawki w oparciu o obiektywne kryteria, postanowienia umów ubezpieczeniowych nie mogą być w tym zakresie interpretowane na niekorzyść ubezpieczonego. Podgląd ten jest powszechnie akceptowany w orzecznictwie (tak Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 lutego 1996 roku, sygn. akt I ACr 37/96, czy Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 09 lipca 1997 roku, sygn. akt I ACa 181/97). W przedmiotowej sprawie – ze względu na zastosowanie wzorca umownego oraz ze względu na brak inicjatywy dowodowej stron – w ograniczonym zakresie możliwe było badanie zgodnego zamiaru stron w odniesieniu do sposobu ustalania stawki za roboczogodzinę prac warsztatowych, w tym rodzaju średniej. Z tego względu Sąd w tej kwestii oparł się raczej na celu umowy, którym jest niewątpliwie uzyskanie przez ubezpieczonego wyrównania uszczerbku majątkowego powstałego w wyniku zajścia wypadku objętego umową ubezpieczeniową, a dla ubezpieczyciela uzyskanie składki.

Jeżeli zatem ubezpieczony – zgodnie z procedurami przewidzianymi w ogólnych warunkach ubezpieczenia – dokonał naprawy ubezpieczonego pojazdu korzystając z usług warsztatu naprawczego funkcjonującego na lokalnym rynku, to o wysokości odszkodowania powinna przesądzać stawka stosowana przez ten warsztat, jeżeli mieści się ona w przedziale cen rynkowych na danym obszarze, w tym ustalonym zgodnie z umową. Taki pogląd podyktowany jest nie tylko przywołanymi wyżej argumentami, ale także faktem, iż w przypadku stawek za roboczogodzinę na rynku danych usług istnieje ich pewien przedział i niemożliwym jest arbitralne ustalenie jednej uśrednionej stawki. W obecnej sytuacji rynkowej opartej na wolności prowadzenia działalności gospodarczej wysokość tak ustalonej stawki byłaby zawsze uzależniona od metodologii przyjętej do jej wyznaczenia i dopóki metodologia taka nie znajdowałaby podstaw w postanowieniach umownych lub powszechnie obowiązujących przepisach prawa, jej stosowanie zawsze należałoby ocenić jako dowolne.

Weryfikując zasadność żądania powoda należało zatem ustalić in concreto, czy żądana przez wykonującego naprawę powoda stawka mieści się w przedziale cen stosowanych na lokalnym rynku rozumianym – zgodnie z umową jako obszar województwa. Wobec bowiem braku rzetelnego i jednoznacznego wskazania w umowie sposobu obliczenia stawki za prace naprawcze pojęcie tejże stawki należało wyjaśnić w kontekście stawek stosowanych na rynku lokalnym (tak Sąd Okręgowy w Białymstoku w uzasadnieniu wyroku z dnia 04 grudnia 2017 roku, sygn. akt VII Ga 484/17).

Jak wynikało z opinii biegłego sądowego P. C. stawki stosowane w okresie likwidacji szkody przez autoryzowane stacje obsługi pojazdów na terenie województwa (...) zawierały się w przedziale od 155 do 270 złotych netto za godzinę prac blacharsko – mechanicznych i prac lakierniczych dla pojazdów marek popularnych oraz od 155 złotych do 355 złotych netto za godzinę tychże prac dla całego rynku, z uwzględnieniem pojazdów marek premium, przy czym nie budzi wątpliwości, że do tych ostatnich nie należał uszkodzony pojazd marki N.. W ocenie Sądu w tych okolicznościach uznać należało, że miarodajne jest przyjęcie stawek stosowanych (ale nie średnich – brak bowiem w umowie, jak już wskazano powyżej, precyzyjnego określenia owej średniej, w tym w szczególności, że ma to być średnia arytmetyczna, czy liczby podmiotów uwzględnionych w wyliczaniu owej średniej) na terenie województwa (...) przez autoryzowane stacje obsługi pojazdów marek popularnych. W tej sytuacji, mimo, że w określonym przez biegłego sądowego przedziale (155-270 złotych netto) również mieściły się stawki przyjęte przez pozwanego (170 złotych netto), uwzględnić należało w kosztach naprawy przedmiotowego pojazdu stawkę za prace naprawcze w kwocie 270 złotych netto za godzinę prac blacharsko – mechanicznych i lakierniczych jako stawkę rynkową, a jednocześnie najbardziej zbliżoną do tej, jaka została zastosowana przez powoda, który jest jedynym w województwie (...) autoryzowanym serwisem obsługi pojazdów marki N., a pojazd tej właśnie marki uległ uszkodzeniu. W tej zaś sytuacji uzasadnione było powierzenie dokonania naprawy pojazdu właśnie powodowi i nie sposób czynić zarzutu poszkodowanemu, że nie zlecił naprawy autoryzowanej stacji obsługi pojazdów innej marki. Jednocześnie zaś powód nie wykazał, aby istniały jakieś szczególne względy po stronie poszkodowanego uzasadniające powierzenie naprawy pojazdu powodowi za stawkę wyższą, nie występującą na rynku w przypadku marek popularnych, tj. w kwocie 280 złotych netto.

Mając na względzie powyższe pozwany zobowiązany był do wypłacenia powodowi jako następcy prawnemu poszkodowanego odszkodowania obejmującego m. in. koszt robocizny w kwocie 4 293 złotych netto (15,9 rbg x 270 złotych netto), zaś z powyższego tytułu pozwany zapłacił powodowi dotychczas kwotę 2 703 złotych (15,9 rbg x 170 złotych netto), co prowadziło do wniosku, że żądanie powoda zasługuje na uwzględnienie w zakresie kwoty 1 590 złotych netto.

Uwzględniając powyższe Sąd na podstawie przywołanych wyżej zapisów § 17 ust. 4 „Ogólnych warunków (...)” w zw. z art. 353 ¹ k.c. w zw. z art. 58 k.c. oraz art. 805 § k.c. w zw. z art. 481 k.c. w punkcie pierwszym wyroku zasadził od pozwanego Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 1 590 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 12 maja 2022 roku do dnia zapłaty.

Uznając zaś dalej idące żądanie pozwu za niezasadne z przyczyn wskazanych powyżej, Sąd oddalił je w punkcie drugim wyroku na podstawie wymienionych wyżej regulacji w zw. z art. 6 k.c. stosowanych a contrario.

O kosztach procesu Sąd orzekł jak w punkcie trzecim wyroku zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów określoną w art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c.

W niniejszej sprawie powód wygrał sprawę w 90,91%, a pozwany w 9,09%.

Koszty poniesione przez powoda wyniosły kwotę 1 935,32 złotych (opłata sądowa od pozwu – 200 złotych, koszty zastępstwa procesowego – 900 złotych, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 złotych oraz wykorzystana zaliczka na poczet opinii biegłego sądowego – 818,32 złotych).

Koszty poniesione przez pozwanego wyniosły kwotę 917 złotych (koszty zastępstwa procesowego – 900 złotych, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 złotych).

Powodowi zatem należy się zwrot kosztów procesu w kwocie 1 759,40 złotych (90,91% z kwoty 1 935,32 złotych), zaś pozwanemu – w kwocie 83,36 złotych (9,09% z kwoty 917 złotych).

Po skompensowaniu obu powyższych kwot pozwany winien zwrócić powodowi kwotę 1 676,04 złotych, którą Sąd zasądził na jego rzecz w punkcie trzecim wyroku (wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty).

Na marginesie wskazać nadto należy, że zarządzeniem z dnia 20 listopada 2024 roku zarządzono (po uprawomocnieniu się wyroku) zwrócenie powodowi niewykorzystanej części zaliczki w kwocie 181,68 złotych oraz zwrócenie pozwanemu niewykorzystanej zaliczki w kwocie 1 500 złotych.

Na oryginale właściwy podpis