Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 07 maja 2025 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni VI Wydział Gospodarczy, w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Justyna Supińska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Marta Denc

po rozpoznaniu w dniu 02 kwietnia 2025 roku w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa M. D.

przeciwko B. (...) z siedzibą w R.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego B. (...) z siedzibą w R. na rzecz powoda M. D. kwotę 5 442,12 złotych (pięć tysięcy czterysta czterdzieści dwa złote dwanaście groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 28 sierpnia 2024 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego B. (...) z siedzibą w R. na rzecz powoda M. D. kwotę 2 217 złotych (dwa tysiące dwieście siedemnaście złotych) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty , tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VI GC 1022/24

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 28 sierpnia 2024 roku powód M. D. domagał się zasądzenia od pozwanego B. (...) z siedzibą w R. kwoty 4 251,46 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 28 sierpnia 2024 roku do dnia zapłaty – tytułem pozostałej części odszkodowania stanowiącej różnicę między kwotą uiszczoną na rzecz powoda przez pozwanego ubezpieczyciela a kwotą stanowiącą uzasadnione koszty naprawy pojazdu, koszty najmu pojazdu zastępczego i koszty holowania wynikające z faktur numer (...) i odpowiadającej wartości należnego podatku vat z tych faktur w 50%, a także kwoty 1 190,66 złotych tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty należności głównej za okres od dnia 02 kwietnia 2022 roku do dnia 27 sierpnia 2024 roku oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że z winy kierującego innym pojazdem, ubezpieczonego od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego, w dniu 14 października 2021 roku doszło do uszkodzenia pojazdu marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) stanowiącego własność (...) spółki akcyjnej z siedzibą we W., a użytkowanego na podstawie umowy leasingu przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł.. Poszkodowany zlecił naprawę uszkodzonego pojazdu powodowi, który po przeprowadzeniu naprawy wystawił na jego rzecz z tytułu kosztów naprawy fakturę numer (...) na kwotę 36 962,18 złotych netto (plus 8 501,32 złotych tytułem podatku vat). Nadto poszkodowany zlecił powodowi usługę holowania uszkodzonego pojazdu, po wykonaniu której powód wystawił fakturę numer (...) na kwotę 487,80 złotych netto (plus 112,50 złotych tytułem podatku vat). Poszkodowany wynajął również od powoda pojazd zastępczy na okres 43 dni po stawce w kwocie 250 złotych netto, za co powód wystawił fakturę numer (...) na kwotę 10 750 złotych netto (plus 2 472,50 złotych tytułem podatku vat).

Pozwany po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego przyznał odszkodowanie w łącznej kwocie 49 949,53 złotych nie uwzględniając w żadnym zakresie wartości podatku vat od faktury dokumentującej koszty naprawy pojazdu.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 10 września 2024 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VI GNc 3067/24 starszy referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwany B. (...) z siedzibą w R. wniósł o oddalenie powództwa podnosząc, że brak jest podstaw do dopłaty podatku vat, gdyż pozwany był zobowiązany pokryć szkodę jedynie w wartości netto, bo decyduje o tym możliwość odliczenia podatku vat właściciela pojazdu, gdyż to w jego majątku powstaje szkoda, a właścicielem pojazdu był leasingodawca, zaś ciążący na leasingobiorcy obowiązek utrzymania rzeczy w stanie niepogorszonym nie obejmuje przypadków, w których uszkodzenie lub zniszczenie rzeczy jest skutkiem działań osób trzecich.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 14 października 2021 roku miała miejsce kolizja drogowa, w wyniku której uszkodzony został pojazd marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...).

Właścicielem tego pojazdu był (...) spółka akcyjna z siedzibą we W., zaś jego użytkownikiem na podstawie umowy leasingu – (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł..

(...) spółka akcyjna z siedzibą we W. był uprawniony do obniżenia należnego podatku vat o 100% kwoty podatku naliczonego.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. był uprawniony do obniżenia należnego podatku vat o 50% kwoty podatku naliczonego.

Sprawca szkody ubezpieczony był w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w B. (...) z siedzibą w R..

niesporne, a nadto: oświadczenie – k. 26 akt

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. zlecił usługę holowania i przeprowadzenie naprawy pojazdu marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) po zdarzeniu z dnia 14 października 2021 roku M. D., zaś na czas związany z tą naprawą wynajął również od M. D. pojazd zastępczy po stawce w kwocie 250 złotych netto za dobę najmu.

W dniu 14 października 2021 roku M. D. wystawił (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. fakturę numer (...) tytułem holowania pojazdu na kwotę 600 złotych brutto (487,80 złotych netto i 112,20 złotych podatku vat).

faktura – k. 27 akt

W związku z zakończeniem naprawy pojazdu marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...), w dniu 15 grudnia 2021 roku M. D. wystawił (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. fakturę numer (...) tytułem kosztów naprawy na kwotę 45 463,50 złotych brutto (36 962,18 złotych netto i 8 501,32 złotych podatku vat) oraz fakturę numer (...) tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego przez 43 dni na kwotę 13 222,50 złotych brutto (10 750 złotych netto i 2 472,50 złotych podatku vat).

faktury – k. 28-29, 30 akt

B. (...) z siedzibą w R. po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego wypłacił odszkodowanie w łącznej kwocie 49 491,53 złotych, w tym koszty naprawy pojazdu w wartości netto, koszty holowania w wartości netto (487 złotych) + 50% podatku vat i koszty najmu pojazdu zastępczego w wartości netto + 50% podatku vat.

niesporne, a nadto: decyzje – k. 31-32, 33-34, 35-36 akt oraz w aktach szkody – k. 63 akt

W dniu 14 października 2021 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. zawarł z M. D. umowę cesji wierzytelności – prawa do odszkodowania przysługującego mu w związku ze szkodą w pojeździe marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) likwidowaną przez B. (...) z siedzibą w R., w tym m. in. w zakresie kosztów naprawy pojazdu, najmu pojazdu zastępczego i holowania.

umowa przelewu wierzytelności – k. 22 akt

W dniu 06 maja 2024 roku (...) spółka akcyjna z siedzibą we W. zawarł z M. D. umowę cesji wierzytelności – prawa do odszkodowania przysługującego mu w związku ze szkodą w pojeździe marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) likwidowaną przez B. (...) z siedzibą w R..

umowa cesji wierzytelności z polisy ubezpieczeniowej – k. 23-24 akt, pełnomocnictwo – k. 25 akt

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił na podstawie oświadczeń stron w zakresie, w jakim nie były one kwestionowane przez stronę przeciwną.

Sąd uwzględnił także dowody z dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, w tym znajdujące się w aktach szkody numer (...), których prawdziwość nie była przez nie kwestionowana i które nie budziły wątpliwości Sądu co do swej wiarygodności, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary.

Pozostałe dokumenty nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, bowiem nie wnosiły do niej nowych i istotnych okoliczności.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 02 kwietnia 2024 roku Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 4 k.p.c. pominął dowód z przesłuchania stron, albowiem mimo prawidłowego wezwania ani powód ani osoby uprawnione do reprezentowania pozwanego nie stawiły się i nie usprawiedliwiły swojej nieobecności.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 02 kwietnia 2024 roku Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. pominął dowód z umowy leasingu, bowiem nie było sporne, że pojazd marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) był w spornym okresie własnością (...) spółki akcyjnej z siedzibą we W., zaś metody i częstotliwość rozliczeń tego leasingodawcy z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł., jak i rodzaj zawartej między nimi umowy leasingu pozostawały bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy wobec ciążącego na tym podmiocie (leasingobiorcy) ustawowego obowiązku utrzymywania rzeczy będącej przedmiotem leasingu w należytym stanie, dokonywania jej konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym z uwzględnieniem jej zużycia wskutek prawidłowego używania oraz ponoszenia ciężarów związanych z własnością lub posiadaniem rzeczy (art. 709 ⁷ k.c.). W tym zaś miejscu wskazać należy, że przepis ten nie ogranicza napraw, których dokonywać ma korzystający jedynie do zwykłych napraw (za uszkodzenia, za które on – leasingobiorca – odpowiada), lecz opisuje je mianem niezbędnych do zachowania rzeczy w niepogorszonym stanie. A skoro przepis powyższego nie rozróżnia, przyjąć należy, że naprawa pojazdu po kolizji, za którą odpowiada inny uczestnik ruchu, wchodzi w zakres obowiązków biorącego w leasing. Taką interpretację wzmacnia także brzmienie art. 709 ⁸ k.c. i art. 709 ⁵ k.c., który przesądza, że dopiero utrata rzeczy powoduje rozwiązanie umowy leasingu, o czym szerzej w poniższej części uzasadnienia.

Na powyższe decyzje procesowe Sądu żadna ze stron nie złożyła zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c.

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W niniejszej sprawie powód M. D. domagał się zasądzenia od pozwanego B. (...) z siedzibą w R. kwoty 5 442,12 złotych, w tym kwoty 4 251,46 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 28 sierpnia 2024 roku do dnia zapłaty – tytułem pozostałej części odszkodowania stanowiącej różnicę między kwotą uiszczoną na rzecz powoda przez pozwanego ubezpieczyciela a kwotą stanowiącą uzasadnione koszty naprawy pojazdu, koszty najmu pojazdu zastępczego i koszty holowania wynikające z faktur numer (...) i odpowiadającej wartości należnego podatku vat z tych faktur w 50% i kwoty 1 190,66 złotych tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty należności głównej za okres od dnia 02 kwietnia 2022 roku do dnia 27 sierpnia 2024 roku, a także kosztów procesu.

Kierując zarzuty przeciwko żądaniu pozwu pozwany B. (...) z siedzibą w R. podnosił, że brak jest podstaw do dopłaty podatku vat, gdyż pozwany był zobowiązany pokryć szkodę związaną z naprawą pojazdu jedynie w wartości netto, bo decyduje o tym możliwość odliczenia podatku vat właściciela pojazdu, gdyż to w jego majątku powstaje szkoda, a właścicielem pojazdu był leasingodawca, zaś ciążący na leasingobiorcy obowiązek utrzymania rzeczy w stanie niepogorszonym nie obejmuje przypadków, w których uszkodzenie lub zniszczenie rzeczy jest skutkiem działań osób trzecich.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zasadniczo okoliczności sprawy pozostawały między stronami bezsporne. Strony były zgodne co do tego, że odpowiedzialność za szkodę w pojeździe marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) co do zasady ponosił pozwany jako ubezpieczyciel sprawcy szkody oraz że wypłacił on powodowi odszkodowanie w łącznej kwocie 49 491,53 złotych. Niesporne było również, że pozwany w kwocie wypłaconego odszkodowania uwzględnił koszty naprawy pojazdu w wartości netto, koszty holowania w kwocie 487 złotych netto + 50% podatku vat i koszty najmu pojazdu zastępczego w wartości netto + 50% podatku vat. Jednocześnie nie było w sprawie sporne także i to, że korzystający z pojazdu na podstawie umowy leasingu (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. był uprawniony do obniżenia należnego podatku vat o 50% kwoty podatku naliczonego.

Wobec powyższych stanowisk stron rolą Sądu było ustalenie w pierwszej kolejności, kto w niniejszej sprawie jest poszkodowanym: właściciel pojazdu – leasingodawca, czy korzystający z niego – leasingobiorca. W pierwszym przypadku odszkodowanie obejmujące koszty naprawy pojazdu należałoby wyliczyć bowiem w kwocie netto, w drugim zaś – wraz z naliczonym w 50% podatkiem vat (bo leasingobiorca w niniejszej sprawie jest, jak już wskazano powyżej, uprawniony do obniżenia należnego podatku vat o 50% kwoty podatku naliczonego).

Przedmiotowe zagadnienie było już przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego, który w zapadłej w analogicznym stanie faktycznym i prawnym uchwale z dnia 11 września 2020 roku (sygn. akt III CZP 90/19) odnosząc się do kwestii doliczenia do odszkodowania podatku vat przy pojeździe w leasingu wskazał jednoznacznie, że odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego przysługujące leasingobiorcy w związku z poniesieniem wydatków na naprawę uszkodzonego pojazdu będącego przedmiotem leasingu obejmuje kwotę podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim nie może on obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku zapłaconego. Sąd rozpoznający niniejszą sprawę pogląd ten podziela mając na uwadze, że jeżeli faktura za naprawę uszkodzonego pojazdu została wystawiona na leasingobiorcę, a tak było w tym przypadku, to on, a nie właściciel pojazdu, staje się nabywcą usługi. W rezultacie właściciel pojazdu (leasingodawca) nie ma możliwości ujęcia w kosztach prowadzonej działalności gospodarczej przedmiotowej faktury i rozliczenia podatku vat, bo to nie on jest zleceniodawcą naprawy i zobowiązanym do zapłaty za nią. Status strony poszkodowanej przysługuje zatem w takim wypadku wyłącznie korzystającemu z leasingu, a brak wypłaty odszkodowania w pełni pokrywającego szkodę (tu: wraz z 50% podatkiem vat) naruszałby art. 361 § 2 k.c. i prowadziłby do tego, że wypłacone odszkodowanie nie pokryłoby w pełni poniesionej straty. Zważyć przy tym należy, na co zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w powyższej uchwale, że szkoda nie została zdefiniowana w przepisach kodeksu cywilnego, a w doktrynie trafnie dostrzeżono, że byłby to zabieg nieoperatywny, gdyż ze względu na abstrakcyjny charakter i podstawowe znaczenie tego pojęcia mogłoby to doprowadzić do jego zbytniego zawężenia treściowego. Szkodę w orzecznictwie i doktrynie definiuje się zazwyczaj jako uszczerbek w dobrach poszkodowanego – powstały wbrew jego woli – polegający na różnicy między stanem tych dóbr powstałym wskutek zdarzenia szkodzącego a stanem, jaki by istniał, gdyby nie zaszło to zdarzenie. Ustalenia istnienia i wielkości szkody dokonuje się za pomocą metody dyferencyjnej (różnicowej), która nakazuje przyjąć za szkodę różnicę między rzeczywistym stanem dóbr poszkodowanego z chwili dokonywania ustaleń a stanem hipotetycznym, jaki istniałby, gdyby do zdarzenia sprawczego nie doszło. Jej cechą charakterystyczną jest uwzględnienie wszelkich następstw określonego zdarzenia dla majątku poszkodowanego, a więc nie tylko bezpośrednich skutków dla poszczególnych dóbr. Ustalając rozmiar szkody należy wziąć więc pod uwagę wszelkie następstwa zdarzenia szkodzącego dla majątku poszkodowanego, o ile tylko pozostają w normalnym powiązaniu z tym zdarzeniem, przy czym nie budzi wątpliwości, że może on wykraczać poza konsekwencje bezpośrednie i mieć charakter pośredni. Możliwe jest zatem zaliczenie do zwykłych następstw zdarzenia sprawczego również uszczerbku majątkowego wynikłego z wydatków „wymuszonych” na poszkodowanym przez wystąpienie tego zdarzenia. Uwzględnienia w tym kontekście wymaga także, że szkoda ma charakter dynamiczny. Obok pierwotnego mogą się następnie pojawić dalsze, pozostające w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem uzasadniającym odpowiedzialność odszkodowawczą, uszczerbki majątkowe, zarówno o charakterze utraconych korzyści, jak i strat. Przy szkodach następczych np. niemożności korzystania z pojazdu (koszty najmu pojazdu zastępczego), czy poniesieniu wydatków na naprawę uszkodzonego pojazdu przy szkodzie częściowej, poszkodowanym z umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może być więc posiadacz zależny pojazdu. O tym, kto jest poszkodowanym rozstrzygają konkretne okoliczności faktyczne sprawy. Szkoda majątkowa nie tyle polega w niniejszym przypadku na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie mienia, a na jego naprawieniu z uwagi na zobowiązanie w związku z leasingiem, sama szkoda (w postaci wydatkowania środków na naprawę, w tym podatku vat) jest zaś następstwem uszkodzenia mienia, o jakim mowa w art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2025 roku, poz. 367). Szkoda w tym ujęciu powstaje zatem w majątku posiadacza zależnego, a nie właściciela pojazdu i nie polega na zmniejszeniu wartości uszkodzonego lub zniszczonego pojazdu lub jego pełnej utracie (tamże). W przypadku szkody w pojeździe mechanicznym oddanym w leasing nie można zatem abstrahować od istoty umowy leasingu, w ramach której to wyłącznie korzystający (leasingobiorca), a nie finansujący (leasingodawca) jest uprawniony do korzystania z rzeczy. Obowiązkiem leasingobiorcy (korzystającego) jest utrzymywanie rzeczy będącej przedmiotem leasingu w należytym stanie, dokonywanie jej konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym z uwzględnieniem jej zużycia wskutek prawidłowego używania oraz ponoszenia ciężarów związanych z własnością lub posiadaniem rzeczy (art. 709 ⁷ k.c.), przy czym rezultatem naruszenia tego obowiązku jest możliwość wypowiedzenia przez finansującego umowy leasingu. W tym zaś miejscu raz jeszcze wskazać należy, że przepis ten nie ogranicza napraw, których dokonywać ma korzystający jedynie do zwykłych napraw (za uszkodzenia, za które on – leasingobiorca – odpowiada), lecz opisuje je mianem niezbędnych do zachowania rzeczy w niepogorszonym stanie. A skoro przepis powyższego nie rozróżnia, przyjąć należy, że naprawa pojazdu po kolizji, za którą odpowiada inny uczestnik ruchu, wchodzi w zakres obowiązków biorącego w leasing.

Skoro więc leasingobiorca zleca zgodnie ze spoczywającym na nim obowiązkiem ustawowym (a nie jedynie – umownym, mającym swe źródło w umowie leasingu) naprawę uszkodzonego na skutek wypadku komunikacyjnego pojazdu mechanicznego i ponosi wydatki z tym związane, a taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie – to użytkownik pojazdu (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. zlecił naprawę uszkodzeń w pojeździe marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) i to on, a nie właściciel pojazdu, był zobowiązany do zapłaty za tę naprawę – to należy jego – leasingobiorcę – traktować jako poszkodowanego. W przypadku, gdy szkoda częściowa została wyrządzona w pojeździe mechanicznym będącym przedmiotem leasingu istnieje więc adekwatny związek przyczynowy między zdarzeniem wyrządzającym szkodę w majątku finansującego a powstaniem obowiązku korzystającego (leasingobiorcy) dokonania naprawy pojazdu we własnym imieniu i na własny rachunek. W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalił się przy tym pogląd, że odszkodowanie przysługujące na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego za szkodę powstałą w związku z ruchem tego pojazdu, ustalone według cen części zamiennych i usług obejmuje kwotę podatku od towarów i usług (vat) w zakresie, w jakim poszkodowany nie może obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku naliczonego. Zakresem szkody może być zatem objęta niemożność odliczenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Czynność w postaci naprawy pojazdu podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako usługa, podatek ten ma zatem charakter cenotwórczy (tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 21 lipca 2006 roku, sygn. akt III CZP 54/06). Analogicznie w przypadku, gdy na skutek zdarzenia szkodzącego wydatki na naprawę uszkodzonego pojazdu poniósł leasingobiorca, któremu nie przysługuje na podstawie art. 86a ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (tekst jednolity: Dz. U. z 2024 roku, poz. 361 ze zmianami) prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, to odszkodowanie obejmuje podatek od towarów i usług w części, w jakiej leasingodawca nie jest uprawniony do jego odliczenia. Jedynie odbiorca usługi jest uprawniony do ewentualnego odliczenia podatku od towarów i usług, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (tamże).

Zgodzić się zatem należy z poglądem wyrażonym w obszernie cytowanej powyżej uchwale, że w sytuacji, gdy leasingobiorca jako podmiot wyłącznie uprawniony do korzystania z pojazdu i jednocześnie zobowiązany do utrzymania uszkodzonego pojazdu w należytym stanie pokrywa koszty usług naprawczych (w skład których wchodzi podatek od towarów i usług) koniecznych do przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody wyrządzonej przez inny podmiot, to jest on poszkodowanym. W konsekwencji to jego możliwości odliczenia podatku od towarów i usług decydują o tym, czy i w jakim zakresie odszkodowanie może być pomniejszone o podatek vat. Skoro finansujący (leasingodawca) przekazuje pojazd do wyłącznego korzystania leasingobiorcy, nie zleca naprawy, nie ponosi jej kosztów naprawy i nie jest nabywcą usługi opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, to okoliczność, że ma on status podatnika podatku vat i jego zakres jest pozbawiona istotnego znaczenia. Skoro zaś to leasingobiorca jest nabywcą usługi opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, to finansujący nie może ująć w kosztach prowadzonej działalności gospodarczej wystawionej na korzystającego faktury, w tym ujętego w niej podatku vat. Między stronami umowy leasingu nie ma zatem możliwości ani potrzeby rozliczenia części poniesionej przez korzystającego szkody w postaci ujętego w fakturze podatku od towarów i usług.

Reasumując, raz jeszcze podkreślić należy, że spoczywający na leasingobiorcy obowiązek naprawy pojazdu wynika nie tyle z umowy leasingu, co z przepisu art. 709 ⁷ k.c., zgodnie z którym korzystający zobowiązany jest utrzymywać rzecz w należytym stanie, w szczególności dokonywać jej konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym z uwzględnieniem jej zużycia wskutek prawidłowego używania oraz ponosić ciężary związane z własnością lub posiadaniem rzeczy. Ustawa zatem nakłada na leasingobiorcę obowiązek naprawy pojazdu, czyli usunięcia szkody powstałej na skutek kolizji – i to również w sytuacji, gdy leasingobiorca nie ponosi winy za szkodę, wobec czego w sytuacji, gdy w wykonaniu tego obowiązku zleca on naprawę, ponosi jej koszty i jest nabywcą usługi opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, to on jest poszkodowanym, a brak wypłaty odszkodowania w pełni pokrywającego szkodę (wraz z podatkiem vat, którego nie może odliczyć od podatku należnego) naruszałby art. 361 § 2 k.c. i prowadziłby do tego, że wypłacone odszkodowanie nie pokryłoby w pełni poniesionej straty (w jego mieniu).

W przypadku więc gdy leasingobiorca nie poniósłby żadnych kosztów naprawy pojazdu (bo pojazd nie został naprawiony lub został naprawiony przez leasingodawcę), nie poniósłby w związku z tym zdarzeniem żadnej szkody. Skoro zaś – zgodnie z obowiązującymi go przepisami prawa – dokonał naprawy pojazdu i za tę naprawę zapłacił, to w jego majątku powstała spowodowana tym zdarzeniem szkoda w postaci pomniejszenia jego aktywów (mienia), za co odpowiedzialność gwarancyjną przyjął na siebie pozwany ubezpieczając sprawcę kolizji. Raz jeszcze podkreślić należy, że poszkodowanym jest podmiot, który doznał szkody pozostającej w związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodzącym wbrew swojej woli. W przypadku szkody majątkowej nie może być on każdorazowo identyfikowany z właścicielem rzeczy, który – w zakresie przyznanym mu przez ustawę – może przenieść swoje uprawnienie do korzystania z rzeczy na inny podmiot. Przy szkodach następczych np. niemożności korzystania z pojazdu (koszty najmu pojazdu zastępczego), czy poniesieniu wydatków na naprawę uszkodzonego pojazdu przy szkodzie częściowej, poszkodowanym z umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może być więc również posiadacz zależny pojazdu.

W konsekwencji powyższego podkreślić należy, że przeniesienie wierzytelności w postaci odszkodowania, co niesporne – w kwocie netto przysługującej właścicielowi – (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda nie miało znaczenia prawnego w tym sensie, że podmiot ten jako właściciel pojazdu oddanego w użytkowanie na podstawie umowy leasingu nie ponosił kosztów naprawy tego pojazdu, nie był więc poszkodowanym. Poszkodowanym w sprawie był bowiem leasingobiorcy – (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł., którego obciążał ustawowy obowiązek utrzymywania rzeczy w należytym stanie i który w wykonaniu tego obowiązku poniósł koszty naprawy uszkodzeń pojazdu wyrządzonych mu z winy ubezpieczonego u pozwanego. A zatem to możliwości leasingobiorcy w zakresie odliczania podatku vat, a nie właściciela pojazdu, decydują o zakresie odszkodowania, przy czym niekwestionowane było, że poszkodowany był uprawniony do obniżenia należnego podatku vat o 50% podatku naliczonego.

Skoro leasingobiorca (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. jako zlecający naprawę pojazdu marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) zobowiązany do poniesienia jej kosztów ma status poszkodowanego, a więc to jego możliwości w zakresie odliczania podatku vat decydują o zakresie odszkodowania – rozważyć należało, czy scedował on na powoda wierzytelność o odszkodowanie za naprawę pojazdu wyrażone wartością netto powiększoną o 50% wartości podatku vat, a więc w istocie, czy powodowi przysługuje w sprawie w tej części legitymacja procesowa.

Przechodząc do analizy tego zagadnienia wskazać należy, że z przeprowadzonych w sprawie dowodów jednoznacznie wynikało, że w dniu 14 października 2021 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. zawarł z powodem umowę cesji wierzytelności – prawa do odszkodowania przysługującego mu w związku ze szkodą w pojeździe marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) likwidowaną przez B. (...) z siedzibą w R., w tym m. in. w zakresie kosztów naprawy pojazdu, najmu pojazdu zastępczego i holowania. W świetle zaś powyższego nie było wątpliwości, że powód nabył na podstawie powyższej umowy przelewu od poszkodowanego wobec pozwanego jako ubezpieczyciela sprawcy szkody wierzytelność w takim rozmiarze, jaki przysługiwał poszkodowanemu leasingobiorcy, a więc wraz z 50% wartości podatku vat.

Nadto jak wynikało z przeprowadzonych dowodów, powód wystawił (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. fakturę numer (...) tytułem holowania pojazdu na kwotę 600 złotych brutto, w tym 487,80 złotych netto i 112,20 złotych podatku vat, a także fakturę numer (...) tytułem kosztów naprawy na kwotę 45 463,50 złotych brutto, w tym 36 962,18 złotych netto i 8 501,32 złotych podatku vat oraz fakturę numer (...) tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego przez 43 dni na kwotę 13 222,50 złotych brutto, w tym 10 750 złotych netto i 2 472,50 złotych podatku vat.

W tej sytuacji pozwany zobowiązany był do wypłaty odszkodowania w wartości netto + 50% podatku vat, a więc kwoty 53 742,99 złotych. Skoro zaś dotychczas wypłacił odszkodowanie w kwocie 49 491,53 złotych (44 449,18 złotych + 3 750 złotych + 1 292,35 złotych), roszczenie powoda było zasadne w całości – tak w zakresie żądania pozostałej części odszkodowania (w kwocie 4 251,60 złotych), jak i skapitalizowanych odsetek (w kwocie 1 190,66 złotych).

Mając na uwadze całokształt powyższych rozważań Sąd w punkcie pierwszym wyroku na podstawie art. 822 k.c. w zw. z art. 509 k.c. w zw. z art. 361 k.c. w zw. z art. 362 k.c. w zw. z art. 709 ¹ k.c. w zw. z art. 709 ⁷ k.c. w zw. z art. 509 k.c. w zw. z art. 6 k.c. w zw. z art. 481 k.c. zasądził od pozwanego B. (...) z siedzibą w R. na rzecz powoda M. D. kwotę 5 442,12 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 28 sierpnia 2024 roku do dnia zapłaty.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie drugim wyroku zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2 217 złotych (wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty) tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą składają się kwoty: 400 złotych tytułem opłaty sądowej od pozwu, 1 800 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (na podstawie § 2 punkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2023, poz. 1935) oraz 17 złotych tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

SSR Justyna Supińska

Gdynia, dnia 19 maja 2025 roku