Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 października 2024 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni VI Wydział Gospodarczy, w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Justyna Supińska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Marta Denc

po rozpoznaniu w dniu 23 października 2024 roku w Gdyni

w postępowaniu gospodarczym

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł.

przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w S.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. kwotę 805,53 złotych (osiemset pięć złotych pięćdziesiąt trzy grosze) wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot:



742,03 złotych za okres od dnia 03 lipca 2023 roku do dnia zapłaty,



63,50 złotych za okres od dnia 03 lipca 2023 roku do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie oddala powództwo;

III.  zasądza od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. kwotę 612,50 złotych (sześćset dwanaście złotych pięćdziesiąt groszy) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty , tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VI GC 976/23

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 03 lipca 2023 roku powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S. kwoty 1 231,90 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 16 września 2022 roku doszło uszkodzenia pojazdu marki S. o numerze rejestracyjnym (...). Poszkodowany zgłosił zaistniałą szkodę w pojeździe z ubezpieczenia autocasco pozwanemu i zlecił naprawę pojazdu powodowi, który po jej przeprowadzeniu wystawił fakturę na kwotę 4 196,79 złotych brutto. Pozwany przyjął swoją odpowiedzialność i uregulował należność w kwocie 3 062,01 złotych. Do zapłaty pozostała zatem kwota 1 134,78 złotych, której powód domaga się w niniejszym postępowaniu. Na kwotę dochodzoną pozwem składa się również kwota 97,12 złotych tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty 1 134,78 złotych za okres od dnia 17 października 2022 roku do dnia 29 czerwca 2023 roku.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 24 lipca 2023 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VI GNc 2459/23 starszy referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. wniósł o oddalenie powództwa wskazując, że ubezpieczyciel zgodnie z postanowieniami umowy zweryfikował przesłany przez zakład naprawczy kosztorys, a więc naprawa pojazdu powinna być przeprowadzona z uwzględnieniem weryfikacji pozwanego. Nadto pozwany wskazał, że wypłacone przez pozwanego odszkodowanie w kwocie 3 062,01 złotych uwzględnia 50% podatku vat, albowiem poszkodowany był uprawniony do obniżenia należnego w związku z naprawą pojazdu podatku vat o 50% wartości podatku naliczonego.

W piśmie procesowym z datą w nagłówku „dnia 06 września 2023 roku” (data prezentaty: 2024-05-23, k. 122 akt) pozwany podniósł również zarzut braku rynkowego charakteru stawki stosowanej przez powoda za prace naprawcze (w kwocie 228 złotych netto) i braku uzgodnień kosztów naprawy z pozwanym, czego wymagały postanowienia łączącej strony umowy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16 września 2022 roku doszło do uszkodzenia pojazdu marki S. o numerze rejestracyjnym(...)należącego do M. A..

M. A. był uprawniony do obniżenia należnego w związku z naprawą pojazdu podatku vat o 50% wartości podatku naliczonego.

W dniu zdarzenia przedmiotowy pojazd objęty był dobrowolnym ubezpieczeniem autocasco, na mocy umowy zawartej z (...) spółką akcyjną z siedzibą w S.. Integralną częścią umowy były „Ogólne Warunki (...)

Umowa ubezpieczenia zawarta została w wariancie serwisowym, a sumę ubezpieczenia określono w wariancie brutto.

niesporne, a nadto: polisa – k. 27, 46 akt, „O gólne Warunki (...)” – k. 47-50 akt, oświadczenie poszkodowanego – k. 51 akt

Zgodnie z § 24 „Ogólnych Warunków (...)” w przypadku przyjęcia w umowie ubezpieczenia wariantu serwisowego rozpoczęcie naprawy, sposób naprawy i wysokość jej kosztów wymagają każdorazowego uprzedniego uzgodnienia z ubezpieczycielem.

Stosownie do postanowienia § 25 ust. 1 „Ogólnych Warunków (...) (...)” w przypadku szkody częściowej wysokość odszkodowania – bez względu na wybrany przez ubezpieczonego warsztat jako miejsce wykonania naprawy – ustalana jest na podstawie faktur za naprawę pojazdu – według uprzednio uzgodnionych z ubezpieczycielem kosztów i sposobu naprawy, z zastosowaniem w wariancie ASO: 1) naprawczych norm czasowych określonych przez producenta pojazdu, 2) średniej arytmetycznej stawki za roboczogodzinę ustalonej w oparciu o ceny usług stosowane przez warsztaty porównywalnej kategorii do warsztatu dokonującego naprawy działające na terenie powiatu naprawy pojazdu, 3) cen części i materiałów określonych przez producenta pojazdu.

Zgodnie zaś z § 26 ust. 3 „Ogólnych Warunków (...)” w razie udokumentowania fakturami naprawy pojazdu dokonanej bez uprzedniego uzgodnienia z ubezpieczycielem, koszty naprawy podlegają weryfikacji do średniej arytmetycznej cen usług naprawczych stosowanych na terenie powiatu właściwego dla miejsca zamieszkania lub miejsca siedziby ubezpieczającego w przypadku, gdy pojazd jest przedmiotem leasingu lub stanowi zabezpieczenie kredytu, nie więcej niż 110 złotych brutto za 1 roboczogodzinę prac blacharskich, lakierniczych i mechanicznych. Natomiast ceny części zamiennych i materiałów (w tym lakierniczych) podlegają weryfikacji maksymalnie do wartości brutto cen określonych przez producenta pojazdu, pomniejszonych o wysokość zużycia eksploatacyjnego, o którym mowa w § 29 ust. 2.

„O gólne Warunki (...) – k. 47-50 akt

M. A. zlecił naprawę pojazdu marki S. o numerze rejestracyjnym (...) zakładowi naprawczemu prowadzonemu przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł.. Strony uzgodniły także stawkę za prace naprawcze w kwocie 228 złotych netto za roboczogodzinę prac blacharsko – mechanicznych i lakierniczych.

W dniu 11 października 2022 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. sporządził kosztorys naprawy pojazdu marki S. o numerze rejestracyjnym (...)po szkodzie z dnia 16 września 2022 roku z zastosowaniem m. in. stawek w kwocie 228 złotych netto za roboczogodzinę prac blacharsko – mechanicznych i lakierniczych i przesłał go ubezpieczycielowi.

W odpowiedzi (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. dokonał weryfikacji powyższego kosztorysu i obniżył stawkę za roboczogodzinę prac naprawczych do kwoty 155 złotych netto.

W oparciu o zweryfikowany kosztorys uznając wskazaną tam wartość kosztów naprawy netto za bezsporną oraz uwzględniając 50% wartości podatku vat od tej kwoty, (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. wystawił M. A. fakturę zaliczkową na kwotę 3 062,01 złotych.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. przeprowadził naprawę pojazdu i po jej wykonaniu wystawił M. A. fakturę końcową na łączną kwotę 4 196,79 złotych brutto, z uwzględnieniem stawek za roboczogodzinę prac blacharsko – mechanicznych i lakierniczych w kwocie 228 złotych netto (280,44 złotych brutto). W fakturze zawarto także adnotację, że „(...) płaci netto + 50% vat”, a nabywca „płaci 50% vat”.

Po odliczeniu wypłaconego już odszkodowania w kwocie 3 062,01 złotych, do zapłaty pozostała jeszcze kwota 1 134,78 złotych brutto.

W dniu 07 listopada 2023 roku (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. przyznał tytułem odszkodowania w związku z uszkodzeniem pojazdu marki S. o numerze rejestracyjnym (...)kwotę 3 062,01 złotych (jako wartość netto + 50% vat).

kalkulacje naprawy – w aktach szkody, k. 52 akt, faktura zaliczkowa – k. 11 akt, wiadomości mailowe – w aktach szkody, k. 52 akt, faktura – k. 9-10 akt, decyzje – w aktach szkody, k. 52 akt

W dniu 30 listopada 2022 roku M. A. zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. umowę przelewu wierzytelności w postaci przysługującego mu odszkodowania w związku z uszkodzeniem pojazdu marki S. o numerze rejestracyjnym (...) w dniu 16 września 2022 roku.

cesja – k. 7 akt, pełnomocnictwo – k. 8 akt

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. jest autoryzowanym zakładem naprawczym pojazdów marki S..

Wysokość stawek za roboczogodzinę prac naprawczych stosowanych w okresie likwidacji szkody na terenie powiatu naprawy pojazdu, tj. terenie P. i okolic, przez warsztaty naprawcze o kategorii porównywalnej z warsztatem naprawczym prowadzonym przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. wynosiła kwotę 160-240 złotych netto.

opinia biegłego sądowego P. C. – k. 107-111 akt

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie w części, w jakiej pozostawał bezsporny pomiędzy stronami, Sąd ustalił na podstawie oświadczeń stron.

Sąd uwzględnił także wyżej wymienione dowody z dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, w tym znajdujące się w aktach szkody, których zarówno autentyczność, jak i prawdziwość w zakresie twierdzeń w nich zawartych nie budziła wątpliwości Sądu, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary.

Sąd nie oparł się jednakże na przedłożonym przez powoda dokumencie w postaci ogólnych warunków ubezpieczeń znajdujących się na k. 19-24 akt, albowiem miały one symbol (...), a tymczasem z treści polisy potwierdzającej zawarcie w niniejszej sprawie umowy ubezpieczenia autocasco wynikało, że integralną jej częścią są „Ogólne Warunki (...)” (które zostały przedłożone przez pozwanego).

Istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia kwestii spornych w niniejszej sprawie miał natomiast dowód z opinii biegłego sądowego w zakresie techniki i mechaniki motoryzacyjnej oraz ruchu drogowego P. C.. Powyższa opinia została sporządzona przez osobę posiadającą wiadomości specjalne z powyższego zakresu, a zatem uprawnioną do przeprowadzania badań i sporządzania opinii danego rodzaju. Wykonano ją w sposób rzetelny i obiektywny, zgodnie z zasadami wiedzy fachowej i wymogami przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Biegły sądowy ustalił, że stawki stosowane w okresie likwidacji szkody przez autoryzowane stacje obsługi pojazdów na terenie P. i okolic zawierały się w przedziale od 160 do 240 złotych netto za godzinę prac blacharsko – mechanicznych i prac lakierniczych. W związku z tym, że żadna ze stron nie wnosiła zastrzeżeń do powyższej opinii, jak też i Sąd nie znalazł podstaw do zdezawuowania jej wartości i mocy dowodowej, podzielając słuszność zawartych w tejże opinii założeń i wniosków, Sąd oparł się na niej w całości dokonując rozstrzygnięcia kwestii spornych w sprawie.

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

W niniejszej sprawie powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S. kwoty 1 231,90 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także kosztów procesu – tytułem pozostałej części odszkodowania w związku z uszkodzeniem w dniu 16 września 2022 roku pojazdu marki S. o numerze rejestracyjnym (...) (w zakresie kwoty 1 134,78 złotych) oraz tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty 1 134,78 złotych za okres od dnia 17 października 2022 roku do dnia 29 czerwca 2023 roku (w zakresie kwoty 97,12 złotych).

Kwestionując żądanie pozwu pozwany (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. podnosił, że zgodnie z postanowieniami umowy zweryfikował przesłany przez zakład naprawczy kosztorys, a więc naprawa pojazdu powinna być przeprowadzona z uwzględnieniem weryfikacji pozwanego. Nadto pozwany wskazał, że wypłacone przez pozwanego odszkodowanie w kwocie 3 062,01 złotych uwzględnia 50% podatku vat, albowiem poszkodowany był uprawniony do obniżenia należnego w związku z naprawą pojazdu podatku vat o 50% wartości podatku naliczonego. Jakkolwiek podniesiony przez pozwanego w piśmie z datą w nagłówku „dnia 06 września 2023 roku” (data prezentaty: 2024-05-23, k. 122 akt) zarzut braku rynkowego charakteru stawki powoda w kwocie 228 złotych netto i braku uzgodnień uznać należało za spóźniony, pozwany był bowiem – po myśli art. 458 ^{( 5 )}§ 2 k.p.c. – zobowiązywany do powołania wszystkich twierdzeń i dowodów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, zaś termin do ich powołania upływał pozwanemu z dniem 15 września 2023 roku (zobowiązanie – k. 58 akt, z.p.o. – 76 akt, przy czym należy zwrócić uwagę, że pismo jest wprawdzie opatrzone datą „dnia 06 września 2023 roku”, jednakże zostało wysłane do Sądu w dniu 21 maja 2024 roku (koperta – k. 123 akt), a więc ponad pół roku po zobowiązaniu) – niemniej jednak zarzut ten i tak w świetle opinii biegłego sądowego nie był zasadny, zaś stawka za prace naprawcze powoda (w kwocie 228 złotych netto) była stawą występującą na wskazanym obszarze, a więc miała rynkowy charakter. Podobnież niezasadny był zarzut braku uzgodnienia kosztów naprawy z ubezpieczycielem, o czym szerzej poniżej.

W tym miejscu wskazać także należy, że zarządzeniem wydanym na rozprawie w dniu 23 października 2024 roku na podstawie art. 205 ³ § 5 k.p.c. nie wyrażono zgody na złożenie przez powoda pisma z datą w nagłówku „dnia 15 października 2024 roku” (data prezentaty: 2024-10-18) i zwrócono je jako złożone bez zarządzenia przewodniczącego, a nadto spóźnione, jako że – zgodnie z jego treścią – miało ono stanowić odpowiedź powoda na pismo pozwanego z maja 2024 roku, które doręczone zostało pełnomocnikowi powoda niemalże 5 miesięcy wcześniej, bo w dniu 31 maja 2024 roku (z.p.o. – k. 135 akt). Odmienna decyzja Sądu prowadziłaby zaś do nieuzasadnionego przewlekania postępowania, rodziłaby bowiem konieczność odroczenia rozprawy i umożliwienia zapoznania się z pismem pełnomocnikowi pozwanego, zaś powód reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika w osobie adwokata nie podjął nawet próby wyjaśnienia, z jakiej przyczyny pismo powyższe nie mogło być złożone wcześniej. Na powyższą czynność procesową żadna ze stron nie złożyła zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c.

Mając na uwadze powyżej zaprezentowane stanowiska stron wskazać należy, że ostatecznie niesporny był między stronami był fakt zaistnienia zdarzenia powodującego szkodę, zawarcie umowy dobrowolnego ubezpieczenia autocasco dotyczącego pojazdu marki S. o numerze rejestracyjnym(...), co do zasady umownej odpowiedzialności pozwanego oraz zakres powstałych w wyniku kolizji drogowej uszkodzeń przedmiotowego pojazdu, sposób jego naprawy i ceny części zamiennych. Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się zaś do ustalenia wysokości należnego od pozwanego odszkodowania z umowy ubezpieczenia autocasco wobec zweryfikowania przez pozwanego zastosowanych przez warsztat naprawczy stawek za godzinę prac blacharsko – mechanicznych i lakierniczych z kwoty 228 złotych netto do kwoty 155 złotych netto, jak też zasadność określenia wartości odszkodowania wraz z pełnym podatkiem vat.

Zgodnie z § 24 „Ogólnych Warunków (...)” w przypadku przyjęcia w umowie ubezpieczenia wariantu serwisowego rozpoczęcie naprawy, sposób naprawy i wysokość jej kosztów wymagają każdorazowego uprzedniego uzgodnienia z ubezpieczycielem. Stosownie natomiast do § 26 ust. 3 „Ogólnych Warunków (...) (...)” w razie udokumentowania fakturami naprawy pojazdu dokonanej bez uprzedniego uzgodnienia z ubezpieczycielem, koszty naprawy podlegają weryfikacji do średniej arytmetycznej cen usług naprawczych stosowanych na terenie powiatu właściwego dla miejsca zamieszkania lub miejsca siedziby ubezpieczającego w przypadku, gdy pojazd jest przedmiotem leasingu lub stanowi zabezpieczenie kredytu, nie więcej niż 110 złotych brutto za 1 roboczogodzinę prac blacharskich, lakierniczych i mechanicznych. Natomiast ceny części zamiennych i materiałów (w tym lakierniczych) podlegają weryfikacji maksymalnie do wartości brutto cen określonych przez producenta pojazdu, pomniejszonych o wysokość zużycia eksploatacyjnego, o którym mowa w § 29 ust. 2.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy zważyć należy, że jak wynikało z ustalonego stanu faktycznego, w tym korespondencji mailowej znajdującej się w aktach szkody, po przyjęciu zlecenia naprawy pojazdu marki S. o numerze rejestracyjnym (...), zakład naprawczy sporządził kalkulację naprawy tego pojazdu z uwzględnieniem stawek za prace naprawcze w kwocie 228 złotych netto za roboczogodzinę tychże prac i przesłał ją ubezpieczycielowi. W odpowiedzi ubezpieczyciel dokonał weryfikacji powyższego kosztorysu i obniżył stawkę za roboczogodzinę prac naprawczych do kwoty 155 złotych netto, zaś w oparciu o tak zweryfikowany kosztorys – uznając wskazaną tam wartość kosztów naprawy netto za bezsporną (co wynika z treści faktury zaliczkowej) oraz uwzględniając 50% wartości podatku vat od tej kwoty – powód wystawił poszkodowanemu M. A. fakturę zaliczkową na kwotę 3 062,01 złotych. Po przeprowadzeniu naprawy powód wystawił poszkodowanemu fakturę końcową na łączną kwotę 4 196,79 złotych brutto, z uwzględnieniem stawek za roboczogodzinę prac blacharsko – mechanicznych i lakierniczych w kwocie 228 złotych netto (280,44 złotych brutto). W fakturze tej zawarto również adnotację, że „(...) płaci netto + 50% vat”, a nabywca „płaci 50% vat”. W dniu 07 listopada 2023 roku zaś ubezpieczyciel przyznał tytułem odszkodowania w związku z uszkodzeniem pojazdu marki S. o numerze rejestracyjnym (...) kwotę 3 062,01 złotych (jako wartość netto + 50% vat), przy czym z wydanej przez pozwanego decyzji nie wynikało, aby ubezpieczyciel podjął jakąkolwiek próbę wyjaśnienia, w jaki sposób ustalił przyjętą przez siebie stawkę jako zgodną z zapisami umowy, w tym „Ogólnych Warunków (...), a z jakich względów zgodności tej odmówił stawce powoda. Co więcej, z decyzji ubezpieczyciela, w tym wydanej w związku z postępowaniem reklamacyjnym w dniu 18 lipca 2023 roiku, również bynajmniej nie wynikało, ażeby przyznane w niej odszkodowanie zostało ustalone w oparciu o postanowienia uprawniające ubezpieczyciela do weryfikacji stawek za prace naprawcze w razie braku uzgodnienia kosztów naprawy, ubezpieczyciel w decyzji tej wprost powołał się jedynie na zapis zawarty w § 24 i § 25 „Ogólnych Warunków (...)” uznając swoją stawkę w kwocie 155 złotych netto jako spełniającą wskazane w tych postanowieniach kryteria.

Powyższa przedstawiona sekwencja zdarzeń jednoznacznie jednak wskazuje, że zakład naprawczy kontaktował się z ubezpieczycielem w celu ustalenia nie tylko zakresu naprawy i sposobu naprawy, ale i wysokości odszkodowania, a zatem zdaniem Sądu powód zainicjował procedurę uzgodnienia kosztów naprawy (przy czym do uzgodnienia doszło co do zakresu i sposobu naprawy), co czyni powoływanie się przez pozwanego na etapie postępowania sądowego na postanowienia zawarte w „Ogólnych Warunków (...)” uprawniające go do weryfikacji stawek za prace naprawcze za nieskuteczne z przyczyn wskazanych poniżej.

W pierwszej kolejności podnieść należy, że Sąd podziela pogląd wyrażony przez Sąd Okręgowy w Gdańsku w uzasadnieniu wyroku z dnia 26 października 2021 roku wydanego w sprawie o sygn. akt XII Ga 643/21 (zapadłego na tle podobnego stanu faktycznego i prawnego), że takie postanowienie (tj. uprawniające do weryfikacji stawek za prace naprawcze w razie braku uzgodnienia kosztów naprawy) nie znajdzie zastosowania w sytuacji – co oczywiste – nie tylko uzgodnienia kosztów naprawy, ale także w sytuacji, gdy strony jedynie podjęły próbę ustalenia kosztów naprawy, w tym wysokości stawki, jaka powinna zostać uwzględniona przy ustalaniu wysokości odszkodowania, choć nie wypracowały wspólnego stanowiska, w tym we wszystkich aspektach. W niniejszej sprawie doszło do uzgodnienia zakresu i sposobu naprawy oraz cen części, strony nie porozumiały się zaś odnośnie do wysokości stawek za prace naprawcze. Przyjęcie odmiennego stanowiska prowadziłoby bowiem – jak wskazał Sąd Okręgowy w Gdańsku w uzasadnieniu powyższego wyroku, co Sąd rozpoznający niniejszą sprawę podziela – do sytuacji, w której pozwany dowolnie i w sposób całkowicie ocenny każdorazowo mógłby zakwestionować np. stawkę stosowaną przez zakład naprawczy, w jego interesie nie leży przecież uzgodnienie kosztów naprawy, skoro konsekwencją braku takiego uzgodnienia jest obniżenie stawki do wskazanej kwoty, a więc okoliczność dla pozwanego ubezpieczyciela korzystna. Analizowane postanowienie (tj. uprawniające do weryfikacji stawek za prace naprawcze w razie braku uzgodnienia kosztów naprawy) znalazłoby zatem zastosowanie jedynie w takiej sytuacji, gdy powód dokonałby naprawy pojazdu bez jakiejkolwiek wcześniejszej konsultacji z ubezpieczycielem, w tym nawet próby porozumienia się co do m. in. jej kosztów, tj. w przypadku gdy poszkodowany przedłożyłby po wykonanej naprawie np. samą fakturę, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca, jeszcze bowiem przed jej wystawieniem i przed naprawą pojazdu powód przedłożył swój kosztorys pozwanemu do konsultacji i uzgodnienia, choć ostatecznie do ustalenia wspólnego stanowiska we wszystkich aspektach (co do stawek za prace naprawcze) nie doszło.

Wobec zaś uznania, że pozwany dokonał obniżenia należnego powodowi odszkodowania niezasadnie powołując się na uprawnienie do weryfikacji stawek za prace naprawcze z uwagi na brak uzgodnienia kosztów naprawy, wskazać należy, co następuje.

W przedmiotowej sprawie strona powodowa dochodzone pozwem roszczenie wywodziła z umowy ubezpieczenia autocasco, której integralną część – na co wskazał sam ubezpieczyciel w swojej decyzji – stanowiły „Ogólne Warunki (...)”, w których określony został szczegółowo sposób ustalenia wysokości kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu, w szczególności w odniesieniu do stawki za roboczogodzinę prac naprawczych (średnia arytmetyczna stawka za roboczogodzinę ustalona w oparciu o ceny usług stosowane przez warsztaty porównywalnej kategorii do warsztatu dokonującego naprawy działające na terenie powiatu naprawy pojazdu). O ile więc strony umowy o dzieło (zlecenia naprawy) związane były postanowieniami umowy przewidującymi zastosowanie stawki za prace naprawcze w kwocie 228 złotych netto, o tyle pozwany nie był stroną tejże umowy, a zatem jej postanowienia go nie wiążą. Pozwany jest natomiast związany postanowieniami umowy ubezpieczenia, w tym regulacją zawartą w „Ogólnych Warunkach (...)” i według zasad tam zawartych zobowiązany jest naprawić szkodę. To one bowiem stanowiły podstawę wzajemnych praw i obowiązków stron umowy, tj. poszkodowanego (powoda) oraz pozwanego.

Stosownie do treści art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, przy czym przy ubezpieczeniu majątkowym, a takim jest ubezpieczenie autocasco, sprowadza się to do zapłaty określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku. Jak wynika z zawartej w art. 805 k.c. definicji kodeksowej zobowiązanie ubezpieczyciela dotyczy spełnienia określonego świadczenia. Zwrot ten oznacza, iż treść umowy powinna określać co najmniej sposób ustalenia świadczenia odszkodowawczego w taki sposób, ażeby w chwili zajścia wypadku objętego ubezpieczeniem możliwe było obiektywne zweryfikowanie wysokości odszkodowania bez odwoływania się do swobodnego uznania jednej ze stron, a w szczególności swobodnego uznania strony zobowiązanej do świadczenia.

W przedmiotowej sprawie postanowienia § 25 ust. 1 „Ogólnych Warunków (...)” nie spełniają wskazanego wyżej kryterium. Zgodnie bowiem z § 25 ust. 1 „Ogólnych Warunków (...)” – w przypadku szkody częściowej wysokość odszkodowania – bez względu na wybrany przez ubezpieczonego warsztat jako miejsce wykonania naprawy – ustalana jest na podstawie faktur za naprawę pojazdu – według uprzednio uzgodnionych z ubezpieczycielem kosztów i sposobu naprawy, z zastosowaniem w wariancie ASO m. in. średniej arytmetycznej stawki za roboczogodzinę ustalonej w oparciu o ceny usług stosowane przez warsztaty porównywalnej kategorii do warsztatu dokonującego naprawy działające na terenie powiatu naprawy pojazdu.

Ogólnikowo sformułowane powyższe postanowienia mówiące o ustalaniu kosztu robocizny w oparciu o wskazaną tam średnią arytmetyczną stawkę bez określenia liczby zakładów naprawczych uwzględnionych w badaniu nie dają podstawy do wskazania sposobu obliczania takiej stawki, który dałby się ująć w ramy obiektywnie weryfikowalnej metodologii ustalania stawki za roboczogodzinę będącej podstawą kalkulacji odszkodowania, zwłaszcza, że oczywistym jest, iż uwzględnienie wszystkich zakładów naprawczych danej kategorii na określonym terytorialnie obszarze nie jest możliwe. Powyższe postanowienie nie wskazuje także kryterium wyboru określonej liczby warsztatów porównywalnej kategorii do warsztatu dokonującego naprawy spośród tychże działających na terenie powiatu naprawy pojazdu, daje więc możliwość ustalania wskazanej w tym postanowieniu średniej w oparciu np. jedynie o dwa badane podmioty, w tym te dwa, które stosują stawki najniższe na wskazanym rynku. Takie nieprecyzyjne i niejednoznaczne we wszystkich aspektach zapisy (rodzaj średniej został bowiem w tym przypadku wprost wskazany, lecz pozostałe kryteria są niewystarczająco zdefiniowane) nie mogą być więc podstawą do jednostronnych i arbitralnych ustaleń pozwanego zmierzających do ustalenia wyliczenia odszkodowania ubezpieczeniowego. Takie ich rozumienie powodowałoby bowiem, że de facto od woli strony stosunku zobowiązaniowego – w tym przypadku ubezpieczyciela, zależałaby wysokość umówionego świadczenia, w tym przypadku – odszkodowania. Jest oczywistym, iż taka interpretacja byłaby sprzeczna zarówno z treścią art. 807 § 1 k.c. w zw. z art. 805 k.c., jak i z treścią art. 353 ¹ k.c. jako sprzeczna z właściwością (naturą) stosunku zobowiązaniowego, co powodowałoby stwierdzenia nieważność takiego postanowienia na podstawie art. 58 k.c.

Jak wyżej zaznaczono nie ulega wątpliwości, iż strony dobrowolnego ubezpieczenia majątkowego mogą ustalić umownie sposób kalkulacji świadczenia odszkodowawczego, które – zgodnie z takimi ustaleniami – może nie pokrywać w całości uszczerbku majątkowego ubezpieczonego. Uzgodnienie stawki za roboczogodzinę także jest poddane woli stron. Jednakże dopóki ubezpieczyciel jako profesjonalny podmiot nie określi takiego sposobu na tyle precyzyjnie, że możliwa będzie jednoznaczna weryfikacja takiej stawki w oparciu o obiektywne kryteria, postanowienia umów ubezpieczeniowych nie mogą być w tym zakresie interpretowane na niekorzyść ubezpieczonego. Podgląd ten jest powszechnie od lat akceptowany w orzecznictwie (tak Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 lutego 1996 roku, sygn. akt I ACa 37/96, czy Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 09 lipca 1997 roku, sygn. akt I ACa 181/97). W przedmiotowej sprawie – ze względu na zastosowanie wzorca umownego oraz ze względu na brak inicjatywy dowodowej stron – w ograniczonym zakresie możliwe było badanie zgodnego zamiaru stron umowy ubezpieczenia autocasco w odniesieniu do sposobu ustalania stawki za roboczogodzinę prac warsztatowych. Z tego względu Sąd w tej kwestii oparł się raczej na celu umowy, którym jest niewątpliwie uzyskanie przez ubezpieczonego wyrównania uszczerbku majątkowego powstałego w wyniku zajścia wypadku objętego umową ubezpieczeniową, a dla ubezpieczyciela uzyskanie składki.

Jeżeli zatem ubezpieczony – zgodnie z procedurami przewidzianymi w ogólnych warunkach ubezpieczenia – dokonał naprawy ubezpieczonego pojazdu korzystając z usług warsztatu naprawczego funkcjonującego na lokalnym rynku (a taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie), to o wysokości odszkodowania powinna przesądzać stawka stosowana przez ten warsztat, jeżeli mieści się ona w przedziale cen rynkowych na danym obszarze. Taki pogląd podyktowany jest nie tylko przywołanymi wyżej argumentami, ale także faktem, iż w przypadku stawek za roboczogodzinę prac na rynku danych usług istnieje ich pewien przedział i niemożliwym jest arbitralne ustalenie jednej uśrednionej stawki. W obecnej sytuacji rynkowej opartej na wolności prowadzenia działalności gospodarczej wysokość tak ustalonej stawki byłaby zawsze uzależniona od metodologii przyjętej do jej wyznaczenia i dopóki metodologia taka nie znajduje podstaw w postanowieniach umownych lub powszechnie obowiązujących przepisach prawa, jej stosowanie zawsze należałoby ocenić jako dowolne.

Wobec więc braku rzetelnego i jednoznacznego wskazania w umowie sposobu obliczenia stawki za prace naprawcze, pojęcie tejże stawki należało wyjaśnić w kontekście stawek stosowanych na rynku lokalnym (tak Sąd Okręgowy w Białymstoku w uzasadnieniu wyroku z dnia 04 grudnia 2017 roku, sygn. akt VII Ga 484/17).

Jak zaś wynikało z opinii biegłego sądowego stawki stosowane w okresie likwidacji szkody przez autoryzowane stacje obsługi pojazdów na terenie P. i okolic zawierały się w przedziale od 160 do 240 złotych netto za roboczogodzinę prac blacharsko – mechanicznych i prac lakierniczych. Powyższe więc oznacza, że stawka przyjęta przez powoda w kwocie 228 złotych netto występowała na lokalnym rynku usług, miała więc charakter rynkowy, takiego przymiotu zaś nie miała stawka pozwanego w kwocie 155 złotych netto. Sąd zważył również, że stawka za prace naprawcze stosowana przez powoda, który jak wynikało z opinii biegłego sądowego był autoryzowanym serwisem pojazdów marki S., była zbliżona do stawki, jaką za prace naprawcze stosowały dwa inne autoryzowane serwisy pojazdów tej marki na lokalnym rynku (w kwocie 220 złotych netto), co dodatkowo przemawia za jej rynkowym charakterem. Wreszcie Sąd zważył, że wyliczona przez biegłego sądowego średnia arytmetyczna (w kwocie 204 złotych) jest bardziej zbliżona do stawki powoda niż pozwanego, niemniej jednak nie była ona brana pod uwagę z przyczyn wskazanych powyżej, tym bardziej, że z opinii biegłego sądowego wynikało, że część zakładów naprawczych mogących spełniać wskazane w „Ogólnych Warunków (...)” kryteria nie udzieliło biegłemu sądowemu jakiejkolwiek odpowiedzi, a przez to wyliczenie średniej arytmetycznej stawki obarczone jest w takim przypadku znaczną niepewnością, co unaocznia problem braku precyzyjnie określonych kryteriów zakładów naprawczych poddanych badaniu.

Mając więc na uwadze powyższe w ocenie Sądu celowy i ekonomicznie uzasadniony koszt naprawy pojazdu marki S. o numerze rejestracyjnym (...) ustalony zgodnie z warunkami wynikającymi z umowy ubezpieczenia i z uwzględnieniem – z przyczyn wskazanych powyżej – stawki za prace naprawcze w kwocie 228 złotych netto, wynosi 3 412,02 złotych netto.

Odnosząc się natomiast do ustalenia odszkodowania w wartości brutto z uwagi na ustalenie sumy ubezpieczenia w wartości brutto, wskazać należy, co następuje.

Poza sporem pozostawało, że przedmiotowa umowa ubezpieczenia zawarta została w wariancie serwisowym, a sumę ubezpieczenia określono w wariancie brutto, jak też, że poszkodowany M. A. był uprawniony do obniżenia należnego w związku z naprawą pojazdu podatku vat o 50% wartości podatku naliczonego. Jak wynikało z § 18 ust. 1 i ust. 2 „Ogólnych Warunków (...)” suma ubezpieczenia stanowi górny limit odpowiedzialności ubezpieczyciela (a więc sama przez się nie determinuje wypłaty odszkodowania w wartości brutto), zaś wysokość odszkodowania to kwota odpowiadająca rozmiarowi szkody. W niniejszej sprawie w związku z faktem, że poszkodowany zobowiązany był w istocie do zapłaty podatku w wartości 50% podatku naliczonego, to szkoda, jaką poniósł w związku ze zdarzeniem z dnia 16 września 2022 roku wynosiła wyłącznie kwotę 3 804,04 złotych (w tym kwota 3 412,02 złotych netto oraz kwota 392,38 złotych tytułem 50% vat). Nie było zatem wątpliwości, że odszkodowanie winno być wypłacone w wartości netto plus 50% vat (zaś suma ubezpieczenia brutto, a więc w wyższej wartości, była wyłącznie limitem odpowiedzialności pozwanego ubezpieczyciela) i takie też oświadczenie powód zawarł też w wystawionej przez siebie fakturze, w której wprost wskazał, że „(...) płaci netto + 50% vat”, a nabywca „płaci 50% vat”.

Mając na względzie powyższe należne powodowi jako następcy prawnemu poszkodowanego M. A. odszkodowanie w związku ze szkodą w pojeździe marki S. o numerze rejestracyjnym (...) z dnia 16 września 2022 roku wynosiło 3 804,02 złotych. W związku zaś z tym, że pozwany wypłacił dotychczas odszkodowanie w kwocie 3 062,01złotych, do zapłaty pozostawała kwota 742,03 złotych i w tym zakresie żądanie powoda było zasadne. Było ono również zasadne co do kwoty 63,50 złotych tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty 742,30 złotych za okres od dnia 18 października 2022 roku do dnia 29 czerwca 2023 roku (dzień 16 października 2022 roku był niedzielą, więc termin rozpatrzenia sprawy przesuwał się na dzień 17 października 2022 roku, a zatem pozwany popadł w opóźnienie od dnia 18 października 2022 roku).

Uwzględniając zatem całokształt powyższych rozważań na podstawie art. 805 k.c. w zw. z art. 361 k.c. w zw. z art. 481 k.c. w zw. z art. 482 k.c. w zw. z art. 6 k.c. w zw. z § 18 „Ogólnych Warunków (...)” oraz art. 58 k.c. w zw. z § 25 „Ogólnych Warunków (...)” Sąd zasądził od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. kwotę 805,53 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot: 742,03 złotych za okres od dnia 03 lipca 2023 roku do dnia zapłaty i 63,50 złotych za okres od dnia 03 lipca 2023 roku do dnia zapłaty.

Uznając zaś dalej idące żądanie pozwu za niezasadne z przyczyn wskazanych powyżej Sąd w punkcie drugim wyroku na podstawie powyżej powołanych przepisów w zw. z art. 6 k.c. a contrario powództwo w tej części oddalił.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów określoną w art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c.

W niniejszej sprawie powód wygrał sprawę w 65,39%, a pozwany w 34,61%. Koszty poniesione przez powoda wyniosły 940,59 złotych (opłata sądowa od pozwu – 100 złotych, koszty zastępstwa procesowego – 270 złotych, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 złotych oraz wykorzystana zaliczka na poczet wynagrodzenia biegłego sądowego – 553,59 złotych). Pozwany poniósł koszty procesu w kwocie 7,38 złotych (koszty notarialnego poświadczenia pełnomocnictwa).

Powodowi zatem należy się zwrot kosztów procesu w kwocie 615,05 złotych (65,39% z kwoty 940,59 złotych), zaś pozwanemu należy się zwrot kosztów procesu w kwocie 2,55 złotych (34,61% z kwoty 7,38 złotych). Kompensując obie kwoty Sąd w punkcie trzecim wyroku zasadził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 612,50 złotych wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

Na marginesie wskazać należy, że zarządzeniem z dnia 23 października 2024 roku (k. 146 akt) zarządzono zwrócenie powodowi (po uprawomocnieniu się wyroku) niewykorzystanej części zaliczki w kwocie 1 246,41 złotych.

ZARZĄDZENIE

1.  (...),

2.  (...),

3.  (...),

4.  (...).

SSR Justyna Supińska

Gdynia, dnia 18 listopada 2024 roku