Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2025 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni VI Wydział Gospodarczy, w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Justyna Supińska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Marta Denc

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2025 roku w Gdyni

na rozprawie

w postępowaniu gospodarczym

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R.

przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w S.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  kosztami procesu obciąża powoda (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. uznając je za uiszczone.

Sygn. akt VI GC 716/23

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 23 czerwca 2022 roku powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w R. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S. kwoty 1 434,31 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 26 listopada 2021 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 23 sierpnia 2021 roku miało miejsce zdarzenie, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki T. o numerze rejestracyjnym (...). Poszkodowany zgłosił zaistniałą szkodę z ubezpieczenia autocasco pozwanemu i zlecił naprawę uszkodzonego pojazdu powodowi, który po jej przeprowadzeniu wystawił fakturę na kwotę 4 313,93 złotych netto. Pozwany przyjął swoją odpowiedzialność i uregulował należność w kwocie 2 879,62 złotych netto. Do zapłaty pozostała zatem różnica, której powód – po nabyciu tej wierzytelności – domaga się w niniejszym postępowaniu.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 14 października 2022 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VIII GNc 3591/22 referendarz sądowy Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. wniósł o oddalenie powództwa wskazując, że pozwany dokonał weryfikacji kosztów naprawy przedstawionych przez zakład naprawczy w fakturze zgodnie z zawartą umową ubezpieczenia i stanowiącymi jej integralną część „Ogólnymi Warunkami (...) w zakresie stawek za prace naprawcze. Jak wskazał bowiem pozwany koszty naprawy wymagały uzgodnienia z ubezpieczycielem, co nie zostało uwzględnione w wystawionej przez zakład naprawczy fakturze, albowiem opiewała ona na stawki niezaakceptowane przez pozwanego, stąd też zostały one zweryfikowane do wysokości zgodnych z umową, tj. w kwocie 120 złotych netto za roboczogodzinę prac blacharsko – mechanicznych i w kwocie 130 złotych netto za roboczogodzinę prac lakierniczych.

Pozwany zakwestionował również legitymację procesową powoda wskazując, że zgodnie z dowodem rejestracyjnym właścicielem pojazdu marki T. o numerze rejestracyjnym (...) jest K. S., który nie dokonał przelewu wierzytelności na powoda, zaś w piśmie procesowym z datą w nagłówku „dnia 03 lipca 2024 roku” (data prezentaty: 2024-07-05, k. 148 akt) pozwany zakwestionował także rynkowy charakter stawki za prace naprawcze przyjętej przez powoda.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 23 sierpnia 2021 roku doszło do zdarzenia, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki T. o numerze rejestracyjnym (...) stanowiący własność K. S..

W dniu zdarzenia przedmiotowy pojazd objęty był dobrowolnym ubezpieczeniem autocasco, na mocy umowy zawartej z (...) spółką akcyjną z siedzibą w S.. Integralną częścią umowy były „Ogólne Warunki (...)”.

Umowa ubezpieczenia zawarta została w wariancie serwisowym, zaś sumę ubezpieczenia określono w kwocie netto.

Jako ubezpieczonego wskazano K. S..

Potwierdzeniem zawarcia umowy była polisa numer (...).

polisa – k. 173 akt, kserokopia dowodu rejestracyjnego – k. 36-37 akt, „O gólne Warunki (...)” – k. 38-42 akt oraz w aktach szkody – k. 44 akt

Zgodnie z § 18 „Ogólnych Warunków (...)” w przypadku ustalania wartości szkody w wariancie serwisowym na podstawie faktur, sposób naprawy i wysokość jej kosztów powinny być uprzednio uzgodnione z ubezpieczycielem, w takim wypadku nie znajdzie zastosowanie ograniczenie wysokości szkody wskazane w § 20 ust. 4.

Stosownie do postanowienia § 20 ust. 1 „Ogólnych Warunków (...)” w przypadku przyjęcia w umowie ubezpieczenia wariantu serwisowego, ustalenie szkody i wypłata odszkodowania następuje po przedłożeniu faktur dokumentujących naprawę pojazdu według uprzednio uzgodnionych z ubezpieczycielem kosztów i sposobu naprawy przez zakład dokonujący naprawy w oparciu o: 1) normy czasowe producenta pojazdu ujęte w systemie A. lub w przypadku braku pojazdu w tym systemie – w systemie E., 2) średnią stawkę za 1 roboczogodzinę adekwatną dla warsztatu naprawczego, 3) ceny części i materiałów producenta pojazdu ujęte w systemie A. lub w przypadku braku pojazdu w tym systemie – w systemie E., nie więcej niż średnie ceny zalecane przez producenta pojazdu lub oficjalnego importera do stosowania przez ich sieć serwisową.

Zgodnie zaś z § 20 ust. 4 „Ogólnych Warunków (...)” w razie udokumentowania fakturami naprawy pojazdu dokonanej bez uprzedniego uzgodnienia z ubezpieczycielem zgodnie z § 18 ust. 1, koszty naprawy podlegają weryfikacji do kwoty nie większej niż 80 złotych netto za 1 roboczogodzinę prac blacharskich, lakierniczych i mechanicznych. Natomiast ceny części zamiennych i materiałów (w tym lakierniczych) podlegają weryfikacji maksymalnie do wartości zawartych w systemie A., pomniejszonych o wysokość zużycia eksploatacyjnego, o którym mowa w § 19 ust. 2.

„O gólne Warunki (...)” – k. 38-42 akt oraz w aktach szkody – k. 44 akt

K. S. zlecił naprawę pojazdu marki T. o numerze rejestracyjnym (...) w zakresie uszkodzeń wynikających ze zdarzenia z dnia 23 sierpnia 2021 roku zakładowi naprawczemu prowadzonemu przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w R..

Podmiot ten w latach 2020-2021 stosował stawkę za prace naprawcze w kwocie 198 złotych netto. Wynikała ona z uwzględnienia struktury i wysokości kosztów (158,43 złotych netto) oraz marży w wysokości 20%.

W dniu 27 sierpnia 2021 roku zakład naprawczy sporządził kalkulację naprawy pojazdu marki T. o numerze rejestracyjnym (...) m. in. z uwzględnieniem stawek za prace naprawcze w kwocie 198 złotych netto za roboczogodzinę tychże prac i wraz z dokumentacją przesłał je ubezpieczycielowi.

W odpowiedzi w dniu 31 sierpnia 2021 roku (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. dokonał weryfikacji powyższego kosztorysu w zakresie niektórych czynności naprawczych jako niezasadnych i obniżył stawkę za roboczogodzinę prac naprawczych do kwoty 120 złotych netto za roboczogodzinę prac blacharsko – mechanicznych i do kwoty 130 złotych netto za roboczogodzinę prac lakierniczych.

W związku z powyższym w dniu 01 września 2021 roku zakład naprawczy ponownie sporządził kalkulację naprawy pojazdu marki T. o numerze rejestracyjnym (...) uwzględniając zastrzeżenia ubezpieczyciela odnośnie do zakresu naprawy, jak też dotychczasową stawkę za prace naprawcze w kwocie 198 złotych netto za roboczogodzinę tychże prac i wraz z dokumentacją przesłał je ubezpieczycielowi.

W odpowiedzi w dniu 08 września 2021 roku (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. dokonał weryfikacji powyższego kosztorysu obniżając stawkę za roboczogodzinę prac naprawczych do kwoty 120 złotych netto za roboczogodzinę prac blacharsko – mechanicznych i do kwoty 130 złotych netto za roboczogodzinę prac lakierniczych.

dokumentacja w aktach szkody – k. 44 akt, certyfikat – 22 akt, kalkulacja naprawy – k. 14 akt, zweryfikowana kalkulacja naprawy – k. 15-16 akt, zeznania świadka S. K. – protokół z rozprawy z dnia 07 grudnia 2023 roku, k. 100-101v akt (zapis obrazu i dźwięku 00:02:53-00:15:17)

Po przeprowadzeniu naprawy (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. wystawił w dniu 16 września 2021 roku K. S. fakturę numer (...) na kwotę 4 313,93 złotych netto, z uwzględnieniem stawki za prace naprawcze w kwocie 198 złotych netto.

faktura – k. 12 akt

(...) spółka akcyjna z siedzibą w S. po zweryfikowaniu faktury numer (...) za naprawę pojazdu przyznał tytułem odszkodowania kwotę 2 879,62 złotych netto obniżając stawki za prace naprawcze do kwoty 120 złotych netto za roboczogodzinę prac blacharsko – mechanicznych i do kwoty 130 złotych netto za roboczogodzinę prac lakierniczych.

zweryfikowana faktura – k. 13 akt, decyzja – k. 20, 21 akt

W dniu 26 sierpnia 2021 roku K. S. (cedent) zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. (cesjonariuszem) umowę przelewu wierzytelności w postaci odszkodowania w związku ze szkodą w pojeździe marki T. o numerze rejestracyjnym (...).

umowa przelewu wierzytelności – k. 84 akt

W dniu 01 czerwca 2022 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (cedent) zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. (cesjonariuszem) umowę przelewu wierzytelności w postaci odszkodowania w związku ze szkodą w pojeździe marki T. o numerze rejestracyjnym (...) – w zakresie różnicy między kosztami naprawy a kwotą wypłaconego już odszkodowania.

umowa przelewu wierzytelności – k. 18 akt, pełnomocnictwo – k. 19 akt

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie w części, w jakiej pozostawał bezsporny pomiędzy stronami, Sąd ustalił na podstawie oświadczeń stron.

Sąd uwzględnił także wyżej wymienione dowody z dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, w tym znajdujące się w aktach szkody, których zarówno autentyczność, jak i prawdziwość w zakresie twierdzeń w nich zawartych nie budziła wątpliwości Sądu, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary.

Pozostałe dokumenty nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia, gdyż nie wnosiły do sprawy nowych i istotnych okoliczności.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się także na zeznaniach świadka S. K. uznając je za wiarygodne. Jakkolwiek za godne wiary Sąd uznał je w szczególności w zakresie, w jakim świadek wskazał na stosowaną przez powoda stawkę za prace naprawcze i sposób jej ustalenia, co znajdowało również potwierdzenie w przedłożonym przez powoda certyfikacie (k. 22 akt), niemniej jednak w żadnej mierze nie przesądzało to o tym, że stawka ta była stawką rynkową, a więc powszechnie występującą na lokalnym dla poszkodowanego rynku, czy stawką spełniającą kryteria wskazane w § 20 ust. 1 „Ogólnych Warunków (...)”, o czym szerzej w poniższej części uzasadnienia.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 17 stycznia 2025 roku Sąd na podstawie art. 130 ⁴ § 4 k.p.c. pominął dowód z opinii biegłego sądowego, albowiem powód mimo prawidłowego zobowiązania (k. 101v, 103 akt, z.p.o. – k. 106 akt) nie uiścił zaliczki na poczet kosztów związanych z jego przeprowadzeniem.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 17 stycznia 2025 roku Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 4 k.p.c. pominął dowód z wiadomości mailowej z dnia 25 sierpnia 2021 roku znajdującej się w aktach szkody (k. 44 akt), albowiem pozwany mimo prawidłowego zobowiązania, nie złożył do akt hasła dostępu umożliwiającego zapoznanie się z dokumentami dołączonymi do tej wiadomości mailowej (k. 164-165, 167 akt, pismo pozwanego – k. 172 akt).

Na powyższe decyzje procesowe Sądu żadna ze stron nie złożyła zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c.

W ocenie Sądu powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w S. kwoty 1 434,31 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 26 listopada 2021 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu – tytułem pozostałej części odszkodowania w związku z uszkodzeniem w dniu 23 sierpnia 2021 roku pojazdu marki T. o numerze rejestracyjnym (...), a które zostało przez pozwanego obniżone z uwagi na zweryfikowanie stawki za roboczogodzinę prac blacharsko – mechanicznych i lakierniczych z kwoty 198 złotych netto do kwoty 120 złotych netto za roboczogodzinę prac blacharsko – mechanicznych i do kwoty 130 złotych netto za roboczogodzinę prac lakierniczych.

Kwestionując żądanie pozwu pozwany (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. podnosił, że dokonał weryfikacji kosztów naprawy przedstawionych przez zakład naprawczy w fakturze zgodnie z zawartą umową ubezpieczenia i stanowiącymi jej integralną część „Ogólnymi Warunkami (...)” w zakresie stawek za prace naprawcze. Jak wskazał bowiem pozwany koszty naprawy wymagały uzgodnienia z ubezpieczycielem, co nie zostało uwzględnione w wystawionej przez zakład naprawczy fakturze i faktura ta opiewała na stawki niezaakceptowane przez pozwanego, stąd też zostały one zweryfikowane do wysokości zgodnych z umową. Pozwany zakwestionował również, aby stawka zakładu naprawczego w kwocie 198 złotych netto była stawką rynkową oraz legitymację procesową powoda.

Mając na uwadze powyżej zaprezentowane stanowiska stron wskazać należy, że niesporny był między stronami był fakt zaistnienia zdarzenia powodującego szkodę, zawarcie umowy dobrowolnego ubezpieczenia autocasco (w wariancie serwisowym, z ustaleniem sumy ubezpieczenia w wartości netto) i co do zasady umownej odpowiedzialności pozwanego.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się natomiast do ustalenia, czy powód jest uprawniony do dochodzenia przedmiotowego roszczenia od pozwanego (legitymacja procesowa czynna) oraz wysokości należnego od pozwanego odszkodowania z umowy ubezpieczenia autocasco wobec zweryfikowania przez pozwanego zastosowanych przez warsztat naprawczy stawek za godzinę prac blacharsko – mechanicznych i lakierniczych z kwoty 198 złotych netto do kwoty 120 złotych netto za roboczogodzinę prac blacharsko – mechanicznych i do kwoty 130 złotych netto za roboczogodzinę prac lakierniczych.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu braku legitymacji procesowej powoda, to wskazać należy, że posiadanie przez strony legitymacji w procesie jest przesłanką zasadniczą, od której istnienia uzależniona jest możliwość uwzględnienia powództwa, a jej brak, zarówno w postaci czynnej, jak i biernej, prowadzi do wydania wyroku oddalającego powództwo. Sąd bierze ją zaś pod uwagę z urzędu na każdym etapie postępowania. Jest ona instytucją prawa materialnego i oznacza uprawnienie do poszukiwania ochrony prawnej w konkretnej sprawie, przy czym literatura przedmiotu rozróżnia legitymację procesową czynną i bierną. Pierwsza z nich dotyczy strony powodowej i oznacza uprawnienie do wszczęcia i prowadzenia procesu, druga zaś dotyczy strony pozwanej i uzasadnia występowanie w procesie w charakterze pozwanego. Legitymacja procesowa jest więc uprawnieniem konkretnego podmiotu (legitymacja czynna) do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu oznaczonemu podmiotowi (legitymacja bierna), które znajduje oparcie bądź w określonym stosunku materialnoprawnym łączącym owe strony bądź w ustawie (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 stycznia 2010 roku, sygn. akt II CSK 323/09 oraz Sąd Apelacyjny w Gdańsku w uzasadnieniu wyroku z dnia 23 stycznia 2013 roku, sygn. akt V ACa 1009/12). Jak wynikało z przeprowadzonych w sprawie dowodów, w tym stanowiącej potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia polisy numer (...) jako ubezpieczonego wskazano w niej K. S. będącego także właścicielem spornego pojazdu. Powyższe więc oznacza, że prawo do odszkodowania przysługiwało właśnie K. S., ten zaś w dniu 26 sierpnia 2021 roku jako cedent zawarł z powodem jako cesjonariuszem umowę przelewu wierzytelności w postaci odszkodowania w związku ze szkodą w pojeździe marki T. o numerze rejestracyjnym (...) w celu pokrycia kosztów naprawy tegoż pojazdu (umowa przelewu wierzytelności – k. 84 akt). Powyższe więc prowadzi do uznania, że powód zdołał wykazać swoją legitymację procesową. Na marginesie jedynie wskazać należy, że bez znaczenia wobec powyższego pozostawała zawarta w dniu 01 czerwca 2022 roku z powodem przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. jako cedentem umowa przelewu wierzytelności w postaci odszkodowania w związku ze szkodą w pojeździe marki T. o numerze rejestracyjnym (...) – w zakresie różnicy między kosztami naprawy a kwotą wypłaconego już odszkodowania, podmiot ten nie był bowiem uposażonym z umowy ubezpieczenia potwierdzonej polisą numer (...), przy czym pojazd nie był użytkowany w oparciu o umowę leasingu.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów, wskazać należy, że zgodnie z § 18 „Ogólnych Warunków (...)” w przypadku ustalania wartości szkody w wariancie serwisowym na podstawie faktur, sposób naprawy i wysokość jej kosztów powinny być uprzednio uzgodnione z ubezpieczycielem, w takim wypadku nie znajdzie zastosowanie ograniczenie wysokości szkody wskazane w § 20 ust. 4. Stosownie natomiast do postanowienia § 20 ust. 1 „Ogólnych Warunków (...)” w przypadku przyjęcia w umowie ubezpieczenia wariantu serwisowego, ustalenie szkody i wypłata odszkodowania następuje po przedłożeniu faktur dokumentujących naprawę pojazdu według uprzednio uzgodnionych z ubezpieczycielem kosztów i sposobu naprawy przez zakład dokonujący naprawy w oparciu o: 1) normy czasowe producenta pojazdu ujęte w systemie A. lub w przypadku braku pojazdu w tym systemie – w systemie E., 2) średnią stawkę za 1 roboczogodzinę adekwatną dla warsztatu naprawczego, 3) ceny części i materiałów producenta pojazdu ujęte w systemie A. lub w przypadku braku pojazdu w tym systemie – w systemie E., nie więcej niż średnie ceny zalecane przez producenta pojazdu lub oficjalnego importera do stosowania przez ich sieć serwisową. W razie natomiast udokumentowania fakturami naprawy pojazdu dokonanej bez uprzedniego uzgodnienia z ubezpieczycielem zgodnie z § 18 ust. 1, koszty naprawy podlegają weryfikacji do kwoty nie większej niż 80 złotych netto za 1 roboczogodzinę prac blacharskich, lakierniczych i mechanicznych. Natomiast ceny części zamiennych i materiałów (w tym lakierniczych) podlegają weryfikacji maksymalnie do wartości zawartych w systemie A., pomniejszonych o wysokość zużycia eksploatacyjnego, o którym mowa w § 19 ust. 2 (§ 20 ust. 4).

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy zważyć należy, że jak wynikało z ustalonego stanu faktycznego, w tym korespondencji mailowej znajdującej się w aktach szkody, po przyjęciu zlecenia naprawy pojazdu marki T. o numerze rejestracyjnym (...), zakład naprawczy sporządził kalkulację naprawy tego pojazdu z uwzględnieniem stawek za prace naprawcze w kwocie 198 złotych netto za roboczogodzinę tychże prac i wraz z dokumentacją przesłał ją ubezpieczycielowi. W odpowiedzi ubezpieczyciel dokonał weryfikacji powyższego kosztorysu obniżając stawkę za roboczogodzinę tychże prac do kwoty 120 złotych netto za roboczogodzinę prac blacharsko – mechanicznych i do kwoty 130 złotych netto za roboczogodzinę prac lakierniczych oraz nie uwzględniając pewnego zakresu czynności. W związku z powyższym zakład naprawczy ponownie sporządził kalkulację naprawy pojazdu marki T. o numerze rejestracyjnym (...) uwzględniając zastrzeżenia ubezpieczyciela odnośnie do zakresu naprawy, ale i też dotychczasową stawkę za prace naprawcze w kwocie 198 złotych netto za roboczogodzinę tychże prac i wraz z dokumentacją przesłał je ubezpieczycielowi. W odpowiedzi zaś na powyższe pozwany dokonał weryfikacji przedmiotowego kosztorysu obniżając stawkę za roboczogodzinę prac naprawczych do kwoty 120 złotych netto za roboczogodzinę prac blacharsko – mechanicznych i do kwoty 130 złotych netto za roboczogodzinę prac lakierniczych, przy czym z akt sprawy nie wynika, aby ubezpieczyciel podjął jakąkolwiek próbę wyjaśnienia, w jaki sposób ustalił przyjętą przez siebie stawkę jako zgodną z zapisami umowy, w tym „Ogólnych Warunków (...)”, a więc, że jest ona stawką średnią adekwatną dla warsztatu naprawczego i z jakich przyczyn waloru tego odmówił stawce powoda. Następnie zakład naprawczy po przeprowadzeniu naprawy wystawił fakturę numer (...) bez uwzględnienia obniżenia stawki za prace naprawcze dokonanego przez ubezpieczyciela i wyliczył koszty naprawy według stawek przez siebie stosowanych, tj. w kwocie 198 złotych netto.

Powyższa przedstawiona sekwencja zdarzeń jednoznacznie wskazuje, że zakład naprawczy kontaktował się z ubezpieczycielem w celu ustalenia nie tylko zakresu naprawy i sposobu naprawy, ale i wysokości odszkodowania, a zatem zdaniem Sądu powód zainicjował procedurę uzgodnienia kosztów naprawy, co czyni powoływanie się przez pozwanego na postanowienie zawarte w § 20 ust. 4 „Ogólnych Warunków (...)” za nieskuteczne z przyczyn wskazanych poniżej.

W pierwszej kolejności bowiem wskazać należy, że Sąd podziela pogląd wyrażony przez Sąd Okręgowy w Gdańsku w uzasadnieniu wyroku z dnia 26 października 2021 roku wydanego w sprawie o sygn. akt XII Ga 643/21, (zapadłego na tle podobnego stanu faktycznego i prawnego, podobnież w wyrokach z dnia 23 kwietnia 2024 roku, sygn. akt XII Ga 15/24 i z dnia 18 lipca 2024 roku, sygn. akt XII Ga 218/24), że powyższe postanowienie, tj. postanowienie zawarte w § 20 ust. 4 „Ogólnych Warunków (...)” nie znajdzie zastosowania w sytuacji – co oczywiste – nie tylko uzgodnienia kosztów naprawy, ale także w sytuacji, gdy strony jedynie podjęły próbę ustalenia wysokości stawki, jaka powinna zostać uwzględniona przy ustalaniu wysokości odszkodowania, choć nie wypracowały wspólnego stanowiska, przy czym jak wynika z zapisów „Ogólnych Warunków (...)” musi mieć to miejsce jeszcze przed naprawą pojazdu. Przyjęcie odmiennego stanowiska prowadziłoby bowiem – jak wskazał Sąd Okręgowy w Gdańsku w uzasadnieniu powyższego wyroku – do sytuacji, w której pozwany dowolnie i w sposób całkowicie ocenny każdorazowo mógłby zakwestionować stawkę stosowaną przez zakład naprawczy, w jego interesie nie leży przecież uzgodnienie kosztów naprawy, skoro konsekwencją braku uzgodnienia jest obniżenie stawki do wskazanej kwoty.

Analizowane postanowienie zawarte § 20 ust. 4 „Ogólnych Warunków (...)” znajdzie zatem zastosowanie jedynie w takiej sytuacji, gdy powód dokonałby naprawy pojazdu bez jakiejkolwiek wcześniejszej konsultacji z ubezpieczycielem, w tym nawet próby porozumienia się co do m. in. jej kosztów, tj. w przypadku gdy poszkodowany przedłożyłby po wykonanej naprawie np. samą fakturę, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca.

Jedynie zaś na marginesie wskazać należy, że z decyzji ubezpieczyciela z dnia 25 listopada 2021 roku i z dnia 19 kwietnia 2022 roku (k. 20, 21 akt) bynajmniej nie wynika, ażeby przyznane w niej odszkodowanie zostało ustalone w oparciu o treść § 20 ust. 4 „Ogólnych Warunków (...)”, tj. w oparciu o stawkę w kwocie 80 złotych netto oraz ceny części zamiennych i materiałów (w tym lakierniczych) w maksymalnej wartości zawartych w systemie A., pomniejszonych o wysokość zużycia eksploatacyjnego, o którym mowa w § 19 ust. 2. Wręcz przeciwnie, ze stanowiącej podstawę decyzji zweryfikowanej przez pozwanego faktury wynika, że zaakceptowano ostatecznie ceny części i materiału lakierniczego określone przez zakład naprawczy bez pomniejszania ich wartości, jedynie – bez jakiegokolwiek wyjaśnienia – obniżono stawki za pracę. Wobec zaś uznania, że pozwany niezasadnie dokonał obniżenia należnego powodowi odszkodowania w oparciu o postanowienia § 20 ust. 4 „Ogólnych Warunków (...)” wskazać należy, co następuje.

W przedmiotowej sprawie strona powodowa dochodzone pozwem roszczenie wywodziła z umowy ubezpieczenia autocasco, której integralną część stanowiły „Ogólne Warunki (...)”, w których określony został szczegółowo sposób ustalenia wysokości kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu, w szczególności w odniesieniu do stawki za roboczogodzinę prac naprawczych (średnia stawka za 1 roboczogodzinę adekwatną dla warsztatu naprawczego). O ile więc strony umowy o dzieło (zlecenia naprawy) związane były postanowieniami umowy przewidującymi zastosowanie stawki za prace naprawcze w kwocie 198 złotych netto, o tyle pozwany nie był stroną tejże umowy, a zatem jej postanowienia go nie wiążą. Pozwany jest natomiast związany postanowieniami umowy ubezpieczenia, w tym regulacją zawartą w „Ogólnych Warunków (...)” i według zasad tam zawartych zobowiązany jest naprawić szkodę. To one bowiem stanowiły podstawę wzajemnych praw i obowiązków stron umowy, tj. poszkodowanego (powoda) oraz pozwanego.

Stosownie do treści art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, przy czym przy ubezpieczeniu majątkowym, a takim jest ubezpieczenie autocasco, sprowadza się to do zapłaty określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku. Jak wynika z zawartej w art. 805 k.c. definicji kodeksowej zobowiązanie ubezpieczyciela dotyczy spełnienia określonego świadczenia. Zwrot ten oznacza, iż treść umowy powinna określać co najmniej sposób ustalenia świadczenia odszkodowawczego w taki sposób, ażeby w chwili zajścia wypadku objętego ubezpieczeniem możliwe było obiektywne zweryfikowanie wysokości odszkodowania bez odwoływania się do swobodnego uznania jednej ze stron, a w szczególności swobodnego uznania strony zobowiązanej do świadczenia.

W przedmiotowej sprawie postanowienia § 20 ust. 1 „Ogólnych Warunków (...)” nie spełniają wskazanego wyżej kryterium. Zgodnie bowiem z § 20 ust. 1 „Ogólnych Warunków (...)” w przypadku przyjęcia w umowie ubezpieczenia wariantu serwisowego, ustalenie szkody i wypłata odszkodowania następuje po przedłożeniu faktur dokumentujących naprawę pojazdu według uprzednio uzgodnionych z ubezpieczycielem kosztów i sposobu naprawy przez zakład dokonujący naprawy w oparciu o m. in. średnią stawkę za 1 roboczogodzinę adekwatną dla warsztatu naprawczego.

Ogólnikowo sformułowane powyższe postanowienie mówiące o ustalaniu kosztu robocizny w oparciu o wskazaną tam średnią stawkę bez wskazania rodzaju tejże średniej (nie musi to być przecież średnia arytmetyczna), bez określenia obszaru badania, czy liczby zakładów naprawczych uwzględnionych w badaniu, nie dają podstawy do wskazania sposobu obliczania takiej stawki, który dałoby się ująć w ramy obiektywnie weryfikowalnej metodologii ustalania stawki za roboczogodzinę będącej podstawą kalkulacji odszkodowania, a oczywistym jest, że uwzględnienie wszystkich zakładów naprawczych danej kategorii na nieokreślonym terytorialnie obszarze nie jest możliwe. Powyższe postanowienie nie wskazuje także kryterium wyboru określonej liczby warsztatów porównywalnej kategorii do warsztatu dokonującego naprawy, co dawałoby możliwość ustalania wskazanej w tym postanowieniu średniej w oparciu np. jedynie o dwa badane podmioty, w tym te dwa, które stosują stawki najniższe. Tym bardziej więc zapisy takie nie mogą być podstawą do jednostronnych i arbitralnych ustaleń pozwanego zmierzających do ustalenia wyliczenia odszkodowania ubezpieczeniowego. Takie ich rozumienie powodowałoby, że de facto od woli strony stosunku zobowiązaniowego – w tym przypadku ubezpieczyciela – zależałaby wysokość umówionego świadczenia, w tym przypadku – odszkodowania. Jest oczywistym, iż taka interpretacja byłaby sprzeczna zarówno z treścią art. 807 § 1 k.c. w zw. z art. 805 k.c., jak i z treścią art. 353 ¹ k.c. jako sprzeczna z właściwością (naturą) stosunku zobowiązaniowego, co powodowałoby stwierdzenia nieważność takiego postanowienia na podstawie art. 58 k.c.

Jak wyżej zaznaczono nie ulega wątpliwości, iż strony dobrowolnego ubezpieczenia majątkowego mogą ustalić umownie sposób kalkulacji świadczenia odszkodowawczego, które – zgodnie z takimi ustaleniami – może nie pokrywać w całości uszczerbku majątkowego ubezpieczonego. Uzgodnienie stawki za roboczogodzinę także jest poddane woli stron. Jednakże dopóki ubezpieczyciel jako profesjonalny podmiot nie określi takiego sposobu na tyle precyzyjnie, że możliwa będzie jednoznaczna weryfikacja takiej stawki w oparciu o obiektywne kryteria, postanowienia umów ubezpieczeniowych nie mogą być w tym zakresie interpretowane na niekorzyść ubezpieczonego. Podgląd ten jest powszechnie od lat akceptowany w orzecznictwie (tak Sąd Apelacyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 lutego 1996 roku, sygn. akt I ACa 37/96, OSA 1996/9/43, Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 09 lipca 1997 roku, sygn. akt I ACa 181/97). W przedmiotowej sprawie – ze względu na zastosowanie wzorca umownego oraz ze względu na brak inicjatywy dowodowej stron – w ograniczonym zakresie możliwe było badanie zgodnego zamiaru stron umowy ubezpieczenia autocasco w odniesieniu do sposobu ustalania stawki za roboczogodzinę prac warsztatowych. Z tego względu Sąd w tej kwestii oparł się raczej na celu umowy, którym jest niewątpliwie uzyskanie przez ubezpieczonego wyrównania uszczerbku majątkowego powstałego w wyniku zajścia wypadku objętego umową ubezpieczeniową, a dla ubezpieczyciela uzyskanie składki.

Jeżeli zatem ubezpieczony – zgodnie z procedurami przewidzianymi w ogólnych warunkach ubezpieczenia – dokonał naprawy ubezpieczonego pojazdu korzystając z usług warsztatu naprawczego, to o wysokości odszkodowania powinna przesądzać stawka stosowana przez ten warsztat, jeżeli mieści się ona w przedziale cen rynkowych na danym obszarze. Taki pogląd podyktowany jest nie tylko przywołanymi wyżej argumentami, ale także faktem, iż w przypadku stawek za roboczogodzinę prac na rynku danych usług istnieje ich pewien przedział i niemożliwym jest arbitralne ustalenie jednej uśrednionej stawki. W obecnej sytuacji rynkowej opartej na wolności prowadzenia działalności gospodarczej wysokość tak ustalonej stawki byłaby zawsze uzależniona od metodologii przyjętej do jej wyznaczenia i dopóki metodologia taka nie znajduje podstaw w postanowieniach umownych lub powszechnie obowiązujących przepisach prawa, jej stosowanie zawsze należałoby ocenić jako dowolne.

Wobec więc braku rzetelnego i jednoznacznego wskazania w umowie sposobu obliczenia stawki za prace naprawcze, pojęcie tejże stawki należało wyjaśnić w kontekście stawek stosowanych na rynku lokalnym (tak Sąd Okręgowy w Białymstoku w uzasadnieniu wyroku z dnia 04 grudnia 2017 roku, sygn. akt VII Ga 484/17), przy czym podkreślić należy, że także i w tym przypadku nie ma znaczenia średnia stawka, lecz to, czy dana stawka występuje na rynku lokalnym.

Raz jeszcze przypomnieć należy, że jak wynikało z przedłożonej przez powoda faktury, pozwany w toku postępowania likwidacyjnego dokonał jej weryfikacji obniżając stawkę za roboczogodzinę prac naprawczych z kwoty 198 złotych netto do kwoty 120 złotych netto za roboczogodzinę prac blacharsko – mechanicznych i do kwoty 130 złotych netto za roboczogodzinę prac lakierniczych. Nie było przy tym wątpliwości, że stosownie do treści art. 6 k.c. obowiązek wykazania, że stawka w kwocie 198 złotych netto miała w 2021 roku charakter stawki rynkowej obciążał powoda i co do zasady ustalenie tej okoliczności wymagało wiadomości specjalnych zastrzeżonych dla biegłego sądowego, przy czym powód reprezentowany przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego wprawdzie złożył wniosek o dopuszczenie na tę właśnie okoliczność dowodu z opinii biegłego sądowego, jednakże powód mimo zobowiązania nie uiścił zaliczki na poczet kosztów związanych z jego (dowodu) przeprowadzeniem. W tej sytuacji Sąd zgodnie z brzmieniem przepisu art. 130 ⁴ § 4 k.p.c. pominął dowód z opinii biegłego sądowego i jednocześnie nie znalazł w sprawie żadnych podstaw, by podjąć w tym zakresie działania z urzędu. Sąd miał przy tym na uwadze, że zarządzeniem z dnia 16 maja 2024 roku zobowiązano pozwanego – wobec nieprecyzyjnej treści sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i podniesionych w nim zarzutów – do jednoznacznego oświadczenia, czy pozwany kwestionuje rynkowy charakter stawki powoda, co determinowało zakres postępowania dowodowego (w terminie tygodniowym od dnia doręczenia niniejszego zobowiązania, pod rygorem uznania, że nie kwestionuje rynkowego charakteru stawki powoda,), w odpowiedzi na co w piśmie procesowym z datą w nagłówku „dnia 03 lipca 2024 roku” (data prezentaty: 2024-07-05, k. 148 akt) pozwany zakwestionował rynkowy charakter stawki za prace naprawcze przyjętej przez powoda. W związku z doręczeniem powodowi odpisu powyższego pisma, kiedy to okoliczność ta (rynkowy charakter stawki powoda) z całą pewnością stała się sporna, powód reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika w osobie radcy prawnego nie wniósł o ponowne zobowiązanie do uiszczenia zaliczki na poczet kosztów związanych z przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego sądowego (co do którego to dowodu brak było jeszcze na tym etapie rozstrzygnięcia Sądu, w tym jego pominięcia), ograniczył się jedynie do złożenia do akt opinii biegłego sądowego T. H. sporządzonej w sprawie o sygn. akt VII GC 392/23 Sądu Rejonowego w Gliwicach, a z której wynikało, że już w roku 2013 stawki w autoryzowanych stacjach obsługi pojazdów wynosiły od 105 do 180 złotych netto za roboczogodzinę prac naprawczych (k. 156-158 akt). Powyższa opinia w żadnej mierze jednakże nie mogła stanowić dowodu na rynkowość stawek stosowanych w okresie likwidacji szkody (sierpień 2021 roku), nie można bowiem wykluczyć, że wskutek pojawienia się większej liczby zakładów naprawczych tej kategorii, zaistniała konkurencja na rynku świadczonych przez nie usług spowodowała spadek, a nie wzrost cen tychże usług. Wreszcie Sąd zważył, że z przedmiotowej opinii wynikało, że badany był rynek obejmujący makroregion (...), podczas gdy poszkodowany zamieszkiwał w województwie (...) (S.) i ten obszar stanowił dla niego rynek lokalny, jak też, że stawka w kwocie 180 złotych netto dotyczyła wyłącznie pojazdów marki L., a więc pojazdu z segmentu premium, do których uszkodzony pojazd marki T. z pewnością nie należy, natomiast w odniesieniu do pojazdów pozostałych marek obowiązywały stawki od 120-150 złotych netto za roboczogodzinę prac naprawczych. Dowodu na rynkowość stawki powoda nie mogły stanowić także zeznania świadka S. K., który wprawdzie wskazał na stosowaną przez powoda stawkę za prace naprawcze i sposób jej ustalenia, co znajdowało również potwierdzenie w przedłożonym przez powoda certyfikacie, niemniej jednak w żadnej mierze – podobnież jak przedmiotowy certyfikat – nie przesądzało to o tym, że stawka ta była stawką rynkową, a więc powszechnie występującą na lokalnym dla poszkodowanego rynku, dowody te świadczyły tylko o sposobie jej skalkulowania stanowiąc ekonomiczne uzasadnienie jej wysokości w przedsiębiorstwie powoda. Sąd miał na uwadze również, że zastosowana przez powoda stawka za prace naprawcze wynikała z uwzględnienia struktury i wysokości kosztów powoda (158,43 złotych netto) oraz marży w wysokości 20%, nie sposób przy tym przyjąć, że wartości te były powszechne na lokalnym rynku, jak i wykluczyć, że inne podmioty stosowały niższe marże, czy miały niższe koszty własne.

W tej sytuacji skoro ustalenie powyższej okoliczności wymagało zbadania cen występujących na powyższym obszarze w okresie likwidacji szkody, konieczne było zasięgnięcie wiadomości specjalnych zastrzeżonych dla biegłego sądowego, powyżej zaś wskazane dowody, jak i faktura nie mogły stanowić podstawy do ustalenia, że stawka powoda – jakkolwiek zasadna dla niego z ekonomicznego punktu widzenia prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa – miała charakter rynkowy rozumiany jako powszechne występowanie na obszarze rynku lokalnego dla poszkodowanego. Uznać zatem należało, że powód nie zdołał wykazać tejże okoliczności zgodnie z treścią art. 6 k.c.

Uwzględniając więc całokształt powyższych rozważań Sąd w punkcie pierwszym wyroku na podstawie art. 805 k.c. oraz § 20 ust. 1 i ust. 4 „Ogólnych Warunków(...)” w zw. z art. 6 k.c. a contrario oraz art. 58 k.c. w zw. z § 20 ust. 1 pkt 2 „Ogólnych Warunków (...)” powództwo oddalił jako niewykazane co do wysokości.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie drugim wyroku zgodnie z art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z art. 109 k.p.c. obciążając nimi (w zakresie opłaty sądowej od pozwu i kosztów zastępstwa procesowego) powoda jako stronę przegrywającą niniejszy proces i uznając je w tej części za uiszczone.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

SSR Justyna Supińska

Gdynia, dnia 29 stycznia 2025 roku