Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2023 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni VI Wydział Gospodarczy, w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Justyna Supińska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Marta Denc

po rozpoznaniu w dniu 07 grudnia 2022 roku w Gdyni

na rozprawie

w postępowaniu gospodarczym

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K.

przeciwko M. W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej M. W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. kwotę 3 000 złotych ( trzy tysiące złotych) wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi za okres od dnia 02 lutego 2022 roku do dnia zapłaty,

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

III.  zasądza od powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. na rzecz pozwanej M. W. kwotę 3 140,61 złotych (trzy tysiące sto czterdzieści złotych sześćdziesiąt jeden groszy) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty , tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VI GC 690/22

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 29 marca 2022 roku powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. domagał się zasądzenia od pozwanej M. W. kwoty 20 664 złotych wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi za okres od dnia 02 lutego 2022 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że na podstawie umowy o powierniczy przelew wierzytelności nabył od (...) (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. roszczenie o zapłatę czynszu przeciwko pozwanej M. W., która wynajmowała sprzęt budowlany na podstawie umowy zawartej w dniu 16 listopada 2020 roku. Pozwana nie zapłaciła za faktury numer (...) z dnia 18 stycznia 2022 roku na kwotę 6 612,48 złotych (z terminem płatności do dnia 01 lutego 2022 roku), numer (...) z dnia 18 stycznia 2022 roku na kwotę 6 612,48 złotych (z terminem płatności do dnia 01 lutego 2022 roku) i numer (...) z dnia 18 stycznia 2022 roku na kwotę 7 439,04 złotych (z terminem płatności do dnia 01 lutego 2022 roku). W dniu 07 lutego 2022 roku powód wezwał pozwaną do zapłaty należności wynikających z powyższych faktur, jednakże bezskutecznie.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 13 czerwca 2022 roku wydanym w sprawie sygn. akt VI GNc 2011/22 starszy referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwana M. W. domagała się oddalenia powództwa wskazując, że strony w dniu 15 listopada 2020 roku zawarły w formie ustnej umowę najmu szalunków stropowych z ustalonym czynszem w kwocie 4 000 złotych miesięcznie, przy czym za pierwszy niepełny miesiąc należność została ustalona na kwotę 2 000 złotych. W dacie zawarcia umowy pozwana zapłaciła kwotę 8 000 złotych, a następnie w dniu 12 kwietnia 2021 roku – kwotę 10 000 złotych. Pozwana potwierdziła, że podpisała dokument o nazwie umowa najmu, niemniej jednak umowa została zawarta na warunkach określonych ustnie wskazanych wyżej przez pozwaną. Pozwana podniosła również, że umowa załączona do pozwu nie tylko, że nie ma formy pisemnej, bo nie jest opatrzona podpisami obu stron, ale byłaby nieważna, albowiem nie ustalono w niej warunków przedmiotowo istotnych dla tego stosunku obligacyjnego, tj. oznaczenia przedmiotu najmu i wysokości czynszu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W okresie od grudnia 2020 roku do marca 2021 roku M. W. wykonywała roboty budowlane – stropy na inwestycji (...). W imieniu M. W. koordynacją tego wycinka procesu budowlanego zajmował się jej pracownik T. P., który skontaktował się z (...) (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. w celu pozyskania niezbędnych do wykonania prac szalunków.

Strony ustnie ustaliły, że wynajem szalunków stropowych rozpocznie się od połowy listopada 2020 roku. Czynsz najmu miał wynosić 4 000 złotych miesięcznie, przy czym za listopad 2020 roku ustalono kwotę 2 000 złotych. Strony uzgodniły również, że czynsz najmu będzie płacony bez wystawiania faktur.

Strony nie ustalały stawki za najem szalunków stropowych w kwocie 224 złotych netto dziennie.

Po uzgodnieniu warunków najmu, T. P. przekazał M. W. do podpisu otrzymany dokument umowy. Dokument ten nie był podpisany przez (...) (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M., choć był opatrzony pieczęcią firmową tej spółki, nie był on także wypełniony w zakresie czynszu najmu. M. W. podpisała dokument umowy.

zeznania świadka T. P. – protokół z rozprawy z dnia 07 grudnia 2022 roku – k. 216-218 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:05:11- 00:34:31), dokument umowy – k. 14, 68 akt

Potwierdzeniem umowy zawartej pomiędzy stronami było wpłacenie w dniu 18 listopada 2020 roku kaucji w kwocie 5 000 złotych.

zeznania świadka T. P. – protokół z rozprawy z dnia 07 grudnia 2022 roku – k. 216-218 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:05:11- 00:34:31), potwierdzenie przelewu – k. 125, 128 akt

W dniu 01 grudnia 2020 roku (...) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. wystawił M. W. fakturę pro forma numer (...) na kwotę 3 761,34 złotych brutto obejmującą należność za najem szalunków stropowych przez 12 dni listopada 2020 roku po stawce w kwocie 224 złotych netto dziennie oraz usługę transportu, z terminem płatności do dnia 15 grudnia 2020 roku. Dokument ten został wysłany pocztą mailową na adres (...)

faktura pro forma – k. 105 akt, wydruk korespondencji mailowej – k. 106 akt

W dniu 01 stycznia 2021 roku (...) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. wystawił M. W. fakturę pro forma numer (...) na kwotę 6 888 złotych brutto obejmującą należność za najem szalunków stropowych przez 25 dni grudnia 2020 roku po stawce w kwocie 224 złotych netto dziennie, z terminem płatności do dnia 18 stycznia 2021 roku. Dokument ten został wysłany pocztą mailową na adres (...)

W dniu 05 kwietnia 2022 roku na podstawie powyższej faktury pro forma, (...) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. wystawił M. W. fakturę numer (...) na kwotę 6 888 złotych brutto, z terminem płatności do dnia 19 kwietnia 2022 roku.

faktura pro forma – k. 107 akt, wydruk korespondencji mailowej – k. 108 akt, faktura – k. 130 akt

W dniu 01 lutego 2021 roku (...) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. wystawił M. W. fakturę pro forma numer (...) na kwotę 6 612,48 złotych brutto obejmującą należność za najem szalunków stropowych przez 24 dni stycznia 2021 roku po stawce w kwocie 224 złotych netto dziennie, z terminem płatności do dnia 15 lutego 2021 roku.

W dniu 18 stycznia 2022 roku na podstawie powyższej faktury pro forma, (...) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. wystawił M. W. fakturę numer (...) na kwotę 6 612,48 złotych brutto, z terminem płatności do dnia 01 lutego 2022 roku.

faktura pro forma – k. 135 akt, faktura – k. 15, 134 akt

W dniu 01 marca 2021 roku (...) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. wystawił M. W. fakturę pro forma numer (...) na kwotę 6 612,48 złotych brutto obejmującą należność za najem szalunków stropowych przez 24 dni lutego 2021 roku po stawce w kwocie 224 złotych netto dziennie, z terminem płatności do dnia 08 marca 2021 roku.

W dniu 18 stycznia 2022 roku na podstawie powyższej faktury pro forma, (...) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. wystawił M. W. fakturę numer (...) na kwotę 6 612,48 złotych brutto, z terminem płatności do dnia 01 lutego 2022 roku.

faktura pro forma – k. 137 akt, faktura – k. 16, 136 akt

W dniu 01 kwietnia 2021 roku (...) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. wystawił M. W. fakturę pro forma numer (...) na kwotę 7 439,04 złotych brutto obejmującą należność za najem szalunków stropowych przez 27 dni marca 2021 roku po stawce w kwocie 224 złotych netto dziennie, z terminem płatności do dnia 15 kwietnia 2021 roku.

W dniu 18 stycznia 2022 roku na podstawie powyższej faktury pro forma, (...) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. wystawił M. W. fakturę numer (...) na kwotę 7 439,04 brutto, z terminem płatności do dnia 01 lutego 2022 roku.

faktura pro forma – k. 139 akt, faktura – k. 17, 138 akt

W dniu 12 kwietnia 2021 roku M. W. uiściła na rzecz (...) (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. kwotę 10 000 złotych tytułem zapłaty za najem szalunków.

pokwitowanie – k. 67 akt

W dniu 01 września 2021 roku (...) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. wystawił M. W. fakturę pro forma numer (...) na kwotę 8 912,91 złotych brutto obejmującą należność za najem szalunków w miesiącu sierpniu 2021 roku ze wskazaniem rodzaju szalunków, liczby dni i ceny jednostkowej netto, z terminem płatności do dnia 08 września 2021 roku.

W dniu 05 kwietnia 2022 roku na podstawie powyższej faktury pro forma, (...) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. wystawił M. W. fakturę numer (...) na kwotę 8 912,91 złotych brutto, z terminem płatności do dnia 19 kwietnia 2022 roku.

faktura pro forma – k. 133 akt, faktura – k. 132 akt

W dniu 02 lutego 2022 roku (...) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. umowę przelewu obejmującą wierzytelności wobec M. W. objęte fakturami numer (...), (...) oraz (...).

cesja wierzytelności – k. 21 akt

Pismem z dnia 07 lutego 2022 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. wezwał M. W. do zapłaty kwoty 20 703,91 złotych m. in. tytułem należności udokumentowanych fakturami numer (...), (...) oraz (...), jednakże bezskutecznie.

W dniu 22 lutego 2022 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. przesłał na adres mailowy (...) niezapłacone przez M. W. faktury.

wezwanie do zapłaty – k. 22 akt, potwierdzenie odbioru – k. 23-23v akt, wydruk wiadomości mailowej – k. 24-25 akt, potwierdzenie nadania – k. 18-19 akt, cesja wierzytelności – k. 21 akt

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wskazanych dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, których prawdziwość nie była przez strony kwestionowana i które nie budziły wątpliwości Sądu co do swej wiarygodności, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary.

Sąd nie oparł się jednakże na przedłożonych przez powoda dokumentach WZ oraz PZ mając na uwadze, że w spornym okresie, za który powód domaga się czynszu najmu, czynsz ten nie zależał od rodzaju szalunków ani ich liczby, zaś fakt korzystania z szalunków stropowych w tym okresie nie był przez pozwaną kwestionowany, pozwana podnosiła tylko, że strony umówiły się na czynsz w kwocie 4 000 złotych za miesiąc, zaś powód – że na kwotę 224 złotych netto za dzień, przy czym wskazać należy, że nie sposób przy tym na podstawie tych dokumentów ustalić, kiedy wydane elementy zostały zwrócone, a więc przez ile dni pozwana faktycznie z nich korzystała. Niezależnie zaś od tego Sąd miał na uwadze, że część tych dokumentów była nieczytelna, część zawierała dopiski (np. k. 178, 185 akt), w części treść była uzupełniona innym tuszem (np. k. 176 akt) i mimo kwestionowania przez pozwaną ich wiarygodności i autentyczności powód nie przedłożył ani oryginałów tych dokumentów ani poświadczonej za zgodność z oryginałem kopii w formie umożliwiającej w sposób nie budzący wątpliwości ustalenie oryginalnej treści tych dokumentów.

Pozostałe dokumenty zgromadzone w aktach sprawy, w tym dotyczące okresu ewentualnej późniejszej współpracy stron, nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia, gdyż nie wnosiły do sprawy żadnych nowych i istotnych okoliczności.

Sąd ustalając stan faktyczny sprawy i dokonując rozstrzygnięcia oparł się także na zeznaniach świadka T. P., którym dał wiarę w zakresie, w jakim świadek potwierdził, że prowadził w imieniu pozwanej rozmowy związane ustaleniem warunków najmu szalunków, w tym, że strony ustaliły w objętym pozwem okresie zryczałtowaną stawkę czynszu najmu za szalunki stropowe w kwocie 4 000 złotych za miesiąc (a za połowę listopada – w kwocie 2 000 złotych za miesiąc). Świadek przy tym kategorycznie zaprzeczył, by strony uzgodniły stawkę w kwocie 224 złotych netto za dzień najmu oraz wskazał, że uzgodnienie stron dotyczyło również dokonywania zapłaty poprzednikowi prawnemu powoda bez wystawiania przez niego faktur VAT, co znajduje potwierdzenie w przedłożonych przez powoda fakturach pro forma jako dokumentach wystawianych na bieżąco w czasie trwania stosunku prawnego (faktury VAT zostały wystawione przez poprzednika powoda w jednym czasie, niemalże rok od tych zdarzeń gospodarczych). Sąd miał przy tym na uwadze, że powód reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika w osobie radcy prawnego nie zaoferował jakiegokolwiek dowodu wskazującego na okoliczności przeciwne i podważające wiarygodność zeznań tego świadka. Z całą zaś pewnością w tej sytuacji dowodu takiego, w tym warunków, na jakich umowa została zawarta (czynszu najmu w kwocie 224 złotych netto za dzień) nie stanowią przedłożone przez powoda faktury.

Sąd za wiarygodne uznał również zeznania omawianego świadka T. P. w tej części, w jakiej potwierdził on zapłatę przez pozwaną kwoty 5 000 złotych tytułem kaucji, jak też kwoty 10 000 złotych, albowiem znajduje to potwierdzenie w przedłożonych przez strony dowodach. Za niewiarygodne natomiast Sąd uznał jego zeznania, że to nie on posługiwał się adresem (...), jak też, że świadek w imieniu pozwanej dokonał zapłaty także kwoty 3 000 złotych gotówką. Okoliczność ta pozostała gołosłowna, nie potwierdza jej żaden obiektywny dowód, a Sąd oceniając zeznania świadka w tym zakresie miał na uwadze, że świadek jako osoba bliska dla pozwanej (były partner) był bezpośrednio zainteresowany w korzystnym dla niej rozstrzygnięciu sprawy. Oczywiście okoliczność ta oczywiście sama w sobie nie prowadzi do zdyskredytowania zeznań takiego świadka, o ile jego zeznania znajdują potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca – okoliczność uiszczenia przez pozwaną części kaucji w kwocie 3 000 złotych ani też okoliczność wystawienia z tego tytułu przez powoda pokwitowania nie znalazła jakiegokolwiek potwierdzenia w zgromadzonych dowodach, poza twierdzeniami samej pozwanej.

Na rozprawie w dniu 07 grudnia 2022 roku pełnomocnik pozwanej oświadczył, że cofa wniosek o przesłuchanie pozwanej.

Wobec powyższego pełnomocnik powoda złożył wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań pozwanej wskazując, że wniosku tego nie składał wcześniej, albowiem został on złożony przez samą pozwaną (k. 216 akt).

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 07 grudnia 2022 roku Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 4 k.p.c. pominął dowód z zeznań pozwanej, albowiem mimo prawidłowego wezwania pozwana nie stawiła się na rozprawę i nie usprawiedliwiła swojej nieobecności. Z tożsamych względów Sąd pominął również dowód z zeznań powoda.

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

W niniejszej sprawie powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. domagał się zasądzenia od pozwanej M. W. kwoty 20 664 złotych wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi za okres od dnia 02 lutego 2022 do dnia zapłaty, a także kosztów procesu – tytułem czynszu za najem przez pozwaną szalunków stropowych w okresie od stycznia do marca 2021 roku, swoje roszczenie wywodząc z łączącej poprzednika prawnego powoda i pozwaną umowy najmu szalunków zawartej w listopadzie 2020 roku.

Zgodnie z art. 659 § 1 k.c. przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Najem jest umową nazwaną, której celem jest uregulowanie zasad dotyczących czasowego korzystania z cudzej rzeczy (art. 659 – 692 k.c.). Jest to umowa konsensualna, zobowiązująca, odpłatna i wzajemna (art. 487 § 2 i następne k.c.). Z umowy najmu wynika zobowiązanie wynajmującego do wydania rzeczy wynajętej do umówionego użytku na czas oznaczony lub nieoznaczony, podstawowym obowiązkiem najemcy jest zaś płacenie wynajmującemu umówionego czynszu. Czynsz stanowi ekwiwalent należny wynajmującemu w zamian za używanie rzeczy przez najemcę. Zobowiązanie się najemcy do zapłaty czynszu jest więc koniecznym elementem umowy najmu, w przeciwnym razie mamy do czynienia z użyczeniem (art. 710 k.c.). Obowiązek zapłaty czynszu należy się za samą możliwość korzystania z rzeczy, choćby do faktycznego korzystania nie doszło. Umowa najmu dochodzi zatem do skutku w chwili jej zawarcia, wydanie przedmiotu najmu najemcy nie jest przesłanką jej skuteczności (tak np. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 10 lutego 2017 roku, sygn. akt V CNP 32/16, czy Sąd Okręgowy w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 21 września 2016 roku, sygn. akt III Ca 1159/16).

Rolą Sądu było zatem rozstrzygnięcie, czy w okolicznościach sprawy doszło do zawarcia przez strony umowy najmu, a jeżeli tak – w jakiej formie i na jakich warunkach.

Zgodnie z zasadą swobody umów podmioty stosunków cywilnoprawnych mogą wybrać jeden z trzech trybów zawarcia umowy lub dojść do porozumienia w sprawie treści składanych oświadczeń woli w inny sposób niż zostało to przewidziane w art. 66 i następnych kodeksu cywilnego. W tym zakresie potencjalnych kontrahentów obowiązuje swoboda wyboru, z wyjątkiem sytuacji gdy została ona wyłączona przez przepisy prawa publicznego wprowadzające obowiązek zawarcia umowy w oznaczonym trybie z zastrzeżeniem sankcji nieważności w razie dokonania czynności prawnej w inny sposób. Za dopuszczalne przy tym przyjmuje się przechodzenie z jednego trybu do innego. W odniesieniu do umowy najmu przepisy, poza wyjątkiem z art. 660 k.c. który stanowi, że umowa najmu nieruchomości lub pomieszczenia na czas dłuższy niż rok powinna być zawarta na piśmie (ale niezachowanie tej formy nie ma wpływu na ważność umowy, prowadzi jedynie do uznania, ze zawarto ją na czas nieokreślony), nie przewidują żadnej szczególnej formy.

W niniejszej sprawie z treści zeznań świadka T. P. wynikało, że prowadził on rozmowy z przedstawicielami (...) (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. na temat możliwości wynajęcia szalunków stropowych w związku z pracami budowlanymi, jakie pozwana miała wykonać na budowie w B. (inwestycja (...)). Bezsporne jest przy tym, że (...) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. przesłał pozwanej do podpisu dokument umowy opatrzony jedynie pieczęcią wynajmującego (bez podpisu wynajmującego), pozwana dokument ten zaś podpisała. Jednocześnie mimo kwestionowania przez pozwaną zawarcia w formie pisemnej umowy o treści wskazanej w tym dokumencie, powód nie zdołał wykazać, że taka umowa w sposób pisemny została zawarta. Jak już wskazano powyżej powód przedłożył bowiem jedynie dokument umowy opatrzony pieczęcią poprzednika prawnego powoda oraz pieczęcią i podpisem pozwanej, co jednakże nie pozwala – wbrew twierdzeniom powoda – na uznanie, że strony zawarły na piśmie umowę najmu. Zgodnie z art. 78 § 1 k.c. do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Do zawarcia zaś umowy wystarcza wymiana dokumentów obejmujących treść oświadczeń woli, z których każdy jest podpisany przez jedną ze stron lub dokumentów, z których każdy obejmuje treść oświadczenia woli jednej ze stron i jest przez nią podpisany. Na marginesie wskazać należy, że oświadczenie woli złożone w formie elektronicznej jest równoważne z oświadczeniem złożonym w formie pisemnej, o ile zostało opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym (art. 78 ¹ k.c.), co w niniejszej sprawie nie miało jednakże miejsca.

Skoro więc powód nie zdołał wykazać, że znajdujący się na karcie 14 akt dokument umowy najmu został podpisany przez obie strony (lub strony wymieniły dokumenty z podpisanym przez siebie oświadczeniem woli), rozważyć należało, czy doszło do zawarcia między stronami ustnej umowy najmu na warunkach wskazanych w tym dokumencie. Wola pozwanej zawarcia umowy została tam bowiem ujawniona jednoznacznie poprzez złożenie podpisu, zaś wola poprzednika prawnego powoda – w sposób dorozumiany, poprzez opatrzenie dokumentu jego pieczęcią i przesłanie pozwanej. Mimo jednakże zgodnej woli obu stron, umowę tę uznać należy za nieważną z poniższej wskazanej przyczyny.

Do zawarcia umowy najmu dochodzi, gdy strony uzgodnią jej essentialia negotii, a więc istotne składniki tej umowy, do których należą: przedmiot najmu i czynsz stanowiący ekwiwalent za możliwość skorzystania z rzeczy. Tymczasem z treści analizowanego dokumentu wprawdzie wynika, co miało być przedmiotem najmu (szalunki), ale nie wynika z niego stawka czynszu, jak też nie określono w żaden sposób wskaźników ekonomicznych pozwalających na jej określenie. Wobec zaś powyższego skoro strony nie ustaliły treści niezbędnych do zawarcia umowy najmu, nie sposób przyjąć, że zawarły one w sposób ustny, czy dorozumiany ważną i skuteczną umowę.

W tym miejscu wskazać należy, że stosownie do treści art. 6 k.c. ciężar dowodu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Podzielając wnioski wyrażone w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 03 października 1969 roku (o sygn. akt II PR 313/69) wskazać należy, że to na powodzie spoczywa zatem ciężar udowodnienia faktów przemawiających za zasadnością jego roszczenia. W razie zaś sprostania przez powoda ciążącemu na nim obowiązkowi, na stronie pozwanej spoczywa wówczas ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających jej zdaniem oddalenie powództwa (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 kwietnia 1982 roku, sygn. akt I CR 79/82).

Pozwana przyznała, co potwierdził także w swoich zeznaniach świadek T. P., że strony, tj. pozwaną i poprzednika prawnego powoda w okresie od połowy listopada 2020 roku do marca 2021 roku, a zatem również w okresie objętym sporem (ustalonym na podstawie faktur pro forma), tj. styczeń – marzec 2021 roku, łączyła jednak umowa najmu, a strony ustnie uzgodniły, że za najem szalunków pozwana zobowiązana będzie uregulować ryczałtową stawką czynszu w kwocie 4 000 złotych za miesiąc (z tym, że w listopadzie 2020 roku połowę tej kwoty – 2 000 złotych).

W ocenie Sądu powód nie zdołał wykazać, że strony łączyła pisemna umowa najmu (brak podpisu powoda pod oświadczeniem woli) ani też ustna umowa najmu na warunkach określonych w tym dokumencie – nie zawierała ona bowiem elementów przedmiotowo istotnych umowy najmu w postaci uzgodnienia czynszu, ani też że strony łączyła umowa najmu z zobowiązaniem pozwanej do zapłaty czynszu w kwocie 224 złotych netto dziennie. Jedynym bowiem dowodem w tym zakresie (co do stawki czynszu) były wystawione przez powoda dokumenty księgowe w postaci faktur i faktur pro forma, przy czym – co nie budzi wątpliwości w orzecznictwie – dokumenty takie nie są dokumentami, które ze swojej istoty spełniają funkcję dokumentu umowy. Zobowiązanie, tu: do zapłaty czynszu najmu w stawce żądanej przez powoda, wynikać musi z wiążącej strony umowy stanowiącej podstawę stosunku zobowiązaniowego, a nie z treści faktur, zwłaszcza gdy są one kwestionowane przez stronę przeciwną. Co więcej, pamiętać należy, że dołączone do pozwu faktury mają jedynie charakter dokumentu prywatnego, który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie w nim zawarte (art. 245 k.p.c.). Z takim dokumentem nie wiąże się domniemanie prawne, że jego treść przedstawia rzeczywisty stan rzeczy i potwierdza, że miały miejsce fakty w nim stwierdzone (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 08 sierpnia 2012 roku, sygn. akt I CSK 25/12). Ocena charakteru dokumentów prywatnych prowadzi do wniosku, że Sąd może oczywiście wyrokować także w oparciu o treść takich dokumentów (prywatnych), ale jedynie w sytuacji, gdy ich treść nie została zaprzeczona w sporze przez stronę przeciwną lub gdy została potwierdzona innymi środkami dowodowymi, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca. Ta sama reguła dotyczy przypadku, gdy dokumenty te (faktury) z uwagi na brak podpisu nie stanowią dokumentów w rozumieniu art. 244 k.p.c. i art. 245 k.p.c. będąc wówczas innym środkiem dowodowym, o jakim mowa w art. 309 k.p.c., tym bardziej, że przepisy prawa nie przewidują obowiązku podpisywania faktur. Podkreślić jeszcze raz należy, że faktura jest jedynie dokumentem rozrachunkowym i nie stanowi samoistnego dowodu zawarcia umowy i jej warunków w sposób uzasadniający żądanie zapłaty, zwłaszcza w sytuacji zaprzeczania przez pozwaną istnieniu takiej umowy między stronami. W okolicznościach analizowanej sprawy strona powodowa winna zatem innymi środkami dowodowymi dążyć do wykazania zasadności swoich roszczeń, tymczasem nie przejawiła w tym zakresie jakiejkolwiek inicjatywy dowodowej. Nadto wskazać należy, że wprawdzie z przepisów prawa podatkowego wynika, pod rygorem konsekwencji prawnych, obowiązek odzwierciedlenia w fakturze przez podatnika zobowiązanego do jej wystawienia rzeczywistego zdarzenia gospodarczego, z którym właściwe przepisy podatkowe wiążą obowiązek zapłaty określonego podatku, niemniej jednak do dokumentu tego nie ma zastosowanie domniemanie prawdziwości danych zawartych w fakturze (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 26 marca 2015 roku, sygn. akt V CSK 312/14, czy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 05 lipca 2019 roku, sygn. akt CSK 625/18). Powyższe nie oznacza jednak, że faktura nie ma żadnej mocy dowodowej, podlega ona ocenie, tak jak wszystkie inne dowody i podobnie, jak w przypadku innych dowodów, Sąd ocenia, czy ze względu na jej indywidualne cechy i okoliczności obiektywne zasługuje na wiarę. Wynikiem tej oceny jest zaś przyznanie lub odmówienie ocenianemu dowodowi waloru wiarygodności ze stosowanymi konsekwencjami w zakresie jego znaczenia dla ustalenia podstawy faktycznej. Na marginesie jedynie wskazać należy, że w niniejszej sprawie przedłożone przez powoda dokumenty księgowe nie były wystawiane cyklicznie i w dacie zaistnienia zdarzenia gospodarczego, faktury dochodzone niniejszym pozwem zostały bowiem wystawione w jednym dniu, prawie rok od jego zaistnienia, na podstawie wcześniejszych faktur pro forma, a następnie kilkanaście dni później wierzytelności w nich stwierdzone zostały zbyte na powoda.

Uwzględniając powyższe, tj. niewykazanie przez powoda, że strony uzgodniły stawkę czynszu najmu za dzień wynikającą z wystawionych faktur (w kwocie 224 złotych netto), jak też dzienne rozliczenie za wynajęte szalunki stropowe, uznać należało, że poprzednik prawny powoda i pozwana związani byli stosunkiem obligacyjnym odpowiadającym cechom normatywnym właściwym umowie najmu – ale wyłącznie na warunkach przyznanych przez pozwaną i znajdujących potwierdzenie w zeznaniach świadka T. P., tj. za zapłatą czynszu w kwocie 4 000 złotych miesięcznie, z rozliczeniem czynszu najmu „z dołu” (czynszem w kwocie 2 000 złotych za listopad 2020 roku). Przypomnieć przy tym należy, że w niniejszej sprawie powód domagał się zapłaty za wynajem szalunków stropowych na podstawie faktur z dnia 18 stycznia 2022 roku:

-

numer (...), która wystawiona została, zgodnie wyjaśnieniem powoda, na podstawie faktury pro forma numer (...) z dnia 01 lutego 2021 roku, co pozwala na uznanie, że obejmuje ona rozliczenie najmu szalunków stropowych w styczniu 2021 roku,

-

numer (...), która wystawiona została, zgodnie wyjaśnieniem powoda, na podstawie faktury pro forma numer (...) z dni 01 marca 2021 roku, pozwala na uznanie, że obejmuje ona rozliczenie rozlicznie najmu szalunków stropowych w lutym 2021 roku,

-

numer (...), która wystawiona została, zgodnie wyjaśnieniem powoda, na podstawie faktury pro forma numer (...) z dnia 01 kwietnia 2021 roku, co pozwala na uznanie, że obejmuje ona rozliczenie najmu szalunków stropowych w marcu 2021 roku.

W ocenie Sądu powód nie zdołał wykazać, że w spornym okresie strony łączyła umowa z ustalonym czynszem najmu określonym na kwotę 224 złotych netto dziennie (niezależnie od rodzaju i liczby szalunków), a także że pozwana korzystała z szalunków w miesiącu styczniu 2021 roku przez 24 dni, w lutym 2021 roku przez 24 dni i w marcu 2021 roku przez 27 dni, a jednocześnie pozwana przyznała, że w okresie od połowy listopada do marca strony były związane ustną umową z czynszem najmu określonym na kwotę 4 000 złotych miesięcznie (niezależnie od rodzaju i liczby szalunków (pozostały późniejszy okres związania umową nie miał znaczenia dla niniejszej sprawy). W tej zaś sytuacji uznać należało, że pozwana była zobowiązana do zapłaty powodowi za wskazany okres, kiedy przyznała, że strony łączyła umowa najmu łącznie kwotę 18 000 złotych (2 000 złotych za listopad 2020 roku, 4 x 4 000 złotych za grudzień 2020 roku – marzec 2021 roku). Pozwana wykazała przy tym, że zapłaciła kwotę 15 000 złotych (10 000 złotych + 10 000 złotych), odnośnie zaś do wskazywanej kwoty 3 000 złotych zeznania świadka T. P. uznane zostały za niewiarygodne z przyczyn wskazanych w powyższej części uzasadnienia, zaś żadnych innych dowodów potwierdzających zapłatę tejże kwoty pozwana nie zaoferowała.

Dokonując rozliczenia stron w tymże procesie podkreślając, że powód nie wykazał, że przysługuje mu wierzytelność w kwocie wynikającej z przedmiotowych faktur (nie wykazał bowiem, że strony umówiły się na stawkę w kwocie 224 złotych za dobę) – odnośnie rozliczenia wpłat pozwanej wskazać należy, że nie było ono prawidłowe.

Z treści pisma powoda z dnia 05 września 2022 roku (data prezentaty: 2022-09-08, k. 100-104 akt) wynikało, że kaucja w kwocie 5 000 złotych została zarachowana na poczet należności za wynajem objętej fakturą numer (...) (faktura pro forma (...), k. 107 akt), która dotyczyła wcześniejszego okresu najmu, tj. grudnia 2020 roku, w kwocie 6 888 złotych. Do zapłaty z tej faktury pozostała zatem kwota 1 888 złotych, które została pokryta z wpłaty pozwanej z dnia 12 kwietnia 2021 roku w kwocie 10 000 złotych (k. 67 akt). Ostatecznie zatem z kwoty wpłaconej w dniu 12 kwietnia 2021 roku pozostała nadwyżka w kwocie 8 112 złotych. W tym zakresie powód wskazał, że powyższą kwotę zarachował na poczet faktury numer (...) (k. 132 akt), która została wystawiona na podstawie faktury pro forma numer (...) (k. 123 akt) obejmującej rozliczenie najmu za miesiąc sierpień 2021 roku.

Zgodnie jednak z art. 451 § 1 k.c. dłużnik mający względem tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju może przy spełnieniu świadczenia wskazać, który dług chce zaspokoić. Zgodnie z art. 451 § 2 k.c. jeżeli dłużnik nie wskazał, który z kilku długów chce zaspokoić, a przyjął pokwitowanie, w którym wierzyciel zaliczył otrzymane świadczenie na poczet jednego z tych długów, dłużnik nie może już żądać zaliczenia na poczet innego długu. Zgodnie z art. 451 § 3 k.c. w braku oświadczenia dłużnika lub wierzyciela spełnione świadczenie zalicza się przede wszystkim na poczet długu wymagalnego, a jeżeli jest kilka długów wymagalnych – na poczet najdawniej wymagalnego.

Reasumując, powód na wykazanie, że strony łączyła umowa najmu z czynszem najmu w kwocie 224 złotych netto dziennie przedłożył jedynie dokument umowy podpisany przez pozwaną z nieoznaczoną wysokością czynszu najmu, nie sposób zatem uznać, że strony łączyła umowa najmu zawarta na piśmie. Mimo że umowa najmu ruchomości nie wymaga formy pisemnej dla swej ważności, nie sposób uznać, że w ten sposób – przedkładając jedynie dokument umowy podpisany przez pozwaną z nieoznaczoną wysokością czynszu najmu – powód wykazał, że strony łączyła także ustna, czy dorozumiana umowa o wskazanej tam treści. Umowę taką uznać bowiem należy za nieważną z uwagi na brak es sentialia negotii – uzgodnienia wysokości czynszu najmu. Mimo zaś podniesionych przez pozwaną zarzutów w tym zakresie, powód nie zaoferował żadnego dowodu na wykazanie, że strony umówiły się na stawkę w kwocie 224 złotych dziennie (dowodem powyższego – uzgodnionej stawki, ale też liczby dni, w czasie których pozwana korzystała z szalunków nie są w szczególności faktury, czy dokumenty WZ i PZ). Pozwana okoliczności tej ­– uzgodnienia stawki w kwocie 224 złotych dziennie konsekwentnie zaprzeczała przyznając, że strony łączyła jednak ustna umowa z umówioną stawką w kwocie 4 000 złotych. Zważyć też należało, że powód domagał się zapłaty za najem w okresie styczeń – marzec 2021 roku (na co wskazują stanowiące podstawę faktur VAT faktury pro forma), a więc okoliczność trwania umowy w późniejszym okresie nie miała jakiegokolwiek znaczenia. Powód zatem nie wykazał, że przysługuje mu kwota ze wskazanych dochodzonych pozwem faktur w łącznej kwocie 20 664 złotych, a przez to również także kwota 6 888 złotych wynikająca z faktury za wcześniejszy okres – grudzień 2020 roku, na poczet której zaliczył wpłaty pozwanej w kwocie 5 000 złotych i 1 888 złotych (z kwoty 10 000 złotych).

Zarachowanie to uznać należy bowiem za nieprawidłowe, podobnież jak i zarachowanie pozostałej kwoty – 8 112 złotych na poczet należności za najem szalunków za sierpień 2021 roku, a zatem na poczet długu, który w momencie wpłaty pozwanej (w dniu 12 kwietnia 2021 roku) jeszcze nie istniał, zaś istniały długi dawniejsze. Sąd zatem wobec zarzutu pozwanej co do spełnienia świadczenia zobowiązany był do samodzielnego prawidłowego, zgodnie z art. 451 k.c. zarachowania wpłat pozwanej, tj. kwoty 15 000 złotych odpowiednio tytułem czynszu najmu za okres listopada 2020 roku (2 000 złotych), grudnia 2020 roku (4 000 złotych), stycznia 2021 roku (4 000 złotych), lutego 2021 roku (4 000 złotych) i marca 2021 roku (1 000 złotych).

Skoro bowiem sama pozwana przyznała, że w okresie od listopada 2020 roku do marca 2021 roku zobowiązana była zapłacić powodowi kwotę 18 000 złotych tytułem czynszu najmu, a innych warunków umowy najmu powód, z przyczyn wskazanych powyżej, nie zdołał udowodnić, a jednocześnie pozwana zdołała wykazać, że z tego tytułu uregulowała jedynie kwotę 15 000 złotych, do zapłaty na rzecz powoda pozostała więc kwota 3 000 złotych i w tym zakresie jedynie żądanie powoda było zasadne.

W świetle powyższego Sąd w punkcie pierwszym wyroku na podstawie art. 659 k.c. w zw. z art. 451 k.c. w zw. z art. 6 k.c. w zw. z art. 4 i art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 08 marca 2013 roku o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniem w transakcjach handlowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2022 roku, poz. 893) zasądził od pozwanej M. W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. kwotę 3 000 złotych wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi za okres od dnia 02 lutego 2022 roku do dnia zapłaty.

W punkcie drugim wyroku uznając dalej idące powództwo za niezasadne na podstawie powyższych przepisów stosowanych a contrario Sąd oddalił je w tej części.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów określoną w art. 100 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c.

W niniejszej sprawie powód wygrał sprawę w 14,52%, a pozwana w 85,48%.

Koszty poniesione przez powoda wyniosły 5 551 złotych (opłata sądowa od pozwu – 1 034 złotych, koszty zastępstwa procesowego – 3 600 złotych, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 złotych, koszty zastępstwa w postępowaniu zabezpieczającym – 900 złotych). Pozwana poniosła koszty procesu w wysokości 4 617 złotych (opłata od wniosku o uchylenie zabezpieczenia – 100 złotych, koszty zastępstwa procesowego – 3 600 złotych, opłata skarbowa od pełnomocnictw – 17 złotych, koszty zastępstwa w postępowaniu zabezpieczającym – 900 złotych).

Powodowi zatem należy się zwrot kosztów procesu w kwocie 806 złotych (14,52% z kwoty 5 551 złotych), zaś pozwanej należy się zwrot kosztów procesu w kwocie 3 946,61 złotych (85,48% z kwoty 4 617 złotych),. Kompensując obie kwoty Sąd w punkcie trzecim wyroku zasadził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 3 140,61 złotych wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

SSR Justyna Supińska

Gdynia, dnia 03 lutego 2023 roku