Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 05 marca 2025 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni VI Wydział Gospodarczy, w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Justyna Supińska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Marta Denc

po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2025 roku w Gdyni

na rozprawie

w postępowaniu gospodarczym

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.

przeciwko Towarzystwo (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Towarzystwo (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 1 407 złotych (jeden tysiąc czterysta siedem złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 29 października 2023 roku do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie oddala powództwo;

III.  zasądza od pozwanego Towarzystwo (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 791,56 złotych (siedemset dziewięćdziesiąt jeden złotych pięćdziesiąt sześć groszy) wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty , tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VI GC 515/24

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 09 kwietnia 2024 roku powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. domagał się zasądzenia od pozwanego Towarzystwo (...) z siedzibą w W. kwoty 1 675 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 29 października 2023 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że z winy kierującego innym pojazdem, ubezpieczonego od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego, w dniu 19 lipca 2023 roku doszło do uszkodzenia pojazdu marki F. model (...)o numerze rejestracyjnym (...). Poszkodowany na czas związany z likwidacją szkody, którą zakwalifikowano jako tzw. szkodę całkowitą, wynajął od powoda pojazd zastępczy. Za usługę najmu pojazdu zastępczego przez okres 47 dni została wystawiona poszkodowanemu faktura na kwotę 3 149 złotych netto (47 x 67 złotych netto). Pozwany wypłacił z tego tytułu jedynie kwotę 1 474 złotych netto uwzględniając jako uzasadniony okres najmu wynoszący 22 dni (22 x 67 złotych netto). Powód po nabyciu wierzytelności – odszkodowania obejmującego pozostałą część kosztów najmu pojazdu zastępczego – wzywał pozwanego do jej zapłaty, jednakże bezskutecznie.

W nakazie zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 15 kwietnia 2024 roku w sprawie o sygn. akt VI GNc 1336/24 starszy referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwany Towarzystwo (...) z siedzibą w W. domagał się oddalenia powództwa podnosząc, że poszkodowany posiadał w okresie likwidacji szkody inne pojazdy, a po zwrocie pojazdu zastępczego nie nabył nowego pojazdu ani nie dokonał naprawy pojazdu uszkodzonego, co wskazuje na to, że pojazd zastępczy nie był konieczny, zaś jego wynajęcie wynikało jedynie z faktu, że korzystanie z niego było dla poszkodowanego bezkosztowe. Nadto pozwany zakwestionował okres najmu ponad uznane przez siebie 22 dni wskazując, że bez znaczenia dla poszkodowanego była data wypłaty odszkodowania, zaś na wydłużenie okresu najmu miały wpływ czynności podejmowane przez zakład dokonujący naprawy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 19 lipca 2023 roku doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzony został pojazd marki F. model (...)o numerze rejestracyjnym (...) należący do A. K., który był uprawniony w związku z korzystaniem z tego pojazdu do obniżenia należnego podatku vat o 100% kwoty podatku naliczonego.

Odpowiedzialność za przedmiotową szkodę ponosił kierujący pojazdem ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w Towarzystwo (...) z siedzibą w W..

niesporne, a nadto: kserokopia dowodu rejestracyjnego – k. 21 akt, oświadczenie – k. 22-23 akt, oświadczenie vat – k. 25 akt

A. K. wykorzystywał pojazd marki F. model (...)o numerze rejestracyjnym (...) w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. W tym czasie posiadał on jeszcze inne pojazdy – 8 lub 9, które także były wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej. Żaden z tym pojazdów nie był wolny i nie mógł być wykorzystywany w zastępstwie uszkodzonego pojazdu marki F. model (...)o numerze rejestracyjnym (...), wręcz przeciwnie – z uwagi na rozwijającą się działalność w przedsiębiorstwie A. K. brakowało ciągle pojazdów, stąd też do końca 2023 roku kupił on dodatkowo jeszcze 3 samochody.

zeznania świadka A. K. – protokół z rozprawy z dnia 15 stycznia 2025 roku, k. 143-145 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:02:08-00:23:12)

W dniu 20 lipca 2023 roku A. K. zlecił naprawę pojazdu marki F. model (...)o numerze rejestracyjnym (...) zakładowi naprawczemu prowadzonemu przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G..

Tego samego dnia A. K. zwarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. umowę najmu pojazdu zastępczego, a następnie przeniósł na wynajmującego wierzytelność z tytułu odszkodowania w celu pokrycia kosztów tego najmu.

Strony uzgodniły stawkę za najem pojazdu zastępczego w kwocie 67 złotych netto za dobę.

zlecenie naprawy pojazdu – k. 26 akt, umowa najmu pojazdu – k. 27 akt, umowa przelewu wierzytelności – k. 28 akt, pełnomocnictwo – k. 30 akt

Pojazd zastępczy w przedsiębiorstwie A. K. był wykorzystywany w taki sam sposób, jak pojazd uszkodzony marki F. model (...)o numerze rejestracyjnym (...), z tym że w związku z tym, że wynajęty pojazd był mniejszy pokrywał on zapotrzebowanie poszkodowanego w około 80-90%.

zeznania świadka A. K. – protokół z rozprawy z dnia 15 stycznia 2025 roku, k. 143-145 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:02:08-00:23:12)

Po zgłoszeniu szkody, ubezpieczyciel sprawcy szkody – Towarzystwo (...) z siedzibą w W. – sporządził kalkulację naprawy uszkodzonego pojazdu marki F. model (...)o numerze rejestracyjnym (...) i oszacował koszty tej naprawy na kwotę 20 080,86 złotych brutto, a także ustalił wartość tego pojazdu w stanie nieuszkodzonym na kwotę 15 500 złotych brutto.

Powyższe informacje przesłano zakładowi naprawczemu w dniu 01 sierpnia 2023 roku o godz. 17:00.

W związku z tym jeszcze tego samego dnia, o godz. 17:09, zakład naprawczy zwrócił się do ubezpieczyciela z zapytaniem, czy rozliczy on przedmiotową szkodę jako częściową, czy całkowitą, albowiem brak było takiej informacji w przesłanej dokumentacji.

W odpowiedzi w piśmie z dnia 04 sierpnia 2023 roku ubezpieczyciel sprawcy szkody – Towarzystwo (...) z siedzibą w W. poinformował, w związku z tym, że koszty naprawy przekraczają wartość uszkodzonego pojazdu, szkoda zostanie rozliczona jako szkoda całkowita, a odszkodowanie stanowić będzie różnicę pomiędzy wartością pojazdu w dniu szkody a wartością pojazdu w stanie uszkodzonym. Wskazano także, że wartość pojazdu przed wypadkiem to 15 500 złotych, wartość pojazdu po wypadku to 4 300 złotych, zaś wysokość szkody w pojeździe to 11 200 złotych.

Jednocześnie ubezpieczyciel sprawcy szkody poinformował, że w celu określenia wartości rynkowej pojazdu w stanie uszkodzonym, skierował pojazd na platformę internetową, gdzie podmioty specjalizujące się obrotem pojazdami uszkodzonymi składają oferty zakupu i wskazana wyżej wartość pozostałości została ustalona na podstawie najwyższej złożonej oferty.

W dniu 10 sierpnia 2023 roku zakład naprawy zwrócił się do ubezpieczyciela sprawcy szkody – Towarzystwo (...) z siedzibą w W. o informację o kwocie odszkodowania do wypłaty.

W odpowiedzi w dniu 16 sierpnia 2023 roku (środa) o godz. 08:41 ubezpieczyciel poinformował zakład naprawczy, że odpowiedzialność w szkodzie została przez niego ustalona i przyjęta, zaś kwota odszkodowania wyniesie 9 105,70 złotych netto, jednakże stanowisko w sprawie zostanie zajęte w ciągu 14 dni od dnia od wskazania podmiotu, któremu ubezpieczyciel ma wypłacić odszkodowanie, albowiem z umowy cesji wynika, że przelew wierzytelności dotyczył kosztów naprawy.

wydruk wiadomości mailowej – k. 33 akt, pismo z dnia 01 sierpnia 2023 roku – k. 34 akt, kosztorys – k. 34-36 akt, wycena – k. 37-38, 39-40 akt, wydruk wiadomości mailowej – k. 41 akt, wydruk wiadomość mailowej – k. 42 akt, pismo – k. 43 akt, wydruk wiadomości mailowej – k. 44 akt, wydruk wiadomości mailowej – k. 45 akt, pismo – k. 46 akt, zeznania świadka A. K. – protokół z rozprawy z dnia 15 stycznia 2025 roku, k. 143-145 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:02:08-00:23:12), zeznania prezesa zarządu powoda B. K. – protokół z rozprawy z dnia 26 lutego 2025 roku, k. 155-157 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:01:06-00:27:46), dokumenty znajdujące się w aktach szkody – k. 87 akt

Powyższa informacja została niezwłocznie przekazana A. K..

A. K. dysponował środkami umożliwiającymi nabycie innego pojazdu po uszkodzeniu pojazdu marki F. model (...)o numerze rejestracyjnym (...), ale środki te inwestował w rozwój firmy i nie chciał ich przeznaczać na naprawę uszkodzonego pojazdu, czy zakup nowego przed uzyskaniem odszkodowania od ubezpieczyciela.

A. K. zdawał sobie także sprawę, że za określoną przez ubezpieczyciela kwotę odszkodowania nie uda mu się znaleźć używanego pojazdu tego typu w dobrym stanie technicznym, stąd też wolał dokonać jego naprawy nawet gdyby przywracała ona jedynie użyteczność pojazdu, a nie jego stan sprzed szkody.

W związku z tym, kiedy wiadomym stała się kwota przyznanego odszkodowania, zakład naprawczy przygotował poszkodowanemu kalkulację naprawy w taki sposób i takimi częściami, aby koszty naprawy nie przekraczały określonego przez ubezpieczyciela odszkodowania.

Dopiero po zaakceptowaniu tego sposobu i kosztów naprawy przez poszkodowanego, zakład naprawczy w dniu 22 sierpnia 2023 roku (wtorek) poinformował ubezpieczyciela sprawcy szkody – Towarzystwo (...) z siedzibą w W., że kwotę przyznanego odszkodowania z tytułu szkody całkowitej należy wypłacić na rachunek bankowy warsztatu.

W dniu 29 sierpnia 2023 ubezpieczyciel sprawcy szkody – Towarzystwo (...) z siedzibą w W. wypłacił (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 9 105,70 złotych tytułem odszkodowania.

wydruk wiadomości mailowej – k. 47 akt, potwierdzenie przelewu – k. 48 akt, zeznania świadka A. K. – protokół z rozprawy z dnia 15 stycznia 2025 roku, k. 143-145 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:02:08-00:23:12), zeznania prezesa zarządu powoda B. K. – protokół z rozprawy z dnia 26 lutego 2025 roku, k. 155-157 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:01:06-00:27:46), dokumenty znajdujące się w aktach szkody – k. 87 akt

Naprawa uszkodzonego pojazdu marki F. model (...)o numerze rejestracyjnym (...), po skompletowaniu części trwała około 8-9 dni roboczych.

A. K. zwrócił wynajęty pojazd w dniu 05 września 2023 roku.

W tym czasie naprawa uszkodzonego pojazdu marki F. model (...)o numerze rejestracyjnym (...) została już zakończona.

protokół wydania i zwrotu pojazdu – k. 51 akt, zeznania świadka A. K. – protokół z rozprawy z dnia 15 stycznia 2025 roku, k. 143-145 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:02:08-00:23:12), zeznania prezesa zarządu powoda B. K. – protokół z rozprawy z dnia 26 lutego 2025 roku, k. 155-157 akt (zapis obrazu i dźwięku 00:01:06-00:27:46), faktura za naprawę pojazdu – k. 109-110, 125 akt

W dniu 27 września 2023 roku z tytułu najmu pojazdu zastępczego przez okres 47 dni (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wystawił A. K. fakturę o numerze (...) na kwotę 3 149 złotych netto (według stawki czynszu najmu w kwocie 67 złotych netto).

faktura – k. 49 akt

Towarzystwo (...) z siedzibą w W. wypłacił (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. tytułem odszkodowania za najem pojazdu zastępczego wynajmowanego przez poszkodowanego A. K. kwotę 1 474 złotych netto uznając okres 22 dni najmu jako uzasadniony oraz stawkę czynszu najmu w kwocie 67 złotych netto.

decyzja – k. 52, 57 akt, wydruk wiadomości mailowej – k. 52 akt, potwierdzenie przelewu – k. 54 akt, dokumenty znajdujące się w aktach szkody – k. 87 akt

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie w zakresie, w jakim pozostawał bezsporny pomiędzy stronami, Sąd ustalił na podstawie oświadczeń stron.

Sąd uwzględnił także wskazane powyżej dokumenty, w tym znajdujące się w aktach szkody, nie znajdując podstaw do podważenia ich wiarygodności i mocy dowodowej.

Pozostałe dokumenty nie miały znaczenia, gdyż nie wnosiły do sprawy nowych i istotnych dla jej rozstrzygnięcia okoliczności.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się również uznając je za wiarygodne na zeznaniach świadka A. K. w szczególności w zakresie, w jakim świadek wskazał, że w jego przedsiębiorstwie w okresie likwidacji przedmiotowej szkody były także inne pojazdy, niemniej jednak wszystkie one były wykorzystywane i nie było możliwości zastąpienia którymś z nich uszkodzonego pojazdu marki F. model (...)o numerze rejestracyjnym (...), jak też, że choć świadek dysponował zasobami pieniężnymi, to przeznaczone one były na inwestycje w rozwój firmy i nie chciał ich wykorzystywać na zakup innego pojazdu, czy pokrycie kosztów naprawy przed otrzymaniem odszkodowania od ubezpieczyciela. Za wiarygodne Sąd ocenił także zeznania świadka w tej części, w jakiej wskazał on, że po otrzymaniu informacji o wysokości odszkodowania, niezwłocznie podjął decyzję o naprawie pojazdu w taki sposób, aby jej koszty mieściły się w kwocie przyznanego odszkodowania.

Jako wiarygodne Sąd ocenił także zeznania prezesa zarządu powoda B. K. w zakresie, w jakim wskazał on na kwestie związane z ustalaniem z ubezpieczycielem, czy szkoda będzie rozliczona jako całkowita, czy jako częściowa, znajduje to bowiem potwierdzenie w korespondencji mailowej między stronami. Jakkolwiek Sąd dał wiarę, że po otrzymaniu informacji od ubezpieczyciela o wysokości odszkodowania, zakład naprawczy przygotował poszkodowanemu kalkulację naprawy w taki sposób i takimi częściami, aby koszty naprawy nie przekraczały określonego przez ubezpieczyciela odszkodowania i dopiero po zaakceptowaniu tego sposobu i kosztów naprawy przez poszkodowanego, zakład naprawczy w dniu 22 sierpnia 2023 roku (wtorek) poinformował ubezpieczyciela, że kwotę przyznanego odszkodowania z tytułu szkody całkowitej należy wypłacić na rachunek bankowy warsztatu, to ocenił te okoliczności odmiennie, o czym szerzej w poniższej części uzasadnienia, a co skutkowało uznanie, że w tym zakresie (o 4 dni) działanie zakładu naprawczego przyczyniło się do nieuzasadnionego wydłużenia okresu najmu.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 26 lutego 2024 roku Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 4 k.p.c. pominął dowód z przesłuchania pozwanego, albowiem mimo prawidłowego wezwania osoby uprawnione do reprezentowania pozwanego nie stawiły się i nie usprawiedliwiły swojej nieobecności (brak zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c. na powyższą decyzję procesową).

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

W niniejszej sprawie powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. domagał się zasądzenia od pozwanego Towarzystwo (...) z siedzibą w W. kwoty 1 675 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 29 października 2023 roku do dnia zapłaty – tytułem pozostałej części odszkodowania za szkodę w pojeździe marki F. model (...)o numerze rejestracyjnym (...) obejmującego zwrot kosztów związanych z najmem pojazdu zastępczego.

Kierując zarzuty przeciwko żądaniu pozwu pozwany Towarzystwo (...) z siedzibą w W. wskazał, że poszkodowany posiadał w okresie likwidacji szkody inne pojazdy, a po zwrocie pojazdu zastępczego nie nabył nowego pojazdu ani nie dokonał naprawy pojazdu uszkodzonego, co wskazuje na to, że pojazd zastępczy nie był konieczny, zaś jego wynajęcie wynikało jedynie z faktu, że korzystanie z niego było dla poszkodowanego bezkosztowe. Nadto pozwany zakwestionował okres najmu ponad uznane przez siebie 22 dni wskazując, że bez znaczenia dla poszkodowanego była data wypłaty odszkodowania, zaś na wydłużenie okresu najmu miały wpływ czynności podejmowane przez zakład dokonujący naprawy.

Co do zasady – podstawą odpowiedzialności pozwanego był przepis art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 roku, poz. 2500), który stanowi, że z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

Zgodnie natomiast z treścią art. 822 § 1 i § 4 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Przedmiotem ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest więc odpowiedzialność ubezpieczającego za szkody wyrządzone osobom trzecim. Jest to przy tym ubezpieczenie jego odpowiedzialności za wyrządzenie szkody opartej na zasadzie winy lub na zasadzie ryzyka. Ubezpieczenie to – odpowiedzialności cywilnej – sięga tak daleko, jak odpowiedzialność cywilna ubezpieczającego, a wysokość świadczeń ubezpieczyciela z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest determinowana wysokością zobowiązań odszkodowawczych ubezpieczającego. W związku z tym odpowiedzialność odszkodowawcza ubezpieczyciela jest tylko taka, do jakiej zobowiązany byłby sprawca szkody, gdyby to od niego powód domagał się naprawienia szkody.

Odnosząc się do zagadnienia tzw. szkody całkowitej wskazać należy, iż prawo polskie nie formułuje definicji tego pojęcia. Art. 363 § 1 k.c. stanowi, że jeżeli przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Określenie progu opłacalności naprawy, a tym samym określenia szkody jako całkowitej jest różne w zależności od rodzaju ubezpieczenia (OC lub AC), z którego jest likwidowana szkoda.

W odniesieniu do ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych kwestia ta była przedmiotem szeregu rozstrzygnięć sądowych. Jednym z pierwszych rozstrzygnięć w omawianej sprawie było orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Katowicach, który w uzasadnieniu wyroku z dnia 12 lutego 1992 roku (sygn. akt I ACr 30/92) stwierdził, iż szkoda częściowa ma miejsce wówczas, gdy uszkodzony pojazd nadaje się do naprawy, a koszt naprawy nie przekracza wartości w dniu ustalenia przez zakład ubezpieczeń tego odszkodowania. Szkoda całkowita zaś występuje wówczas, gdy pojazd uległ zniszczeniu w takim stopniu, że nie nadaje się do naprawy albo gdy koszty naprawy przekroczyłyby wartość pojazdu w dniu likwidacji szkody. W przypadku wystąpienia szkody częściowej zakład ubezpieczeń jest zobowiązany do pokrycia kosztów dokonanej naprawy, w przypadku zaś wystąpienia szkody całkowitej odszkodowanie ustala się przy wykorzystaniu tzw. metody dyferencyjnej. Metoda ta polega na ustaleniu wysokości odszkodowania poprzez pomniejszenie wartości pojazdu w stanie przed uszkodzeniem o wartość pojazdu w stanie uszkodzonym tj. po wypadku (wrak, pozostałości). Takie stanowisko zajął także Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 20 lutego 2002 roku (sygn. akt V CKN 903/00) uznając, iż jeżeli koszt naprawy samochodu jest wyższy od jego wartości przed uszkodzeniem – co ma miejsce w przedmiotowej sprawie – roszczenie poszkodowanego ogranicza się do kwoty odpowiadającej różnicy wartości pojazdu sprzed i po wypadku. Jednoznaczne stanowisko odnośnie szkody całkowitej przy ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych potwierdzające dotychczasową linię orzecznictwa Sąd Najwyższy zawarł w uzasadnieniu do postanowienia składu siedmiu sędziów Izby Cywilnej z dnia 12 stycznia 2006 roku (sygn. akt III CZP 76/05), w którym stwierdził, iż za utrwalony należy uznać pogląd, że koszt naprawy uszkodzonego w wypadku komunikacyjnym pojazdu nie przewyższający jego wartości sprzed wypadku nie jest nadmierny w rozumieniu art. 363 § 1 k.c. Ponadto Sąd uzasadniając swoje stanowisko jednoznacznie wskazał, że nieopłacalność naprawy będąca przesłanką wystąpienia tzw. szkody całkowitej ma miejsce wówczas, gdy jej koszt przekracza wartość pojazdu sprzed wypadku stwierdzając nadto, że stan majątku poszkodowanego, niezakłócony zdarzeniem ubezpieczeniowym, wyznacza rozmiar należnego odszkodowania.

W niniejszej sprawie niesporne było, że w wyniku kolizji z dnia 19 lipca 2023 roku doszło do uszkodzenia pojazdu marki F. model (...)o numerze rejestracyjnym (...) w takim zakresie, że koszty naprawy tychże uszkodzeń przewyższały wartość tego pojazdu w stanie nieuszkodzonym, a więc że miała miejsce omawiana powyżej tzw. szkoda całkowita. W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że ubezpieczyciel miał obowiązek naprawić szkodę, ale tylko w granicach racjonalnych z punktu widzenia normy art. 363 k.c. W orzecznictwie zaś ugruntował się pogląd, który Sąd w pełni podziela, że jeśli naprawa miałaby kosztować więcej niż wartość uszkodzonej rzeczy, to nieracjonalne jest z ekonomicznego punktu widzenia naprawianie tej uszkodzonej rzeczy. Oczywiście poszkodowany ma prawo prowadzić działania zmierzające do odtworzenia uszkodzonego pojazdu z uwagi np. na przywiązanie do pojazdu albo inne przesłanki uzasadniające jego decyzję, ale w takiej sytuacji nie może on żądać, aby ubezpieczyciel związany był jego odczuciami. Sąd zważył bowiem, że w takich okolicznościach kryteria restytucji szkody najbardziej obiektywnie wskazują przesłanki ekonomiczne. Te zaś wskazywały, że naprawa uszkodzonego pojazdu marki F. model (...)o numerze rejestracyjnym (...) nie była ekonomicznie uzasadniona, zaś fakt dokonania jego naprawy przez poszkodowanego A. K. pozostaje bez znaczenia w niniejszej sprawie dla powyższej kwalifikacji i jej wpływu na okres najmu pojazdu zastępczego.

Odnosząc się bowiem do najmu pojazdu zastępczego, wskazać należy, że przepis art. 361 § 2 k.c. statuuje zasadę pełnego odszkodowania. Podstawową funkcją odszkodowania jest bowiem kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może ono jednak przewyższać wysokości faktycznie poniesionej szkody. Jednocześnie naprawieniu podlega jedynie taka szkoda, która pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wyrządzającym szkodę. Oceny, czy poniesienie określonych kosztów mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego należy dokonywać na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy. Wskazać przy tym należy, że korzystanie z rzeczy nie stanowi samoistnej wartości majątkowej i w każdym przypadku należy badać, czy pozbawienie możliwości korzystania z rzeczy wywołało uszczerbek majątkowy poszkodowanego. W ocenie Sądu obecnie posiadanie pojazdu nie jest dobrem luksusowym, z pojazdów korzysta się w wielu, choćby nawet najprostszych czynnościach życia codziennego, stąd też brak pojazdu spowodowany kolizją powoduje dezorganizację życia lub działania przedsiębiorstwa, w którym pojazd taki był wykorzystywany. Jednakże w ocenie Sądu o zasadności najmu pojazdu zastępczego można mówić jedynie wtedy, gdy poszkodowany nie dysponuje innym pojazdem, którym mógłby zastąpić pojazd uszkodzony. W przypadku tego rodzaju szkody, która jest wynikiem wtórnym zdarzenia (szkoda ta nie powstaje w momencie uszkodzenia pojazdu, ale dopiero wskutek wynajęcia pojazdu zastępczego z powodu uszkodzenia pojazdu) dla ustalenia zasadności roszczenia odszkodowawczego decydujące znaczenia ma ocena celowości i ekonomiczności powstałego kosztu związanego z wynajmem samochodu zastępczego. Celowość jest terminologią, która oznacza konieczność oceny zaistnienia związku przyczynowego pomiędzy uszkodzeniem pojazdu a decyzją o uruchomieniu dodatkowego kosztu związanego z wynajmem pojazdu zastępczego, natomiast ekonomiczność to także ocena, czy zaistniał związek przyczynowy poprzez zastosowanie probierza ekonomicznego. Sąd w przypadku najmu pojazdu zastępczego musi więc zmierzyć się z ustaleniem, czy decyzja będąca skutkiem szkody (w postaci najmu pojazdu) była powiązana przyczynowo – skutkowo ze szkodą poprzez kryterium konieczności i kryterium ekonomiczności. W ocenie Sądu w odniesieniu do tej części łańcucha przyczynowo – skutkowego szkód związanych z uszkodzeniem pojazdu znaczenia nabierają okoliczności uwarunkowań faktycznych związanych z dotychczasowym korzystaniem z uszkodzonego pojazdu oraz możliwością zapewnienia sobie korzystania z innego posiadanego pojazdu. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 17 listopada 2011 roku (sygn. akt III CZP 5/11) istota zaliczenia wydatków na najem pojazdu zastępczego jako celowo i ekonomicznie uzasadnionych może mieć miejsce jedynie wtedy, gdy poszkodowany nie posiada innego wolnego i nadającego się do używania przez niego pojazdu. Jednocześnie wskazać należy, że w niniejszej sprawie, jak wykazało postępowanie dowodowe, poszkodowany A. K. wykorzystywał uszkodzony pojazd marki F. model (...)o numerze rejestracyjnym (...) w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. W tym czasie posiadał on w swoim przedsiębiorstwie jeszcze inne pojazdy – 8 lub 9, które także były wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej. Żaden z tych pojazdów nie był jednak wolny i nie mógł być wykorzystany w zastępstwie uszkodzonego pojazdu marki F. model (...)o numerze rejestracyjnym (...), a wręcz przeciwnie – jak wskazał świadek (poszkodowany) – z uwagi na rozwijającą się działalność w jego firmie brakowało ciągle pojazdów, stąd też do końca 2023 roku kupił on dodatkowo jeszcze 3 samochody. W tej sytuacji w ocenie Sądu zasadność wynajęcia przez poszkodowanego od powoda pojazdu zastępczego w okresie likwidacji przedmiotowej szkody nie budzi wątpliwości.

Jednocześnie podkreślić należy, że w niniejszej sprawie nie była sporna stawka za najem pojazdu w kwocie 67 złotych netto ani też konieczność rozliczenia szkody w wartości netto.

W orzecznictwie poświęconemu ponoszeniu kosztów przez ubezpieczyciela za wynajem pojazdu zastępczego w przypadku szkody całkowitej, a więc w sytuacji, gdy odszkodowanie ustalone zostało w wysokości odpowiadającej różnicy pomiędzy wartością pojazdu mechanicznego sprzed zdarzenia powodującego szkodę a wartością pojazdu w stanie uszkodzonym, którego naprawa okazała się niemożliwa lub nieopłacalna, ukształtował się pogląd, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia innego pojazdu mechanicznego. Ustalając ten moment należy uwzględnić mierniki staranności poszkodowanego, jego obiektywne możliwości finansowe i osobiste, a także mierniki staranności ubezpieczyciela przy wykonaniu zobowiązania lub sposób jego współdziałania z poszkodowanym (terminowość wypłaty odszkodowania, właściwe określenie wysokości odszkodowania, czy udzielenie pomocy w zbyciu pozostałości powypadkowych). W uzasadnieniu uchwały z dnia 17 listopada 2011 roku (sygn. akt III CZP 5/11) Sąd Najwyższy jako aktualne podtrzymał swoje wytyczne co do zasad i zakresu refundacji kosztów najmu (np. czas refundacji), które ukształtowały się w jego dotychczasowym orzecznictwie, jednocześnie kilkukrotnie posłużył się sformułowaniem „okres niezbędny do zakupu innego pojazdu mechanicznego”. Treść uzasadnienia powyższej uchwały Sądu Najwyższego uzasadnia zaś wniosek, że czasem refundowanego najmu pojazdu zastępczego w przypadku szkody całkowitej jest okres od dnia wynajęcia pojazdu zastępczego w związku ze zniszczeniem posiadanego przez poszkodowanego pojazdu do dnia, w którym poszkodowany mógł nabyć pojazd faktycznie, czy obiektywnie odtworzyć możliwość korzystania ze zniszczonej rzeczy w inny sposób.

W niniejszej sprawie Sąd miał na uwadze, że najem pojazdu zastępczego przez A. K. trwał przez okres od dnia 20 lipca 2023 roku do dnia 05 września 2023 roku, tj. przez okres 47 dni. Pozwany natomiast jako zasadny uznał okres 22 dni – od dnia 20 lipca 2023 roku do dnia 10 sierpnia 2023 roku.

Jednocześnie wskazać należy, że jak wynikało z przeprowadzonych dowodów po zgłoszeniu szkody pozwany sporządził kalkulację naprawy uszkodzonego pojazdu marki F. model (...)o numerze rejestracyjnym (...) i oszacował koszty tej naprawy na kwotę 20 080,86 złotych brutto, a także ustalił wartość tego pojazdu w stanie nieuszkodzonym na kwotę 15 500 złotych brutto. Powyższe informacje przesłano zakładowi naprawczemu w dniu 01 sierpnia 2023 roku o godz. 17:00, w związku z czym jeszcze tego samego dnia, o godz. 17:09, zakład naprawczy zwrócił się do ubezpieczyciela z zapytaniem, czy rozliczy on przedmiotową szkodę jako częściową, czy całkowitą, albowiem brak było takiej informacji w przesłanej dokumentacji. W odpowiedzi w piśmie z dnia 04 sierpnia 2023 roku ubezpieczyciel poinformował, że w związku z tym, że koszty naprawy przekraczają wartość uszkodzonego pojazdu, szkoda zostanie rozliczona jako szkoda całkowita, a odszkodowanie stanowić będzie różnicę pomiędzy wartością pojazdu w dniu szkody a wartością pojazdu w stanie uszkodzonym. Wskazano także, że wartość pojazdu przed wypadkiem to 15 500 złotych, wartość pojazdu po wypadku to 4 300 złotych, zaś wysokość szkody w pojeździe to 11 200 złotych. Po uzyskaniu powyższych informacji, w dniu 10 sierpnia 2023 roku zakład naprawy zwrócił się do pozwanego o informację o kwocie odszkodowania do wypłaty. W odpowiedzi w dniu 16 sierpnia 2023 roku (środa) o godz. 08:41 ubezpieczyciel poinformował zakład naprawczy, że odpowiedzialność w szkodzie została przez niego ustalona i przyjęta, zaś kwota odszkodowania wyniesie 9 105,70 złotych netto, jednakże stanowisko w sprawie zostanie zajęte w ciągu 14 dni od dnia od wskazania podmiotu, któremu ubezpieczyciel ma wypłacić odszkodowanie, albowiem z umowy cesji wynika, że przelew wierzytelności dotyczył kosztów naprawy.

W ocenie Sądu wbrew temu, co twierdzi pozwany, poszkodowany nie tylko na podstawie informacji z dnia 10 sierpnia 2023 roku, ale również na podstawie informacji z dnia 16 sierpnia 2023 roku nie był zobowiązany do podjęcia jakichkolwiek czynności w celu zbycia pozostałości pojazdu i nabycia nowego albo naprawy pojazdu. Sąd miał bowiem na uwadze, że podstawową funkcją odszkodowania jest funkcja kompensacyjna, a zatem dążenie do przywrócenia takiego stanu majątku poszkodowanego, jaki istniał przed zdarzeniem szkodowym. W kontekście całkowitego zniszczenia pojazdu – stanem tym będzie faktyczna możliwość kupienia nowego pojazdu w miejsce zniszczonego w celu zapewnienia poszkodowanemu takiego poziomu komfortu i jakości przemieszczania się, jaki istniał w chwili, gdy jego pojazd był jeszcze sprawny. Wobec powyższego oczywistym jest, że sama informacja o zakwalifikowaniu szkody jako całkowitej i przyznaniu odszkodowania, w tym ze wskazaniem jego wysokości, w żaden sposób nie przywraca mu (poszkodowanemu) ani poziomu komfortu ani jakości podróżowania i przemieszczania się sprzed zdarzenia szkodowego, bowiem nie zmienia w żaden sposób jego sytuacji faktycznej. Poszkodowany uzyskuje jedynie świadomość, że stan kompensacji kiedyś nastąpi, ale będzie to miało miejsce z momentem wypłacenia należnego poszkodowanemu odszkodowania. Jednocześnie należy mieć na uwadze, że nie sposób od poszkodowanego wymagać, aby w każdej chwili dysponował własnymi, wolnymi środkami, w ilości wystarczającej do zakupu nowego pojazdu na wypadek uszkodzenia dotychczasowego. Sytuacja poszkodowanych jest różna, a większość osób nie jest w stanie w tak nagłym trybie wygospodarować odpowiedniej ilości pieniędzy na wspomniany cel. Dlatego też oczekiwanie na wypłatę odszkodowania jest tak istotne – dopiero bowiem spełnienie świadczenia przez ubezpieczyciela pozwala z całą stanowczością stwierdzić, że poszkodowany uzyskał możliwość kupna pojazdu, a zatem, że doszło do naprawienia szkody (tak również Sąd Okręgowy w Bydgoszczy w uzasadnieniu wyroku z dnia 26 października 2017 roku, sygn. akt VIII Ga 141/17, czy Sąd Rejonowy w Krośnie w uzasadnieniu wyroku z dnia 26 września 2017 roku, sygn. akt I C 945/18). W niniejszej sprawie poszkodowany wprawdzie dysponował jako przedsiębiorca odpowiednimi środkami, ale – co było jego uprawnieniem jako ich właściciela – rozdysponowane one były w tym czasie na inwestycje, a nie na nabycie innego pojazdu, czy naprawę pojazdu uszkodzonego. Dbałość o interesy ubezpieczyciela w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody mająca prowadzić do skrócenia okresu najmu poprzez nabycie za własne środki nowego pojazdu lub naprawienie uszkodzonego, bez czekania na faktyczną wypłatę odszkodowania przez ubezpieczyciela, nie ma bowiem w żadnej mierze charakteru absolutnego i prymatu nad dbałością o swój (poszkodowanego) ekonomiczny interes.

Sąd miał nadto na uwadze, że pozwany dopiero decyzją z dnia 16 sierpnia 2023 roku poinformował poszkodowanego, że zostało mu przyznane odszkodowanie w kwocie 9 105,70 złotych, a po otrzymaniu w dniu 22 sierpnia 2023 roku dyspozycji co do odbiorcy tych środków, przekazał je na wskazany rachunek bankowy dopiero w dniu 29 sierpnia 2023 roku.

W tym miejscu wskazać należy, że informacja z dnia 16 sierpnia 2023 roku o wysokości przyznanego odszkodowania, jak wynikało z zeznań prezesa zarządu powoda, została niezwłocznie przekazana poszkodowanemu A. K., który zdawał sobie sprawę, że za określoną przez ubezpieczyciela kwotę odszkodowania nie uda mu się znaleźć używanego pojazdu tego typu w dobrym stanie technicznym, stąd też wolał przeprowadzić jego naprawę nawet gdyby przywracała ona jedynie użyteczność pojazdu, a nie stan sprzed szkody. W związku z tym zakład naprawczy przygotował poszkodowanemu kalkulację naprawy w taki sposób i takimi częściami, aby koszty naprawy nie przekraczały określonego przez ubezpieczyciela odszkodowania i dopiero po zaakceptowaniu tego sposobu i kosztów naprawy przez poszkodowanego, zakład naprawczy w dniu 22 sierpnia 2023 roku (wtorek) poinformował ubezpieczyciela, że kwotę przyznanego odszkodowania z tytułu szkody całkowitej należy wypłacić na rachunek bankowy warsztatu. W ocenie Sądu zachowanie poszkodowanego w powyższym zakresie uznać należało za przyczyniające się do nieuzasadnionego wydłużenia okresu najmu. Sąd miał bowiem na uwadze, że informacja z dnia 16 sierpnia 2023 roku o wysokości przyznanego odszkodowania i zapytanie o podmiot uprawniony do otrzymania tego odszkodowania, zostały przekazane warsztatowi w środę, w dniu 16 sierpnia 2023 roku w godzinach porannych (08:41), a zatem wystarczającym w zwykłym toku czynności na poinformowanie o powyższym poszkodowanego i ustalenie numeru rachunku bankowego oraz jego przekazanie ubezpieczycielowi były dwa dni (czwartek – dnia 17 sierpnia 2023 roku i piątek dnia 18 sierpnia 2023 roku). W tej sytuacji doliczając okres siedmiu dni na przelew (tyle bowiem zajęło ubezpieczycielowi faktyczne przekazanie środków) – do dnia 25 sierpnia 2023 roku oraz okres kolejnych siedmiu dni potrzebnych na czynności organizacyjne uznać należy, że celowy i ekonomicznie uzasadniony okres najmu w niniejszej sprawie powinien zakończyć się w dniu 01 września 2023 roku. Nie można przy tym przyjąć, iż już przed datą wypłaty odszkodowania poszkodowany winien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu pojazdu zastępczego. W tym miejscu z całą mocą wskazać należy, że w ocenie Sądu, jeżeli z obiektywnych wyliczeń wynika, że zaistniała szkoda w pojeździe jest szkodą całkowitą, co nie było przez poszkodowanego kwestionowane na żadnym etapie postępowania, to faktu tego nie zmienia okoliczność naprawy pojazdu po znacznie zaniżonych, nieobiektywnych kosztach, nawet zgodnych z wolą poszkodowanego, tym bardziej, że naprawa taka wykonana w odniesieniu do spornego pojazdu prowadziła jedynie do odzyskania sprawności technicznej pojazdu, a więc nie stanowiła naprawienia szkody w rozumieniu art. 363 k.c., gdyż nie była przywróceniem stanu poprzedniego pod każdym względem. Powyższe więc oznacza, że nie doszło do zmiany kwalifikacji szkody – z całkowitej na częściową, a przez to brak jest podstaw do ustalania uzasadnionego okresu najmu pojazdu zastępczego według reguł właściwych dla likwidacji szkody częściowej, a zatem proces sporządzania przez zakład naprawczy kalkulacji naprawy tak, by zmieścić się w ustalonej kwocie odszkodowania, jak też proces decyzyjny poszkodowanego, czy dokonać naprawy w tenże sposób, pozostawały w niniejszej sprawie bez znaczenia dla uzasadnionego okresu najmu pojazdu zastępczego objętego odpowiedzialnością ubezpieczyciela i prowadziły w tym zakresie do uznania wydłużenia okresu najmu z powodu okoliczności, za które on (ubezpieczyciel) nie odpowiada.

Mając na względzie całokształt powyższych rozważań w ocenie Sądu uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego w niniejszej sprawie wynosił 43 dni i winien zakończyć się w dniu 01 września 2023 roku. W tej sytuacji pozwany zobowiązany był do zapłaty odszkodowania z tego tytułu w kwocie 2 881 złotych netto (43 x 67 złotych netto), a w związku z tym, że wypłacił on już poszkodowanemu kwotę 1 474 złotych netto (22 x 67 złotych netto), roszczenie powoda pozostawało zasadne w części, tj. co do kwoty 1 407 złotych (21 x 67 złotych netto).

Uwzględniając zatem powyższe Sąd na podstawie art. 34 ust. 1 i art. 14 w zw. z art. 16 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 roku, poz. 2500) w zw. z art. 822 k.c. w zw. z art. 361 k.c. w zw. z art. 362 k.c. w zw. z art. 659 k.c. w zw. z art. 481 k.c. zasądził w punkcie pierwszym sentencji wyroku od pozwanego Towarzystwo (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 1 407 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 29 października 2023 roku do dnia zapłaty.

Uznając zaś dalej idące żądanie pozwu za niezasadne z przyczyn wskazanych powyżej, Sąd oddalił je w punkcie drugim wyroku na podstawie wymienionych wyżej regulacji w zw. z art. 6 k.c. stosowanym a contrario.

O kosztach procesu Sąd orzekł jak w punkcie trzecim wyroku zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów określoną w art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c.

W niniejszej sprawie powód wygrał sprawę w 84%, a pozwany w 16%.

Koszty poniesione przez powoda wyniosły kwotę 1 117 złotych (opłata sądowa od pozwu – 200 złotych, koszty zastępstwa procesowego – 900 złotych, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 złotych). Koszty poniesione przez pozwanego wyniosły kwotę 917 złotych (koszty zastępstwa procesowego – 900 złotych, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 złotych).

Powodowi zatem należy się zwrot kosztów procesu w kwocie 938,28 złotych (84% z kwoty 1 117 złotych), zaś pozwanemu – w kwocie 146,72 złotych (16% z kwoty 917 złotych).

Po skompensowaniu obu powyższych kwot pozwany winien zwrócić powodowi kwotę 791,56 złotych, którą Sąd zasądził na jego rzecz w punkcie trzecim wyroku (wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty).

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

SSR Justyna Supińska

Gdynia, dnia 31 marca 2025 roku