Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

G., dnia 2 lipca 2025r

Sąd Rejonowy w Gdyni, I Wydział Cywilny

Przewodniczący: SSR Małgorzata Nowicka - Midziak

Protokolant: st. sekr. sąd. Iwona Górska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 czerwca 2025r

sprawy z powództwa Banku (...) S.A. w W.

przeciwko S. R.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 34 087,11 zł. (trzydzieści cztery tysiące osiemdziesiąt siedem złotych jedenaście groszy) wraz z odsetkami umownymi w wysokości odpowiadającej wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od kwoty 23 678,63 zł. od dnia 10 września 2024r do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5 322 zł. (pięć tysięcy trzysta dwadzieścia dwa złote) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 949/24

UZASADNIENIE

(wyroku z dnia 2 lipca 2025 roku)

Powód Bank (...) S.A. z siedzibą w W. domagał się od pozwanego S. R. zapłaty:

1)  kwoty 23.678,63 zł z tytułu należności głównej wraz z dalszymi odsetkami umownymi za opóźnienie w zmiennej wysokości odpowiadającej wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie (art. 481 § 2 ¹ k.c.), która na dzień wniesienia pozwu wynosi 22,50 % za okres od dnia 10 września 2024 roku do dnia zapłaty,

2)  kwoty 3.800,97 zł z tytułu odsetek umownych, naliczonych od należności głównej według stałej stopy procentowej w wysokości 6,80 % za okres od dnia 18 czerwca 2021 roku do dnia 6 lipca 2023 roku,

3)  kwoty 7,56 zł z tytułu odsetek za opóźnienie w płatności (odsetki przeterminowane) naliczone od należności głównej za okres od dnia 19 lipca 2021 roku do dnia 24 sierpnia 2021 roku według zmiennej stopy procentowej odpowiadającej wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie (art. 481 § 2 ¹ k.c.),

4)  kwoty 6.599,97 zł z tytułu odsetek za opóźnienie w płatności (odsetki przeterminowane) naliczone od należności głównej za okres od dnia 31 grudnia 2022 roku do dnia 9 września 2024 roku według zmiennej stopy procentowej odpowiadającej wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie (art. 481 § 2 ¹ k.c.),

5)  kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych, wraz z opłatą od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.

W uzasadnieniu wskazano, że strony zawarły umowę pożyczki gotówkowej numer (...) z dnia 12 października 2020 roku ewidencjonowanej na rachunku nr (...).

Pozwany nie dokonywał regularnych wpłat, co doprowadziło do powstania zadłużenia przeterminowanego. Powód pismem z dnia 8 marca 2023 roku wezwał pozwanego do spłaty zadłużenia przeterminowanego, a następnie pismem z dnia 15 maja 2023 roku skierował do pozwanego wypowiedzenie umowy. Wypowiedzenie uprawomocniło się, a całość zobowiązania stała się wymagalna w dniu 7 lipca 2023 roku.

(pozew – k. 2-4v.)

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Pozwany podał, że złożył oświadczenie w trybie art. 45 ust. 1 u.k.k. o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Bankowi zarzucił naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. poprzez nieprawidłowe wskazanie (...) oraz całkowitej kwoty do zapłaty na skutek pobierania odsetek od prowizji oraz składki ubezpieczeniowej, a także naruszenie innych przepisów. Zdaniem pozwanego bank nie miał podstaw do pobierania odsetek od skredytowanych kosztów kredytu – należne były wyłącznie od kwoty faktycznie wypłaconej. W przypadku skorzystania przez pozwanego z sankcji kredytu darmowego nie było podstaw do wypowiedzenia umowy pożyczki, albowiem po stronie pozwanego, w dacie wypowiedzenia umowy pożyczki, istniała nadpłata w zakresie nienależnie zapłaconych odsetek.

(sprzeciw – k. 40-40v.)

Stan faktyczny:

Dnia 12 października 2020 roku doszło do zawarcia umowy pożyczki gotówkowej nr (...) pomiędzy powodem Bankiem (...) S.A. w W. i pozwanym S. R.. Parametry pożyczki wskazane zostały w § 5 i przedstawiały się następująco:

1.  całkowita kwota – 31.000,00 zł,

2.  kwota do wypłaty na podstawie umowy (podstawa do obliczania oprocentowania) – 41.331,74 zł (całkowita kwota pożyczki 31.000,00 zł + prowizja oraz kredytowana składka z tytułu zawarcia umowy ubezpieczenia),

3.  okres spłaty – 60 miesiące,

4.  początek spłaty – stanowi miesiąc następujący po miesiącu, w którym została zawarta umowa, przy czym spłata pierwszej raty nie może być dokonana przed upływem 30 dni od dnia uruchomienia środków,

5.  data płatności raty – 18. dzień każdego miesiąca,

6.  rata (równa) – wysokość miesięcznej raty: 814,52 zł, nie dotyczy raty wyrównującej,

7.  rzeczywista roczna stopa oprocentowania ( (...)) – 21,53 % wyliczona w oparciu o parametry i koszty pożyczki przy założeniu jej terminowej spłaty,

8.  nominalne roczne oprocentowanie – 6,800 % (stała stopa procentowa), w czasie trwania umowy, gdy nominalne roczne oprocentowanie pożyczki będzie wyższe niż stopa odsetek maksymalnych określonych w art. 359 § 2 ¹ k.c., bank w okresie przekroczenia do naliczania należnych odsetek zastosuje stopę odsetek maksymalnych,

9.  oprocentowanie dla zadłużenia przeterminowanego – oprocentowanie jest zmienne i odpowiada wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, zgodnie z treścią art. 481 § 2 ¹ k.c. (odsetki maksymalne za opóźnienie) i na dzień zawarcia umowy wynosi: 11,20 % w stosunku rocznym. Bank pobiera odsetki według zmiennej stopy procentowej określonej w Cenniku usług obowiązującym w dniu powstania zadłużenia przeterminowanego,

10.  zabezpieczenie – nie jest ustanawiane.

Natomiast koszty pożyczki określone zostały w § 6 w sposób następujący:

1.  opłata przygotowawcza – 0 zł,

2.  prowizja – 4.026,90 zł, prowizja jest liczona od całkowitej kwoty pożyczki i pobierana przez doliczenie jej do kwoty pożyczki, zwiększając tym samym wysokość kwoty pożyczki do spłaty, a następnie poprzez potrącenie jej od wypłacanej kwoty pożyczki z rachunku wskazanego w umowie,

3.  wysokość składki ubezpieczeniowej z tytułu umowy ubezpieczenia – 6.304,84 zł,

4.  koszt ustanowienia zabezpieczeń – 0 zł,

5.  opłata za prowadzenie rachunku 0 zł opłata miesięczna za konto 360°, w przypadku zaksięgowania na rachunku min. 1.000 zł wpływów zewnętrznych i min. 1 płatności kartą do rachunku/BLIKIEM w miesiącu, w przeciwnym wypadku miesięczna opłata za prowadzenie rachunku wynosi 8 zł; opłata za prowadzenie rachunku może ulec zmianie na warunkach wskazanych w Regulaminie ogólnym świadczenia usług bankowych dla osób fizycznych w Banku (...) S.A.,

6.  łączna kwota odsetek – 7.866,61 zł – przy założeniu terminowej spłaty pożyczki; odsetki naliczane są za każdy dzień od salda zadłużenia i płatne razem z miesięcznymi spłatami raty kapitałowej w terminie określonym w umowie, przy założeniu, że miesiąc liczy 30 dni, a rok 360 dni,

7.  całkowity koszt pożyczki – 18.198,35 zł – przy założeniu terminowej spłaty pożyczki,

8.  całkowita kwota do zapłaty – 49.198,35 zł, wyliczona w oparciu o parametry i koszty pożyczki przy założeniu jej terminowej spłaty,

9.  prowizja za wcześniejszą spłatę – zgodnie z aktualnym cennikiem usług; na dzień zawarcia umowy wynosi 0 zł,

10.  prowizja za zmiany dokonywane w umowie na wniosek pożyczkobiorcy – zgodnie z aktualnym cennikiem usług; na dzień zawarcia umowy wynosi 1,00 % (liczone od aktualnego salda zadłużenia) min. 50,00 zł.

W § 10 przewidziano zmianę warunków pożyczki w trakcie trwania umowy. Zmiana oprocentowania na niższe nie wymagała dodatkowego aneksu.

Składka z tytułu zawarcia umowy ubezpieczenia miała być pobrana jednorazowo z góry za cały okres ochrony ubezpieczeniowej (kwota składki uwzględniona jest w kwocie do wypłaty na podstawie umowy). W przypadkach zakończenia ochrony ubezpieczeniowej bank miał dokonać proporcjonalnego zwrotu części składki ubezpieczeniowej z tytułu zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiadającej niewykorzystanemu okresowi ochrony. Zwrot miał zostać dokonany poprzez odpowiednie pomniejszenie kwoty zadłużenia z tytułu umowy.

(dowód: wtórnik umowy pożyczki z dnia 12.10.2020r. – k. 10-12v., wtórnik pełnomocnictwa – k. 13, wtórnik danych systemowych – k. 14, regulamin – k. 19-19v., tabela oprocentowania, opłat i prowizji – k. 20-20v.)

Dnia 27 sierpnia 2021 roku pozwany odstąpił od umowy ubezpieczenia.

(dowód: oświadczenie – k. 51)

Dnia 27 sierpnia 2021 roku strony zawarły aneks do wyżej wskazanej umowy pożyczki w ten sposób, że ustalono stan salda na dzień 25 sierpnia 2021 roku wynoszący 31.886,20 zł, co obejmowało należność główną – 31.420,03 zł, odsetki umowne naliczone od należności głównej – 458,61 zł, odsetki od zadłużenia przeterminowanego naliczone od należności głównej – 7,56 zł. Od dnia zawarcia aneksu bank miał naliczać w okresach miesięcznych odsetki od pozostającej do spłaty kwoty z tytułu należności głównej w kwocie 31.420,03 zł według stałej stopy procentowej w wysokości 6,80 % w stosunku rocznym. W czasie trwania umowy, gdy roczne oprocentowanie będzie wyższe niż stopa odsetek maksymalnych określonych w art. 359 § 2 ¹ k.c., bank w okresie przekroczenia do naliczania należnych odsetek zastosuje stopę odsetek maksymalnych. Odsetki od salda należności głównej naliczane są za każdy dzień, a płatne po spłacie całej należności głównej oraz opłat i prowizji, zgodnie z ustalonym w aneksie harmonogramem spłat (…) przy założeniu, że miesiąc liczy 30 dni, a rok 360 dni. Spłata zobowiązania od daty zawarcia aneksu miała nastąpić w 51 miesięcznych ratach płatnych 30. dnia każdego miesiąca, z zastrzeżeniem ust. 4, w tym: 12 rat w wysokości 400,00 zł, 38 rat w wysokości 810,89 zł, 51. ostatnia rata wyrównująca zadłużenie, płatna do dnia 30 listopada 2025 roku. Pożyczkobiorca był zobowiązany najpóźniej na miesiąc przed terminem zapłaty ostatniej raty do kontaktu z bankiem, celem ustalenia wysokości raty wyrównującej. Pierwsza rata wynikająca z aneksu miała być płatna dnia 30 września 2021 roku.

(dowód: aneks z dnia 27.08.2021r. – k. 8-9)

Pismem z dnia 8 marca 2023 roku bank wezwał pozwanego do zapłaty wymagalnej kwoty 2.493,72 zł niezwłocznie, jednak nie później niż 14 dni roboczych od otrzymania niniejszego wezwania. Pouczono pozwanego o możliwości złożenia w tożsamym terminie wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Konsekwencją braku spłaty w wyżej wskazanym terminie miało być wypowiedzenie warunków umowy i konieczność jednorazowej spłaty całości zadłużenia. Zadłużenie przeterminowane wynosiło wówczas 2.493,72 zł.

(dowód: wezwanie do zapłaty – k. 15, wydruk z systemu śledzenia przesyłek – k. 17)

Pismem z dnia 15 maja 2023 roku bank wypowiedział pozwanemu wyżej opisaną umowę pożyczki. Termin wypowiedzenia wynosił 30 dni i biegł od daty doręczenia wypowiedzenia. Oświadczenie doręczono dnia 29 maja 2023 roku. Zadłużenie przeterminowane wynosiło wówczas 3.685,12 zł.

(dowód: wypowiedzenie – k. 16-16v., wydruk z systemu śledzenia przesyłek – k. 18)

Na dzień 10 września 2024 roku pozwany zalegał ze spłatą kapitału w kwocie 23.678,63 zł. Wysokość odsetek umownych naliczonych od należności głównej od dnia 18 czerwca 2021 roku do dnia 6 lipca 2023 roku wyniosła 3.800,97 zł. Odsetki umowne za opóźnienie naliczone od dnia 19 lipca 2021 roku do dnia 24 sierpnia 2021 roku wyniosły 7,56 zł, a za okres od dnia 31 grudnia 2022 roku do dnia 9 września 2024 roku wyniosły 6.599,97 zł.

(dowód: wyciągi na płycie – k. 31, niekwestionowane obliczenia zawarte w wyciągu z ksiąg banku – k. 5-5v.)

Pismem z dnia 18 listopada 2024 roku pozwany złożył bankowi oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego odnośnie wyżej opisanej umowy, zarzucając naruszenie obowiązków informacyjnych w zakresie art. 30 ust. pkt 7 u.k.k. poprzez nieprawidłowe wskazanie (...) oraz całkowitej kwoty do zapłaty i pobieranie odsetek od prowizji oraz składki ubezpieczeniowej, a także naruszenie innych niewymienionych przepisów. Jednocześnie zażądał rozliczenia wszelkich dokonanych przez niego wpłat tytułem odsetek na poczet spłaty udostępnionego mu kapitału pożyczkowego.

(dowód: oświadczenie – k. 43)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny został przez Sąd w całości ustalony na podstawie dowodów z dokumentów prywatnych przedłożonych przez strony.

Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania wiarygodności i mocy dowodowej powołanych powyżej dokumentów, w tym w formie wtórników, albowiem nie były one kwestionowane przez żadną ze stron. Podobnie pozwany nie kwestionował wysokości wpłat zaliczonych przez powoda, bo przecież za takie nie można było uznać ogólnych zarzutów dotyczących wysokości roszczenia opartych na zasadzie naliczania odsetek od skredytowanych kosztów.

Na podstawie art. 235 ² § 1 k.p.c. w zw. z art. 302 § 1 k.p.c. pominięto dowód z przesłuchania pozwanego, albowiem prawidłowo wezwany nie stawił się na rozprawę i nie usprawiedliwił swojej nieobecności.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowił przepis art. 720 § 1 k.c. w myśl którego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Kodeksowa definicja pożyczki wskazuje, że świadczeniem dającego pożyczkę jest przeniesienie na własność biorącego pożyczkę określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku i wykonanie tego świadczenia dający pożyczkę powinien udowodnić w procesie cywilnym.

Do przedmiotowej umowy zastosowanie miały regulacje zawarte w ustawie o kredycie konsumenckim (dalej „u.k.k.”). W myśl bowiem art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 powołanej ustawy przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki.

Pozwany nie kwestionował, że zawarł umowę pożyczki. Podnosił jedynie, że było brak podstaw do wypowiedzenia umowy pożyczki na skutek zastosowania art. 45 ust. 1 u.k.k.

Wobec tak sformułowanych zarzutów należało wyjaśnić, że stosownie do brzmienia art. 45 ust. 1 u.k.k. w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie. Sankcja kredytu darmowego polega zatem na uprawnieniu konsumenta do spłaty kredytu bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy. Zgodnie z przepisem art. 45 ust. 5 u.k.k. uprawnienie do skorzystania z sankcji kredytu darmowego wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy.

W ocenie Sądu termin, o którym mowa w art. 45 ust. 5 u.k.k. rozpoczyna swój bieg z chwilą wykonania umowy przez kredytobiorcę, a zatem z chwilą całkowitej spłaty kredytu czy pożyczki. Nie ma podstaw do przyjęcia, że ustawodawca miał na myśli wyłącznie wykonanie umowy przez kredytodawcę. Interpretacja taka byłaby niekorzystna dla konsumenta, zwłaszcza w sytuacji, gdy spłata kredytu na mocy umowy zostaje odroczona w czasie na kilka lat. Z chwilą wypłaty kredytu umowa zostaje wykonana tyko przez jedną jej stronę, ale wciąż nie zostaje wykonana przez konsumenta. O stanie wykonania umowy można mówić dopiero wtedy, gdy obie strony wywiążą się z głównych obowiązków z niej wynikających – czyli kredytodawca kredyt wypłaci, a kredytobiorca go spłaci. Moment, w którym dochodzi do całkowitej spłaty kredytu jest dla kredytobiorcy zawsze znany i łatwy do ustalenia i jednocześnie prowadzi do wygaśnięcia roszczeń kredytodawcy w stosunku do kredytobiorcy. W ocenie sądu od tej chwili należy liczyć termin do złożenia prawokształtującego oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Omawiany termin ma charakter prekluzyjny i jest dość krótki – roczny. W przekonaniu Sądu ratio legis takiego uregulowania sprowadza się do konieczności uniknięcia stanu niepewności prawnej po stronie kredytodawcy co do tego czy może, czy też nie może liczyć na zysk związany z zawartą umową. Ponieważ przepis, jak zaznaczono na początku, ma charakter bardzo restrykcyjny w stosunku do kredytodawców i stanowi wyjątek od reguły odpłatności umów kredytowych, musi być on również interpretowany ściśle i restrykcyjnie.

Bezsporne było, że udzielona pozwanemu pożyczka nie została jak dotąd spłacona, a zatem należało przyjąć, że nie upłynął jeszcze termin zawity do złożenia wyżej wskazanego oświadczenia.

Przesądziwszy powyższe, w dalszej kolejności należy odnieść się do kwestii zasadności zarzutów pozwanego wskazanych w oświadczeniu o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. W oświadczeniu z dnia 18 listopada 2024 roku pozwany zarzucił powodowemu bankowi naruszenie obowiązku informacyjnego określonego w art. 30 ust. pkt 7 u.k.k. poprzez nieprawidłowe oznaczenie w umowie pożyczki rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (dalej jako: (...)) oraz całkowitej kwoty do zapłaty, co miało być skutkiem pobierania odsetek od skredytowanych kosztów kredytu tj. od prowizji oraz składki ubezpieczeniowej. Jak wskazuje się w doktrynie sankcja kredytu darmowego powstaje w przypadku, gdy kredytodawca naruszył jeden z obowiązków, które nałożono nań na podstawie przepisów wymienionych w art. 45 ust. 1 u.k.k. W przepisie tym można wyróżnić dwie grupy sankcjonowanych norm wynikających z przepisów ustawy o kredycie konsumenckim. Po pierwsze, sankcjonuje się naruszenie przez kredytodawcę obowiązków informacyjnych wobec konsumenta dotyczących formy i treści dokumentu umowy w związku z zawarciem przez strony umowy o kredyt konsumencki (art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1–8, 10, 11, 14–17 i art. 31–33). Uchybienie takie może wystąpić jedynie na etapie dokonywania czynności prawnej. Po drugie, sankcji podlega naruszenie ograniczeń, które zapewniają konsumentowi ochronę przed nadmiernym obciążeniem finansowym w związku z umową o kredyt konsumencki (art. 33a, art. 36a–36c). Zdarzenie takie może wystąpić na etapie zawierania umowy albo w okresie późniejszym (zwłaszcza w trakcie dochodzenia roszczeń wobec konsumenta) (zob. T. Czech, Kredyt konsumencki. Komentarz, wyd. IV, LEX/el. 2025). Zarzuty sformułowane przez pozwanego dotyczyły pierwszej grupy, tj. naruszenia określonych w ustawie o kredycie konsumenckim obowiązków informacyjnych.

Odnosząc się do zarzutów pozwanego odnośnie nieprawidłowego określenia (...), należy wskazać, iż zgodnie z treścią powołanego powyżej przepisu art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. umowa o kredyt konsumencki, z zastrzeżeniem art. 31-33, powinna określać m.in. rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia. Jak wynika z wyroku (...) z dnia 13 lutego 2025 r., C-472/23, przewidziany w art. 10 ust. 2 lit. g) tej dyrektywy obowiązek podania (...) jest spełniony, jeżeli (...) wskazane w danej umowie odpowiada (...) obliczonemu zgodnie ze wzorem matematycznym zawartym w części I załącznika I do wspomnianej dyrektywy na podstawie „całkowitego kosztu kredytu ponoszonego przez konsumenta” w rozumieniu art. 3 lit. g) tej dyrektywy, który to koszt obejmuje koszty, jakie konsument jest zobowiązany ponieść na podstawie warunków tej umowy, w tym warunków, które następnie okażą się nieuczciwe i niewiążące dla konsumenta (zob. pkt 35 i 36). Ponadto, w pkt 30 i 31 ww. orzeczenia (...) wskazał, że mając w szczególności na względzie zasadnicze znaczenie (...) dla konsumenta, wskazanie (...), które nie odzwierciedla wiernie wszystkich kosztów wymienionych w art. 3 lit. g) dyrektywy (...), pozbawia konsumenta możliwości określenia zakresu jego zobowiązania w taki sam sposób jak brak wskazania tej stopy [zob. podobnie wyrok z dnia 21 marca 2024 r., (...) Bulgaria (Usługi dodatkowe do umowy o kredyt),C-714/22,EU:C:2024:263, pkt 55]. W świetle powyższego orzeczenia należało uznać, że obowiązek informacyjny w zakresie wskazania (...) jest spełniony w przypadku, gdy (...) będzie wyliczone w oparciu o wskazane w umowie parametry, nawet jeżeli następnie po skorzystaniu przez konsumenta z innych środków ochrony prawnej okaże się, że jeden z tych parametrów składowych został określony błędnie.

Mając powyższe na względzie należało stwierdzić, że w niniejszym przypadku powód spełnił obowiązek informacyjny w zakresie oznaczenia (...). Stosownie do powyższego do naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. dotyczącego obowiązku wskazania (...) dochodzi wówczas, gdy podana w umowie (...) jest ustalona w sposób rażąco sprzeczny ze wzorem wskazanym w załączniku nr 4 do ustawy o kredycie konsumenckim albo w sposób dowolny, oderwany od kosztów obciążających konsumenta wskazanych w umowie. Natomiast, kredytodawca nie dopuszcza się naruszenia obowiązku informacyjnego w zakresie wskazania (...), jeżeli jest ona obliczona zgodnie z wzorem określonym w załączniku do ustawy oraz na podstawie założeń przyjętych w umowie. Przy obliczeniu (...) kredytodawca powinien uwzględnić wszelkie koszty ponoszone według treści umowy przez konsumenta, nawet jeśli ich podstawą miałyby być postanowienia bezskuteczne (klauzule abuzywne) albo nieważne (postanowienia wprost sprzeczne z przepisem rangi ustawowej). W przedmiotowej umowie pożyczki wskazano wszystkie wskazane w załączniku nr 4 do ustawy o kredycie konsumenckim założenia do obliczenia (...). Założenia przedstawione w umowie pożyczki nie pomijają żadnego z założeń wymienionych w załączniku. W umowie wskazano bowiem: czas trwania umowy (§ 2 ust. 3 i 4), całkowity koszt pożyczki (jedna kwota wskazana w § 6 ust. 7), datę wypłaty pożyczki (§ 7). Nadto, wydano pozwanemu harmonogram pożyczki, a bezcelowe byłoby przepisywanie jego treści do umowy. Zresztą harmonogram jako wzorzec umowny stanowi integralną część umowy. Jednocześnie należy zauważyć, że umowa nie miała cech nietypowych, wymagających przyjmowania dodatkowych założeń (pkt 4 ww. załącznika do tej ustawy). W świetle powyższego należało uznać, że w niniejszym przypadku konsument został poinformowany należycie i w sposób zrozumiały, że po pierwsze pozwany kredytuje koszty pożyczki w postaci prowizji i składki ubezpieczeniowej (§ 5 ust. 2, § 6 ust. 1, § 9 ust. 2 zd. ostatnie), a po drugie, że pobiera odsetki od tej części kredytu (§ 5 ust. 2 umowy). Podkreślić przy tym należy, iż ustawodawca nie wymaga, aby kredytodawca przenosił do umowy treść załącznika, w szczególny podany tam wzór do obliczania (...). Dysponując zatem wszystkimi wymienionymi powyżej informacjami – które zostały jednoznacznie wskazane w umowie - konsument mógł zweryfikować wskazaną w umowie wartość (...). Nie musiał przy tym samodzielnie szukać jakichkolwiek danych, gdyż jak wskazano powyżej wszystkie niezbędne parametry do określenia (...) zostały w sposób jednoznaczny wskazane w umowie. W świetle orzecznictwa (...) z ostatnich miesięcy należy stwierdzić, iż Trybunał przyjmuje wzorzec konsumenta posiadającego na tyle dużą wiedzę matematyczną, że potrafi on samodzielnie obliczyć (...) na podstawie podanych w umowie założeń. Podkreślić przy tym należy, iż strona powodowa nie kwestionowała prawidłowości (tj. matematycznej poprawności) obliczenia (...) na podstawie założeń przyjętych w umowie. Niespornym również jest, że w umowie ujawniono wszelkie obciążenia faktycznie ponoszone przez konsumenta i wyraźnie zaznaczono, że (...) przedstawiono przy uwzględnieniu (doliczeniu) do podstawy wyliczenia także kosztów udzielonej pożyczki.

Przyjęcie poglądu, że wykonanie obowiązku informacyjnego w zakresie oznaczenia (...) wymaga uwzględnienia wyłącznie świadczeń należnych na gruncie prawa materialnego (np. z wyłączeniem np. świadczeń wynikających z postanowień umownych uznanych za abuzywne), a nie wszystkich świadczeń określonych w umowie skutkowałoby tym, że jakakolwiek sprzeczność umowy z rzeczywistym zakresem obowiązku świadczenia przez kredytobiorcę automatycznie uzasadniałaby zastosowanie sankcji kredytu darmowego. Jakakolwiek zmiana założeń przyjętych do obliczenia (...) skutkuje bowiem jego zmianą. Należy również podkreślić, że w przypadku bezskuteczności któregokolwiek postanowienia umownego przewidującego obowiązek świadczenia przez konsumenta na rzecz przedsiębiorcy (w szczególności postanowienia przewidującego prowizję (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2021 r., III CZP 43/20, LEX nr 3246823), (...) wskazana w umowie nie odpowiadałaby rzeczywistemu zakresowi obowiązku świadczenia ciążącego na konsumencie. Uznanie w takim przypadku skuteczności sankcji kredytu darmowego prowadziłoby w rezultacie do wniosku, że jakiekolwiek naruszenie dokonane przez przedsiębiorcę mogłoby skutkować odpadnięciem obowiązku zapłaty kosztów kredytu przez konsumenta po złożeniu oświadczenia, o którym mowa w art. 45 ust. 1 u.k.k. W ocenie Sądu treść i cel dyrektywy 2008/48/WE (w szczególności wymóg proporcjonalności sankcji) stoi na przeszkodzie takiej wykładni powyższych przepisów. Pozbawienie podmiotu prawa prywatnego wszelkich korzyści wynikających z zawartej umowy z uwagi na zastrzeżenie w umowie nienależnego świadczenia byłoby niesprawiedliwe i w istocie miałoby na celu wyeliminowanie z obrotu przedsiębiorcy działającego w celach zarobkowych. Jeżeli strony zastrzegły w umowie świadczenie nienależne, zasadne jest żądanie zwrotu tego świadczenia, nie zaś brak obowiązku zapłaty kosztów kredytu przez konsumenta. Zresztą, pogląd o konieczności uwzględnienia przy oznaczaniu (...) wyłącznie świadczeń należnych na gruncie prawa materialnego nie znajduje uzasadnienia w orzecznictwie (...). W cytowanym już powyżej wyroku TS z 13 lutego 2025 r., C-472/23, wskazano m.in.: „[...] okoliczność, iż w umowie o kredyt wskazano rzeczywistą roczną stopę oprocentowania, która okazuje się zawyżona ze względu na to, że niektóre warunki tej umowy zostały następnie uznane za nieuczciwe w rozumieniu art. 6 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, a tym samym za niewiążące dla konsumenta, nie stanowi sama w sobie naruszenia obowiązku informacyjnego ustanowionego w tym przepisie dyrektywy (...)”. W wyroku tym Trybunał nie przesądził, czy dopuszczalne jest naliczanie odsetek od części kredytu, którą przeznaczono na pokrycie kosztów (np. prowizji, składki ubezpieczeniowej). Z powołanego wyroku natomiast wynika, że gdyby – hipotetycznie – uznano, iż abuzywny charakter ma postanowienie umowy, w którym przewidziano oprocentowanie części kwoty kredytu przeznaczonej na pokrycie kosztów, a w konsekwencji zawyżona została rzeczywista roczna stopa oprocentowania (wraz z całkowitą kwotą do zapłaty) podana w umowie, nie dochodzi per se do naruszenia obowiązku informacyjnego przez kredytodawcę, a więc nie występuje podstawa do zastosowania sankcji kredytu darmowego (podobnie: wyrok SA w Białymstoku z 8 kwietnia 2024 r., I ACa 1504/22, LEX nr 3770538; wyrok SO w Poznaniu z 9 lipca 2024 r., II Ca 1480/23, LEX nr 3838649; wyrok SO w Warszawie z 10 lutego 2025 r., V Ca 1973/24, LEX nr 3836417).

Całkowita kwota do zapłaty również została wprost wskazana w treści umowy tj. w § 6 ust. 8. Zgodnie z treścią art. 5 pkt 8 u.k.k. całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta to suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu. W niniejszym przypadku kwota ta została określona w sposób matematycznie poprawny, na podstawie parametrów i założeń podanych w umowie. Całkowita kwota do zapłaty została wyliczona na kwotę 49.198,35 zł, stanowiąc – zgodnie z przytoczoną powyżej definicją – sumę całkowitego kosztu kredytu (§ 6 ust. 7 – 18.198,35 zł) oraz całkowitej kwoty kredytu (§ 5 ust. 1 – 31.000 zł).

Reasumując zatem tę część rozważań należy wskazać, iż zarówno rzeczywista roczna stopa oprocentowania, jak również całkowita kwota do zapłaty zostały określone w umowie zgodnie z treścią art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. obowiązującego w dacie zawierania umowy. Nie sposób dopatrzyć się w tym celowego (intencjonalnego) działania ze strony banku zmierzającego do wprowadzenia kredytobiorcy w błąd co do rzeczywistej kwoty udzielonego kredytu. Zważyć przy tym należy, iż sam fakt skredytowania kosztów kredytu (w tym wypadku prowizji oraz składki ubezpieczeniowej) i pobierania od nich odsetek nie mieści się w katalogu, wymieniającym podstawy do zastosowania sankcji z art. 45 u.k.k. Kwestia naliczania odsetek od kwoty prowizji czy składki ubezpieczeniowej może być przedmiotem roszczeń konsumenta w oparciu o przepisy o niedozwolonych postanowieniach umownych (art. 385 ¹ k.c. i nast.) (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 8 kwietnia 2024 r. I ACa 1504/22, L.). Z wyroku (...) z 13 lutego 2025 r., C-472/23, natomiast wynika, że nie występuje naruszenie obowiązku informacyjnego po stronie kredytodawcy, gdy błędy dotyczące liczb zamieszczonych w dokumencie umowy (np. rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania, całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta) – zawyżenie bądź zaniżenie – powstały w następstwie abuzywności postanowień umownych. (...) jednoznacznie wskazał, że nie ma wtedy podstaw do zastosowania sankcji kredytu darmowego określonej w art. 45 ust. 1 u.k.k. W powołanym wyroku stwierdzono, że obliczenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania dokonuje się przy założeniu, że umowa będzie obowiązywać przez uzgodniony okres oraz że strony wywiążą się ze swoich zobowiązań zgodnie z warunkami określonymi w tej umowie. Wynika z tego, że obowiązek podania takiej informacji w dokumencie umowy (zob. art. 10 ust. 2 lit. g dyrektywy (...)) jest spełniony, jeżeli wskazano rzeczywistą roczną stopę oprocentowania obliczoną zgodnie z obowiązującym wzorem matematycznym na podstawie całkowitego kosztu kredytu, który obejmuje koszty, jakie konsument jest zobowiązany ponieść na podstawie warunków tej umowy. Dotyczy to również warunków, które następnie zostaną ocenione jako nieuczciwe (abuzywne) i niewiążące w stosunku do konsumenta (zob. T. Czech, Kredyt…). W niniejszym sporze strona pozwana – reprezentowana wszak przez zawodowego pełnomocnika – nie podnosiła zarzutów dotyczących abuzywności zapisów umowy pożyczki dotyczących oprocentowania kredytowanych kosztów pożyczki. Sąd nie znalazł natomiast podstaw do badania z urzędu, czy wyżej wskazane warunki umowne mają nieuczciwy charakter, gdyż z uwagi na fachową reprezentację pozwanego w niniejszej sprawie nie zachodzi przypadek nierównowagi między konsumentem a przedsiębiorcą. Ponadto, należy wskazać, że kwestia możliwości bądź zakazu pobierania odsetek od skredytowanych kosztów kredytu dotąd nie została w orzecznictwie rozstrzygnięta (aktualnie kwestia ta jest przedmiotem pytań prejudycjalnych skierowanych do (...)). W związku z powyższym, z uwagi na brak naruszenia przez powoda obowiązków informacyjnych, oświadczenie pozwanego o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego należało uznać za nieskuteczne.

Odnosząc się natomiast do kwestii skuteczności wypowiedzenia umowy, Sąd miał na uwadze, że do przedmiotowej umowy zastosowanie miały regulacje art. 75c ustawy prawo bankowe (vide: odesłanie zawarte w art. 75c ust. 6 ustawy Prawo bankowe). Zgodnie z ust. 1 jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. Ustęp 2 powołanego przepisu stanowi, że w wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Zgodnie z ust. 3 tegoż przepisu, bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy.

W okolicznościach niniejszej sprawy Sąd uznał, że tryb wynikający z art. 75c ustawy Prawo bankowe został zachowany przez powoda. Z przedłożonych przez niego dokumentów wynikało, że wypowiedzenie umowy zostało poprzedzone wezwaniem pozwanego do zapłaty zaległego zadłużenia z pouczeniem o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację. Po bezskutecznym upływie terminu umowa została skutecznie wypowiedziana.

W ocenie Sądu strona powodowa należycie wykazała również wysokość zadłużenia pozwanego. W pierwszej kolejności powód wykazał, że pozwany otrzymał kwotę pożyczki. Na okoliczność wysokości zadłużenia powód przedłożył historię rachunku. Analizując szczegółowo przedłożone przez powoda dokumenty, Sąd nie dopatrzył się żadnych uchybień czy nieprawidłowości. Nadto, żadnych wątpliwości nie budziła zastosowana przez wierzyciela stopa odsetek umownych i tzw. umownych karnych za opóźnienie. Wysokość stopy odsetek odpowiada bowiem treści umowy stron i wzorców umownych, stanowiących załączniki do umowy i nie przekracza wysokości odsetek maksymalnych. Kwestia przyjętej podstawy do naliczania odsetek omówiona została wcześniej. Za bezsporne należało uznać fakty co do wpłat dokonanych przez pozwanego na poczet spornej umowy, a wynikające chociażby z zestawień znajdujących się na płycie z k. 31. W świetle powyższego, przedstawione przez powodowy bank szczegółowe obliczenia (zawarte w pozwie oraz wyciągu z ksiąg banku) nie nasuwają wątpliwości co do ich arytmetycznej poprawności, tym bardziej, że istnieje możliwość ich weryfikacji bez zasięgania wiadomości specjalnych. Co istotne strona pozwana tych obliczeń nie kwestionowała. Zarzuty dotyczyły bowiem zasadności przyjętych założeń (odsetek od skredytowanych kosztów).

Reasumując, wskazać należało, iż powód wykazał roszczenie zarówno co do zasady jak i wysokości w stosunku do pozwanego, w związku z czym w punkcie 1. wyroku na podstawie art. 720 k.c., art. 359 § 1, § 2 ¹ oraz § 2 ², a także art. 481 § 1 i 2 ¹ oraz 2 ² k.c. należało uwzględnić powództwo w całości. Roszczenie wymagalne było od dnia 10 września 2024 roku, tj. po upływie 30-dniowego okresu wypowiedzenia umowy.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie 2. wyroku na podstawie art. 98 §1 k.p.c. obciążając pozwanego całością poniesionych przez powoda kosztów procesu, na co składały się: opłata sądowa od pozwu (1.705,00 zł), opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17,00 zł) oraz wynagrodzenie kwalifikowanego pełnomocnika w osobie radcy prawnego w stawce minimalnej (3.600,00 zł) ustalonej na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.). Na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od zasądzonej kwoty tytułem kosztów procesu Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.