Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 grudnia 2019 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny:
Przewodniczący: sędzia Tadeusz Kotuk
Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Szymańska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 grudnia 2019 r. w G. sprawy z powództwa K. S. przeciwko K. A. (1), N. P. (1), D. S., M. S. (1) z udziałem interwenienta ubocznego Gminy M. G.

o eksmisję

I.  nakazuje pozwanym K. A. (1), N. P. (1), D. S., aby opróżnili i opuścili lokal mieszkalny przy ul. (...) w G.;

II.  orzeka o uprawnieniu K. A. (1), N. P. (1) i D. S. (1) do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu wstrzymując wykonanie punktu I. niniejszego wyroku do czasu złożenia im przez Gminę M. G. oferty zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu;

III.  umarza postępowanie w stosunku do pozwanego M. S. (1);

IV.  nie obciąża pozwanych kosztami procesu;

V.  kosztami interwencji ubocznej obciąża Gminę M. G., uznając je za poniesione.

Sygn. akt I C 876/19

UZASADNIENIE

STAN FAKTYCZNY

K. S. od kilkudziesięciu lat jest najemcą lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...) w G..

Okoliczność bezsporna

Przed 2001 r. K. S. wyemigrował do Francji w celach zarobkowych. W lutym 2001 r. wraz z nim wyjechała jego żona – B.. W mieszkaniu za zgodą najemcy pozostał jego syn – M. S. (1). W 2001 r. za zgodą ustną najemcy (K. S.) do przedmiotowego lokalu wprowadziła się ówczesna partnerka życiowa M. N. P. wraz ze swoją małoletnią córką K. A. (1). Zgodnie z ustnym ustaleniem z najemcą – N. P. (1) nie miała obowiązku uiszczać na jego rzecz opłat za korzystanie z lokalu, lecz tylko pokrywać (wraz z M. S. (1)) opłaty eksploatacyjne i inne związane z normalnym korzystaniem z lokalu. Następnie ze związku (...) urodził się ich syn – D. S. (1) (obecnie w wieku 16 r.). Związek (...) rozpadł się w 2016 r.

Dowód: zeznania N. P., k. 80v-81

zeznania K. A., k. 61

N. P. (1) obecnie nie pracuje, jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. K. A. (1) pracuje zawodowo osiągając dochód średni miesięczny netto na poziomie około 1.300 zł.

W/w pozwani nie mają możliwości wyprowadzenia się i zamieszkania w innym lokalu.

Dowód: zeznania N. P., k. 80v-81

zeznania K. A., k. 61

Od kilku miesięcy K. S. częściej przebywa w Polsce i zażądał od N. P. i K. A. wyprowadzenia się z przedmiotowego lokalu. Uczynił to również na piśmie.

Dowód: pismo, k. 13

Zamieszkujący w lokalu N. P., D. S. i K. A. prowadzą jedno wspólne gospodarstwo domowe.

Okoliczność bezsporna

OCENA DOWODÓW

Zeznania N. P. i K. A. sąd uznał za wiarygodne, są szczere, logiczne.

Należy jednak podkreślić, że najważniejsze dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności, tj. w jakich okolicznościach N. P. i K. A. wprowadziły się do lokalu i czy powód wezwał zamieszkujących do opuszczenia lokalu – są bezsporne.

Drugorzędne znaczenie ma częstotliwość pojawiania się powoda w lokalu w G. na przestrzeni lat 2001-2019 r. W tym zakresie Sąd uznał za prawdziwą wersję pozwanych, że powód w lokalu bywał całkowicie sporadycznie, najwyżej raz lub dwa razy na rok, gdyż wykonywanie przez powoda normalnej, codziennej pracy zawodowej we Francji, zważywszy na odległość od Polski oraz istotne koszty ewentualnych podróży do Polski z pewnością uniemożliwiała mu częstsze przyjazdy. Z materiału dowodowego nie wynika, aby powód był osobą na tyle dobrze sytuowaną (np. dobrze zarabiającym menadżerem), że koszty częstszych podróży nie byłyby dla niego problemem. Z tych względów zeznania powoda, że każde dwa tygodnie w odstępie dwumiesięcznym spędzał w Polsce należy uznać za nieprawdziwe. Nie przedstawił też żadnych wiarygodnych dowodów, że w okresie, od kiedy jest na emeryturze (pomijając bezsporne ostatnie kilka miesięcy) bywał w Polsce częściej (i gdzie konkretnie przebywał w Polsce).

Sąd w niniejszej sprawie nie zajmuje się też zagadnieniem, czy można uznać, że powód w przedmiotowym lokalu mieszka. Jest to kwestia istotna np. na gruncie postępowania administracyjnego w przedmiocie wymeldowania, lecz nie ma waloru prawnego w niniejszym procesie. Jak zostanie to wyjaśnione niżej, nawet gdyby przyjąć niezamieszkiwanie powoda w lokalu, nie miałoby to żadnego wpływu na rozstrzygnięcie.

KWALIFIKACJA PRAWNA

Zgodnie z art. 690 k.c. „do ochrony praw najemcy do używania lokalu stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności”.

Przepis ten jest praktycznie dokładnie powtórzony w art. 19 ustawy o ochronie praw lokatorów […], przy czym norma ta – zawarta w ustawie szczególnej – powinna mieć odniesienie tylko do uprawnień lokatorów w niej wyraźnie przewidzianych (np. roszczeń z art. 13 tej ustawy). Dlatego też uznano, że w niniejszej sprawie roszczenie windykacyjne powoda jako najemcy ma umocowanie w art. 690 k.c. i normach odpowiednio stosowanych na jego podstawie.

Najistotniejszym przepisem chroniącym prawo do władania (używania) rzeczy jest art. 222 § 1 k.c., który stanowi, że „właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.”

Przepis art. 222 § 1 k.c. stosowany – na mocy art. 690 k.c. – odpowiednio w niniejszej sprawie oznacza, że najemca lokalu (powód) ma prawo domagać się opuszczenia przedmiotu najmu przez osoby, które obecnie nie legitymują się tytułem prawnym do jego zajmowania.

Jak słusznie wywodził pełnomocnik powoda, w okresie 2001-2019 r. pozwani mieli tytuł prawny do zajmowania przedmiotowego lokalu, który należy zakwalifikować jako umowę użyczenia w rozumieniu przepisów art. 710-719 k.c. Istota tej umowy polega na tym, że użyczający (powód) nie domagał się od biorących w używanie (pozwani) zapłaty na swoją rzecz (czyli np. czynszu, gdyby została zawarta umowa podnajmu). Należy podkreślić, że istnieniu umowy użyczenia nie przeczy fakt, że pozwani uiszczali opłaty związane z korzystaniem z lokalu o charakterze eksploatacyjnym lub te opłaty, które winien uiszczać powód jako najemca (czynsz na rzecz właściciela lokalu, czyli Gminy M. G.). W relacji powód – pozwani w dalszym ciągu umowa użyczenia pozostawała bezpłatna, gdyż na tej linii nie było przysporzenia pieniężnego (dochodu) po stronie użyczającego.

Umowa użyczenia – z uwagi na bezpłatność – podlega rozwiązaniu w sposób łatwiejszy, niż umowy odpłatne (np. umowa najmu). W braku przepisów szczególnych do umów użyczenia zawartych na czas nieoznaczony znajduje zastosowanie art. 365 ¹ k.c., który stanowi, że zobowiązanie bezterminowe o charakterze ciągłym wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów niezwłocznie po wypowiedzeniu. W danym przypadku do wypowiedzenia umowy użyczenia lokalu mieszkalnego należy przyjąć ogólny termin wypowiedzeń umów najmu lokali mieszkalnych (1 miesiąc – por. 11 ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów […]). Nie jest spornym, że do daty wyrokowania termin miesięczny upłynął od daty złożenia przez powoda pozwanym oświadczenia o wypowiedzeniu przedmiotowej umowy. Od tego momentu pozwani zajmują lokal bez tytułu prawnego, stad powodowi służy z mocy art. 222 § 1 k.c. w zw. z art. 690 k.c. uprawnienie do żądania, aby pozwani N. P., K. A. i D. S. go opuścili, o czym orzeczono jak w punkcie I. sentencji.

Ponieważ roszczenie z art. 222 § 1 k.c. służy do odzyskania władania rzeczą (w tym odzyskania pełnego zakresu władania rzeczą), fakt, że uprawniony przez pewien czas z rzeczy nie korzystał (powód mieszkał stale za granicą w latach 2001-2019) w żaden sposób nie przekreśla zasadności roszczenia. Kwestią uprawnienia właściciela lokalu do wypowiedzenia powodowi umowy najmu z uwagi na niezamieszkiwanie lokalu przez najemcę sąd się w niniejszym procesie nie zajmował. Z zebranego materiału wynika, że takiego wypowiedzenia nie było.

Sąd nie stwierdza też, aby żądanie sformułowane w rozpoznanym pozwie było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub stanowiło nadużycie prawa (art. 5 k.c.). Powód jest obecnie emerytem i może faktycznie chcieć ponownie zamieszkać w Polsce, skoro nie pracuje już zawodowo we Francji. Nie ma w każdym razie wystarczających dowodów na to, że celem powództwa jest coś innego niż chęć ponownego zamieszkania powoda w całym przedmiotowym lokalu. Nie jest przy tym wykluczone, że powód będzie zamieszkiwać w Polsce odwiedzając nawet często Francję (gdzie pozostała jego małżonka). Jeżeli okaże się w przyszłości, że powód przedmiotowym lokalu nie zamieszkuje lub go podnajął osobie trzeciej, jedynie właściciel (Gmina M. G.) może skorzystać z odpowiednich uprawnień do wypowiedzenia mu umowy najmu. Nie ma w sprawie dowodu, że powództwo w niniejszej sprawie jest wyłącznie reakcją powoda na rozpad związku jego syna z N. P., a w każdym razie taką, która by zaprzeczała celowi uprawnień, które powodowi przysługują z odpowiednich norm prawnych (art. 690 k.c. w zw. z art. 222 § 1 k.c.). Można słusznie przypuszczać, że gdyby związek (...). S. i N. P. nadal trwał, powództwo nie zostałoby złożone, ale nie jest to wystarczający powód do jego oddalenia w obliczu dokonanych przez sąd ustaleń i ocen prawnych.

W przedmiocie obowiązkowych ustaleń sądu co do prawa do lokalu socjalnego należy na wstępie stwierdzić, że umowa użyczenia z pozwanymi N. P., K. A. i D. S. została zawarta przed 1 stycznia 2005 r., co oznacza, że mają w sprawie zastosowanie przepis art. 14 ust. 4 ustawy o ochronie praw lokatorów […]. Pozwana N. P. i małoletni D. S. spełniają obligatoryjną przesłankę przyznania im prawa do lokalu socjalnego dotyczącą małoletniego i osoby sprawującej na nim opiekę (N. P. jako matka posiadająca pełnię praw rodzicielskich, art. 14 ust. 4 pkt 2 ustawy o ochronie praw lokatorów […]). N. P. ponadto spełnia przesłankę z art. 14 ust. 4 pkt 5 w/w ustawy (posiada status osoby bezrobotnej). Łączny dochód w gospodarstwie w gospodarstwie domowym pozwanych N. P., D. S. i K. A. wynosi 1720 zł (tj. 1.300 zł po ubruttowieniu, tytułem zarobku K. A.), tj. 433 zł per capita, a więc jest znacznie niższy, niż 75% najniższej emerytury (najniższa emerytura wynosi obecnie 1.100 zł, 75% to: 825 zł). Pozwani N. P., D. S. i K. A. spełniają więc ponadto przesłanki do przyznania im prawa do lokalu socjalnego na podstawie art. 14 ust. 4 pkt 6 ustawy o ochronie praw lokatorów […] w zw. z § 5 ust. 3 uchwały nr XIII/255/15 Rady Miasta G. z dnia 28 października 2015 r. w sprawie zasad wynajmowania lokali mieszkalnych wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy M. G. (Dziennik Urzędowy Województwa (...) z 27 listopada 2005 r., poz. 3608). Do dochodu gospodarstwa domowego nie wliczono świadczenia wychowawczego (500 zł), uznając – per analogiam – że zastosowanie w tym przypadku winien znaleźć przepis art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych.

Mając powyższe na uwadze na podstawie powołanych wyżej przepisów przyznano pozwanym N. P., D. S. i K. A. prawo do socjalnego lokalu jak w punkcie II. sentencji.

Umorzono postępowanie w stosunku do pozwanego M. S., wobec skutecznego cofnięcia pozwu – na mocy art. 203 § 1 k.p.c. w zw. z art. 355 k.c. (punkt III.).

Koszty

Nie obciążono pozwanych N. P., D. S. i K. A. kosztami procesu, gdyż znajdują się w bardzo trudnej sytuacji finansowej (art. 102 k.p.c.), a jednocześnie wieloletni czas trwania umowy użyczenia spowodował, że nie przygotowali się oni życiowo i finansowo na jej wypowiedzenie ani na niniejszy proces (punkt IV).

Kosztami interwencji ubocznej obciążono Gminę M. G., gdyż podmiot ten nie przyczynił się do przebiegu procesu w sposób znaczący (art. 107 k.p.c. zdanie trzecie a contrario) – punkt V.