Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 listopada 2020 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny:
Przewodniczący: Sędzia Adrianna Gołuńska-Łupina
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 20 listopada 2020 r. w G.

sprawy z powództwa D. K.

przeciwko S. O.

o zapłatę

I.  Oddala powództwo.

II.  Ustala, że koszty procesu w całości ponosi powód, pozostawiając szczegółowe rozliczenie referendarzowi sądowemu.

Sygnatura akt: I C 749/17

UZASADNIENIE

Powód D. K. wniósł pozew przeciwko S. O. domagając się od pozwanego zapłaty kwoty 15.347,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 października 2017r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że zawarł z pozwanym umowę, której przedmiotem była wymiana instalacji grzewczej na gazową w domu pozwanego wraz z realizacją przyłącza do sieci gazowej. Zawarcie umowy było poprzedzone ustaleniami stron, które znały się ze wcześniejszej współpracy. Celem realizacji umowy powód zlecił wykonanie opinii kominiarskiej określającej warunki instalacji pieca i zakupił niezbędne materiały. W dniu przystąpienia do realizacji umowy powód przekazał pozwanemu ostateczny kosztorys z dnia 11 kwietnia 2016r. na kwotę 23.470 zł netto, który nigdy nie był przez pozwanego kwestionowany. Pozwany dokonał jednak tylko częściowej zapłaty w wysokości 10.000 zł. Za zrealizowane prace powód wystawił fakturę na kwotę wskazaną w kosztorysie powiększoną o podatek VAT, jednak mimo wezwania faktura nie została zapłacona przez pozwanego.

(pozew k. 2-3)

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa. Pozwany przyznał, że strony zawarły umowę na wymianę instalacji grzewczej na gazową w marcu 2016r., gdy w mieszkaniu pozwanego zepsuły się grzejniki. Jednak strony nie zawierały umowy na piśmie, ani też nie ustalały wysokości wynagrodzenia powoda. Powód zobowiązał się do wykonania całości prac i tego zobowiązania nie dotrzymał. Pozwany zaprzeczył, aby powód dostarczył mu kosztorys z dnia 11 kwietnia 2016r. i został on zaakceptowany przez pozwanego, wskazując, że dokument ten został mu doręczony dopiero wraz z pozwem. Nadto, zwrócił uwagę, że na kosztorysie nie ma żadnej adnotacji, aby pozwany pokwitował jego odbiór. Pozwany wskazał, że powód przystąpił do realizacji prac w dniu 14 marca 2016r., zaś kosztorys został sporządzony w dniu 11 kwietnia 2016r. Natomiast, w dniach 5-7 kwietnia 2016r. powód zażądał rozliczenia wykonania prac i pozwany przekazał mu kwotę 10.000 zł, zaś w pozostałym zakresie odmówił zapłaty, gdyż prace zostały wykonane niewłaściwe, a pozwany domagał się zakończenia i wydania prac. Pozwany zwrócił także uwagę na datę wystawienia faktury VAT, wskazując, że zastanawiające pozostaje, dlaczego powód tak długo zwlekał z jej wystawieniem. Nadto, zdaniem pozwanego, dołączone do pozwu faktury nie potwierdzają, że wskazane tam towary zostały zakupione na poczet prac wykonywanych u pozwanego i mogły zostać spożytkowane na potrzeby pozwanego przy realizacji innych inwestycji. Pozwany podniósł również, że do pozwu powód nie dołączył żadnych protokołów zdawczo – odbiorczych potwierdzających zakres wykonanych i odebranych prawidłowo oraz niewadliwie prac.

Pozwany zarzucił, że powód nie wykazał, jaki zakres prac wykonał i czy prace te zostały wykonane niewadliwie, ani też nie wykazał, że przysługuje mu wynagrodzenie w dochodzonej wysokości. Pozwany zakwestionował moc dowodową załączonych do pozwu dokumentów, podnosząc, że powód sporządził kosztorys dopiero w 2017r. – po odmowie zapłaty żądanej kwoty – i go antydatował. Z kolei, dokumenty w postaci opinii są nieczytelne i nie wiadomo czego dotyczą. Pozwany wskazał również, że po wykonaniu prac okazało się, że powód nie posiada uprawnień do ich wykonania, a także, że prace zostały wykonane wadliwie i w sposób niekompletny. Powód nie doręczył też pozwanemu gwarancji na piec. W związku z powyższym pozwany był zmuszony samodzielnie i za odpłatnością kończyć niezakończone przez powoda prace.

(sprzeciw od nakazu zap łaty k. 24-28)

S ąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód D. K. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) w G. w zakresie świadczenia usług ogólnobudowlanych. Powód jako podwykonawca wielokrotnie współpracował z pozwanym S. O..

(dow ód: wydruk z (...) k. 6)

Z uwagi na dotychczasową współpracę pozwany S. O. zlecił powodowi naprawę grzejników w swoim domu jednorodzinnym położonym w D. przy ul. (...). Przy okazji, strony uzgodniły także, że powód wykona w domu pozwanego gazową instalację grzewczą wraz z przyłączem do sieci gazowej. Nowa instalacja gazowa miała funkcjonować obok dotychczasowej instalacji na paliwo olejowe.

(dow ód: zeznania świadka E. K. płyta CD k. 113, przesłuchanie pozwanego S. O. płyta CD k. 145)

Strony nie ustaliły kosztu prac związanych z wykonaniem gazowej instalacji grzewczej ani też wysokości wynagrodzenia wykonawcy. Przed przystąpieniem do wykonania prac powód nie przedstawił pozwanemu kosztorysu.

(dow ód: zeznania świadka E. K. płyta CD k. 113)

Około 18 marca 2016r. powód wraz ze swoimi pracownikami stawili się w domu pozwanego celem naprawy grzejników, a także wykonania instalacji gazowej.

(dow ód: zeznania świadka T. O. płyta CD k. 130, przesłuchanie pozwanego S. O. płyta CD k. 145)

W dniu 18 marca 2016r. na zlecenie powoda mistrz kominiarski przeprowadził przegląd urządzeń grzewczo – kominowych w domu pozwanego.

(dow ód: opinia nr (...) k. 103, zeznania świadka T. O. płyta CD k. 130, przesłuchanie powoda D. K. płyta CD k. 145)

W ramach wykonania instalacji gazowej, pracownicy powoda wykonali wykop od ściany budynku do miejsca instalacji skrzynki gazowej, następnie podwykonawca Ł. S. posiadający uprawnienia gazownicze wykonał instalację gazową i zamontował dostarczony przez powoda piec marki V., a także wykonał próbę szczelności za pomocą sprężonego powietrza. Następnie, pracownicy powoda zasypali wykop i ułożyli kostkę brukową. Pracownicy powoda dokonali także wymiany wkładu kominowego.

(dow ód: zeznania świadka E. K. płyta CD k. 113, zeznania świadka J. K. płyta CD k. 130, zeznania świadka Ł. S. płyta CD k. 130, zeznania świadka P. T. płyta CD k. 130, zeznania świadka D. W. (1) płyta CD k. 130, świadectwo kwalifikacyjne k. 122, zeznania świadka T. O. płyta CD k. 130, przesłuchanie powoda D. K. płyta CD k. 145, przesłuchanie pozwanego S. O. płyta CD k. 145)

Prace związane z wykonaniem instalacji gazowej powód wykonywał bez projektu technicznego oraz bez pozwolenia na budowę. Pozwany nie udzielił powodowi pełnomocnictwa do złożenia wniosku o wydanie pozwolenia na budowę.

(dow ód: zeznania świadka E. K. płyta CD k. 113, zeznania świadka T. O. płyta CD k. 130, przesłuchanie powoda D. K. płyta CD k. 145, przesłuchanie pozwanego S. O. płyta CD k. 145)

Powód przekazał pozwanemu kontakt do gazownika. Jednak polecony fachowiec nie przebył na umówione spotkanie i nie odbierał telefonu, w związku z czym pozwany zrezygnował z jego usług.

(dow ód: zeznania świadka E. K. płyta CD k. 113, zeznania świadka T. O. płyta CD k. 130, przesłuchanie pozwanego S. O. płyta CD k. 145)

Strony nie sporządzały protokołów odbiorów częściowych prac ulegających zakryciu ani też końcowego protokołu zdawczo – odbiorczego.

(dow ód: przesłuchanie powoda D. K. płyta CD k. 145)

Po zakończeniu prac, w dniu 11 kwietnia 2016r. powód D. K. sporządził dokument zatytułowany „kosztorys prac hydraulicznych”, w którym wartość wykonanych prac wraz z materiałem wycenił na łączną kwotę 23.470 zł. Zgodnie z treścią tego zestawienia na powyższy koszt składał się koszt zakupu materiałów budowlanych w postaci:

- pieca firmy (...) z zasobnikiem 100 litrów o wartości 8.090 zł;

- rur przyłączeniowych wewnątrz kotłowni spalinowe o wartości 540 zł;

- rur do wkładu kominowego o wartości 790 zł;

- części do montażu zewnętrznego gazu o wartości 1.550 zł.

Natomiast koszt robocizny powód oszacował na następujące kwoty:

- wykopanie i zakopanie rur gazu - 5.040 zł;

- montaż wkładu kominowego - 650 zł;

- podłączenie pieca oraz zasobnika do układu grzewczego - 1.450 zł;

- podłączenie spalinowe - 350 zł;

- wykucie wentylacji - 150 zł;

- rury, kształtki do podłączenia centralnego i podłączenia pieca - 1.840 zł;

- podłączenie grzejników - 1.450 zł;

- materiał do podłączenia grzejników - 1.120 zł;

- orzeczenie kominiarskie - 150 zł.

(dow ód: kosztorys prac hydraulicznych k. 7-8, przesłuchanie powoda D. K. płyta CD k. 145)

Powód D. K. zakupił materiały budowlane o wartości:

III.  8.561,56 zł w dniu 24 marca 2016r. na podstawie faktury nr (...);

IV.  326,27 zł w dniu 30 marca 2016r. na podstawie faktury nr (...);

V.  1.451,40 zł w dniu 7 kwietnia 2016r. na podstawie faktury nr (...).

(dow ód: faktury VAT k. 11-15, przesłuchanie powoda D. K. płyta CD k. 145)

Gdy powód upomniał się o zapłatę wynagrodzenia za wykonane prace, pozwany zapłacił mu jedynie kwotę 10.000 zł, odmawiając zapłaty pozostałej kwoty wskazanej w kosztorysie.

(dow ód: zeznania świadka E. K. płyta CD k. 113)

Po zakończeniu prac przez powoda, pozwany S. O. wystąpił do (...) sp. z o.o. o wydanie warunków przyłączenia do sieci gazowej. W dniu 27 kwietnia 2016r. przedsiębiorstwo gazownicze wydało pozwanemu warunki przyłączenia do swojej sieci. W czerwcu 2016r. powód zlecił opracowanie projektu budowlanego. Decyzją z dnia 29 sierpnia 2016r. Starosta (...) zatwierdził projekt budowlany i udzielił pozwanemu S. O. pozwolenia na budowę obejmującego wykonanie instalacji wewnętrznej gazu w budynku mieszkalnym jednorodzinnym w D. przy ul. (...).

(dow ód: decyzja z dnia 29 sierpnia 2016r. k. 30-31, projekt budowlany wraz z załącznikami k. 35-54, warunki przyłączenia do sieci gazowej k. 46-47)

Następnie, w oparciu o ww. zatwierdzony projekt budowlany, w dniach 10-11 listopada 2016r. inny wykonawca wykonał instalację wewnętrzną gazu w budynku pozwanego pod nadzorem kierownika budowy. W dniu 10 listopada 2016r. dokonano przeglądu kominiarskiego.

(dow ód: opinia kominiarska k. 32, zawiadomienie o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych k. 33)

W dniu 13 lutego 2017r. powód D. K. wystawił na rzecz pozwanego fakturę VAT nr (...) z terminem zapłaty do dnia 20 lutego 2017r. za wykonanie przyłącza instalacji gazowej od granicy działki, do budynku, zakup, montaż pieca gazowego i przeróbki hydrauliczne na łączną kwotę 25.347,60 zł. Jednocześnie, wskazano, że wobec uwzględnienia zapłaty przez pozwanego kwoty 10.000 zł, z tytułu powyższej należności do zapłaty pozostaje kwota 15.347,60 zł.

(dow ód: faktura VAT nr (...) k. 16)

Pismem z dnia 27 marca 2017r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 15.347,60 zł w terminie 3 dni od otrzymania wezwania. W wyznaczonym terminie pozwany S. O. nie dokonał płatności.

(dow ód: wezwanie do zapłaty z dnia 27 marca 2017r. wraz z dowodem nadania k. 17-18)

Powód wykonał prace objęte kosztorysem z dnia 11 kwietnia 2016r. Z uwagi na fakt, że większość materiałów budowlanych objętych fakturami przedstawionymi przez powoda uległo zakryciu i nie sporządzono dokumentacji powykonawczej nie ma możliwości sprawdzenia czy wszystkie materiały zostały wbudowane w obiekcie należącym do pozwanego. Zamontowany przez powoda kocioł o mocy 35 kW jest wystarczający do ogrzania budynku i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Prace związane z wykonaniem instalacji gazowej w domu pozwanego zostały przez powoda wykonane nieprawidłowo i niezgodnie z przepisami prawa budowlanego oraz zasadami sztuki budowlanej. Wady polegają na:

- wykonaniu instalacji gazowej bez dokumentacji projektowej oraz pozwolenia na budowę, a także tym, że wykonana przez powoda instalacja jest niezgodna z później opracowaną dokumentacją projektową i pozwoleniem na budowę;

- niesporządzeniu dokumentacji powykonawczej instalacji, nie wykonaniu pomiaru geodezyjnego, nie sporządzeniu protokołów z prób szczelności, a także protokołu odbioru podpisanego przez osobę z odpowiednimi uprawnieniami budowlanymi potwierdzającego, iż instalacja została wykonana prawidłowo i nadaje się do eksploatacji;

- braku zbiornika rozprężającego do pieca;

- nieprawidłowym zamontowaniu rur gazowych;

- nieprawidłowym podłączeniu pieca gazowego do przewodu kominowego (niezgodnie z ekspertyzą kominiarską);

- nieprawidłowym poprowadzeniu instalacji gazowej przez pomieszczenie na olej;

- przeciekach na rurach przyłączanych do grzejnika;

- nieprawidłowym poprowadzeniu przewodów c.o.

Wszystkie powyższe wady są usuwalne, a łączny koszt ich usunięcia wynosi 9.188,23 zł netto. Natomiast, wartość rynkowa prac wykonanych przez powoda z uwzględnieniem zakresu wskazanego w kosztorysie z dnia 11 kwietnia 2016r. wynosi 15.777,27 zł netto.

(dow ód: pisemna opinia biegłej sądowej z zakresu instalacji gazowych G. M. k. 278-299 wraz z ustną opinią uzupełniającą płyta CD k. 353)

S ąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony, dowodu z zeznań świadków E. K., J. K., Ł. S., P. T., D. W. (1) i T. O., dowodu z przesłuchania stron, a także dowodu z opinii biegłych sądowych do spraw instalacji gazowych J. J. (1) oraz G. M..

Oceniając zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania wiarygodności i mocy dowodowej dokumentów powołanych w ustaleniach stanu faktycznego. Przede wszystkim dokumenty przedłożone przez powoda w postaci kosztorysu prac hydraulicznych z dnia 11 kwietnia 2016r., faktur VAT dokumentujących poniesione przez powoda koszty zakupu materiałów budowlanych, opinii kominiarskiej z dnia 18 marca 2016r. nie budzą żadnych wątpliwości co do ich autentyczności. Nadto, na podstawie całokształtu zebranego materiału dowodowego należało uznać, że dokumenty te zostały sporządzone we wskazanej w nich dacie. Natomiast, wobec zarzutów pozwanego, odrębną kwestią pozostawało ustalenie, czy ww. dokumenty prywatne przedstawiają faktyczny koszt wykonanych przez powoda prac, a także czy wszystkie wskazane na fakturach materiały budowlane zostały przez powoda wykorzystane w trakcie prac instalacyjnych prowadzonych na nieruchomości pozwanego. W tym zakresie Sąd oparł się na opinii biegłej sądowej z zakresu instalacji gazowych. Natomiast żadnych wątpliwości nie budziły dokumenty przedłożone przez pozwanego w tym m.in. decyzja o pozwoleniu na budowę, projekt budowlany czy warunki przyłączenia do sieci gazowej. Przedmiotowa dokumentacja sporządzona już po zakończeniu prac wykonywanych nie była kwestionowana przez powoda, a nadto została sporządzone poza niniejszym postępowaniem i nie dla jego celów.

Natomiast przechodząc do oceny osobowego materiału dowodowego, należy wskazać, że Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania zeznań świadków J. K., Ł. S., P. T. i D. W. (1) na okoliczność zakresu prac wykonywanych przez powoda na nieruchomości pozwanego. Zdaniem Sądu, wspomniani świadkowie mimo że byli pracownikami powoda bądź podwykonawcami, którym powód zlecił wykonanie niektórych prac, zeznawali szczerze i spójnie opisali, jakie prace wykonywali na nieruchomości pozwanego, a ich zeznania w tym zakresie korelują z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w niniejszej sprawie. Natomiast, wskazani powyżej świadkowie nie mieli wiedzy co do ustaleń stron, w tym co do wynagrodzenia przysługującego wykonawcy.

Z dużą ostrożnością natomiast Sąd podszedł do oceny wiarygodności zeznań świadków E. K. oraz T. O.. Zważyć bowiem należy, iż oboje świadkowie pozostawali w relacjach rodzinnych ze stronami (T. O. jest żoną pozwanego, zaś E. K. ojcem powoda) i tym samym mieli interes w zeznawaniu na korzyść tej strony, z którą pozostawali w stosunkach rodzinnych. Niemniej w znacznej części zeznania te również zasługiwały na wiarę. E. K. zeznał, że z uwagi na wieloletnią współpracę przed rozpoczęciem prac strony nie ustalały ani kosztów prac, wysokości wynagrodzenia wykonawcy, zaś kosztorys dołączony do pozwu został sporządzony już po zakończeniu prac. Z kolei, T. O. wskazała, że jej małżonek ustalał z powodem kwestie związane z realizacją instalacji. Bez znaczenia natomiast dla rozstrzygnięcia sprawy pozostawały natomiast okoliczności związane z rzekomym nieoczekiwanym rozpoczęciem prac przez powoda, albowiem ostatecznie pozwany akceptował realizację tego przedsięwzięcia, a nadto w sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany przyznał, że pomiędzy stronami została zawarta umowa, której przedmiotem było wykonanie gazowej instalacji grzewczej w jednorodzinnym domu pozwanego.

Natomiast zeznaniom stron Sąd dał wiarę w takim zakresie, w jakim korelowały z pozostałymi dowodami, które Sąd uznał za niewątpliwie wiarygodne. Stąd Sąd uznał za wiarygodne zeznania powoda co do zakresu prac wykonywanych na nieruchomości powoda, albowiem w tym względzie zeznania te znajdują potwierdzenie zarówno w zeznaniach świadków, jak i opinii biegłej sądowej. Nadto, powód zeznał, że nie posiadał pełnomocnictwa od pozwanego do załatwiania spraw związanych z uzyskaniem pozwolenia na budową, a także, że strony nie podpisywały protokołu zdawczo – odbiorczego, co również korelowało z innymi dowodami zebranymi w niniejszej sprawie. Natomiast, w świetle zeznań świadka E. K. wątpliwe jest, aby kosztorys został wręczony pozwanemu w trakcie wykonywania prac instalacyjnych na nieruchomości pozwanego. Jak wskazano bowiem powyżej, wedle świadka E. K. zestawienie kosztów poniesionych przez powoda zostało sporządzone po zakończeniu prac i wręczone pozwanemu, który odmówił zapłaty całej wskazanej w tym dokumencie kwoty. Jeśli chodzi natomiast o zeznania pozwanego S. O. to za wiarygodne należało uznać je co do tego, że prace związane z wykonaniem instalacji gazowej były prowadzone przez powoda bez projektu technicznego i bez uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę. Pozwany wskazywał w swoich zeznaniach na liczne wady wykonanej przez powoda instalacji gazowej, jednakże Sąd dał wiarę zeznaniom pozwanego w takiej części, w jakiej korelują one z opinią biegłej sądowej. Pozwany – zresztą jak sam przyznał w trakcie składania zeznań – nie jest specjalistą z zakresu instalacji gazowych i tym samym nie posiada wiedzy pozwalającej na fachową ocenę wykonanych przez powoda prac.

W przedmiotowej sprawie Sąd dopuścił dowód z dwóch opinii biegłych sądowych z zakresu instalacji gazowych. Pierwsza z opinii została sporządzona przez biegłego J. J. (1), lecz nie stanowiła przydatnego dla rozstrzygnięcia dowodu na okoliczność wartości wykonanych przez powoda prac oraz kosztu usunięcia usterek. W opinii zasadniczej oraz opiniach uzupełniających biegły J. nie potrafił bowiem skutecznie odeprzeć zarzutów stron w szczególności co do wartości wykonanych przez powoda prac. Mimo podnoszonych zarzutów biegły nie przedłożył cenników, na podstawie których określił wysokość kosztów prac oraz usunięcia wad (wręcz wskazał, że nie ma upoważnienia do ich przedłożenia), co uniemożliwiało weryfikację kosztorysu, a jego wyjaśnienia co do podstaw przyjętych stawek nie były przekonujące.

Nadto, w drugiej opinii uzupełniającej biegły wdał się w rozważania natury prawnej, co nie należy do jego specjalności. Biegły wskazał m.in., że nie można zgodnie z prawem przystąpić do wykonywania prac nie określając ich wartości, co stanowi rozważania z zakresu prawa i należy wyłącznie do kompetencji Sądu. Wreszcie, biegły nie powiadomił stron o oględzinach nieruchomości, co również stanowiło podstawę zarzutów strony powodowej. Natomiast, po złożeniu opinii uzupełniającej za w pełni wiarygodny i przydatny dowód do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy Sąd uznał opinię biegłej G. M.. Zdaniem Sądu opinia ta została sporządzona rzetelnie i fachowo, z uwzględnieniem całokształtu materiału dowodowego, w tym na podstawie oględzin spornej instalacji gazowej na nieruchomości pozwanego. Opinia została napisana w sposób jasny, zrozumiały, co pozwala Sądowi na prześledzenie toku myślowego biegłej i weryfikację sformułowanych wniosków. Zdaniem Sądu wywód biegłej jest logiczny i nie budzi żadnych wątpliwości w świetle wiedzy powszechnej czy zasad doświadczenia życiowego. W opinii uzupełniającej biegła w sposób przekonujący odniosła się do wszystkich zarzutów strony powodowej co do prawidłowości wykonania przedmiotu umowy i tym samym obroniła swoją opinię.

Przechodząc do kwestii materialnoprawnych, należy wskazać, że w niniejszej sprawie powód D. K. domagał się od pozwanego S. O. zapłaty kwoty 15.347,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21 października 2017r. do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia za wykonanie gazowej instalacji grzewczej wraz z przyłączem do sieci gazowej. Podstawę prawną powództwa stanowił przepis art. 627 kc, zgodnie z którym przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Zważyć należy, iż pomiędzy stronami nie było sporu co do tego, że powód i pozwany zawarli umowę, której przedmiotem było wykonanie gazowej instalacji grzewczej w jednorodzinnym budynku mieszkalnym pozwanego położonym w D. przy ul. (...). Strony nie zawierały umowy na piśmie, przed zawarciem umowy nie zostały również sporządzone kosztorysy ofertowe czy specyfikacje, na podstawie których możnaby ustalić zakres prac powierzonych wykonawcy przez inwestora. Na tę okoliczność powód przedłożył dokument zatytułowany jako kosztorys prac hydraulicznych datowany na dzień 11 kwietnia 2016r., który – jak wskazali zgodnie biegli – stanowił wyłącznie zestawienie poniesionych kosztów. Z przedmiotowego dokumentu wynika, że zakres prac obejmował: wykopanie i zakopanie rur gazu, montaż wkładu kominowego, podłączenie pieca oraz zasobnika do układu grzewczego, podłączenie spalinowego, wykucie wentylacji, położenie rur, kształtek do podłączenia centralnego i podłączenia pieca, podłączenie grzejników oraz przegląd kominiarski. Wskazany w ww. dokumencie zakres prac zasadniczo potwierdzają zeznania świadków. J. K., P. T. i D. W. (2) zeznali, że wykonali wykop na działce pozwanego, w którym zostały położone rury gazowe, a po sprawdzeniu szczelności instalacji, zasypali go i uporządkowali teren. Z kolei świadek Ł. S. zeznał, że jako podwykonawca zamontował w kotłowni piec dostarczony przez powoda marki (...), a także wykonał instalację gazową.

Pozwany S. O. zeznał natomiast, że pracownicy powoda zamontowali wkład kominowy. Z kolei, wykonanie przeglądu kominiarskiego potwierdza załączona do akt sprawy opinia kominiarza z dnia 18 marca 2016r. Z powyższego wynika, że zakres prowadzonych przez wykonawcę prac odpowiadał zasadniczo zakresowi określonemu w kosztorysie z dnia 11 kwietnia 2016r. i dokument ten, choć sporządzony już po zakończeniu prac, na co wskazują zeznania świadka E. K. i co wynika z datowania tego dokumentu, odpowiadał w zasadzie ustaleniom stron co do przedmiotu umowy. Kwestią sporną pozostawało natomiast, czy powód wykonał umowę w całości. Strona pozwana bowiem zarzuciła, że powód wykonał tylko część prac objętych umową. W swojej opinii biegła G. M. wskazała, że część prac podlegała zakryciu, a nie sporządzono ani dokumentacji zdjęciowej ani też nie podpisano protokołu odbioru, co aktualnie uniemożliwia ustalenie, czy te prace zostały wykonane, jednakże – zdaniem biegłej – po oględzinach instalacji grzewczej i jej widocznych elementów można stwierdzić, że powód wykonał prace objęte kosztorysem z dnia 11 kwietnia 2016r.

Kolejną sporną kwestią pozostawało ustalenie, czy w trakcie realizacji prac powód skorzystał ze wszystkich materiałów budowlanych wskazanych w załączonych do pozwu fakturach VAT. Zdaniem powoda wszystkie materiały zostały spożytkowane podczas prac instalacyjnych, jedynie część niewykorzystanych rur miała zostać zabrana przez wykonawcę. Strona pozwana natomiast kwestionowała, że wszystkie wymienione w tych dokumentach materiały zostały użyte do wykonania spornej instalacji, wskazując, że powód w ramach prowadzonej działalności gospodarczej mógł te materiały wykorzystać przy realizacji innego zamówienia. W kosztorysie prac hydraulicznych wskazano, że powód poniósł koszty w postaci zakupu rur przyłączeniowych wewnątrz kotłowni spalinowe o wartości 540 zł, rur do wkładu kominowego o wartości 790 zł, części do montażu zewnętrznego o wartości 1.550 zł. Na potwierdzenie poniesionych kosztów powód przedłożył trzy faktury VAT z dnia 24 marca 2016r. na kwotę 8.561,56 zł, z dnia 30 marca 2016r. na kwotę 326,27 zł, a także z dnia 7 kwietnia 2016r. na kwotę 1.451,40 zł. Celem ustalenia zakresu wykorzystania materiałów przy realizacji instalacji na nieruchomości pozwanego Sąd odwołał się do wiadomości specjalnych. Jednakże biegła G. M. nie była jednak w stanie zweryfikować, czy wszystkie te materiały zostały wbudowane w obiekcie należącym do pozwanego, albowiem większość materiałów objętych fakturami uległo zakryciu, a nie sporządzono żadnej dokumentacji powykonawczej.

Okolicznością sporną pozostawało także, czy strony umówiły się na zapłatę wynagrodzenia, jakie zostało określone w kosztorysie prac hydraulicznych datowanym na dzień 11 kwietnia 2016r. W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany zaprzeczył, aby taki kosztorys został mu doręczony przez powoda i zaakceptował taki koszt prac. Na podstawie zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił, że przed przystąpieniem do prac związanych z wykonaniem instalacji gazowej strony nie ustaliły ani kosztu prac ani wynagrodzenia, jakie będzie przysługiwało wykonawcy. Wskazują na to zeznania świadka E. K., który zeznał, że strony nie ustalały kosztów (nie sporządzono też kosztorysu) ani też nie ustalały wynagrodzenia.

Jak wskazał świadek wynagrodzenie zostało wskazane przez powoda po zakończeniu prac. Wówczas powód sporządził kosztorys, lecz pozwany odmówił zapłaty określonego w nim kosztu. Z powyższego wynika, że zawierając umowy, strony nie ustaliły wysokości wynagrodzenia wykonawcy. Zgodnie natomiast z regułą interpretacyjną wyrażoną w art. 628 kc wysokość wynagrodzenia za wykonanie dzieła można określić przez wskazanie podstaw do jego ustalenia. Jeżeli strony nie określiły wysokości wynagrodzenia ani nie wskazały podstaw do jego ustalenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. Jeżeli także w ten sposób nie da się ustalić wysokości wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie. Zatem, w sytuacji, gdy strony nie umówiły się odnośnie wielkości wynagrodzenia za wykonane prace - roboty budowlane, zgodnie z art. 628 § 1 kc należy przyjąć, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 czerwca 2014r., I ACa 1554/13, L.). Ustalenia faktyczne w powyższym zakresie Sąd oparł na dowodzie z opinii biegłe sądowej z zakresu instalacji gazowych. W przedłożonej opinii biegła G. M. wskazała, że wartość wykonanych przez powoda prac według poziomu cen rynkowych występujących w województwie (...) z I kwartału 2016r. wynosi 15.777,27 zł netto. Taką też wartość Sąd przyjął ustalając wysokość należnego wykonawcy wynagrodzenia. Zwrócić jednak należy przy tym, co pozostawało bezsporne pomiędzy stronami, że pozwany uiścił na rzecz powoda już część wynagrodzenia w kwocie 10.000 zł.

Kolejną okolicznością sporną pomiędzy stronami pozostawało, czy powód wykonał prace w sposób prawidłowy i niewadliwy. Swoje rozważania w powyższym zakresie Sąd także oparł na dowodzie z opinii biegłej sądowej. Biegła G. M. wskazała szereg wad realizowanego przez powoda dzieła. Przede wszystkim należy wskazać, że prace były prowadzone przez powoda bez dokumentacji projektowej oraz bez pozwolenia na budowę. Tymczasem, zgodnie z treścią art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333) roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę. W dacie realizacji umowy tj. w marcu i kwietniu 2016r. prace związane z wykonaniem instalacji gazowej i przyłącza gazowego nie były zwolnione z obowiązku uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę. Bezsporne pozostawało, że decyzja o zatwierdzeniu projektu technicznego i pozwoleniu na budowę została wydana dopiero w dniu 29 sierpnia 2016r., a więc niewątpliwie już po zejściu powoda z placu budowy. Projekt techniczny został natomiast sporządzony w czerwcu 2016r. Już po zakończeniu prac przez powoda zostały również wydane warunki przyłączenia do sieci gazowej, co nastąpiło w dniu 27 kwietnia 2016r. Jak wskazała biegła – w świetle obowiązujących przepisów – inwestycja stanowiła samowolę budowlaną. Z uwagi na późniejsze opracowanie dokumentacji projektowej wystąpiły rozbieżności pomiędzy faktycznie wykonanymi przez powoda pracami a założeniami projektowymi. Zgodnie bowiem z projektem budowlanym średnica gazociągu na odcinku od skrzynki z gazomierzem do budynku winna wynosić 32 PE 100 SDR, podczas gdy jest większa tj. ma 40 PE 100 SDR.

Wedle założeń projektowych gazociąg miał biec po ścianie frontowej wschodniej i ścianie kotłowni, natomiast faktycznie przebiega po ścianie południowej przybudówki, po czym przechodzi przez tę przybudówkę ze zbiornikiem na olej. Projekt nie zakładał nawiewu do kotłowni, a faktycznie wykuto kratkę wentylacyjną. W związku z tym w celu wyeliminowania powyższych rozbieżności – zdaniem biegłej – należałoby zlecić uprawnionemu projektantowi naniesienie zmian na dokumentację projektową i odpowiednio zakwalifikować te zmiany, a także należałoby wykonać nową instalację gazową zgodnie z opracowaną dokumentacją projektową. Kolejna wskazana przez biegłą wada dotyczy braku dokumentacji powykonawczej instalacji, braku pomiaru geodezyjnego, braku protokołów z prób szczelności, braku protokołu odbioru podpisanego przez osobę z odpowiednimi uprawnieniami budowlanymi potwierdzającego, iż instalacja została wykonana prawidłowo i nadaje się do eksploatacji. Ponadto, nie sporządzono protokołów prac ulegających zakryciu. Biegła stwierdziła także brak zbiornika rozprężającego do pieca. Zdaniem biegłej także rury gazowe zostały zamontowane w sposób nieprawidłowy. Przewody gazowe bowiem przebiegają zbyt blisko innych przewodów, zaś zgodnie z obowiązującymi przepisami techniczno – budowlanymi powinny być przeprowadzone w odległości minimum 10 cm od innych przewodów np. przewodów elektrycznych, ponadto przewody gazowe przechodzące przez przegrody budowlane muszą znajdować się w stalowej rurze osłonowej. Z opinii biegłej wynika również, że piec gazowy został podłączony do przewodu kominowego niezgodnie z ekspertyzą kominiarską. Jak wynika bowiem z opinii mistrza kominiarskiego piec gazowy należy podłączyć zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz wykonać prawidłową wentylację dla pomieszczenia kuchni, tymczasem takiej wentylacji w kuchni brak. Dalej, biegła stwierdziła, że instalacja gazowa nieprawidłowo zostało poprowdzona przez pomieszczenie na olej i należy ją przełożyć. Wreszcie biegła stwierdziła, że przewody gazowe nie zostały zamocowane do ściany za pomocą specjalnych uchwytów oraz nie zostały zaizolowane termicznie, co również przewidują obowiązujące przepisy techniczno - budowlane. Nieprawidłowo również podłączono wymienniki, które przeciekają. Zdaniem biegłej wszystkie wymienione powyżej wady mają charakter usuwalny, a koszt ich usunięcia – wedle aktualnych cen rynkowych – wynosi 9.188,23 zł netto.

Jak wskazuje się w orzecznictwie oddaniem dzieła w rozumieniu art. 642 § 1 kc, skutkującym nabyciem przez przyjmującego zamówienie uprawnienia do uzyskania wynagrodzenia jest wydanie całego dzieła zgodnego z treścią zobowiązania, a więc odpowiadającego przedmiotowemu zakresowi zobowiązania przyjmującego zamówienie. Wówczas dopiero zamawiający zobowiązany jest odebrać dzieło na podstawie art. 643 kc, które kontrahent oddaje mu zgodnie ze swym zobowiązaniem, nabywając uprawnienie do uzyskania wynagrodzenia od zamawiającego (por. wyrok SN z dnia 7 grudnia 2017r., II CSK 77/17, L.). Nie można traktować jako oddania dzieła sytuacji, gdy przyjmujący zamówienie zaoferował dzieło do oddania zamawiającemu, a zamawiający nie dokonał jego odbioru z powodu wad dzieła lub nieosiągnięcia umówionego rezultatu. W takim wypadku nie dochodzi do spełnienia świadczenia przez przyjmującego zamówienie, a zatem na podstawie art. 642 § 1 kc zamawiający nie jest zobowiązany do świadczenia wzajemnego (por. wyrok SA w Krakowie z dnia 13 listopada 2013r., I ACa 1036/13, L.).

Wymagalność wynagrodzenia za wykonanie dzieła obarczonego wadami zależy od istotności tych wad. Odmowa zapłaty wynagrodzenia jest uzasadniona w sytuacji, kiedy dzieło dotknięte jest wadą istotną, czyniącą je niezdatnym do zwykłego użytku lub sprzeciwiającą się wyraźnie umowie. Jeżeli natomiast dzieło ma wadę nieistotną, należy uznać, że jego oddanie powoduje, w myśl art. 642 § 1 kc, wymagalność wierzytelności przyjmującego zamówienie o wynagrodzenie. Zamawiający może jednak wtedy domagać się usunięcia wady w oznaczonym terminie lub obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku (art. 637 kc). Ta druga ewentualność wchodzi w grę, kiedy usunięcie wady staje się nieaktualne (por. wyrok SN z dnia 21 stycznia 2015r., IV CSK 214/14, L.). Wskazane przez biegłą wady należało uznać za wady istotne, sprzeciwiające się umowie, były wykonywane sprzecznie z obowiązującymi przepisami budowlano – technicznymi. W tych okolicznościach uznać należało, że pozwany nie jest zobowiązany do zapłaty dochodzonego w niniejszym postępowaniu wynagrodzenia.

Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 627 kc a contrario, powództwo podlegało oddaleniu.

Na podstawie art. 98 kpc zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy całością kosztów Sąd obciążył stronę powodową jako przegrywającą niniejszy spór, natomiast na mocy art. 108 kpc szczegółowe rozliczenie kosztów Sąd pozostawił referendarzowi sądowemu po prawomocnym zakończeniu niniejszego postępowania.