Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

G., dnia 14 grudnia 2017r

Sąd Rejonowy w Gdyni, I Wydział Cywilny

Przewodniczący: SSR Małgorzata Nowicka - Midziak

Protokolant: Yuliya Kaczor

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 listopada 2017r

sprawy z powództwa Z. C.

przeciwko S. C. (1) i A. C.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  kosztami procesu obciąża powoda, uznając je za uiszczone.

Sygnatura akt: I C 734/17

UZASADNIENIE

Powód Z. C. wniósł pozew przeciwko małoletniemu S. C. (1) i małoletniej A. C. domagając się od pozwanych zapłaty kwot po 1.200 zł wraz ustawowymi odsetkami od dnia 25 lipca 2016r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, iż wyrokiem Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 10 października 2016r. w sprawie III RC 47/16 zasądzone zostały od niego na rzecz małoletnich powodów alimenty w kwocie po 600 zł miesięcznie na rzecz S. C. (1) i 500 zł miesięcznie na rzecz A. C. w miejsce alimentów wynoszących dotychczas po 250 zł na każde z dzieci. Wyrokowi został nadany rygor natychmiastowej wykonalności. Powód podnosi, iż wyrok zaskarżył do Sądu Okręgowego w Gdańsku apelacją, wnosząc o obniżenie alimentów po 100 zł na każde z dzieci oraz o zwrot nadpłaconych alimentów w przypadku gdyby odwołanie zostało uwzględnione. Apelacja została rozstrzygnięta 13 czerwca 2017r. W wyroku sąd odwoławczy obniżył alimenty o 100 zł co do każdego z powodów i oddalił żądanie zwrotu nadpłaconych kwot przez matkę małoletnich powodów. W niniejszej sprawie powód dochodzi zwrotu nadpłaconych alimentów od małoletnich powodów dlatego, że znajduje się w trudnej sytuacji materialnej, a objęcie rozstrzygnięcia rygorem natychmiastowej wykonalności powoduje, że zobowiązany płaci należności zasądzone nieprawomocnym wyrokiem, zaś uprawniony powinien liczyć się z obowiązkiem zwrotu. Zdaniem powoda, fakt że w apelacji powód błędnie określił stronę zobowiązaną nie powinien dać podstawy do przyjęcia, że korzyść została zużyta bez obowiązku zwrotu.

(pozew k. 2-2v)

W odpowiedzi na pozew przedstawiciel ustawowy małoletnich pozwanych matka W. H. wniosła o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu przedstawiciel ustawowy małoletnich pozwanych zaprzeczyła wszelkim twierdzeniom pozwu nie przyznanym wyraźnie i podniosła, iż wyrok sądu odwoławczego nie ma mocy wstecznej, a alimenty obniżono od momentu wydania wyroku w drugiej instancji. Stąd, roszczenie powoda o zwrot nadpłaconych alimentów jest w całości bezzasadne., Wskazała, również, że w sprawie należy się kierować dobrem dzieci i potrzebami jakie mają.

(odpowiedź na pozew k. 22-23, oświadczenie k. 29 akt , płyta k. 30 akt)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 10 października 2016r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt III RC 47/16 Sąd Rejonowy w Gdyni zasądził od Z. C. alimenty na rzecz małoletnich S. C. (1) w kwocie po 600 zł miesięcznie i A. C. w kwocie po 500 zł miesięcznie - łącznie po 1100 zł miesięcznie - w miejsce alimentów zasądzonych na rzecz każdego powoda w kwocie po 250 zł miesięcznie - łącznie po 500 zł miesięcznie - na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 28 maja 2015r. w sprawie II CR 686/15 - płatne do dnia 15 – ego każdego miesiąca z góry, z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności każdej raty, do rąk przedstawicielki ustawowej małoletnich powodów W. H., poczynając od dnia 1 czerwca 2016r. W powyższym zakresie wyrokowi został nadany rygor natychmiastowej wykonalności.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o wyrok Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 10 października 2016r. wraz z uzasadnieniem k. 3-7)

Wskutek rozpoznania apelacji wniesionej przez Z. C. wyrokiem z dnia 13 czerwca 2017r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt II 1 Ca 84/17 Sąd Okręgowy w Gdańsku zmienił zaskarżony wyrok w pkt. 1 tylko o tyle, że w miejsce kwoty po 600 zł miesięcznie na rzecz małoletniego powoda S. C. (1) zasądził kwotę po 500 zł miesięcznie i w miejsce kwoty po 500 zł miesięcznie na rzecz małoletniej A. C. zasądził kwotę po 400 zł miesięcznie.

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 13 czerwca 2017r. wraz z uzasadnieniem k. 8-11v)

Powód Z. C. nadpłacił alimenty na rzecz małoletnich dzieci S. C. (1) i A. C. w kwotach po 1.200 zł.

(okoliczność bezsporna)

Nadpłacone przez powoda alimenty zostały wydane na zaspokojenie wydatków małoletnich dzieci, w tym na wydatki szkolne tj. dla S. C. (2), który uczy się w szkole fryzjerskiej na: szampony, odżywki, farby, głowę z naturalnym włosiem, a także na potrzeby obojga dzieci to jest korepetycje z języka angielskiego, ubrania, leki, witaminy, nowe okulary, wyjazd wakacyjny dzieci, książki.

(dowód: przesłuchanie przedstawicielki ustawowej małoletnich powodów W. H. płyta CD k. 30)

Powód Z. C. od października 2017r. jest zatrudniony jako pracownik ogólnobudowlany za wynagrodzeniem w wysokości 2.100 zł netto. Powód prowadzi sam gospodarstwo domowe i ponosi wydatki na alimenty (900 zł), czynsz (700 zł), zakup leków (120 zł), opłaty za telefon (60 zł).

(dowód: przesłuchanie powoda płyta CD k. 30)

Przedstawicielka ustawowa małoletnich pozwanych – matka W. H. wstąpiła w nowy związek małżeński, prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z mężem i małoletnimi dziećmi. Na dochód składają się: zasiłek macierzyński (1400 zł), wynagrodzenie małżonka (2300 zł), świadczenie 500+ (500 zł), alimenty od powoda (900 zł) oraz świadczenie z tytułu utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej (1000 zł), zaś na wydatki za czynsz (927-1027 zł), opłaty za prąd (200 zł). Nadto, matka pozwanych sprzedała dwa samochody za kwotę 47.000 zł w celu wykonania remontu mieszkania i przystosowania go do potrzeb dzieci.

(dowód: przesłuchanie pozwanej płyta CD k. 30)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów oraz dowodu z przesłuchania stron.

W ocenie Sądu brak było jakichkolwiek podstaw do kwestionowania wiarygodności i autentyczności dokumentów urzędowych w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 10 października 2016r. i wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 13 czerwca 2017r. Podkreślić należy, iż przedmiotowe dokumenty mają charakter dokumentów urzędowych, a w toku niniejszego postępowania żadna ze stron nie kwestionowała w trybie przepisów art. 252 k.p.c. przysługujących tym dokumentom domniemań autentyczności oraz prawdziwości treści powołanych dokumentów z prawdą.

Za w pełni wiarygodne Sąd uznał także zeznania powoda oraz zeznania przedstawicielki ustawowej małoletnich powodów – W. H.. W ocenie Sądu zeznania te były szczere, spójne, niesprzeczne i nie budziły żadnych wątpliwości Sądu w świetle zasad logicznego rozumowania i zasad doświadczenia życiowego.

W niniejszej sprawie powód domagał się od pozwanych zapłaty kwot po 1.200 zł z tytułu nienależnych świadczeń alimentacyjnych uiszczonych na rzecz małoletniego S. C. (1) i małoletniej A. C. w okresie od czerwca 2016r. do maja 2017r. Podstawę prawną powództwa stanowił przepis art. 410 § 2 k.c., zgodnie z którym świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Przechodząc do rozważań merytorycznych wskazać należy, iż pomiędzy stronami nie było sporu ani co do istnienia i zakresu obowiązku alimentacyjnego spoczywającego na powodzie, ani co do wysokości wpłat dokonanych przez powoda na rzecz małoletnich dzieci ani też co do zmiany wyroku sądu rodzinnego w zakresie dotyczącym wysokości alimentów. Zważyć należy, iż zgodnie z treścią przepisu art. 411 pkt 2 k.c. nie można żądać zwrotu świadczenia, jeżeli spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego. Jak wskazuje się w judykaturze powyższy przepis znajduje zastosowanie w sytuacji gdy ten, kto spełnił świadczenie, nie był prawnie zobowiązany, lecz można mu przypisać moralny obowiązek wobec przyjmującego świadczenie; w takiej sytuacji spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego (por. wyrok SN z dnia 21 września 2004r., II PK 18/2004, OSNPiUS 2005, nr 6, poz. 84). Jednocześnie o tym, czy świadczenie czyni zadość zasadom współżycia społecznego decyduje każdorazowo całokształt okoliczności konkretnego przypadku; czynią zadość zasadom współżycia społecznego zwłaszcza tzw. świadczenia quasi-alimentacyjne (por. wyrok SN z dnia 17 lutego 2000 r., I PKN 537/99). Powszechnie przyjmuje się, że zasadom współżycia społecznego czynią zadość świadczenia, co do których brak jest prawnego zobowiązania, lecz świadczącemu można przypisać moralny obowiązek wobec przyjmującego świadczenie. Chodzi najczęściej o świadczenie ze względu na rzekomy obowiązek zwyczajowy lub odpowiadający względom przyzwoitości - obowiązek, który dla świadczenia nie był istotny, tj. nie stanowił objętej porozumieniem stron podstawy prawnej. Zważywszy na charakter uwzględnionej w przepisie klauzuli generalnej, zwraca się uwagę na celowość ostrożnego stosowania przepisu, z ograniczeniem do przypadków szczególnych, świadczeń quasi - alimentacyjnych, pielęgnacyjnych, pomocowych, głownie w relacjach rodzinnych czy pracowniczych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 września 2013r., I ACa 389/13, L.). Przesłanka zgodności z zasadami współżycia społecznego i czynieniu im zadość odwołuje się do systemu wartości i ocen, dlatego powinna być ona dokładnie badana w każdej sytuacji faktycznej związanej z jej podniesieniem. Nie będzie więc można żądać zwrotu świadczenia, gdy odpowiada ono obowiązkom akceptowanym przez społeczeństwo lub też przyjętym zwyczajom postępowania (por. B. Paul, Koncepcje rozliczeń majątkowych między konkubentami, PS 2003, nr 3, s. 16; A. Rzetecka - Gil, Kodeks cywilny. Komentarz, LEX).

Po rozważeniu całokształtu okoliczności niniejszej sprawy Sąd doszedł do przekonania, że zwrot przez pozwanych uiszczonych przez powoda należności, ponad kwotę ostatecznie ustaloną przez Sąd Rodzinny, kłóci się z zasadami współżycia społecznego i społecznym poczuciem sprawiedliwości. Nie można bowiem tracić z pola widzenia, że powód domaga się zwrotu świadczeń alimentacyjnych, których przeznaczeniem było zapewnienie dzieciom środków utrzymania. W świetle przepisu art. 133 k.r.o. nie budzi wątpliwości, że taki obowiązek spoczywa w pierwszej kolejności na rodzicach. Z zeznań przedstawicielki ustawowej małoletnich powodów wynika, że nadpłacone przez powoda alimenty zostały w całości zużyte na zaspokojenie potrzeb małoletnich dzieci, w tym na wydatki szkolne, korepetycje z języka angielskiego, zakup odzieży czy też wyjazd wakacyjny dzieci. Podkreślić należy, iż małoletni S. C. (1) jest uczniem technikum fryzjerskiego i w związku z tym nadpłacone alimenty pokryły wydatki związane z zakupem przyborów koniecznych do nauki zawodu tj. szamponów, odżywek, farb, głowy z naturalnym włosiem. Jednocześnie z zeznań matki pozwanych wynika, że z uwagi na skalę wydatków jakie miała w przedmiotowym okresie, nie była w stanie pokryć powyższych wydatków z uzyskiwanych dochodów. Wobec powyższego środki uzyskane z nadpłaconych świadczeń alimentacyjnych pozwoliły pokryć koszty związane z utrzymaniem małoletnich pozwanych. Bez wątpienia, bez środków uzyskanych od powoda, pokrycie powyższych wydatków związanych z utrzymaniem małoletnich byłoby utrudnione. Jednocześnie, należy zwrócić uwagę, że konieczność zwrotu dochodzonych należności niewątpliwie negatywnie odbiłaby się na sytuacji małoletnich. Wobec konieczności pokrycia wydatków związanych z zapewnieniem mieszkania i utrzymania małoletnim – co jest podstawowym obowiązkiem rodzica – obowiązek zwrotu nadpłaconych alimentów spowodowałby ograniczenie wydatków związanych z innymi potrzebami dzieci jak zajęcia pozalekcyjne czy wydatki szkolne. Zgodzić się należy z poglądem prawnym wyrażonym przez Sąd Okręgowy w Suwałkach w wyroku z dnia 30 października 2013r., I Ca 312/13, L., iż domaganie się przez powoda zwrotu świadczeń alimentacyjnych, których przeznaczeniem było zapewnienie pozwanemu środków na utrzymanie, tudzież realizowanie obowiązku finansowego niezbędnego do kontynuacji wykształcenia, naruszałoby zasady współżycia społecznego. Świadczenia alimentacyjne spełnione względem pozwanego były świadczeniami prawnie uzasadnionymi niezależnie od tego, czy spełnione były dobrowolnie, albo na podstawie wyroku zasadzającego alimenty. Nie ulegają więc zwrotowi alimenty dotychczas zapłacone.

Wobec powyższego, na mocy art. 410 § 2 k.c. w zw. z art. 411 pkt 2 k.c. a contrario Sąd powództwo oddalił.

O kosztach Sąd orzekł na mocy art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800) i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy kosztami postępowania obciążył powoda, uznając je za uiszczone w całości.