Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lipca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Nowicka-Midziak

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Iwona Górska

po rozpoznaniu w dniu 17 lipca 2024 r. w Gdyni

sprawy z powództwa Gminy M. G.

przeciwko M. F., A. F., N. C.

o eksmisję

1.  nakazuje pozwanym M. F. i A. F. aby opuścili, opróżnili i wydali powodowi Gminie M. G. lokal mieszkalny w G. przy ul. (...);

2.  ustala, że pozwanym M. F. i A. F. przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego;

3.  wstrzymuje wykonanie punktu 1 wyroku do czasu złożenia pozwanym M. F. i A. F. oferty najmu lokalu socjalnego przez Gminę M. G.;

4.  oddala powództwo co do pozwanej N. C.;

5.  nie obciąża pozwanych M. F. i A. F. kosztami procesu;

6.  przyznaje pełnomocnikowi z urzędu pozwanych A. F. i N. C. radcy prawnej A. A. wynagrodzenie w kwocie 574, 70 zł (pięćset siedemdziesiąt cztery złote siedemdziesiąt groszy) ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Gdyni tytułem pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Sygnatura akt I C 629/20

Uzasadnienie wyroku z dnia 17 lipca 2024 roku

Powódka Gmina M. G. wniosła pozew przeciwko A. F. i małoletniej N. C. o nakazanie pozwanym, aby opróżniły z wszystkich rzeczy, opuściły i wydały powódce lokal mieszkalny nr (...) znajdujący się w budynku położonym w G. przy ul. (...).

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że jest właścicielką przedmiotowego lokalu, a pozwane na skutek wypowiedzenia umowy najmu przez najemcę K. K., nie posiadają do niego tytułu prawnego. W lokalu pozostała A. F. (była konkubina syna najemczyni P. C.) wraz z dwójką małoletnich dzieci, która odmawia opuszczenia lokalu. Udostępnienie lokalu nastąpiło bez zgody właściciela. Pozwana, mimo otrzymania wezwania do dobrowolnego wydania lokalu kategorycznie odmówiła. Z informacji powoda wynika, że obecnie pozwana zamieszkuje w przedmiotowym lokalu wraz z małoletnią córką N. C..

(pozew, k. 3-4)

Pozwana A. F. wniosła o przyznanie lokalu socjalnego i wstrzymanie eksmisji. Jak wskazała żyje w ubóstwie, utrzymując się z zasiłków 500+ oraz alimentów na N. C.. Podniosła, iż nie otrzymuje pomocy od rodziny, małoletnia jest zagrożona powikłaniami po C.-19, często choruje na zapalenie krtani. Od lutego 2020 roku pozwana przebywa z nią w domu. Pozwana wskazała, że jest zarejestrowana jako bezrobotna i ma dochody w kwocie 1.700 zł.

(odpowiedź na pozew, k. 42)

W związku z urodzeniem przez pozwaną kolejnego dziecka w toku sprawy, postanowieniem z dnia 23 października 2023 roku Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanego małoletniego M. F..

(postanowienie z dnia 23 października 2023r., k. 257)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka Gmina M. G. jest właścicielką nieruchomości gruntowej położonej w G. przy ul. (...), B, C, D, E, dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą nr (...). W budynku oznaczonym nr (...) położonym na przedmiotowej nieruchomości znajduje się m.in. niewyodrębniony lokal mieszkalny nr (...).

(okoliczność bezsporna ustalone a oparciu o wydruk treści księgi wieczystej nr (...), k. 10)

Na podstawie umowy z dnia 12 maja 1995 roku najemcą przedmiotowego lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...) była K. K. (poprzednio H.).

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o umowę najmu z dnia 12 maja 1995r., k. 7-8)

W 2012 roku w przedmiotowym lokalu zamieszkała pozwana A. F., ówczesna konkubina syna najemczyni T. C.. Odtąd pozwana nieprzerwanie zamieszkuje w tym lokalu. W dniu 19 marca 2013 roku pozwana urodziła córkę N. C.. W styczniu 2021 roku dokonano przymusowego odebrania małoletniej i przekazano ją do rodziny zastępczej.

(dowód: przesłuchanie pozwanej A. F., płyta CD k. 82)

Pismem z dnia 28 października 2019 roku najemca K. K. złożyła oświadczenie o wypowiedzeniu umowy najmu z dniem 31 stycznia 2020 roku. Przedmiotowe oświadczenie wpłynęło do powódki w dniu 29 października 2019 roku. Następnie, pismem z dnia 19 listopada 2019 roku K. K. wniosła o podjęcie przez powódkę postępowania w przedmiocie wezwania osoby zajmującej lokal bez tytułu prawnego do wydania lokalu.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o wypowiedzenie umowy najmu, k. 11, pismo z dnia 19 listopada 2019r., k. 12-14)

Pismem z dnia 9 marca 2020 roku powódka wezwała A. F. do wydania przedmiotowego lokalu nr (...) w nieprzekraczalnym terminie 30 dni od daty otrzymania wezwania. Opisane wezwanie zostało pozwanej doręczone w dniu 27 marca 2020 roku. W odpowiedzi, pozwana odmówiła opuszczenia lokalu, wskazując, że jest samotną matką i nie ma gdzie iść.

(dowód: pismo z dnia 9 marca 2020r., k. 15 wraz z zpo, k. 16, wydruk wiadomości e – mail z dnia 27 marca 2020r., k. 17)

Pozwana złożyła wniosek o przyznanie lokalu socjalnego, jednak nie została ujęta na liście osób zakwalifikowanych do najmu lokalu socjalnego.

(dowód: przesłuchanie pozwanej A. F., płyta CD k. 82, pismo (...) z dnia 18 czerwca 2020r., k. 75, pismo (...) z dnia 14 lipca 2020r., k. 76)

Postanowieniem z dnia 8 czerwca 2022 roku wydanym w sprawie o sygnaturze III Nsm 620/20 Sąd Rejonowy w Gdyni ustalił miejsce pobytu małoletniej N. C. w miejscu zamieszkania ojca T. C., zawiesił A. F. władzę rodzicielską nad małoletnią N. C., a także ustalił, że osobiste kontakty A. F. z córką będą mogły się odbywać wyłącznie po okazaniu ojcu małoletniej zaświadczenia o podjęciu leczenia psychiatrycznego oraz wyłącznie w obecności drugiej osoby. Przedmiotowe postanowienie uprawomocniło się w dniu 14 kwietnia 2023 roku.

(dowód: odpis postanowienia Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 8 czerwca 2022r., k. 236-236v)

W dniu 16 lipca 2022 roku pozwana urodziła syna M. F..

(dowód: odpis zupełny aktu urodzenia, k. 249)

A. F. pozostawała osobą bezrobotną zarejestrowaną w Powiatowym Urzędzie Pracy w G. od 23 kwietnia 2020 roku. Pozwana była uczestnikiem programu (...) aktywizacji społeczno – zawodowej w G.” i zawarła z Centrum (...) w G. indywidualny program zatrudnienia socjalnego, który trwał od 10 marca do 9 września 2021 roku. Z tytułu uczestnictwa w wyżej wskazanym programie otrzymywała świadczenie integracyjne w kwocie 841 zł netto. W ramach powyższego programu brała udział w szkoleniach z obsługi komputera. Od dnia 16 sierpnia 2021 roku pozwana jest zatrudniona w (...) S.A. jako sprzedawca – kasjer (ostatnie wynagrodzenie za pracę wynosiło około 3.500 zł miesięcznie), przy czym od dnia 23 sierpnia 2023 roku korzysta z urlopu wychowawczego. W latach 2010-2020 pozwana korzystała ze świadczeń pomocy społecznej w postaci zasiłków celowych, okresowych oraz dofinansowania posiłków w szkole dla córki.

Obecnie, comiesięczne dochody pozwanej stanowią zasiłek rodzinny na syna w kwocie 95 zł, dodatek z tytułu samotnego wychowania dziecka w kwocie 193 zł, dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego w kwocie 400 zł, a także świadczenie 800+ na najmłodsze dziecko.

Pozwana ponosi wydatki m.in. na opłaty za telefon (100 zł miesięcznie), lekarstwa (100 zł miesięcznie), opłaty za media, czy zakup żywności. W 2021 roku pozwana dokonała jedynie dwóch wpłat na poczet opłat eksploatacyjnych. Pozwana posiada zadłużenie w łącznej kwocie ponad 80.000 zł (wg stanu na maj 2021 roku), prowadzone są przeciwko niej postępowania egzekucyjne.

Pozwana cierpi na zwyrodnienie stawów kolanowych (obecnie stawy są wydolne), nadciśnienie tętnicze, nie legitymuje się orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności. Jest uzależniona od narkotyków, jednak deklaruje, że od kilkunastu lat nie przyjmuje niedozwolonych substancji.

Pozwana nie utrzymuje kontaktów z rodzeństwem, nie posiada innego lokalu, w którym mogłaby zamieszkać. Ma syna z poprzedniego związku, który mieszka z ojcem, ale odwiedza pozwaną.

(dowód: informacja PUP, k. 32, informacja MOPS wraz z kartą świadczeń rodziny, k. 33-41, decyzje administracyjne w przedmiocie przyznania świadczeń pomocy społecznej, k. 60-61, 69-71, zaświadczenia lekarskie, k. 59, 63, zaświadczenie z dnia 15 marca 2021r., k. 72, zaświadczenia o odbytych kursach, k. 73-74, zaświadczenie z dnia 7 maja 2021r., k. 93, dane syntetyczne, k. 164-165, zaświadczenie o zatrudnieniu, k. 248, decyzja w przedmiocie ustalenia prawa do zasiłku rodzinnego, k. 279, a przesłuchanie pozwanej A. F., płyta CD k. 82)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, a także dowodu z przesłuchania pozwanej A. F..

Oceniając zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania prawdziwości i wiarygodności dokumentów powołanych w ustaleniach stanu faktycznego. Podkreślić bowiem należy, iż dokumenty w postaci orzeczenia w sprawie rodzinnej czy też decyzji administracyjnych mają charakter dokumentów urzędowych w rozumieniu art. 244 k.p.c., co oznacza, że korzystają one z domniemania autentyczności i zgodności z prawdą wyrażonych w nich oświadczeń, czego żadna ze stron nie kwestionowała w trybie art. 252 k.p.c. Ponadto, za w pełni wiarygodne Sąd uznał dokumenty prywatne. Forma przedmiotowych dokumentów prywatnych nie budzi żadnych zastrzeżeń co do autentyczności i pochodzenia wyrażonych w nich oświadczeń.

Ponadto, ustalenia faktyczne w sprawie Sąd poczynił na podstawie dowodu z przesłuchania pozwanej A. F. w zakresie dotyczącym sytuacji materialnej, rodzinnej i zdrowotnej. W powyższym zakresie Sąd ocenił zeznania pozwanej jako szczere, wewnętrznie spójne, nadto korelowały one z dowodami z dokumentów przedłożonymi do akt niniejszej sprawy. Jedynie co do ponoszenia opłat za zajmowany lokal zeznania te budzą wątpliwości, albowiem pozostają w sprzeczności z dokumentami w postaci danych syntetycznych.

Na podstawie art. 302 § 1 k.p.c. w zw. z art. 235 ¹ § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. Sąd pominął dowód z uzupełniającego przesłuchania pozwanej A. F. (również jako przedstawicielki ustawowej małoletniego M. F.), albowiem mimo prawidłowego wezwania pozwana nie stawiła się na rozprawie i nie usprawiedliwiła swojej nieobecności. Jednocześnie, należało mieć na względzie, że możliwe było poczynienie ustaleń faktycznych odnośnie aktualnej sytuacji materialnej i osobistej pozwanej na podstawie złożonych przez nią dokumentów.

Na wstępie należy zaznaczyć, że wyrok w odniesieniu do N. C. nie jest zaoczny, albowiem mimo tego, że prawa rodzicielskie matki zostały zawieszone, a ojciec małoletniej nie zajął żadnego stanowiska w sprawie, małoletnia była reprezentowana przez ustanowionego dla niej pełnomocnika z urzędu.

Na podstawie art. 15 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2023 r. poz. 725) Sąd wezwał do udziału w sprawie małoletniego M. F., który urodził się w toku sprawy.

Przechodząc do szczegółowych rozważań należy wskazać, że w niniejszej sprawie powódka domagała się nakazania pozwanym opuszczenia, opróżnienia i wydania lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w G.. Podstawę prawną powództwa stanowił zatem przepis art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada jego rzeczą, aby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela prawo do władania rzeczą. W świetle powołanego przepisu przesłankami roszczenia windykacyjnego są:

1) własność podmiotu podnoszącego roszczenie;

2) faktyczne władanie rzeczą przez podmiot, przeciwko któremu kierowane jest roszczenie;

3) brak skutecznego względem właściciela uprawnienia do władania rzeczą, które przysługiwałoby osobie, która rzeczą faktycznie włada (zob. M. Gutowski (red.) Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz. Art. 1-449 ¹¹ , wyd. 1, 2016).

Przechodząc do oceny powództwa pod kątem wymienionych powyżej przesłanek należy wskazać, że w niniejszej sprawie nie ulegało wątpliwości, że powódka Gmina M. G. jest wyłącznym właścicielem nieruchomości gruntowej, na której znajduje się przedmiotowy niewyodrębniony lokal mieszkalny nr (...). Okoliczność ta nie była kwestionowana przez stronę pozwaną, a nadto wynika z wpisu w dziale II. księgi wieczystej nr (...) (k. 10). Nadto, Sąd doszedł do przekonania, że pozwana A. F. zajmuje przedmiotowy lokal bez tytułu prawnego. Zważyć należy, iż pozwana zamieszkała w tym lokalu jako konkubina syna ówczesnej najemczyni K. T. C.. Zatem, pozwana zajmowała lokal na podstawie umowy użyczenia zawartej z osobą, której przysługiwał tytuł prawny do lokalu. Jednakże, pismem z dnia 28 października 2019 roku najemczyni wypowiedziała umowę najmu ze skutkiem na dzień 31 stycznia 2020 roku. Wraz z upływem okresu wypowiedzenia umowy najmu uległ rozwiązaniu również stosunek użyczenia łączący najemcę z pozwaną. Należy bowiem mieć na względzie, że stosunek prawny nawiązany między najemcą a osobą trzecią nie może trwać dłużej niż najem, dlatego też wygasa on najpóźniej z chwilą zakończenia najmu (zob. K. Osajda (red. serii), W. Borysiak (red. tomu), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 32, Warszawa 2024). Wbrew temu, co podnosi pełnomocnik strony pozwanej, nie ma żadnych podstaw, aby stwierdzić, że powódka tolerowała fakt zajmowania lokalu przez pozwaną co najmniej od dnia 28 października 2019 roku, co miałoby sugerować, że pomiędzy stronami doszło do nawiązania jakiegoś stosunku prawnego w sposób konkludentny. Strona pozwana konsekwentnie bowiem domagała się od pozwanej wydania lokalu, o czym świadczą m.in. wezwanie z dnia 9 marca 2020 roku, czy pozew w niniejszej sprawie. Tym samym należało uznać, że aktualnie zarówno pozwana A. F., jak i jej małoletni syn M. F. zajmują sporny lokal bez tytułu prawnego.

W świetle zebranego materiału dowodowego nie sposób uznać, by zgłoszone przez powoda roszczenie windykacyjne w stosunku do A. F. i małoletniego M. F. stanowiło nadużycie prawa. W orzecznictwie Sądu Najwyższego za utrwalony można uznać obecnie pogląd, zgodnie z którym możliwość nieuwzględnienia roszczenia windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. może mieć miejsce tylko w sytuacjach wyjątkowych. Oddalenie powództwa na podstawie art. 5 k.c. oznacza bowiem pozbawienie właściciela ochrony przysługującego mu prawa własności, którego ochrona jest zasadą konstytucyjną (zob.: orzeczenie SN z dnia 22 listopada 1994r. II CRN 127/94 niepublikowany; wyrok SN z dnia 27 stycznia 1999r. II CKN 151/98, wyrok SN z dnia 22 marca 2000r. I CKN 440/98). Sąd Najwyższy trafnie stwierdził w orzeczeniu z dnia 25 maja 1973r. III CRN 86/73, że zasady współżycia społecznego chronią wprawdzie przed nadużyciem prawa, ale nie mogą tego prawa w ogóle unicestwić. W szczególności przy żądaniu eksmisji mogą one jedynie powodować odroczenie eksmisji, a nie pozbawienie uprawnionego jego prawa podmiotowego w zupełności. W ocenie Sądu sytuacja życiowa pozwanych – mimo że trudna – nie może zostać uznana za szczególnie wyjątkową w stopniu uzasadniającym unicestwienie uprawnienia właściciela do żądania wydania nieruchomości. Podkreślić bowiem należy, iż pozwana A. F. nie jest obłożnie chora, nie wymaga stałej opieki osób trzecich, funkcjonuje samodzielnie w życiu codziennym. Tym samym żądanie nie jawi się jako sprzeczne ze względami słuszności. W konsekwencji, wobec braku skutecznego wobec powoda tytułu prawnego do lokalu, Sąd na podstawie art. 222 § 1 k.c. uwzględnił żądanie eksmisji.

Natomiast, brak było podstaw do uwzględnienia powództwa w stosunku do małoletniej N. C.. Zgodnie z art. 316 § 1 k.p.c. po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Przytoczony przepis statuuje zasadę aktualności orzeczenia (wyroku), nakazując brać pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Zasada ta odnosi się zarówno do podstawy faktycznej powództwa, jak i do jego podstawy prawnej (zob. wyrok SN z 7 marca 1997 r., II CKN 70/96, L.). Zauważyć należy, iż w dacie wniesienia pozwu roszczenie względem małoletniej N. C. było uzasadnione, gdyż zamieszkiwała ona w przedmiotowym lokalu wspólnie z matką, niemniej w toku sprawy doszło do zmiany okoliczności faktycznych. W styczniu 2021 roku dokonano przymusowego odebrania małoletniej i przekazano ją do rodziny zastępczej. Natomiast, postanowieniem z dnia 8 czerwca 2022 roku wydanym w sprawie o sygnaturze III Nsm 620/20 Sąd Rejonowy w Gdyni ustalił miejsce pobytu małoletniej N. C. w miejscu zamieszkania ojca T. C., jednocześnie zawieszając A. F. władzę rodzicielską nad małoletnią. Zgodnie z art. 26 § 1 k.c. miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej. Z kolei, w myśl art. 26 § 2 k.c. jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy. W świetle powyższego należało uznać, że w dacie zamknięcia rozprawy miejscem zamieszkania małoletniej pozwanej N. C. było miejsce zamieszkania jej ojca. Z tych względów, powództwo wobec małoletniej nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 14 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego, Sąd zobowiązany jest z urzędu badać przesłanki w zakresie orzeczenia o uprawnieniu do lokalu socjalnego wobec osób których dotyczy nakaz opróżnienia lokalu. Nie ulegało bowiem wątpliwości, że pozwana A. F. posiada status byłego lokatora w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego i podlega ochronie przewidzianej w tej ustawie. Zgodnie z treścią tego przepisu lokatorem jest najemca lokalu lub osoba używająca lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności. Nie ulega wątpliwości, że taki status przysługuje również osobie zajmującej lokal na podstawie umowy użyczenia (zob. wyrok SN z dnia 22 kwietnia 2005 r., II CK 655/04, MoP 2005, nr 10, s. 479).

Zważywszy, iż przedmiotowy lokal wchodzi w skład publicznego zasobu mieszkaniowego, zastosowanie znajdzie przepis art. 14 ust. 4 ustawy o ochronie praw lokatorów określający obligatoryjne przesłanki do ustalenia lokalu socjalnego. Zgodnie z treścią tego przepisu Sąd nie może orzec o braku uprawnienia do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu wobec:

1) kobiety w ciąży,

2) małoletniego, osoby niepełnosprawnej w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2023r. poz. 100, 173 i 240) lub ubezwłasnowolnionego oraz osoby sprawującej nad nim opiekę i wspólnie z nim zamieszkałej,

3) obłożnie chorego,

4) emeryta lub rencisty spełniającego kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej,

5) osoby posiadającej status bezrobotnego,

6) osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały

- chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany lub ich sytuacja materialna pozwala na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie.

W rozpatrywanym przypadku niewątpliwie zachodzi przesłanka obligatoryjna określona w art. 14 ust. 4 pkt 2 powołanej powyżej ustawy. Pozwana bowiem sprawuje opiekę nad małoletnim synem M. F., z którym wspólnie zamieszkuje w przedmiotowym lokalu. Niezależnie jednak od powyższego za przyznaniem pozwanym prawa do lokalu socjalnego przemawia ich aktualna sytuacja materialna. Zważyć bowiem należy, iż według stanu na dzień zamknięcia rozprawy pozwani utrzymują się ze świadczenia 800+ oraz zasiłku rodzinnego wraz z dodatkami z tytułu samotnego wychowania dziecka i opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego w łącznej kwocie niespełna 700 zł miesięcznie. Zatem dochód pozwanych wynosi obecnie 1.500 zł miesięcznie. Nie ulega wątpliwości, że takie dochody pozwalają jedynie na zaspokojenie jedynie najpilniejszych potrzeb egzystencjonalnych. Dodatkowo, należy zauważyć, że często nocuje u pozwanej najstarszy syn, którego utrzymanie także powoduje dodatkowe koszty. Zgodnie z § 4 uchwały Nr XI/392/19 Rady Miasta G. z dnia 28 sierpnia 2019 r. w sprawie zasad wynajmowania lokali mieszkalnych wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy M. G. ( Dz. Urzędowy Województwa (...) z dnia 1 października 2019 r. poz. 4370) prawo do ubiegania się o wynajęcie lokalu mieszkalnego mają osoby, które łącznie spełniają poniższe warunki: mieszkają w G. i spełniają kryterium dochodowe (średni miesięczny dochód za okres trzech pełnych miesięcy przed złożeniem wniosku, w przeliczeniu na 1 członka gospodarstwa domowego) wynoszące w przypadku gospodarstwa jednoosobowego do 1780,96 zł, a w przypadku gospodarstwa wieloosobowego do 1335,72 zł. Wobec wskazanej powyżej wysokości dochodu pozwanej należało uznać, że spełnia ona kryterium dochodowe przewidziane dla gospodarstwa wieloosobowego.

Nie zasługują na uwzględnienie twierdzenia powódki odnośnie pochopnej decyzji o skorzystaniu z urlopu wychowawczego w sytuacji, gdy pozwana uzyskiwała wcześniej ze stosunku pracy wynagrodzenie w wysokości 3.500 zł miesięcznie. Pełnomocnik powódki podnosił, że pozwana miała możliwość wynegocjowania sobie indywidualnego rozkładu czasu pracy i skorzystania z obniżonego wymiaru czasu pracy. Zauważyć jednak należy, iż w przypadku obniżonego wymiaru czasu pracy (np. w razie przejścia na część etatu), odpowiedniemu obniżeniu uległoby także wynagrodzenie za pracę. Co jednak istotniejsze, powstaje problem opieki nad dzieckiem w czasie świadczenia pracy przez pozwaną, zwłaszcza w sytuacji ograniczonego dostępu do żłobków, w tym żłobków publicznych tworzonych przez jednostki samorządu terytorialnego (art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3). Pozwana jest samotną matką, nie ma rodziców, a ojciec dziecka nie poczuwa się do opieki nad synem. W tych okolicznościach najrozsądniejszym rozwiązaniem było skorzystanie z urlopu wychowawczego. Ponadto, zdaniem Sądu, z uwagi na wysokość aktualnych dochodów pozwana nie byłaby w stanie wynająć mieszkania na wolnym rynku. Zważyć bowiem należy, iż czynsz najmu lokalu jednopokojowego przekracza 1.000 zł. Do tego dochodzi jeszcze konieczność ponoszenia opłat eksploatacyjnych na rzecz wspólnoty mieszkaniowej czy spółdzielni. Oczywiście, niższy jest koszt najmu pokoju, jednak samotne matki z małymi dziećmi nie są atrakcyjnymi najemcami. Z jednej strony z uwagi na obowiązujące przepisy wynajmujący obawiają się wynajmowania pomieszczeń takim osobom, a z drugiej matka z małym dzieckiem jest uciążliwym współlokatorem dla pozostałych najemców. Pozwana nie ma także możliwości zamieszkania w innym lokalu zarówno z uwagi na brak tytułu prawnego do innego lokalu, jak również niemożność zamieszkania u najbliższej rodziny.

Wobec powyższego, skoro pozwani A. F. i M. F. spełniają przesłanki o jakich mowa w art. 14 ust. 4 pkt 2 i 6 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, to Sąd zobowiązany był do ustalenia im uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego, zaś na podstawie art. 14 ust. 6 wyżej cytowanej ustawy, Sąd nakazał wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia pozwanym przez Gminę M. G. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd odstąpił od obciążania pozwanych M. F. i A. F. kosztami procesu. Nie ulega wątpliwości, że przepis art. 102 k.p.c. urzeczywistnia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Zważyć jednak należy, iż nieskonkretyzowanie w tym przepisie „wypadków szczególnie uzasadnionych” oznacza, że to sądowi rozstrzygającemu sprawę została pozostawiona ocena, czy całokształt okoliczności pozwala na uznanie, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, przemawiający za nieobciążaniem strony przegrywającej spór kosztami procesu w całości lub w części. Takie stanowisko znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie. W wyroku z dnia 2 października 2015r. I ACa 2058/14 LEX nr 1820933 Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór. Ustalenie, czy w danych okolicznościach zachodzą "wypadki szczególnie uzasadnione", ustawodawca pozostawia swobodnej ocenie sądu, która następuje niezależnie od przyznanego zwolnienia od kosztów sądowych. Zgodnie natomiast ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zawartym w postanowieniu z dnia 22 lutego 2011r. II PZ 1/11 trudna sytuacja życiowa, majątkowa, zdrowotna, osobista, która uniemożliwia pokrycie przez stronę kosztów procesu należnych przeciwnikowi, należy do okoliczności uzasadniających odstąpienie od zasady wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c. Dokonując tej oceny sąd orzekający winien kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości, a podważenie oceny tego sądu wymaga wykazania że jest ona wadliwa. Nadto, należy zwrócić uwagę, że zastosowanie przepisu art. 102 k.p.c. nie wymaga osobnego wniosku od strony przegrywającej. Powinno ono być ocenione w całokształcie okoliczności konkretnego przypadku, z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego do kręgu tych okoliczności zalicza się między innymi ciężką sytuację strony przegrywającej (zob. wyrok SN z dnia 17 listopada 1972r., I PR 423/72, OSNC 1973, Nr 7-8, poz. 138).

W okolicznościach niniejszej sprawy obciążenie pozwanych kosztami byłoby nie do pogodzenia z zasadami współżycia społecznego. Przede wszystkim należało mieć na względzie sytuację osobistą i majątkową pozwanych, opisaną szczegółowo powyżej. Pozwana jest samotną matką, wychowującą syna, ma niskie dochody, nie posiada żadnego wartościowego majątku.

Na podstawie art. 22 ³ ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1166 ze zm.) Sąd przyznał od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Gdyni na rzecz pełnomocnika z urzędu pozwanych – radcy prawnej A. A. kwotę 574,70 złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu. Na przyznaną kwotę składa się opłata za czynności pełnomocnika ustalona na podstawie § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych za reprezentowanie każdego z pozwanych (2 x 240 zł), a także wydatki pełnomocnika według spisu kosztów w kwocie 94,70 zł, zgodnie z wnioskiem z dnia 28 września 2023 roku (k. 255). Sąd nie podwyższył wynagrodzenia o podatek od towarów i usług, albowiem pełnomocnik oświadczył, że nie jest podatnikiem podatku VAT.