Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 maja 2020r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Żelewska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 20 maja 2020r. w G.

sprawy z powództwa N. G.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w Ł.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w Ł. na rzecz powoda N. G. kwotę 21.902,33 zł (dwadzieścia jeden tysięcy dziewięćset dwa złote i trzydzieści trzy grosze) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 lipca 2018r. do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w Ł. na rzecz powoda N. G. kwotę 5.113 zł (pięć tysięcy sto trzynaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  nakazuje ściągnąć od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w Ł. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 194,26zł (sto dziewięćdziesiąt cztery złotych i dwadzieścia sześć groszy) tytułem kosztów poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa tytułem wynagrodzenia biegłego sądowego.

Sygnatura akt: I C 614/19

UZASADNIENIE

Powód N. G. wniósł pozew przeciwko (...) S.A. z siedzibą w Ł. domagając się od pozwanego zapłaty kwoty 21.902,33 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 7 lipca 2018r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że w dniu 6 czerwca 2018r. w wyniku kolizji został uszkodzony samochód powoda marki B. o numerze rejestracyjnym (...). Tego samego dnia powód dokonał zgłoszenia szkody zgodnie z warunkami ubezpieczenia auto – casco. Pozwany wypłacił odszkodowanie w kwocie 11.223,61 zł, jednak powód uznaje odszkodowanie za zaniżone, albowiem z kosztorysu przygotowanego na jego zlecenie koszt naprawy pojazdu wynosi 33.123,94 zł. Powód podniósł, że pojazd został ubezpieczony w wariancie warsztat. W ocenie powoda § 16 ust. 6 i 11 OWU mają charakter abuzywny w zakresie uzależniającym wypłacenie odszkodowania od dokonania naprawy i przedstawienia rachunków i faktur VAT dotyczących robocizny, części zamiennych, materiałów lakierniczych. Jak bowiem podnosi powód nieprzedłożenie rachunków lub faktur VAT skutkuje ograniczeniem zakresu ochrony ubezpieczeniowej do tej odpowiadającej wariantowi ekonomicznemu pomimo wykupienia droższego wariantu serwisowego. Dochodzona kwota stanowi różnicę pomiędzy kosztem naprawy wyliczonym według zasad wynikających z § 16 ust. 7 OWU a kwotą wypłaconego odszkodowania.

(pozew k. 3-8)

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Przede wszystkim pozwany zakwestionował kosztorys naprawy przedstawiony przez powoda. Nadto, ubezpieczyciel wskazał, że zgodnie z OWU, w zależności od sposobu ustalenia rozmiaru szkody przyjętego w umowie ubezpieczenia, ustalenie rozmiaru szkody częściowej może nastąpić w wariancie warsztatowym lub kosztorysowym. W przypadku przyjęcia wariantu warsztatowego ustalenie rozmiaru szkody i wysokości odszkodowania przy szkodzie częściowej miało następować w oparciu o § 16 ust. 6 i 7 OWU tj. w oparciu o przedłożone rachunki i faktury VAT dokumentujące naprawę pojazdu, według uprzednio uzgodnionych kosztów i sposobu naprawy pojazdu. Zgodnie z 16 ust. 11 OWU w przypadku nie przedstawienia rachunków lub faktur wysokość odszkodowania miała zostać ustalona na zasadach określonych w ust. 12 i 13 tj. w wariancie kosztorysowym. Zdaniem pozwanego, wobec nieprzedstawienia rachunków lub faktur powództwo należy uznać za nieuzasadnione. Nie można bowiem utożsamiać szkody udokumentowanej fakturami ze szkodą udokumentowaną przez prywatną wycenę kosztów naprawy. Pozwany zaprzeczył twierdzeniom powoda, iż postanowienia § 16 ust. 6 i 11 OWU stanowią klauzule abuzywne. Zdaniem ubezpieczyciela ww. zapisy są jasne, sformułowane jednoznacznie i w sposób zrozumiały, wynika z nich wprost, że wykupienie wariantu warsztatowego nie wyłącza stosowania § 16 ust. 11. W ocenie pozwanej brak jest również zapisów sprzecznych z dobrymi obyczajami bądź rażąco naruszających interesy powoda. Strony bowiem precyzyjnie wskazały warunki, na jakich ma nastąpić ewentualna wypłata odszkodowania. Nadto, pozwany nie zgadza się z twierdzeniami powoda, że sporne postanowienia OWU nie zostały indywidulanie uzgodnione z powodem, albowiem powód miał możliwość wyboru między wariantem warsztatowym a kosztorysowym.

(odpowiedź na pozew k. 42-47)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód N. G. jest właścicielem samochodu marki B. o numerze rejestracyjnym (...).

(okoliczność bezsporna)

Powód zawarł z pozwanym (...) S.A. z siedzibą w Ł. umowę ubezpieczenia autocasco ww. samochodu w wariancie MAXI ze zniesieniem amortyzacji, pełnym zakresem i bez udziału własnego na okres od 22 marca 2018r. do 21 marca 2019r. Suma ubezpieczenia brutto wynosiła 57.145 zł, natomiast składka ubezpieczeniowa wynosiła 6.112 zł.

(dowód: polisa (...) nr (...) k. 12-13)

Zgodnie z 16 ust. 6 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia (...) Casco (dalej: OWU), stanowiących integralną część umowy ubezpieczenia, w wariancie warsztatowym ustalenie rozmiaru szkody oraz wysokość odszkodowania w szkodzie częściowej następuje po przedłożeniu rachunków lub faktur VAT dokumentujących naprawę pojazdu, z uwzględnieniem uszkodzeń pozostających w związku przyczynowym ze zdarzeniem, za które U. ponosi odpowiedzialność, na podstawie uprzednio uzgodnionego z (...) SA sposobu oraz kosztu naprawy pojazdu.

Zgodnie z § 16 ust. 7 OWU w wariancie warsztatowym, wysokość należnego odszkodowania w szkodzie częściowej ustalana jest w oparciu o:

- normy czasowe producenta pojazdu ujęte w systemie A. lub E.;

- średnią stawkę za roboczogodzinę, ustaloną dla warsztatu, w którym dokonywana jest naprawa; w przypadku braku ustalonej stawki dla danego rodzaju warsztatu przyjmuje się na podstawie średnich cen usług obowiązujących na danym terenie;

- cen części i materiałów ujęte w systemie A. lub E., jednak nie więcej niż średnie ceny zalecane przez producenta pojazdu lub oficjalnego importera do stosowania przez ich sieć serwisową, z zastrzeżeniem ust. 8.

Zgodnie z § 16 ust. 11 OWU w przypadku nie przedstawienia przez ubezpieczonego rachunków lub faktur za naprawę pojazdu, (...) SA ustali wysokość odszkodowania na podstawie zasad określonych w ust. 12 i 13.

Wedle § 16 ust. 12 OWU w wariancie kosztorysowym, ustalenie rozmiaru szkody oraz wysokość odszkodowania w szkodzie częściowej następuje na podstawie wyceny sporządzonej przez (...) SA w oparciu o zasady zawarte w systemie A. lub E..

Jak stanowi § 16 ust. 13 OWU w wariancie kosztorysowym, odszkodowanie ustala się w oparciu o:

1.  normy czasowe producenta pojazdu ujęte w systemie A. lub E.,

2.  średnią stawkę za roboczogodzinę, wg cen usług obowiązujących na danym terenie w warsztatach naprawczych, poza siecią autoryzowanych stacji obsługi,

3.  ceny części:

a. oryginalnych serwisowych, pomniejszonych o wskaźnik uzależniony od okresu eksploatacji pojazdu, przy czym przy okresie eksploatacji pojazdu do 3 lat – procent pomniejszenia wynosi 30 %, pomiędzy 3-5 lat – 45 %, pomiędzy 5-8 lat 55 %, a powyżej 8 lat – 60 %;

a. oryginalnych;

b. porównywalnej jakości

przy czym decyduje zasada najniższej ceny, określona w ust. 15;

4.  ceny materiałów lakierniczych i normaliów zawartych w systemach A. lub E..

(dowód: Ogólne Warunki Ubezpieczenia (...) Casco k. 24-36)

W dniu 6 czerwca 2018r. doszło do uszkodzenia pojazdu powoda w wyniku kolizji drogowej.

(okoliczność bezsporna w oparciu o notatkę policyjną [w:] akta szkody )

W dniu 6 czerwca 2018r. powód zgłosił szkodę pozwanemu zakładowi ubezpieczeń. Decyzją z dnia 12 czerwca 2018r. pozwany przyznał i wypłacił powodowi odszkodowanie w kwocie 11.223,61 zł. Nie zgadzając się z wysokością przyznanego odszkodowania, powód złożył odwołanie. Decyzją z dnia 24 kwietnia 2019r. pozwany odmówił dopłaty odszkodowania, powołując się na zapisy OWU oraz nie przedstawienie przez powoda rachunków i faktur za dokonaną naprawę pojazdu.

(dowód: potwierdzenie zgłoszenia szkody, decyzja pozwanego z dnia 12 czerwca 2018r., odwołanie powoda, decyzja pozwanego z dnia [w:] akta szkody)

Wysokość niezbędnych i celowych kosztów naprawy samochodu powoda marki B. o numerze rejestracyjnym (...) powstałych w wyniku kolizji drogowej z dnia 6 czerwca 2018r. według wariantu warsztat, według cen usług przyjętych w kosztorysie powoda na poziomie 90 zł/rbg i bez pomniejszenia cen części zamiennych wynosi 33.863,79 zł, natomiast przy uwzględnieniu średnich stawek stosowanych na rynku lokalnym w wysokości 118,65 zł/rbg i 131 zł zł/rbg wynosi 35.936,31 zł.

(dowód: pisemna opinia biegłego sądowego P. T. k. 95-135 wraz z pisemną opinią uzupełniającą k. 153)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony oraz dowodu z opinii biegłego sądowego z techniki samochodowej P. T..

Oceniając moc dowodową zebranego materiału dowodowego stwierdzić należy, iż nie było podstaw do kwestionowania wiarygodności dokumentów prywatnych znajdujących się w aktach sprawy, które zgodnie z art. 243 ¹ kpc stanowią dowody bez wydawania odrębnego postanowienia, gdyż żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności, a nadto nie posiadają one żadnych cech świadczących o ich przerobieniu, podrobieniu czy innej ingerencji itp. W ramach swobodnej oceny dowodów Sąd uznał, że ww. dowody przedstawiają rzeczywistą treść stosunku prawnego ubezpieczenia AC zawartego przez strony, a także faktyczny przebieg postępowania likwidacyjnego prowadzonego przez pozwanego w związku ze szkodą częściową z dnia 6 czerwca 2018r.

Sąd nie znalazł też żadnych podstaw do kwestionowania opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej P. T.. Zważyć bowiem należy, iż opinia została sporządzona przez osobę posiadającą odpowiednią wiedzę fachową, jest jasna i nie budzi żadnych wątpliwości w świetle zasad doświadczenia życiowego, wiedzy powszechnej czy logicznego rozumowania. Podkreślić również należy, że wnioski do jakich doszedł biegły zostały należycie umotywowane. Nadto, w opinii uzupełniającej w sposób rzeczowy, logiczny i przekonujący biegły odpowiedział na wszystkie zarzuty strony pozwanej dotyczące sposobu wyliczenia i wysokości szkody. Zważyć przy tym należy, iż zarzut pozwanego dotyczący konieczności zastosowania stawki uwzględnionej w kosztorysie powoda w wysokości 90 zł/rbg nie miał żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia, albowiem – jak wynika z opinii biegłego – niezależnie, czy przyjmie się tę stawkę czy też średnią stawkę występującą na rynku lokalnym, przy pominięciu potrąceń zawartych w § 16 ust. 12 i 13 OWU, powództwo i tak zasługuje na uwzględnienie w całości. Bezzasadny był także zarzut niepomniejszenia kosztu materiału lakierniczego o połowę. Biegły stwierdził, że w protokole szkody sporządzonym przez rzeczoznawcę pozwanego wskazano na brak uszkodzeń niezwiązanych ze szkodą, a przy kwalifikacji części do wymiany i naprawy nie wskazano na uszkodzenia powłok lakierniczych elementów karoserii, określanych jako (...), które kwalifikowałyby się do pomniejszenia kosztu materiału lakierniczego. Natomiast w OWU wskazano, że odszkodowanie określa się w oparciu o ceny materiałów lakierniczych zawartych w systemach A. i E., które nie przewidują podstaw do generalnego obniżenia cen materiałów lakierniczych. Natomiast w odniesieniu do zarzutu dotyczącego braku potrącenia na częściach zamiennych w wysokości 15 % biegły powołał się na postanowienia zawarte w § 16 ust. 13 OWU (przewidujący uwzględnienie cen części oryginalnych serwisowych) oraz § 2 ust. 1 pkt 3 (definicja części oryginalnych serwisowych) i stwierdził, że ceny części oryginalnych stosowane w systemie A. pochodzą od autoryzowanych przez producenta pojazdu punktów sprzedaży i spełniają kryteria zawarte w definicji określonej w powołanym powyżej zapisie OWU. Natomiast, powoływanie się przez pozwanego na niezależne sieci dystrybucyjne części zamiennych do naprawy pojazdu nie ma umocowania w zapisach OWU. Sąd w pełni podziela powyższe wyjaśnienia biegłego.

Swoje roszczenia w niniejszej sprawie powód wywodził z zawartej z pozwanym zakładem ubezpieczeń umowy ubezpieczenia AC. Normatywną podstawą odpowiedzialności pozwanego stanowiły zatem przepisy art. 805 kc i art. 824 ¹ kc. Zgodnie z art. 805 kc przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Przepis art. 824 ¹ § 1 kc stanowi jednocześnie, że o ile nie umówiono się inaczej, suma pieniężna wypłacona przez zakład ubezpieczeń z tytułu ubezpieczenia nie może być wyższa od poniesionej szkody.

Podstawową okolicznością sporną pomiędzy stronami było ustalenie wysokości odszkodowania za szkodę poniesioną przez powoda wskutek kolizji drogowej z dnia 6 czerwca 2018r. na podstawie umowy ubezpieczenia AC. Podkreślić należy, iż powód zawarł umowę ubezpieczenia w wariancie warsztatowym. Zasady ustalania i wypłaty odszkodowania zostały natomiast określone w § 16 OWU. Postanowienia wzorca umownego określały odrębnie zasady ustalania wysokości odszkodowania w przypadku przedłożenia rachunków czy faktur VAT za naprawę pojazdu oraz w przypadku nieprzedłożenia takich dokumentów. W razie nieprzedłożenia rachunków i faktur dokumentujących naprawę pojazdu wysokość szkody częściowej i wysokość odszkodowania miała zostać określona według zasad obowiązujących w przypadku likwidacji szkody w wariancie kosztorysowym tj. z wyłączeniem stawek stosowanych przez (...), uwzględnieniem cen części oryginalnych z procentowym potrąceniem ich wartości czy uwzględnieniem części o porównywalnej jakości. Strona powodowa podnosiła, iż przedmiotowe postanowienia OWU w zakresie uzależniającym ustalenie szkody według zasad przewidzianych dla wariantu warsztatowego od dokonania naprawy i przedstawienia rachunków lub faktur stanowią niedozwolone klauzule umowne. Zdaniem powoda, skoro wybrał on wariant warsztatowy (serwisowy) i opłacił wyższą składkę, to szkoda nie może być likwidowana według zasad obowiązujących przy wariancie ekonomicznym. Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 1 kc postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. W myśl art. 385 ¹ § 3 kc nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Z kolei wedle art. 385 ² kc oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny.

Dokonując oceny kwestionowanych przez powoda postanowień wzorca umownego pod kątem abuzywności, w pierwszej kolejności należy zauważyć, że przedmiotowa umowa ubezpieczenia AC jest umową jednostronnie profesjonalną. Powód bowiem nie zawierał jej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, lecz występował jako konsument w rozumieniu art. 22 ¹ kc. W świetle wymienionych powyżej przesłanek dla uznania postanowień wzorca umownego za abuzywne konieczne było ustalenie, że nie zostały one uzgodnione indywidualnie. W myśl art. 385 ¹ § 3 kc nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Podkreślić przy tym należy, że zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 4 kc ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje, a więc w niniejszej sprawie na stronie pozwanej. Nie ulega wątpliwości, iż szczegółowe regulacje dotyczące m.in. sposobu ustalenia wysokości odszkodowania zawarte były we wzorcu umownym tj. w Ogólnych warunkach ubezpieczenia ustalonych uchwałą Zarządu pozwanego towarzystwa ubezpieczeń z dnia 16 marca 2016r. Powyższy wzorzec umowny został niewątpliwie wydany przez pozwanego jeszcze przed zawarciem umowy z powodem. Jak natomiast wskazuje się w orzecznictwie wszelkie klauzule sporządzone z wyprzedzeniem będą klauzulami pozbawionymi cechy indywidualnego uzgodnienia i okoliczności tej nie niweczy fakt, że konsument mógł znać ich treść (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 maja 2012r., VI ACa 1276/11, L.). Zważywszy na powyższe konsument nie miał żadnej możliwości oddziaływania na treść takich wcześniej ustalonych postanowień kształtujących treść stosunku prawnego. Na podstawie zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego Sąd doszedł do przekonania, że zakwestionowane przez powoda postanowienia umowne nie były negocjowalne co do samej swojej konstrukcji.

Jakkolwiek analizowane postanowienia umowne określają główne świadczenia jednej ze stron umowy tj. ubezpieczyciela - to zdaniem Sądu - nie określają tego świadczenia w sposób jednoznaczny, co daje podstawę do oceny kwestionowanego zapisu pod kątem abuzywności (por. wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 23 października 2006r., XVII AmC 147/05). W polisie wskazano bowiem, że świadczenie jest ustalane w wariancie MAXI i w pełnym zakresie, bez udziału własnego, co dla przeciętnego konsumenta będzie równoznaczne ze stwierdzeniem, że przysługuje mu odszkodowanie w wysokości odpowiadającej pełnym kosztom naprawy pojazdu.

Dla uznania spornych klauzul za abuzywne konieczne było także ustalenie, czy klauzule te kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy. Jak wskazuje się w doktrynie w stosunkach z konsumentami szczególne znaczenie mają te oceny zachowań podmiotów w świetle dobrych obyczajów, które odwołują się do wartości takich jak: szacunek wobec partnera, uczciwość, szczerość, zaufanie, lojalność, rzetelność i fachowość. Postanowienia umów, które kształtują prawa i obowiązki konsumenta, nie pozwalając na realizację tych wartości, będą uznawane za sprzeczne z dobrymi obyczajami. W szczególności w taki sposób kwalifikowane są wszelkie postanowienia, które zmierzają do naruszenia równorzędności stron stosunku, nierównomiernie rozkładając uprawnienia i obowiązki między partnerami umowy (por. M. Bednarek [w:] E. Łętowska (red.) System prawa prywatnego, t. 5, Warszawa 2006, s. 662-663; W. Popiołek [w:] K. Pietrzykowski (red.) Kodeks cywilny. Komentarz, t. I, 2005, art. 3851, nb 7; K. Zagrobelny [w:] E. Gniewek (red.) Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2008, art. 3851, nb 9). Sprzeczne z dobrymi obyczajami będą także działania, które zmierzają do niedoinformowania, dezorientacji, wywołania błędnego przekonania u klienta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności (por. I. Wesołowska [w:] C. Banasiński (red.) Niedozwolone postanowienia umowne, w: Standardy wspólnotowe w polskim prawie ochrony konsumenta, Warszawa 2004, s. 180). Postanowienia umowy lub wzorca umownego rażąco naruszają interes konsumenta, jeżeli poważnie, znacząco odbiegają od sprawiedliwego wyważenia praw i obowiązków stron. Pojęcie rażącego naruszenia interesów konsumenta nie może być sprowadzane tylko do wymiaru czysto ekonomicznego; należy też uwzględniać niewygodę organizacyjną, nierzetelność traktowania, wprowadzenie w błąd, naruszenie prywatności konsumenta (por. wyrok SN z 6 października 2004r., I CK 162/04, (...) 2005, Nr 12, poz. 136; wyrok SN z 13 lipca 2005r., I CK 832/04, B. (...), Nr 11). W wyroku z 13 lipca 2005r. I CK 832/04 Sąd Najwyższy stwierdził, że „w rozumieniu art. 385[1] § 1 kc "rażące naruszenie interesów konsumenta" oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast "działanie wbrew dobrym obyczajom" w zakresie kształtowania treści takiego stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku”. Natomiast ocena, czy dane postanowienie wzorca umowy, kształtując prawa i obowiązki konsumenta, „rażąco" narusza interesy konsumenta, uzależniona jest od tego, czy wynikająca z tego postanowienia nierównowaga praw i obowiązków stron (nierównowaga kontraktowa) na niekorzyść konsumenta jest istotna, znacząca (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 2 sierpnia 2017r., I ACa 263/17, L.).

W ocenie Sądu, kwestionowane postanowienia umowne § 16 ust. 6 i 11 OWU naruszają równowagę kontraktową, rażąco naruszając interesy powoda jako konsumenta. Z ww. regulacji wynika bowiem, że w przypadku niewykonania naprawy pojazdu lub nieprzedstawienia rachunków za naprawę, konsument nie ma możliwości, aby odszkodowanie zostało wyliczone w oparciu o wariant wybrany przez niego przy zawieraniu umowy ubezpieczenia. W takiej sytuacji odszkodowanie ustalane jest w wariancie kosztorysowym (ekonomicznym), który jest mniej korzystny dla konsumenta aniżeli wariant warsztatowy. Taki sposób likwidacji szkody powoduje, że to na ubezpieczonym został de facto przerzucony obowiązek ustalenia należnego mu odszkodowania. W judykaturze wskazuje się, że taki sposób ukształtowania obowiązków stron umowy ubezpieczenia AC stanowi przejaw rażąco nierównomiernego rozkładu praw i obowiązków stron umowy, choć to pozwany był ekonomicznie i organizacyjne ,,silniejszą'' stroną umowy. Nierównowaga taka ma o tyle istotne znaczenie, że stanowi rażące naruszenie interesów ubezpieczonego, który dobrowolnie zawierając umowę ubezpieczenia pojazdu i uiszczając z tego tytułu podwyższoną składkę ubezpieczeniową, obciążony był spoczywającym w istocie na nim obowiązkiem, który musi spełnić, aby uzyskać "wyższe" odszkodowanie (liczone w wariancie warsztatowym) (por. wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 22 grudnia 2016r., I C 27/16). Zwrócić należy uwagę, że w uzasadnieniu wyroku z dnia 23 listopada 2006 r. w sprawie XVII AmC 147/05 Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wskazał, że niedozwolone jest postanowienie umowne, które uzależnia zakres obowiązku naprawienia szkody od faktycznego wykonania naprawy. Decyzja poszkodowanego o dokonaniu naprawy samochodu bądź jej zaniechaniu nie ma bowiem wpływu na okoliczność doznanego uszczerbku majątkowego. Analizując zakres obowiązku odszkodowawczego wynikającego z zawarcia dobrowolnego ubezpieczenia AC, Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów stwierdził, że obowiązek naprawienia szkody powstaje już z chwilą wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy. W konsekwencji - decyzja poszkodowanego o dokonaniu naprawy samochodu bądź jej zaniechaniu nie ma wpływu na okoliczność doznanego uszczerbku majątkowego (por. wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 20 września 2016 r. III Ca 705/16. Odnosząc te rozważania do rozpatrywanej sprawy należy wskazać, że zgodnie z zapisami OWU, aby zastosować wybrany przez powoda wariant „warsztatowy” powód musi dokonać naprawy, która musi zostać uzgodniona uprzednio, zaopiniowana i zatwierdzona przez pozwanego. Natomiast jeżeli konsument nie dokona naprawy lub nawet pomimo naprawy nie przedstawi rachunków, to zastosowanie znajdzie wariant kosztorysowy. W ocenie Sądu przedstawione powyżej postanowienia wzorca umownego naruszają prawa powoda jako konsumenta, albowiem wariant warsztatowy w zasadzie wymusza na nim jako na konsumencie, aby dokonał naprawy pojazdu. Podkreślić przy tym należy, iż fakt dokonania naprawy nie ma wpływu na wysokość szkody i doznany uszczerbek. Ponadto również dalsze regulacje dotyczące przejścia z wariantu warsztatowego na wariant ekonomiczny rażąco naruszają prawa konsumenta, albowiem brak naprawy powoduje w istocie ograniczenie odpowiedzialności pozwanego, gdyż prowadzi do ustalania wysokości odszkodowania na niższym poziomie, co stanowi odstąpienie od zasady pełnej kompensaty szkody, co było motywem zawarcia umowy ubezpieczenia AC. Sąd zważył przy tym, iż abuzywność dotyczy nie tylko faktu, iż w przypadku braku naprawy następuje przejście na mniej korzystny wariant, ale również samo wymuszanie na kliencie, aby dokonał naprawy pojazdu jest postanowieniem niedozwolonym. Zwrócić bowiem należy uwagę nie tylko na dokonany już wpis niedozwolonej klauzuli umownej do rejestru klauzul niedozwolonych pod numerem (...), ale także wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 maja 2007r. VI ACa 110/07, w którym wskazano, iż niedozwolone są te postanowienia umowne umowy ubezpieczenia AC, które uzależniają wysokość odszkodowania od tego czy poszkodowany dokonał naprawy uszkodzonego pojazdu czy też zaniechał tego. Obowiązek naprawienia szkody powstaje bowiem z chwilą wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy. Decyzja poszkodowanego o dokonaniu naprawy samochodu nie ma więc wpływu na wysokość doznanego uszczerbku majątkowego.

Zwrócić także należy uwagę, iż zgodnie z OWU w wariancie kosztorysowym dokonuje się obniżenia wartości części oryginalnych wedle sztywno ustalonych w tabeli stawek w zależności od wieku pojazdu, co obejmuje wszystkie części bez żadnego ich różnicowania, a także stosuje się części nieoryginalne porównywalnej jakości i to niezależnie od tego jaka jest jakość tych zamienników i jakie części były wcześniej zamontowane w pojedzie. Zdaniem Sądu obniżenie cen części o ponad połowę (55 %) w przypadku pojazdu powoda (rok produkcji 2012) nie znajduje racjonalnego uzasadnienia. Głównym motywem zawarcia przez powoda umowy w wariancie warsztatowym było to, że w przypadku szkody likwidacja szkody nastąpi w pełnym zakresie tj. przy uwzględnieniu części oryginalnych oraz cen występujących na rynku. W polisie ubezpieczeniowej jednoznacznie wskazano na pełny zakres ubezpieczenia. Zdaniem Sądu, choć ubezpieczyciele mają prawo wprowadzania ograniczeń determinujących wysokość wypłacanych świadczeń, to ograniczenia te muszą być przedstawione konsumentowi w sposób jak najbardziej jasny i czytelny, by decydując się na zawarcie umowy miał on pełną świadomość co do zakresu przysługujących mu świadczeń. Niezbędne jest zatem precyzyjne określenie i zaakcentowanie owych ograniczeń. W przedmiotowej sprawie powyższy wymóg nie został spełniony. Jak wskazano powyżej w polisie jest mowa o pełnym zakresie ubezpieczenia, zniesieniu amortyzacji, braku udziału własnego, co może u konsumenta powodować wrażenie, że w przypadku wyboru wariantu warsztat otrzyma świadczenie w wysokości odpowiadającej pełnemu kosztowi naprawy. Tymczasem, w OWU wprowadzono ograniczenia dalece modyfikujące zasady ustalenia odszkodowania. Zwrócić należy, iż klauzule ograniczające odpowiedzialność ubezpieczyciela zostały porozbijane na kolejne jednostki redakcyjne, co może nie być zrozumiałe dla przeciętnego konsumenta, w szczególności przy zawarciu umowy. W związku z powyższym Sąd doszedł do przekonania, że postanowienia zawarte w § 16 ust. 6 i 11 OWU stanowią niedozwolone postanowienia umowne.

Uznając zatem, iż postanowienia zawarte w § 16 OWU stanowią niedozwolone klauzule umowne, a tym samym zgodnie z art. 385 ¹ § 2 kc nie wiążą one konsumenta, Sąd ustalił wysokość należnego powodowi odszkodowania w oparciu o reguły obowiązujące w przypadku wyboru wariantu warsztatowego. Biegły określił koszt naprawy uszkodzeń pojazdu powoda, powstałych wskutek kolizji drogowej z dnia 6 czerwca 2018r. w wariancie warsztatowym zgodnie z § 16 OWU według cen usług przyjętych w kalkulacji powoda na poziomie 90 zł/rbg i bez pomniejszenia cen części zamiennych na kwotę 33.863,79 zł, a także w drugim wariancie przy uwzględnieniu średnich stawek stosowanych na rynku lokalnym w wysokości 118,65 zł/rbg i 131 zł zł/rbg na kwotę 35.936,31 zł. Zważywszy, iż w postępowaniu likwidacyjnym pozwany wypłacił powodowi już kwotę 11.223,61 zł, to powództwo zasługuje na uwzględnienie w całości przy przyjęciu obu wariantów wskazanych przez biegłego.

Z tych przyczyn, na mocy art. 805 kc i art. 824 ¹ kc, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 21.902,33 zł. Na mocy art. 481 § 1 i 2 kc i art. 817 kc od powyższej kwoty Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 7 lipca 2018r. do dnia zapłaty. Podkreślić bowiem należy, iż szkoda została pozwanemu zgłoszona w dniu 6 czerwca 2018r. i termin do wypłaty bezspornej części odszkodowania upłynął z dniem 6 lipca 2018r., a z dniem następnym roszczenie stało się wymagalne. Nadto, nie ulega wątpliwości, że we wskazanym terminie pozwany jako profesjonalista dysponujący fachowym zespołem rzeczoznawców i odpowiednimi środkami technicznymi był w stanie ustalić wysokość odszkodowania.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 98 kpc i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził od przegrywającego niniejszą sprawę pozwanego na rzecz powoda kwotę 5113 zł, na którą składa się: opłata od pozwu (1.096 zł), opłata za czynności fachowego pełnomocnika powoda – radcy prawnego w stawce minimalnej (3.600 zł), opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł), a także zaliczka na poczet opinii biegłego (400 zł).

Nadto, na podstawie art. 98 kpc w zw. z art. 5 pkt. 3, art. 83 i art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa brakujące koszty opinii biegłego w łącznej wysokości 226,65 zł. Łączny koszt opinii biegłego wyniósł 1.026,65 zł i do kwoty 800 zł został sfinansowany z wpłaconych przez strony zaliczek.