Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 lutego 2024 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni - I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: asesor sądowy Mateusz Berent

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Małgorzata Świst

po rozpoznaniu w dniu 15 lutego 2024 r. w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa D. S.

przeciwko (...) Bankowi (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

I.  pozbawia wykonalności w stosunku do powódki D. S. (dawniej K.) tytuł wykonawczy w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego nr 533/04 z dnia 21 stycznia 2004 roku zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nadaną postanowieniem Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 12 marca 2004 roku w sprawie o sygn. akt VII Co 336/04 w części niewyegzekwowanej, to jest do kwoty należności głównej wynoszącej 40.675,26 zł (czterdzieści tysięcy sześćset siedemdziesiąt pięć złotych dwadzieścia sześć groszy);

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  znosi wzajemnie koszty procesu między stronami;

IV.  nakazuje pobrać od pozwanej (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 900 zł (dziewięćset złotych) tytułem kosztów sądowych, od których uiszczenia powódka była zwolniona.

Sygn. akt I C 578/23

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 29 lutego 2024 roku

I.

(żądanie i podstawa faktyczna pozwu)

1.  Powódka D. S. wystąpiła przeciwko (...) Bankowi (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. z powództwem o pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego nr 533/04 z dnia 21 stycznia 2004 roku, ewentualnie o pozbawienie tego tytułu wykonalności w części, tj. do kwoty 15.000 zł oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

2.  W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, iż w dniu 14 października 1991 roku solidarnie ze Z. M. udzieliła poręczenia zobowiązań B. i R. M. z tytułu kredytu w wysokości 150.000.000 zł. W dniu podpisania oświadczenia o poręczeniu nie istniała jeszcze wierzytelność z umowy kredytu, gdyż umowa kredytowa została zawarta w dniu 16 października 1991 roku. Wobec niewykonywania zobowiązań, umowa została wypowiedziana, a wobec kredytobiorców i powódki został wystawiony w dniu 21 stycznia 2004 roku ww. bankowy tytuł egzekucyjny na kwotę główną 90.828,64 zł, kwotę 311,05 zł z tytułu odsetek i kwotę 40,20 zł z tytułu kosztów. Następnie wierzyciel wszczął egzekucję, w toku której komornik zajął świadczenie powódki z tytułu emerytury oraz nieruchomość powódki. Powódka zarzuciła, że poręczenie było nieważne. Jak stwierdziła, poręczenie dotyczyło długu przyszłego i nie zawierało oznaczenia górnej granicy odpowiedzialności o jakiej mowa w art. 878 §1 k.c. Zdaniem powódki nie można uznać, że oznaczenie ograniczenia nastąpiło przez samo wskazanie w oświadczeniu przyszłej umowy kredytu, nadto ważności poręczenia nie powoduje wskazanie kwoty przyszłego kredytu. W ocenie powódki, nawet gdyby uznać, że oświadczenie zawiera ograniczenie odpowiedzialności powódki za dług przyszły, to mogłaby być to wyłącznie kwota 15.000 zł.

(pozew, k. 3-6)

II.

(stanowisko pozwanej)

3.  Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Zdaniem pozwanego banku treść art. 878 §1 k.c. nie daje podstaw do tego, aby poręczenie za dług przyszły można uzależniać od określenia tego długu w postaci wskazania kwoty. Przepis ten wymaga jedynie, aby dług przyszły był określony. Dług można natomiast uznać za taki, gdy wykładnia oświadczenia woli poręczyciela dokonana z uwzględnieniem przewidzianych w art. 65 k.c. zasad pozwala na jednoznaczne wskazanie jaki jest zakres długu. Za dopuszczalne uznaje się określenie górnej granicy odpowiedzialności poręczyciela poprzez wskazanie umowy, z której dług wynika. Pozwana zwróciła uwagę, że w niniejszym przypadku umowa kredytu została zawarta dwa dni po złożeniu oświadczenia o poręczeniu, a więc poręczenie dotyczy długu już istniejącego, powstałego z chwilą zawarcia umowy kredytowej, lecz jeszcze niewymagalnego. Zakres poręczenia wyznaczają określone w umowie parametry długu jak maksymalna wysokość kapitału, stopa oraz sposób naliczania odsetek. W przedmiotowej sprawie zasady spłaty zostały uregulowane ostatecznie w art. 7 ustawy z dnia 30 listopada 1995 roku o pomocy w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych. Na zasadach określonych w tej ustawie kredyt był obsługiwany do momentu wypowiedzenia umowy. Pozwana zauważyła także, że powódka nie kwestionuje ani wysokości roszczenia ani faktu jego wymagalności.

(odpowiedź na pozew, k. 47-53)

III.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

4.  W dniu 14 października 1991 roku D. S. (wówczas nosząca nazwisko K.) oraz Z. M. zobowiązali się względem (...) Banku (...) Oddział w G. jako poręczyciele solidarni do spłaty zobowiązań wobec tego banku za R. i B. M. z tytułu kredytu w wysokości 150.000.000 zł udzielonego na budowę domu jednorodzinnego. W treści oświadczenia wskazano, że poręczenie obejmuje zobowiązania kredytobiorcy istniejące w dniu udzielenia poręczenia, jak i mogące powstać w przyszłości z tytułu ww. kredytu oraz odsetki i koszty, na wypadek gdyby kredytobiorca nie zapłacił wymagalnych należności.

(dowód: oświadczenie o poręczeniu z dnia 14 października 1991r., k. 8)

5.  Przedłożenie przez kredytobiorców oświadczenia o udzieleniu poręczenia było warunkiem zawarcia umowy kredytowej. W chwili udzielenia poręczenia kredytobiorcy nie mieli żadnej promesy udzielenia kredytu. Wniosek kredytowy został rozpatrzony przez bank dopiero po przedstawieniu dokumentu obejmującego oświadczenia poręczycieli.

(dowód: zeznania świadka R. M., płyta CD k. 73)

6.  W dniu 16 października 1991 roku B. i R. małżonkowie M. zawarli z (...) Bankiem (...) Oddział w G. umowę kredytu. Zgodnie z treścią umowy kwota kredytu wynosiła 150.000.000 zł.

(dowód: umowa o kredyt z dnia 16 października 1991r., k. 9-14)

7.  W międzyczasie (...) Bank (...) z siedzibą w W. został przekształcony w spółkę handlową działającą pod (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W..

(fakt bezsporny)

8.  W związku z zaprzestaniem spłat należnych rat kredytu, pismem z dnia 15 kwietnia 2003 roku wierzyciel wypowiedział umowę kredytową, stawiając należność w stan natychmiastowej wymagalności i wyznaczając kredytobiorcom 30 – dniowy termin na spłatę zobowiązania w łącznej kwocie 88.107,13 zł. Wezwanie do spłaty kredytu zostało skierowane również do powódki jako poręczyciela.

(dowód: pisma pozwanego z dnia 15 kwietnia 2003 r., k. 56-57)

9.  W dniu 21 stycznia 2004 roku (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w (...) Oddział w G. wystawiła bankowy tytuł egzekucyjny nr 533/04 przeciwko B. i R. M. oraz D. S..

10.  Zgodnie z treścią bankowego tytułu egzekucyjnego na wymagalne zadłużenie składały się: niespłacona należność w kwocie 90.828,64 zł, odsetki od zadłużenia przeterminowanego za okres od 1 stycznia 2004 roku do 20 stycznia 2004 roku w kwocie 311,05 zł oraz koszty w kwocie 40,20 zł, a także dalsze odsetki od dnia 21 stycznia 2004 roku od kwoty 90.828,64 zł według zmiennej stopy procentowej na dzień sporządzenia tytułu wynoszącej 6,25 % w stosunku rocznym.

(dowód: bankowy tytuł egzekucyjny nr 533/04, k. 15)

11.  Postanowieniem z dnia 12 marca 2004 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt VII Co 336/04 Sąd Rejonowy w Gdyni nadał ww. bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr 533/04 klauzulę wykonalności przeciwko B. M., R. M. i powódce co do kwoty 91.179,89 zł z odsetkami od kwoty 90.828,64 zł od dnia 8 listopada 2002 roku do dnia zapłaty.

(dowód: tytuł wykonawczy, k. 1 akt egzekucyjnych Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni J. C. o sygnaturze Km 1440/04)

12.  W dniu 15 kwietnia 2004 roku wierzyciel złożył do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni J. D. wniosek o wszczęcie egzekucji m.in. przeciwko powódce D. S.. Postępowanie egzekucyjne toczy się pod sygnaturą Km 1440/04. W toku egzekucji Komornik zajął m.in. wierzytelności powódki z tytułu świadczeń emerytalnych, a także nieruchomość powódki objętą KW nr (...).

13.  Na dzień zamknięcia rozprawy niewyegzekwowana należność główna wynosiła 40.675,26 zł.

(dowód: wniosek o wszczęcie egzekucji, k. 16, pismo komornika z dnia 3 lipca 2023 r., k. 18, pismo pozwanego z dnia 2 sierpnia 2023 r., k. 20, przesłuchanie powódki, płyta CD k. 73)

Sąd zważył co następuje:

IV.

14.  Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, dowodu z zeznań świadka R. M., a także dowodu z przesłuchania powódki.

(ocena dowodów)

15.  Oceniając zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania prawdziwości i wiarygodności wyżej wskazanych dokumentów. Podkreślić bowiem należy, iż dowody w postaci postanowienia o nadaniu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności oraz postanowień i pism komornika mają charakter dokumentów urzędowych, które korzystają z domniemania autentyczności i zgodności z prawdą wyrażonych w nich oświadczeń, czego żadna ze stron nie kwestionowała w trybie art. 252 k.p.c. Nadto, za w pełni wiarygodne należało uznać także wymienione powyżej dokumenty prywatne w postaci oświadczenia o udzieleniu poręczenia, umowy kredytowej czy pism wierzyciela. Powyższe dokumenty nie budzą również żadnych wątpliwości Sądu co do ich autentyczności, gdyż nie noszą żadnych śladów podrobienia, przerobienia ani innej ingerencji w ich treść. Ponadto, ani powódka ani pozwana nie zaprzeczyły, iż osoby podpisane pod tymi dokumentami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych.

16.  Nadto, ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie Sąd poczynił na podstawie zeznań świadka R. M. oraz dowodu z przesłuchania powódki. W ocenie Sądu zeznania obojga wymienionych osób były szczere, wewnętrznie spójne i niesprzeczne z żadnymi innymi dowodami zebranymi w niniejszej sprawie. R. M. zeznał, iż poręczenie zostało udzielone przed zawarciem umowy kredytowej i było warunkiem udzielenia kredytu, co nie budzi żadnych wątpliwości w świetle zasad doświadczenia życiowego. Zeznania powódki odnośnie do przebiegu postępowania egzekucyjnego oraz kwoty pozostałej do spłaty korelują z treścią przedłożonych dokumentów.

V.

(rozstrzygnięcie i podstawa prawna orzeczenia)

17.  Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

18.  Podstawę prawną powództwa stanowił art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c., który stanowi, że dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście. Niewątpliwie tytułem egzekucyjnym o jakim mowa w przytoczonym powyżej przepisie jest m.in. bankowy tytuł egzekucyjny ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 stycznia 2013 r., I ACa 916/12, L.).

19.  Jak wskazuje się w orzecznictwie użyte w art. 840 §1 pkt 1 k.p.c. pojęcie zdarzenia należy do dziedziny prawa materialnego. Oznacza to, że zdarzeniami w rozumieniu tego przepisu są wyłącznie zdarzenia leżące u podstawy świadczenia wynikające z zobowiązania dłużnika objętego tytułem egzekucyjnym lub - w przypadku z art. 786, 788, 791 k.p.c. - stojące u podstaw klauzuli wykonalności ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2012 r., II CSK 760/11, L.; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 28 marca 2013 r., V ACa 103/13, L.). Dłużnik, który wytoczył przeciwko bankowi powództwo przeciwegzekucyjne oparte o podstawę określoną w art. 840 §1 pkt 1 k.p.c. może podnieść wszelkie zarzuty dotyczące wierzytelności banku objętej bankowym tytułem egzekucyjnym, powstałe zarówno przed, jak i po wystawieniu tego tytułu, przed nadaniem klauzuli i po jej nadaniu ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 9 listopada 2016 r., I ACa 644/16, L.), w tym również zarzut nieważności czynności prawnej z uwagi na jej sprzeczność z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzanie do obejścia prawa (art. 58 § 1 i 2 k.c.) ( vide: P. Rylski (red. nacz.), A. Olaś (red. cz. III) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Wyd. 2, Warszawa 2023).

20.  W niniejszej sprawie powódka oparła powództwo opozycyjne na zarzucie nieważności czynności prawnej w postaci poręczenia cywilnego udzielonego w dniu 14 października 1991 roku. Argumentacja powódki sprowadzała się do twierdzenia, że poręczenie dotyczyło długu przyszłego, co oznacza, że zgodnie z art. 878 §1 k.c. do ważności poręczenia konieczne było oznaczenie wysokości (górnej) odpowiedzialności poręczyciela. Wedle powódki w przedmiotowym oświadczeniu takiej górnej granicy odpowiedzialności nie oznaczono, co skutkuje nieważnością przedmiotowej czynności prawnej. Strona pozwana replikowała, że dług, za który powódka poręczyła nie miał charakteru długu przyszłego. Wedle pozwanego banku, skoro umowa kredytu została zawarta dwa dni po złożeniu przez powódkę oświadczenia o poręczeniu, to poręczenie dotyczyło długu już istniejącego, powstałego z chwilą zawarcia umowy kredytowej, lecz jeszcze niewymagalnego.

21.  W ocenie Sądu argumentacja pozwanej jest chybiona. Jak bowiem wskazuje się w orzecznictwie dług przyszły, o którym stanowi art. 878 § 1 k.c., to taki dług, który nie istnieje w chwili zawarcia umowy poręczenia. W takim przypadku dłużnik nie jest jeszcze zobowiązany do świadczenia oznaczonego pod względem przedmiotu i treści (np. powstanie długu zostało uzależnione od nadejścia terminu albo od ziszczenia się warunku zawieszającego) ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z 19 września 2002 r., II CKN 1052/00, PB 2003, Nr 6, s. 13; postanowienie Sądu Najwyższego z 16 października 2020 r., III CSK 57/20, L.). Istotę długu przyszłego ujął przy tym Sąd Najwyższy w uchwale z 19 września 1997 r., III CZP 45/97, OSNC 1998/2, poz. 22, w której – nawiązując do doktryny prawa – wskazał trzy kategorie wierzytelności przyszłych. Do pierwszej zaliczono wierzytelności, których powstanie uzależnione jest od terminu początkowego (wierzytelności terminowe) lub ziszczenia się warunku zawieszającego (wierzytelności warunkowe). Drugą kategorię „wierzytelności przyszłych” stanowią te, u podstaw których leży jedynie częściowo zrealizowany stan faktyczny uzasadniający ich powstanie, w okresie przed ziszczeniem się brakującego elementu tego stanu. Natomiast do trzeciej grupy zaliczają się „wierzytelności”, których powstanie w całości należy do przyszłości, co do których nie istnieje żaden „ślad prawny”, a o ich ewentualnym pojawieniu się w przyszłości mogą świadczyć jedynie bardziej lub mniej sprecyzowane okoliczności faktyczne. Zważywszy że wierzytelność stanowi w stosunkach zobowiązaniowych korelat długu, możliwe jest odniesienie klasyfikacji „wierzytelności przyszłych” do powinności dłużnika i wyodrębnienie – analogicznie – trzech kategorii „długów przyszłych” ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 26 czerwca 2014 r., V ACa 104/14, OSA 2015/6, poz. 80–96). Długu przyszłego nie należy mylić z długiem niewymagalnym. Jak bowiem wskazuje się w orzecznictwie jeżeli w chwili zawarcia umowy poręczenia dłużnik jest zobowiązany do oznaczonego świadczenia, ale jeszcze niewymagalnego, to poręczenie dotyczy długu istniejącego, a nie długu przyszłego ( vide: uzasadnienia wyroków Sądu Najwyższego z dnia 22 października 1975 r., IV PR 162/75, OSNCP 1975, nr 6, poz. 147, z dnia 24 sierpnia 1988 r., IV PR 189/88, OSNCP 1990, nr 12, poz. 154 oraz uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 1986 r., III CZP 69/85, OSNCP 1987, nr 1, poz. 3 i z dnia 22 grudnia 1989 r., III CZP 98/89, OSNCP 1990, nr 7-8, poz. 102).

22.  W oparciu o zaoferowany materiał dowodowy można jednoznacznie stwierdzić, iż w dacie udzielenia poręczenia dług, za który powódka poręczyła, jeszcze nie istniał. Taki wniosek wynika przede wszystkim z kolejności czynności prawnych. Oświadczenie o udzieleniu poręczenia zostało udzielone w dniu 14 października 1991 roku (co potwierdza adnotacja na oświadczeniu uczyniona przez pracownika banku), natomiast umowa kredytu została zawarta w dniu 16 października 1991 roku. Jak wynika z zeznań świadka R. M. przedstawienie oświadczenia poręczycieli było jednym z warunków zawarcia umowy kredytowej. Dopiero po przedstawieniu takiego dokumentu bank przeszedł do rozpoznania wniosku kredytowego. W chwili udzielenia poręczenia przyszli kredytobiorcy nie posiadali promesy banku o udzieleniu kredytu. Wobec tego w dacie udzielenia poręczenia dłużnicy główni (kredytobiorcy) nie byli zobowiązani do żadnego świadczenia na rzecz banku, gdyż nie było podstawy prawnej do takiego świadczenia. Taka powstała później, tj. po podpisaniu umowy kredytowej.

23.  Przesądziwszy charakter długu, w dalszej kolejności należało zastanowić się nad kwestią oznaczenia wysokości długu. Stosownie bowiem do art. 878 §1 k.c. można poręczyć za dług przyszły do wysokości z góry oznaczonej. W starszym orzecznictwie wskazuje się, że dla skutecznego poręczenia za dług przyszły konieczne jest kwotowe określenie górnej granicy odpowiedzialności poręczyciela ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z 19 lipca 2000 r., II CKN 283/00, L. oraz wyrok SN z 9 lutego 2005r., II CK 426/04, PB 2006, Nr 1, s. 18). Powinno ono zostać dokonane w pisemnym oświadczeniu poręczyciela ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z 15 października 1975r., IV PR 134/75, L.). Brak takiego pisemnego oświadczenia powoduje nieważność umowy poręczenia zabezpieczającej przyszłą wierzytelność. Oznaczenie górnej granicy odpowiedzialności poręczyciela powinno być w miarę możliwości ścisłe i dokonane w sposób niebudzący wątpliwości ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z 19 lipca 2000r., II CKN 283/00, L.; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 6 września 2017r., VI ACa 756/16, L.). Powinno ono nastąpić przed powstaniem długu przyszłego. Wskazanie górnej granicy odpowiedzialności poręczyciela powinno nastąpić najpóźniej w momencie składania przez poręczyciela oświadczenia o przyjęciu odpowiedzialności za dług przyszły ( vide: K. Osajda (red. serii), W. Borysiak (red. tomu), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 32, Warszawa 2024). W nowszym orzecznictwie wskazuje się, że ważność poręczenia za dług przyszły nie jest zależna od wskazania w umowie poręczenia kwoty tego długu, lecz wystarczy, aby można było uznać taki dług za określony. Za dopuszczalne określanie zakresu zobowiązania poręczycieli przez odesłanie do innej umowy niż ta, z której wynika dług objęty poręczeniem ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z 11 grudnia 2009r., V CSK 215/09, L.; wyrok SN z 13 maja 2010r., IV CSK 558/09, L.; wyrok Sądu Najwyższego z 17 listopada 2016 r., IV CSK 93/16, L.; wyrok Sądu Najwyższego z 11 maja 2017 r., II CSK 496/16, L. oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 31 lipca 2012r., I ACa 228/12, L.).

24.  Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy zauważyć należy, iż w oświadczeniu z dnia 14 października 1991 roku wyraźnie wskazano, że udzielone poręczenie dotyczy długu z tytułu kredytu w wysokości 150.000.000 zł (po denominacji jest to kwota 15.000 zł). Wobec jednoznacznego wskazania kwoty - nie sposób uznać, aby wolą stron umowy było odesłanie do umowy kredytowej w celu określenia zakresu zobowiązania poręczyciela. Zresztą orzecznictwo, w którym odstąpiono od rygorystycznych dotąd wymogów a kwotowego określenia granic odpowiedzialności poręczyciela zapadło na kanwie spraw dużo późniejszych, stąd trudno przyjąć, aby takie rozumienie powyższego wymogu było objęte świadomością stron w dacie udzielenia poręczenia. W treści oświadczenia wskazano co prawda, że „poręczenie obejmuje zobowiązania kredytobiorcy istniejące w dniu udzielenia poręczenia, jak i mogące powstać w przyszłości z tytułu ww. kredytu oraz odsetki i koszty, na wypadek gdyby kredytobiorca nie zapłacił wymagalnych należności”, jednak – zdaniem Sądu - należy rozumieć to w ten sposób, że odpowiedzialność poręczyciela w zakresie wskazanych w tym oświadczeniu świadczeń ubocznych mieści się w granicach kwoty 150.000.000 zł (aktualnie kwoty 15.000 zł). Za taką wykładnią przemawia stanowisko judykatury, gdzie wskazuje się, że jeżeli poręczyciel odpowiada za dług przyszły do wysokości z góry oznaczonej, to kwota ta obejmuje również należności uboczne, ale tylko w granicach ustalonego zakresu odpowiedzialności ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 16 lipca 1996 r., I ACr 593/96, Wokanda 1997, Nr 2, s. 44).

25.  Zgodnie z art. 58 §1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Wobec poczynionych powyżej rozważań należało uznać, że udzielone przez powódkę poręczenie jest nieważne w zakresie przekraczającym ww. kwotę 15.000 zł jako sprzeczne z ustawą tj. z art. 878 § 1 k.c.

26.  Jednocześnie należało mieć na względzie, iż powództwo opozycyjne może być wytoczone tylko pod warunkiem, że istnieje możliwość wykonania tytułu wykonawczego w całości lub w określonej jego części. Dłużnik traci bowiem możliwość wytoczenia powództwa opozycyjnego z chwilą wyegzekwowania świadczenia objętego tytułem wykonawczym w całości lub w określonej części w odniesieniu do już wyegzekwowanego świadczenia ( vide: uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z 30 maja 2014 r., II CSK 679/13, L.; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 8 marca 2019 r., V ACa 617/18, L.; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2022 r., I CSK 2003/22, L.). Powództwo to jest więc niedopuszczalne w części, w której wykonalność tytułu wykonawczego wygasła na skutek jego zrealizowania. W niniejszym przypadku, od 2004 roku przeciwko powódce D. S. toczy się postępowanie egzekucyjne. W toku egzekucji Komornik zajął m.in. wierzytelności powódki z tytułu świadczeń emerytalnych, a także nieruchomość powódki. Jak wynika z wynika z pism Komornika przedstawionych przez strony, a także akt egzekucyjnych Km 1440/04 na dzień zamknięcia rozprawy niewyegzekwowana należność główna wynosiła 40.675,26 zł. W świetle przytoczonego powyżej orzecznictwa należało uznać, że tylko w tym zakresie istnieje możliwość pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności.

27.  Mając zatem powyższe na względzie, na podstawie art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c. Sąd pozbawił wykonalności w stosunku do powódki D. S. (dawniej K.) tytuł wykonawczy w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego nr 533/04 z dnia 21 stycznia 2004 roku zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nadaną postanowieniem Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 12 marca 2004 roku w sprawie o sygn. akt VII Co 336/04 w części niewyegzekwowanej, to jest do kwoty należności głównej wynoszącej 40.675,26 zł.

28.  W pozostałym zakresie, na powołanych powyżej przepisów stosowanych a contrario Sąd oddalił powództwo, o czym orzekł w pkt II. wyroku.

VI.

(koszty procesu)

29.  O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. i mając na względzie, że obie strony wygrały niniejszy spór w podobnym stosunku (tj. powódka w 45 %, a pozwany w 55 %) zniósł wzajemnie koszty procesu pomiędzy nimi.

30.  Nadto, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd rozliczył koszty opłaty sądowej od pozwu w wysokości 2000 zł, od której uiszczenia powódka została zwolniona i nakazał pobranie od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 900 zł. Kwota ta odpowiada stosunkowi, w jakim strona pozwana uległa w niniejszym sporze (45 %).