Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lipca 2023 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie: Przewodniczący: Sędzia Sławomir Splitt

Protokolant: Jolanta Migot

po rozpoznaniu w dniu 21 lipca 2023 r. w Gdyni na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą we W.

przeciwko D. D.

o zapłatę

I. zasądza od pozwanego D. D. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą we W. kwotę 26.590,00 złotych (dwadzieścia sześć tysięcy pięćset dziewięćdziesiąt złotych), wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 marca 2021 roku do dnia zapłaty;

II. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III. zasądza od pozwanego D. D. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą we W. kwotę 4.947,00 złotych (cztery tysiące dziewięćset czterdzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. z siedzibą we W. wniósł pozew przeciwko pozwanemu D. D. o zapłatę kwoty 26.590,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 11 stycznia 2020 roku do dnia zapłaty, a także zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż w dniu 25 lipca 2020 roku ojciec pozwanego E. D. (1) zawarł z pozwanym umowę kompleksową opieki powypadkowej w związku z wypadkiem samochodowym pozwanego z dnia 9 lipca 2020 roku. Następnie w dniu 29 lipca 2020 roku taka sama umowa została zawarta z powodem przez pozwanego.

Na podstawie umowy pozwany zlecił powodowi dochodzenie roszczeń odszkodowawczych.

W treści umowy wskazano, iż powód rozpozna wniosek pozwanego o zaliczkę na poczet odszkodowania. W ramach powyższego zobowiązania Polskie Centrum (...) Funkcjonalnej Votum przygotowało dla pozwanego indywidualny plan rehabilitacji i wyceniło koszt turnusu rehabilitacyjnego.

Pozwany uczestniczył w turnusie rehabilitacyjnym od dnia 31 sierpnia 2020 roku do dnia 26 września 2020 roku co przełożyło się na poprawę jego sprawności.

T. rehabilitacyjny został sfinansowany przez powoda, a strony ustaliły, iż powyższe nastąpi z zaliczki na poczet uzyskanych w przyszłości dla pozwanego świadczeń w ramach wykonania umowy zlecenia. Ewentualnie nierozliczona kwota miała podlegać zwrotowi na rzecz powódki w terminie 7 dni od daty końcowego rozliczenia sprawy.

Zaliczka została zapłacona przez powoda bezpośrednio na konto (...) Votum w dniach 4 września 2020 roku i 2 października 2020 roku.

W międzyczasie w ramach czynności zleconych powód skierował reklamację do ubezpieczyciela, a następnie pozew o zapłatę.

W dniu 6 stycznia 2021 roku pełnomocnik pozwanego E. D. (1) wypowiedział łączącą strony umowę i przekazał sprawę do dalszego prowadzenia innemu pełnomocnikowi. Do czasu wypowiedzenia powód nie otrzymał żadnych kwot z tytułu odszkodowania.

Wobec powyższego powód pismem z dnia 23 lutego 2021 roku zwrócił się do pozwanego o zwrot kwoty 26.590 zł, w terminie tygodniowym. Pozwany odmówił spełnienia świadczenia.

Powód dochodzi należności w oparciu o treść zawartej między stronami umowy.

Na wypadek uznania nieważności umowy dochodzi należności w oparciu o przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Pozwany przechodząc rehabilitację na koszt powoda zaoszczędził sobie wydatku, który w przeciwnym razie byłby zmuszony pokryć ze swojego majątku.

(pozew – k. 4-10)

W sprzeciwie od wydanego nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym pozwany wniósł o oddalenie powództwa.

Pozwany oświadczył, iż kwestia zwrotu wypłaconej na poczet turnusu kwoty została ściśle uzależniona od uzyskania przez powoda dla pozwanego świadczeń odszkodowawczych od podmiotów zobowiązanych. Tymczasem powód nie uzyskał dla pozwanego żadnych świadczeń.

W aneksie do umowy w ogóle nie została uregulowana kwestia zwrotu wypłaconej kwoty w przypadku wypowiedzenia umowy przez pozwanego. W związku z tym w ocenie pozwanego, jeżeli do momentu wypowiedzenia umowy pozwany nie otrzymał żadnych świadczeń, to powodowi nie przysługuje prawo do zwrotu wypłaconych świadczeń.

W ocenie pozwanego powód prowadził jego sprawy w sposób niedbały. Ubezpieczycielowi nie zostały złożone dokumenty pozwalające na rozpatrzenie zgłaszanych roszczeń za wyjątkiem ogólnej notatki ze zdarzenia i pojedynczych dokumentów dotyczących rehabilitacji pozwanego.

Ponadto niezależnie od powyższego pozwany podniósł zarzut potrącenia z wierzytelnością powoda wierzytelności przysługującej pozwanemu wobec powoda z tytułu odszkodowania w związku z doznaną w następstwie nienależytego prowadzenia przez powoda sprawy dotyczącej świadczeń odszkodowawczych dla pozwanego, które to odszkodowanie wynosi niemniej niż 26.950 zł, a na kwotę tę składa się suma faktur z tytułu pobytu pozwanego na turnusie rehabilitacyjnym w (...) Votum.

(sprzeciw – k. 88-95)

W odpowiedzi na powyższe w piśmie procesowym z dnia 21 grudnia 2022 roku powód stwierdził, iż w treści aneksu do umowy w sposób wyraźny zawarto stwierdzenie, iż kwota należna z tytułu turnusu rehabilitacyjnego zostanie rozliczona ze środków uzyskanych od podmiotu zobowiązanego do naprawienia szkody, zaś ewentualnie nierozliczona kwota podlegać będzie zwrotowi na rzecz zleceniobiorcy w terminie siedmiu dni od daty końcowego rozliczenia sprawy.

Jednocześnie zaprzeczył temu, aby prowadził sprawy pozwanego w sposób niedbały. Między innymi wskazała, iż na decyzję o wniesieniu pozwu do sądu – bez kompletu dokumentów wpływ miała informacja o poważnym stanie pozwanego w związku z sepsą.

Ponadto powód podniósł, iż zarzut potrącenia jest nieskuteczny, albowiem został skierowany przez pełnomocnika procesowego, a ponadto pełnomocnik powoda nie jest uprawniony do tego, aby przyjmować oświadczenia o charakterze materialnoprawnym od pozwanego. Ponadto nie została wskazana szkoda.

(pismo – k. 232-236)

Stan faktyczny:

Dnia 25 lipca 2020 roku powód (...) S.A. z siedzibą we W. zawarł z E. D. (1) działającym w imieniu D. D. umowę kompleksowej opieki powypadkowej.

Na podstawie powyższej umowy powód zobowiązał się podjąć na rzecz klienta działania mające na celu uzyskanie wszystkich możliwych świadczeń odszkodowawczych od podmiotu odpowiedzialnego za szkodę na osobie, a wynikającej ze zdarzenia z dnia 9 lipca 2020 roku.

W punkcie II. ust. 4. zapisano, iż powód przekaże za zgodą obu stron dokumentację medyczną klienta w celu sporządzenia indywidualnego planu rehabilitacji w terminie 14 dni od złożenia wniosku klienta o zaliczkę na poczet odszkodowania i rozpozna wniosek o zaliczkę na poczet odszkodowania przeznaczoną na rehabilitację w ramach (...).

W ust. 3 określono, że wniosek pozwanego o zaliczkę na poczet odszkodowania zostanie rozpoznany w terminie 3 dni od jego złożenia.

W punkcie III. ust. 1. podano, że powód nie pobierze wynagrodzenia, w przypadku nieuzyskania odszkodowania z przyczyn niezależnych od pozwanego lub odstąpienia od dochodzenia odszkodowania ze względu na żądanie pozwanego, wynikające z roszczeń regresowych do sprawcy szkody. Z ust. 3. i 4. wynikało, że wynagrodzenie powoda stanowić miało 25 % uzyskanego zadośćuczynienia.

Z kolei w ust. 6. sprecyzowano, że w przypadku wypłaty odszkodowania bezpośrednio pozwanemu, zobowiązuje się on wpłacić w terminie 7 dni roboczych od dnia jego otrzymania należne powodowi wynagrodzenie na rachunek bankowy.

W punkcie V. umówiono się, że umowa miała obowiązywać na czas do całkowitego wyegzekwowania od podmiotu odpowiedzialnego za szkodę na rzecz pozwanego należnego mu odszkodowania w postępowaniu przedsądowym, sądowym i egzekucyjnym.

(dowód: umowa kompleksowej opieki – k. 20-21, zeznania świadka E. D. (1) – k. 337-340, płyta – k. 342)

Pod taką samą umową, ale dnia 29 lipca 2020 roku tuszowy odciska palca położył pozwany, przy czym nie wskazano w tym miejscu jego imienia i nazwiska. Nadto pod umową podpisy złożyli M. S. i D. S. – lekarze anestezjolodzy, a także przedstawiciel powoda.

Pozwany D. D. w tym czasie był przytomny i został poinformowany przez E. D. (1) o tym, iż umowa zawarta ma zawierać kompleksową ochronę prawna – to jest dochodzenie roszczeń cywilno-prawnych i ochronę w postępowaniu karnym, a jednocześnie pozwala na skierowanie go na turnus rehabilitacyjny w placówce w K.. D. D. ucieszył się, że jest możliwość zawarcia takiej umowy z uwagi na możliwość szybkiej rehabilitacji. W tym czasie rodzice pozwanego dzwonili do różnych ośrodków, ale nie chciano przyjąć ich syna na rehabilitację, albowiem nie mógł on samodzielnie oddychać.

(dowód: umowa kompleksowej opieki – k. 15-16v., zeznania świadka E. D. (1) – k. 337-340, płyta – k. 342, zeznania świadka E. D. (2) – k. 351-353, płyta – k. 356, zeznania pozwanego – k. 354, płyta – k. 356, zeznania świadka M. O. – k. 368-369, płyta – k. 373, zeznania świadka Ł. Ż. – k. 369-370, płyta – k. 373, zeznania świadka D. S. – k. 370-371, płyta – k. 373, zeznania świadka M. S. – k. 371, płyta – k. 373)

Sporządzony indywidualny plan rehabilitacji i specyfikacja świadczonych usług został opracowany na podstawie dostarczonej dokumentacji medycznej. Zawierał informację o tym, iż koszt 26 dniowego turnusu rehabilitacyjnego w terminie od dnia 3 sierpnia 2020 roku do dnia 29 sierpnia 2020 roku wyniesie 26.590 złotych.

(dowód: indywidualny plan rehabilitacji – k. 32-33v.)

Powód przedłożył do akt aneks do umowy zlecenia z bliżej nieokreśloną datą bez podpisu reprezentującego powoda, z odciskiem tuszowym palca/palców pod pozycją zleceniodawcy, który zawiera stwierdzenie tego, iż strony ustalają, iż na poczet uzyskanych w przyszłości dla zleceniodawcy świadczeń w ramach umowy zlecenia zleceniobiorca wypłaci zleceniodawcy zaliczkę z przeznaczeniem na pokrycie kosztów turnusu rehabilitacyjnego w dniach od 31 sierpnia 2020 roku do 26 września 2020 roku w wysokości 26.590,00 zł.

W § 2 wskazano, iż wskazana kwota zostanie rozliczona ze środków uzyskanych od podmiotu zobowiązanego do naprawienia szkody zaś ewentualnie nierozliczona podlegać będzie zwrotowi na rzecz zleceniobiorcy w terminie siedmiu dni od daty końcowego rozliczenia umowy.

(dowód: aneks do umowy – k. 53-54)

Pozwany rozumiał umowę kompleksową w ten sposób, że środki przeznaczone przez powoda na turnus rehabilitacyjny, jak się okazało w kwocie 26.590,00 zł, stanowiły pożyczkę, która zostanie zwrócona w ten sposób, że powód pobierze ją z kwoty uzyskanego na rzecz pozwanego odszkodowania. W razie braku uzyskania tej kwoty pozwany uważał, że powyższą kwotę będzie musiał zwrócić. Płatność przez powoda za pierwszy turnus miała chwilowo odciążyć powoda finansowo na czas uzyskania odszkodowania.

(dowód: zeznania pozwanego – k. 354, płyta – k. 356)

Pismem z dnia 27 lipca 2020 roku powód zwracał się do E. D. (1) o nadesłanie niezbędnej dokumentacji w celu dochodzenia świadczeń od ubezpieczyciela. Rodzaje dokumentów zostały wymienione w tym piśmie.

(dowód: pismo z dnia 27.07.2020r. – k. 239-241)

Pismem z dnia 31 lipca 2020 roku powód dokonał zgłoszenia szkody osobowej z ubezpieczenia OC komunikacyjnego (...) S.A. Pismem z dnia 29 października 2020 roku ubezpieczyciel – pomimo reklamacji – oświadczył, że nie może wypłacić świadczenia, albowiem nie została rozstrzygnięcia kwestia odpowiedzialności za zaistnienie wypadku. Tego samego dnia poinformowano E. D. (1) o podjętych czynnościach.

(dowód: pismo z dnia 31.07.2020r. – k. 38-39, potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia – k. 40, pismo z dnia 23.09.2020r. – k. 42-42v., pismo z dnia 29.10.2020r. – k. 43-43v., pismo z dnia 31.07.2020r. – k. 246-247, pismo z dnia 27.08.2020r. – k. 282-283)

Wobec powyższego działający pełnomocnik kwalifikowany we współpracy z powodem złożył dnia 7 sierpnia 2020 roku w imieniu pozwanego datowany na dzień 4 sierpnia 2020 roku pozew do Sądu Okręgowego w Gdańsku o zapłatę zadośćuczynienia w kwocie 550.000,00 zł w związku ze zdarzeniem z dnia 9 lipca 2020 roku wraz z wnioskiem o zwolnienie pozwanego od kosztów sądowych. Wniosek ten został oddalony. Pośpiech we wniesieniu pozwu wynikał z faktu zagrożenia życia pozwanego, u którego stwierdzono sepsę.

(dowód: pozew – k. 332-335v., postanowienie – k. 117-118, zeznania świadka E. D. (1) – k. 337-340, płyta – k. 342)

Powód na poczet turnusu rehabilitacyjnego pozwanego dokonał płatności kwoty 15.954,00 zł w dniu 4 września 2020 roku i 10.636,00 zł w dniu 2 października 2020 roku. Odpowiadało to wartości faktur wystawionych przez (...) Votum.

(dowód: potwierdzenia wpłat – k. 55-56, faktury, k. 57-58)

Dnia 30 września 2020 roku pozwany udzielił w formie aktu notarialnego m.in. E. D. (1) pełnomocnictwa do działania w jego imieniu.

(dowód: wypis z aktu notarialnego – k. 151-153)

Dnia 29 grudnia 2020 roku Prokurator Prokuratury Rejonowego w Gdyni skierował do Sądu wniosek o warunkowe umorzenie postępowania prowadzonego przeciwko K. W. z uwagi na fakt, że spowodował wypadek nieumyślnie w okolicznościach ograniczonej widoczności, a także wobec znacznego przekroczenia prędkości przez pozwanego, a zatem przy uznaniu, że również on sam przyczynił się do zaistnienia wypadku.

(dowód: wniosek – k. 105-108)

W dniu 6 stycznia 2021 roku E. D. (1) wypowiedział umowę zlecenia oraz wszelkie aneksy zawarte do umowy.

Przyczyną wypowiedzenia umowy było skierowanie przez Prokuraturę wniosku o warunkowe umorzenie postępowania karnego, przez co ojciec powoda rozumiał, że następuje czasowe zawieszenie postępowania karnego do momentu, gdy nie pojawią się nowe nadzwyczajne okoliczności, które spowodowałyby podjęcie postępowania. Z kolei powód rozumiał to tak, że otrzyma tylko 5 tys. złotych i nie będzie mógł nic więcej dochodzić.

(dowód: wypowiedzenie – k. 61, zeznania świadka E. D. (1) – k. 337-340, płyta – k. 342, zeznania pozwanego – k. 354, płyta – k. 356)

Decyzją z dnia 17 lutego 2021 roku ubezpieczyciel przyznał pozwanemu kwotę 19.200,00 zł tytułem zadośćuczynienia, co uwzględniało przyjęte przez ubezpieczyciela 90 % przyczynienia się pozwanego do powstania szkody.

(dowód: decyzja – k. 104-104v.)

Pismem z dnia 23 lutego 2021 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 26.590,00 zł tytułem zwrotu udzielonej zaliczki tytułem turnusu rehabilitacyjnego w (...) Votum w K. za okres od dnia 31 sierpnia 2020 roku do dnia 26 września 2020 roku. W piśmie wyznaczono termin 7 dni na zapłatę liczony od dnia doręczenia wezwania.

Pozwany w odpowiedzi na wezwania zwracał się o przesłanie potwierdzenia przelewu kwoty 26.590,00 zł na rzecz (...) w K., a następnie o udzielenie wyjaśnień dotyczących podejmowanych czynności, co powód uczynił.

Wezwanie do zapłaty ponowiono dnia 12 kwietnia 2021 roku.

(dowód: pismo z dnia 23.02.2021r. – k. 67, pismo z dnia 12.04.2021r. – k. 68, pismo z dnia 11.03.2021r. – k. 69, pismo z dnia 02.04.2021r. – k. 71, pismo z dnia 20.04.2021r. – k. 75-75v., pismo z dnia 15.06.2021r. – k. 76, pismo z dnia 04.05.2021r. – k. 77)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony, zeznań świadków oraz stron z ograniczeniem do pozwanego.

W ocenie Sądu, brak było podstaw do kwestionowania zeznań świadków oraz pozwanego, które były szczere, logiczne, spontaniczne i zbieżne, co w przekonaniu Sądu świadczy o ich zgodności z prawdą. Lekarze, którzy składali podpisy pod oświadczeniami potwierdzili, że były to ich podpisy, a także wskazali na jasny i logiczny kontakt pozwanego w czasie jego pobytu na oddziale intensywnej terapii, kiedy strony miały zawrzeć umowę kompleksowej opieki powypadkowej. Fakt ten potwierdzony został również przez świadków (rodziców pozwanego) oraz samego pozwanego. Najistotniejsze okazały się zeznania pozwanego, który wprost wskazał, jak wówczas i jak obecnie rozumiał poczynione między stronami ustalenia, co do zgodnego zamiaru stron w jej zawarciu, w szczególności w zakresie zaliczki uiszczonej przez powoda na poczet turnusu rehabilitacyjnego pozwanego.

Sąd uznał również, że dowody z dokumentów przedłożonych przez strony są wiarygodne, albowiem żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności tych dokumentów, w tym zgodności przedstawionych kopii dokumentów z oryginałami, prawdziwości twierdzeń w nich zawartych, ani też żadna ze stron nie zaprzeczyła, że osoby podpisane pod tymi dokumentami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych.

Jedyny wyjątek co do dokumentów stanowiących podstawę ustaleń faktycznych należało poczynić do umowy kompleksowej o świadczeń usług z dnia 29 lipca 2020 roku, pod którą tuszowy odciska palca miał zostać uzyskany od pozwanego.

Jak stanowi bowiem art. 79 k.c. osoba niemogąca pisać może złożyć oświadczenie woli w formie pisemnej w ten sposób, że uczyni na dokumencie tuszowy odcisk palca, a obok tego odcisku osoba przez nią upoważniona wypisze jej imię i nazwisko oraz złoży swój podpis, albo w ten sposób, że zamiast składającego oświadczenie podpisze się osoba przez niego upoważniona, a jej podpis będzie poświadczony przez notariusza, wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starostę lub marszałka województwa z zaznaczeniem, że został złożony na życzenie osoby niemogącej pisać.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy nie można było uznać, że dokument z dnia 29 lipca 2020 roku (vide: k. 15-16) spełniał te warunki, albowiem przy tuszowym odcisku palca widnieją co prawda podpisy lekarzy anestezjologów, ale nie widnieje tam wypisane przez któregokolwiek z nich imię i nazwisko pozwanego. Przy odcisku tym widnieje jedynie naniesiony maszynowo tekst, który co prawda jest nieczytelny, ale z pewnością wskazywać miał na miejsce tuszowego odcisku palca. Nie mniej przepis wymaga wprost, aby imię i nazwisko osoby niemogącej się podpisać zostało wypisane przez osobę upoważnioną przez pozwanego, co w okolicznościach niniejszej sprawy wyklucza, dla skuteczności tego oświadczenia, naniesienie tego elementu przez osobę sporządzającą projekt pisma. Wobec tego rozważania dotyczące upoważnienia udzielonego tym osobom nie są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Nie mniej tożsamą treściowo umowę dnia 25 lipca 2020 roku w imieniu pozwanego zawarł jego ojciec – E. D. (1). Ten nie posiadał wówczas umocowania do działania w jego imieniu (art. 103 k.c.) – formalnie pełnomocnictwem w formie aktu notarialnego legitymował się dopiero od dnia 30 września 2020 roku. Nie ulegało jednak wątpliwości, że pozwany potwierdził te czynności stosownie do regulacji art. 104 k.c. Ustawa nie zastrzega dla potwierdzenia żadnej formy szczególnej. Wola potwierdzenia czynności gestora może być wyrażona w sposób dowolny, dostatecznie ujawniający zamiar domini negotii (art. 60 k.c.), również per facta concludentia, co wymaga jednak wnikliwej oceny stanu faktycznego (por. P. Drapała, Prowadzenie cudzych spraw, s. 260–261). Potwierdzenie takie może być dokonane również przez przedstawiciela (art. 95 § 1 k.c.).

Oznacza to tyle, że strony łączyła umowa kompleksowej opieki powypadkowej. Była to umowa mieszana o świadczenie usług, z przeważającym elementem świadczenia na rzecz pozwanego obsługi prawnej w zamian za wynagrodzenie, a także z elementem ramowej umowy pożyczki, co było zasadniczym elementem, bez której pozwany być może nie zdecydowałby się na powierzenie powodowi obsługi prawnej. Dlatego do umowy tej zastosowanie miał przepis art. 750 k.c. nakazujący stosowanie odpowiednio przepisów o umowie zleceniu. W kodeksowym ujęciu istota umowy zlecenia sprowadza się do podjęcia czynności mających na celu realizację określonego celu, jednakże decydujące znaczenie nie ma rezultat działań zleceniobiorcy, lecz to, czy przy realizacji umowy dochował należytej staranności bądź staranności wymaganej w związku z zawodowym charakterem prowadzonej przez niego działalności. Innymi słowy, celem umowy zlecenia nie jest osiągnięcie danego rezultatu, lecz podjęcie czynności nakierowanych na jego uzyskanie. Strony, w świetle art. 353 ¹ k.c. w zw. z art. 734 § 1 k.c., nie mogą zatem skutecznie ustalić, że zawarta przez nich umowa o obsługę prawną będzie umową rezultatu i uzależnić wynagrodzenie wyłącznie od tego, czy rezultat ten zostanie osiągnięty. Tym samym prawa i obowiązki stron przy umowie o obsługę prawną determinowane są tym, że wykonanie umowy polega na starannym działaniu zleceniobiorcy na rzecz zleceniodawcy.

Z kolei jak stanowił art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Nie sposób było jednak uznać, że strony łączyła umowa pożyczki, albowiem jej elementy przedmiotowo istotne jak przede wszystkim kwota pożyczki wynikać miały z aneksu do umowy zlecenia, który nie został skutecznie zawarty. Jak już wspomniano, aneks ten nie tylko nie zawierał podpisów osoby uprawnionej do działania w imieniu powoda, ale także nie wynikało z niego wyrażenie woli przez pozwanego. Przy tuszowych odciskach palca/palców nie widniały podpisy osoby upoważnionej do działania w imieniu pozwanego, a więc i naniesione przez tę osobę imię i nazwisko pozwanego.

Ostatecznie zatem podstawę prawną powództwa upatrywać należało w art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. Jak stanowi ten ostatni kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Przepis ten stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego.

Pozwany zawarł z powodem umowę o świadczenie obsługi prawnej w ramach, której otrzymał świadczenie w postaci zapłaty przez powoda turnusu rehabilitacyjnego na kwotę 26.590,00 zł. Nie istniała podstawa prawna zobowiązują powoda do tego świadczenia. Obie strony zakładały bowiem, że świadczenie zostanie zwrócone, a przede wszystkim z obowiązkiem zwrotu uzyskanej korzyści liczył się pozwany, co wprost wynikało z jego zeznań. Wykluczało to więc, aby wygasł obowiązek zwrotu tej korzyści (art. 409 k.c.). Oczywistym wydaje się, że strona powodowa liczyła na sformalizowanie tych ustaleń i zamknięcie ich w aneksie do umowy jako umowy pożyczki. Nie mniej jak wspomniano, do zawarcia umowy pożyczki – co przewidywała umowa kompleksowa – nie doszło, a zatem na każdym etapie funkcjonowania umowy kompleksowej z dnia 25 lipca 2020 roku, pozwany mógł domagać się zwrotu kwoty 26.590,00 zł uiszczonej na poczet rehabilitacji pozwanego. Powód dokonał wpłat tej kwoty w dwóch transzach w dniach 4 września 2020 roku oraz 2 października 2020 roku, ale nie w wykonaniu umowy pożyczki, bo do zawarcia jej w istocie nie doszło, ale jako świadczenie nienależne. Powód jako profesjonalista dysponujący zespołem kwalifikowanych pełnomocników był w stanie ocenić skutki wynikające z niedochowania warunków, o których mowa w art. 79 k.c.

Z drugiej strony, jeśli uznać, że celem zapłaty świadczenia przez powoda było prowadzenie dla pozwanego obsługi prawnej, to niewątpliwie na skutek wypowiedzenia umowy, odpadł cel tego świadczenia. Trudno przypuszczać, aby powód miał oczekiwać na zwrot tej kwoty skoro nie miał już jakiegokolwiek wpływu na uzyskanie odszkodowania na rzecz pozwanego.

Strony nie były sporne co do faktu, że pozwany odbył turnus rehabilitacyjny sfinansowany przez powoda, a także pozwany nie kwestionował wysokości tych kosztów, wręcz odwrotnie wskazywała na to, iż wysokość kosztów odpowiadały wartości rynnowej usługi.

Z tej przyczyny dla rozstrzygnięcia irrelewantne były przyczyny wypowiedzenia umowy kompleksowej, czy sposób wykonywania tej umowy również w kontekście podniesionego zarzutu potrącenia (art. 498 k.p.c.).

Po pierwsze Sąd nie miał wątpliwości, że w przypadku zastępowania strony przez pełnomocnika procesowego założenie celowego działania mocodawcy w kierunku wygrania procesu pozwala przyjąć, że zakresem umocowania strona objęła także złożenie w jej imieniu określonego oświadczenia woli, jeśli jest to niezbędne w ramach obrony jej praw w procesie (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 22.01.2015 r., III CNP 7/14, Legalis nr 1182763 z dnia 04.02.2004 r., I CK 181/03, Legalis nr 66472).

Inaczej jednak sytuacja ma się do przyjęcia tego oświadczenia przez jego adresata. Oświadczenie o potrąceniu wywołuje skutek prawny wobec wierzyciela wzajemnego z chwilą dojścia w taki sposób, że mógł się zapoznać z jego treścią (61 zdanie 1 k.c.). Nie jest więc skuteczne oświadczenie o potrąceniu doręczone jedynie pełnomocnikowi procesowemu powoda nieumocowanemu do jego przyjęcia. Treść art. 91 k.p.c. nie daje podstaw do przypisania takiemu pełnomocnikowi uprawnienia do przyjmowania w imieniu mocodawcy materialnoprawnych oświadczeń kształtujących, a pozwany nie wykazał że oświadczenie to zostało doręczone powodowi i mógł się zapoznać z jego treścią.

Po drugie niezależnie od powyższego ów zarzut nie mógł okazać się skuteczny, skoro pozwany nie sprecyzował w sposób jednoznaczny wierzytelności pozwanego względem powoda. Trudno zresztą przypuszczać, a z niniejszego postępowania to nie wynikało, aby pozwany doznał szkody na skutek braku dołożenia należytej staranności ze strony powoda w wykonywaniu umowy kompleksowej, czego również Sąd się nie dopatrzył.

Na marginesie należało zauważyć, że z punktu widzenia interesów powoda w sytuacji zagrożenia jego życia (stwierdzenia zakażenia sepsą) słuszne wydawało się pośpieszne złożenie pozwu wyłącznie o zapłatę zadośćuczynienia, skoro w przypadku jego śmierci, tylko to świadczenie mogłoby przejść na spadkobierców. Przykładowo renta byłaby świadczeniem ściśle osobistym.

Skoro tak, to na podstawie art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. pozwany zobowiązany był zwrócić powodowi kwotę 26.590,00 zł nienależnego świadczenia, o czym orzeczono w punkcie I. wyroku. Na podstawie art. 455 k.c. w zw. z art. 481 § 1 i 2 k.c. powodowi należały się odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 11 marca 2021 roku do dnia zapłaty. Wymagalność roszczenia uzależniona była bowiem od wezwania do zapłaty. To nastąpiło po raz pierwszy pismem z dnia 23 lutego 2021 roku (vide: k. 67). W aktach sprawy na próżno szukać potwierdzenia jego odbioru przez powoda, a zatem uznać należało, że doręczone zostało nie później niż dnia 11 marca 2021 roku, tj. w dacie sporządzenia przez pełnomocnika powoda odpowiedzi na wezwanie (vide: k. 69).

Wobec powyższego w punkcie II. wyroku na podstawie art. 455 k.c. oddalono powództwo w pozostałym zakresie, tj. w zakresie odsetek żądanych przez dniem 11 marca 2021 roku.

O kosztach procesu orzeczono w punkcie III. wyroku na podstawie art. 100 k.p.c., obciążając pozwanego całością poniesionych przez powoda kosztów procesu, albowiem powództwo nie zostało uwzględnione jedynie w nieznacznej części. Na poniesione przez powoda koszty procesu składały się: opłata sądowa od pozwu (1.330,00 zł), opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa (17,00 zł) oraz wynagrodzenie kwalifikowanego pełnomocnika w osobie adwokata (3.600,00 zł) według stawki określonej w § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 ze zm.) – łącznie 4.947,00 zł.

Sąd nie znalazł podstaw do odstąpienia od obciążania pozwanego kosztami procesu na podstawie art. 102 k.p.c., albowiem uznał, że pozwany jest w stanie ponieść te koszty. Sąd miał na uwadze, że pozwany nie jest osobą zdolną do samodzielnej egzystencji i wymaga stałej opieki (po wypadku porusza się na wózku inwalidzkim przy pomocy osób trzecich – nie ma władzy nad nogami i rękoma), jednakże w ramach zabezpieczenia powództwa o świadczenia od ubezpieczyciela otrzymuje comiesięczną rentę w kwocie 10 tys. zł, a nadto dochody jego gospodarstwa domowego wynoszą około 18 tys. złotych. Pozwany jest zatem w stanie uiścić te koszty bez zakłócenia niezbędnej rehabilitacji celem powrotu do zdrowia.