Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 marca 2022 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Joanna Jank

Protokolant: sekretarz sądowy Katarzyna Pietkiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 lutego 2022 r. w G.

sprawy z powództwa W. P. i E. P.

przeciwko I. P.

O ustalenie

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni na rzecz r. pr. S. S. (1) kwotę 2952 zł (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt dwa złote) z tytułu zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu;

III.  zasądza od powodów na rzecz pozwanej kwotę 1817 zł (tysiąc osiemset siedemnaście złotych) z tytułu zwrotu kosztów postępowania.

UZASADNIENIE

Powodowie E.¿bieta P. i W. P. wnieœli pozew przeciwko I. P. o:

1) ustalenie, ¿e strony ³¹czy stosunek prawny nawi ¹zany umow ¹ o do¿ywotni ¹ opiekê, pielêgnacjê w chorobie i pomoc z dnia 10 stycznia 2014 roku oraz o ustalenie jego treœci, w szczególnoœci:

2) ustalenie rodzaju i zakresu praw powodów i skorelowanych z nimi obowi ¹zków pozwanych stanowi ¹cych elementy tego stosunku, w konsekwencji:

3) ustalenie sposobu wykonania obowi ¹zków umownych:

a) zarówno w czasie obecnoœci pozwanej w lokalu zamieszkiwanym przez strony przez œwiadczenie opieki, pielêgnacji i pomocy w naturze lub przez zapewnienie tego œwiadczenia przez osobê trzeci ¹ bez ponoszenia przez powodów kosztów tych us ³ug,

b) jak i w czasie jej nieobecnoœci w tym lokalu lub w innych okolicznoœciach uniemo¿liwiaj ¹cych lub utrudniaj ¹cych osobiste spe ³nienia œwiadczeñ – przez zapewnienie przez pozwan ¹ œwiadczenia opieki, pielêgnacji i pomocy przez osobê trzeci ¹ bez ponoszenia przez powodów kosztów tych us ³ug,

4) ustalenie, ¿e prawo korzystania z mediów objête osobist ¹ do¿ywotni ¹ s ³u¿ebnoœci ¹ mieszkania obejmuje w szczególnoœci prawo dostêpu do sygna ³u telewizyjnego, telefonicznego i Internetu (§ 4 umowy) i powinno byæ wykonane przez pozwan ¹ przez zapewnienie powodom dostêpu do odpowiednich ³¹czy, wzglêdnie ustalenie, ¿e prawo dostêpu do sygna ³u telewizyjnego, telefonicznego i Internetu przys ³uguje powodom na podstawie § 9 aktu notarialnego jako jedno z praw skorelowanych z obowi ¹zkiem opieki.

W uzasadnieniu pozwu powodowie podnieœli, i¿ pozwana – mimo istnienia zobowi ¹zania wynikaj ¹cego z umowy zawartej w dniu 10 stycznia 2014 roku – nie wywi ¹zuje siê z obowi ¹zków do¿ywotniej opieki i pielêgnacji w chorobie i pomocy. Powodowie domagaj ¹ siê m.in. aby s ¹d ustali ³ rodzaj i zakres œwiadczeñ, jakie wype ³ni ¹ obowi ¹zek wynikaj ¹cy z § 9 umowy. Zdaniem powodów jedynie rozstrzygniêcie s ¹dowe mo¿e zakoñczyæ konflikt miêdzy stronami lub przynajmniej uregulowaæ ich wspó ³istnienie poprzez usuniêcie przyczyny, któr ¹ jest niepewnoœæ ich przekonañ o ich wzajemnej relacji prawnej.

(pozew k. 3-8v, pismo procesowe powodów z dnia 20 stycznia 2021r. k. 69-74v)

Pozwana wnios ³a o oddalenie powództwa w ca ³oœci. (...) swoje stanowisko w sprawie pozwana wskaza ³a, ¿e powodowie w niniejszym procesie d ¹¿ ¹ do ustalenia, ¿e zawarta przez strony umowa jest umow ¹ do¿ywocia, co zosta ³o by ³o ju¿ przedmiotem rozstrzygniêcia w sprawie I C 69/17. Nadto, wskaza ³a, ¿e aktualnie pomaga powodom poprzez przygotowywanie im posi ³ków, sprz ¹tanie, nabywania ¿ywnoœci, leków etc.

(odpowiedŸ na pozew k. 154-157v)

(...) stan faktyczny:

W dniu 10 stycznia 2014 roku przed notariusz (...) kancelarii notarialn ¹ w G. powodowie E.¿bieta P. i W. P. zawarli ze swoim synem W. P. umowê, na mocy której darowali mu stanowi ¹cy odrêbn ¹ nieruchomoœæ lokal mieszkalny nr (...) znajduj ¹cy siê w budynku przy ulicy (...). U. 82 w G., objêty ksiêg ¹ wieczyst ¹ nr (...) wraz z przynale¿n ¹ piwnic ¹ oraz wraz ze zwi ¹zanym z tym lokalem (...) wynosz ¹cym 2.046/1.000.000 czêœci we wspó ³w ³asnoœci nieruchomoœci wspólnej objêtej ksiêg ¹ wieczyst ¹ nr (...), a W. P. oœwiadczy ³, ¿e darowiznê przyjmuje z wdziêcznoœci ¹ (§ 3.I). Nadto, W. P. ustanowi ³ nieodp ³atnie na ww. lokalu mieszkalnym na rzecz swojej matki E.¿biety P. i swojego ojca W. P. do¿ywotni ¹ s ³u¿ebnoœæ osobist ¹ mieszkania, której treœæ sprowadza siê do korzystania z pokoju (...) (pow. ok. 20 m2) z u¿ywalnoœci ¹ kuchni, ³azienki, wc i przedpokoju, prawem korzystania z mediów oraz prawem dostêpu do kluczy od drzwi wejœciowych. Uprawnieni oœwiadczyli, i¿ nie jest ich ¿yczeniem, aby wymieniona s ³u¿ebnoœæ ujawniona zosta ³a w dziale III. ksiêgi wieczystej nr (...) (§ 4.I). Tym samym aktem notarialnym I. P. i W. P. rozszerzyli ustawow ¹ wspólnoœæ na maj ¹tek osobisty mê¿a tj. na ww. lokal mieszkalny, które to mienie od tej chwili by ³o ich w ³asnoœci ¹ na prawach wspólnoœci maj ¹tkowej umownej rozszerzonej (§ 7). Ponadto, W. P. i I. P. zobowi ¹zali siê zapewniæ E.¿biecie P. i W. P. do¿ywotni ¹ opiekê i pielêgnacjê w chorobie oraz oœwiadczyli, ¿e E.¿bieta i (...)¿onkowie P. mog ¹ zawsze liczyæ na ich pomoc. Uprawnieni oœwiadczyli, ¿e powy¿sze zobowi ¹zania przyjmuj ¹ (§ 9).

(dowód: umowa darowizny, umowa ustanowienia s ³u¿ebnoœci oraz umowa (...) ma ³¿eñska o rozszerzeniu wspólnoœci ustawowej rep. A 41/2014, k. 10-12v)

Strony zgodnie rozumia ³y obowi ¹zek zapewnienia do¿ywotniej uprawnionym opieki i pielêgnacji w chorobie w ten sposób, ¿e obejmuje on: robienie zakupów, pranie, sprz ¹tanie, przygotowanie posi ³ków - w sytuacji, gdy powodowie sami nie bêd ¹ w stanie realizowaæ wymienionych obowi ¹zków.

(dowód: przes ³uchanie pozwanej I. P. p ³yta CD k. 196, przes ³uchanie powódki E.¿biety P. p ³yta CD k. 196, przes ³uchanie powoda W. P. p ³yta CD k. 196)

Strony wspólnie zamieszkuj ¹ w przedmiotowym lokalu mieszkalnym nr (...), przy czym powodowie zajmuj ¹ jeden pokój, a tak¿e korzystaj ¹ z pomieszczeñ przeznaczonych do wspólnego u¿ytku. W 2014 roku zmar ³ W. P.. Po jego œmierci stosunki pomiêdzy stronami uleg ³y pogorszeniu. Powodowie nie zwracali siê do pozwanej o œwiadczenie opieki. Natomiast zaproponowali pozwanej sprzeda¿ mieszkania i zakup dwóch mniejszych, jednak pozwana nie przysta ³a na tê propozycjê.

(dowód: przes ³uchanie pozwanej I. P. p ³yta CD k. 196, przes ³uchanie powódki E.¿biety P. p ³yta CD k. 196, przes ³uchanie powoda W. P. p ³yta CD k. 196)

Powodowie E.¿bieta P. i W. P. wytoczyli powództwo przeciwko I. P. powództwo o:

- zas ¹dzenie od pozwanej na rzecz ka¿dego z nich kwot po 36.000 z ³ tytu ³em odszkodowania za niewykonanie umowy o opiekê oraz kwot po 40.000 z ³ tytu ³em zadoœæuczynienia za doznan ¹ krzywdê wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zap ³aty, ewentualnie

- zas ¹dzenie tytu ³em odszkodowania za niewykonanie umowy o opiekê do¿ywotniej renty p ³atnej przez pozwan ¹ w wysokoœci po 1.200 z ³ miesiêcznie na rzecz ka¿dego z powodów w terminie do 10-ego dnia ka¿dego miesi ¹ca wraz z ustawowymi odsetkami za opóŸnienie w sp ³acie którejkolwiek z rat, ewentualnie

- zamianê wszystkich uprawnieñ objêtych umow ¹ z dnia 10 stycznia 2014r., a dotycz ¹cych obowi ¹zku opieki (§9) na do¿ywotni ¹ rentê p ³atn ¹ przez pozwan ¹ w wysokoœci po 1.200 z ³ na rzecz ka¿dego z powodów, w terminie do 10-ego dnia ka¿dego miesi ¹ca wraz z ustawowymi odsetkami za opóŸnienie w sp ³acie którejkolwiek z rat.

Wyrokiem z dnia 3 kwietnia 2018 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt I C 69/17 S. O. w G. oddali ³ powództwo o zap ³atê, a tak¿e powództwo ewentualne. W uzasadnieniu wyroku S ¹d stwierdzi ³, ¿e brak jest podstaw do przyjêcia, ¿e zawarta przez strony umowa stanowi umowê do¿ywocia z uwagi na brak essentialia negotii takiej umowy, a tak¿e wskaza ³ na nieodp ³atne nabycie w ³asnoœci lokalu przez W. P. oraz niewykazanie wysokoœci poniesionej szkody przez powodów. O.œnie ¿ ¹dañ ewentualnych (...) na brak podstawy prawnej do zas ¹dzenia renty.

Wyrokiem z dnia 15 maja 2019 roku wydanym w sprawie o sygnaturze I ACa 837/18 (...) Apelacyjny w G. oddali ³ apelacjê powodów. (...) Apelacyjny podzieli ³ stanowisko (...) I instancji co do braku podstaw do zakwalifikowania umowy jako umowy do¿ywocia. Nadto, zauwa¿y ³, ¿e istniej ¹cy pomiêdzy stronami silny konflikt ca ³kowicie uniemo¿liwia pozwanej realne wykonywanie zobowi ¹zania, czyli spe ³nienie œwiadczenia in naturam. Ponadto, (...) Apelacyjny zwróci ³ uwagê, ¿e zg ³aszane przez powodów roszczenia w istocie zmierzaj ¹ do zupe ³nie innego celu, który jest tylko poœrednio przez nich formu ³owany, tj. do odzyskania przez nich przedmiotowego lokalu, zaœ powództwo ma sk ³oniæ pozwan ¹ jedynie do zrealizowania tego celu. W ocenie (...), w sytuacji, w której powodowie de facto sprzeciwiaj ¹ siê sprawowaniu opieki przez pozwan ¹ i chcieliby, aby wykonywa ³a je inna osoba (po odzyskaniu przez nich w ³asnoœci lokalu) nie mo¿na uznaæ, ¿e pozwana ponosi zawinion ¹ odpowiedzialnoœæ za niewykonywanie obowi ¹zków, o których mowa w § 9 umowy. Nadto, wskazano, ¿e nie jest mo¿liwe, aby zarzut niewykonywania obowi ¹zków obligacyjnych stanowi ³ sposób nacisku na w ³aœciciela zmierzaj ¹cy do odebrania mu przedmiotu w ³asnoœci. Ponadto, (...) Apelacyjny (...). instancji co do niewykazania zasadnoœci roszczenia co do wysokoœci, gdy¿ powodowie nawet nie wskazali, jakich œwiadczeñ na ich rzecz pozwana nie wykona ³a wbrew spoczywaj ¹cemu na niej obowi ¹zkom umownym i jaka by ³a ich wartoœæ, a tym bardziej nie wykazali wartoœci szkody doznanej wskutek niewykonania ww. obowi ¹zków.

(dowód: wyrok S ¹du O. w G. z dnia 3 kwietnia 2018r. wraz z uzasadnieniem k. 60-67v, wyrok S ¹du Apelacyjnego w G. z dnia 15 maja 2019r. wraz z uzasadnieniem k. 50-59)

Od momentu œmierci córki, co nast ¹pi ³o w dniu 28 czerwca 2021 roku, pozwana I. P. pomaga powodom poprzez robienie zakupów, sprz ¹tanie mieszkania czy przygotowanie posi ³ków (co do tego ostatniego obowi ¹zku – jedynie na proœbê powodów). Pozwana reguluje op ³aty za mieszkanie, nie domaga siê od teœciów, by dok ³adali siê do rachunków (choæ dobrowolnie przekazuj ¹ jej œrodki na ten cel). Pozwana zawar ³a now ¹ umowê na telewizje kablow ¹, by zmniejszyæ wysokoœæ op ³at. Pozwani maj ¹ dostêp do sygna ³u telewizyjnego.

(dowód: przes ³uchanie pozwanej I. P. p ³yta CD k. 196, przes ³uchanie powódki E.¿biety P. p ³yta CD k. 196, przes ³uchanie powoda W. P. p ³yta CD k. 196, skrócony odpis aktu zgonu A. P. k. 160)

(...)¿y ³, co nastêpuje:

P.¿szy stan faktyczny (...) na podstawie dokumentów przed ³o¿onych przez strony, a tak¿e dowodu z przes ³uchania stron.

(...) zebrany w niniejszej sprawie materia ³ dowodowy (...) nie dopatrzy ³ siê ¿adnych podstaw do kwestionowania prawdziwoœci i wiarygodnoœci wymienionych w ustaleniach stanu faktycznego dowodów z dokumentów urzêdowych w postaci orzeczeñ s ¹dów powszechnych oraz aktu notarialnego. Zgodnie bowiem z treœci ¹ art. 244 kpc wymienione powy¿ej dokumenty urzêdowe korzystaj ¹ z domniemania autentycznoœci i domniemania zgodnoœci z prawd ¹ wyra¿onych w nich oœwiadczeñ, zaœ w toku niniejszego postêpowania ¿adna ze stron nie kwestionowa ³a powy¿szych domniemañ w trybie art. 252 kpc.

W zakresie okolicznoœci istotnych do rozstrzygniêcia sprawy - zdaniem (...) - brak by ³o równie¿ podstaw do odmowy wiary zeznaniom stron. Zeznania te nale¿a ³o oceniæ jako szczere, spontaniczne, logiczne, wewnêtrznie niesprzeczne i zbie¿ne ze sob ¹. Z.¿yæ bowiem nale¿y, i¿ zarówno powodowie, jak i pozwana wskazali, ¿e aktualnie stosunki pomiêdzy nimi uleg ³y poprawie, a pozwana realizuje umowê m.in. poprzez robienie zakupów czy sprz ¹tanie pomieszczeñ zajmowanych przez powodów. Nie by ³o pomiêdzy stronami równie¿ sporu co do rozumienia przez nie zapisu zawartego w § 9 aktu notarialnego dotycz ¹cego zapewnienia uprawnionym opieki i pielêgnacji w chorobie.

Na podstawie art. 2352 § 1 pkt 2 kpc (...) natomiast wniosek o dopuszczenie dowodu z akt postêpowania o wykroczenie o sygnaturze II W 690/21, albowiem okolicznoœci zwi ¹zane z przedmiotem i przebiegiem tego postêpowania nie mia ³y ¿adnego znaczenia dla rozstrzygniêcia niniejszej sprawy.

W niniejszym postêpowaniu strona powodowa dochodzi ³a ustalenia, ¿e zawarta z pozwan ¹ umowa nienazwana („o opiekê”) w § 9 okreœla ³a konkretne obowi ¹zki, szczegó ³owo wymienione w ¿ ¹daniu pozwu. W tym stanie rzeczy za podstawê prawn ¹ powództwa nale¿a ³o przyj ¹æ przepis art. 189 kpc, zgodnie z którym powód mo¿e ¿ ¹daæ ustalenia przez s ¹d istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Z.¿yæ nale¿y, i¿ w œwietle przepisu art. 189 kpc przes ³ank ¹ materialnoprawn ¹, która okreœla legitymacjê powoda i podlega ocenie wed ³ug stanu sprawy w chwili orzekania (art. 316 § 1 kpc) jest interes prawny (por. wyrok SN z dnia 15 marca 2002r., II CKN 919/02, OSN 2002, Nr 7–8, s. 56). Interes prawny w sprawie o ustalenie istnienia stosunku prawnego lub prawa nie decyduje wprost o zasadnoœci powództwa, a jedynie warunkuje mo¿liwoœæ badania i ustalania prawdziwoœci twierdzeñ powoda, ¿e dany stosunek prawny lub prawo istnieje (por. wyrok SN z dnia 18 czerwca 2009r., II CSK 33/09, LEX nr 515730). P.œliæ nale¿y, i¿ interes prawny istnieje tylko wtedy, gdy powód potrzebie ochrony prawnej swej sfery prawnej uczyniæ mo¿e zadoœæ przez samo ustalenie istnienia b ¹dŸ nieistnienia stosunku prawnego lub prawa. Interes prawny zachodzi, je¿eli sam skutek, jaki wywo ³a uprawomocnienie siê wyroku ustalaj ¹cego, zapewni powodowi ochronê jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakoñczy spór istniej ¹cy lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przysz ³oœci, choæ zawsze konieczna jest ocena istnienia interesu prawnego do wytoczenia tego powództwa na tle okolicznoœci faktycznych konkretnej sprawy (por. wyrok S ¹du Apelacyjnego w P. z dnia 5 kwietnia 2007r., III AUa 1518/05, LEX nr 257445). P.œliæ nale¿y, i¿ zasadniczo powództwo o ustalenie jest niedopuszczalne, gdy istnieje mo¿liwoœæ wytoczenia powództwa o œwiadczenie. W takich sytuacjach brak jest bowiem interesu prawnego, gdy¿ ustalenie jest tylko przes ³ank ¹ do uwzglêdnienia roszczenia o œwiadczenie (por. orzeczenie SN z 19 paŸdziernika 1959 r., 4 CR 537/58, NP 1960, Nr 9, s. (...); wyrok SN z 20 paŸdziernika 1970 r., II CR 190/70, L.; wyrok SN z 5 wrzeœnia 2012 r., IV CSK 589/11, L.). Interes prawny w ustaleniu stosunku prawnego bêdzie istnia ³ wyj ¹tkowo obok mo¿liwoœci dochodzenia œwiadczenia tylko wówczas, gdy ze spornego stosunku wynikaj ¹ jeszcze dalsze skutki, których dochodzenie powództwem o œwiadczenie nie jest mo¿liwe lub na razie nie jest aktualne (por. orzeczenie SN z 11 wrzeœnia 1953 r., I C 581/53, L.; wyrok SN z 2 czerwca 2006 r., I PK 250/05, L.). Ugruntowany jest przy tym pogl ¹d prawny, ¿e to powód musi udowodniæ w procesie o ustalenie, ¿e ma interes prawny w wytoczeniu powództwa, gdy¿ stan niepewnoœci przynajmniej potencjalnie stwarza zagro¿enie dla jego prawnie chronionych interesów, a sam skutek, jaki wywo ³a uprawomocnienie siê wyroku ustalaj ¹cego, zapewni powodowi ochronê jego praw (por. wyrok S ¹du Apelacyjnego w K. z dnia 8 czerwca 2021r., I ACa 1215/19, L.). Powód musi udowodniæ w procesie o ustalenie, ¿e ma interes prawny w wytoczeniu powództwa przeciwko konkretnemu pozwanemu, który przynajmniej potencjalne, stwarza zagro¿enie dla jego prawnie chronionych interesów (por. wyrok SN z 18 czerwca 2009 r., II CSK 33/09, OSNC 2010, Nr B, poz. 47). P.œli równie¿ nale¿y, i¿ interes prawny w ¿ ¹daniu ustalenia musi wystêpowaæ w chwili orzekania (por. wyrok S ¹du N.¿szego z dnia 7 grudnia 2012r., II CSK 143/12, L.).

Zdaniem (...), w niniejszej sprawie powodowie nie wykazali, ¿e posiadaj ¹ interes prawny w wytoczeniu powództwa o ustalenie. Przede wszystkim nale¿a ³o zwa¿yæ, i¿ pomiêdzy stronami nie ma rozbie¿noœci co do rozumienia zapisu § 9 umowy odnoœnie obowi ¹zku „opieki i pielêgnacji w chorobie”. W. P. zezna ³, ¿e zawieraj ¹c przedmiotow ¹ umowê pod powy¿szym pojêciem powodowie rozumieli wykonywanie takich œwiadczeñ jak zrobienie zakupów, prania, sprz ¹tanie, czy te¿ przygotowanie posi ³ków. Podobnie powy¿sze postanowienie umowne rozumia ³a powódka E.¿bieta P.. J.œnie powodowie wskazali, ¿e oczekiwali od zobowi ¹zanych zapewnienia opieki w powy¿szym rozumieniu w sytuacji, gdy sami nie bêd ¹ w stanie zatroszczyæ siê o siebie. Pozwana I. P. równie¿ rozumia ³a powy¿szy zapis w ten sposób, ¿e obejmuje on swoim zakresem robienie zakupów, sprz ¹tanie mieszkania etc. w zale¿noœci od stanu powodów. W zwi ¹zku z powy¿szym – skoro treœæ umowy jest jasna, a zdaniem powodów – pozwana nie wykonuje obowi ¹zków okreœlonych w przedmiotowej umowie, to w ³aœciw ¹ drog ¹ do dochodzenia roszczeñ przez powodów jest powództwo o œwiadczenie, a nie o ustalenie. Jak wynika z przytoczonego powy¿ej orzecznictwa mo¿liwoœæ wytoczenia powództwa o œwiadczenie przes ¹dza o braku interesu prawnego w ¿ ¹daniu ustalenia stosunku prawnego lub prawa. W przedmiotowym przypadku nie zachodz ¹ ¿adne szczególne, wyj ¹tkowe okolicznoœci, które uniemo¿liwia ³yby dochodzenie roszczeñ o œwiadczenie, o jakich mowa w orzecznictwie. Nadto, roszczenie o œwiadczenie zapewnia ³oby powodom dostateczn ¹ ochronê ich interesów, albowiem wyrok uwzglêdniaj ¹cy takie powództwo stanowi ³by dla nich tytu ³ egzekucyjny. J.œnie, interesu prawnego powodów nie uzasadnia odmowa udzielenia im ochrony prawnej w poprzednim postêpowaniu tocz ¹cym siê przed S. O. w G. pod sygnatur ¹ akt I C 69/17, w którym dochodzili roszczeñ z tytu ³u odszkodowania za niewykonanie umowy, a tak¿e zas ¹dzenia do¿ywotniej renty. Jak bowiem wynika z uzasadnieñ wyroków wydanych w obu instancjach powodowie wywodzili swoje roszczenia z umowy do¿ywocia, przy czym s ¹dy obu instancji nie podzieli ³y argumentacji strony powodowej, wskazuj ¹c na brak essentialia negotii takiej umowy, a tak¿e nieodp ³atny charakter przeniesienia w ³asnoœci nieruchomoœci. Z powy¿szych wzglêdów nale¿a ³o zatem uznaæ, ¿e powodowie nie posiadaj ¹ interesu prawnego, stanowi ¹cego przes ³ank ¹ materialnoprawn ¹ powództwa o ustalenie.

Jedynie na marginesie nale¿y zastrzec, ¿e z zeznañ stron wynika, ¿e aktualnie ich wzajemne stosunku uleg ³y unormowaniu, a pozwana sprawuje nad powodami opiekê, wykonuj ¹c zakupy, sprz ¹taj ¹c mieszkanie, czy te¿ przygotowuj ¹c posi ³ki. W ka¿dym b ¹dŸ razie w oparciu o zeznania stron mo¿na stwierdziæ, ¿e pozwana nie uchyla siê od realizacji obowi ¹zków zastrze¿onych w § 9 aktu notarialnego z dnia 10 stycznia 2014 roku, co rodzi pytanie o zasadnoœæ roszczenia o œwiadczenie w aktualnym stanie rzeczy.

Ponadto, nale¿y wskazaæ, ¿e w niniejszym postêpowaniu powodowie domagali siê uzupe ³nienia treœci umowy zawartej w dniu 10 stycznia 2014r. o kolejne szczegó ³owo okreœlone obowi ¹zki niewynikaj ¹ce z treœci umowy. W orzecznictwie wskazuje siê, ¿e co do zasady nie mo¿na ¿ ¹daæ ustalenia istnienia albo nieistnienia stanu faktycznego lub faktu (por. orzeczenie SN z 22 maja 1953 r., I C 26/53, PiP 1953, Nr 12, s. 905; wyrok SN z 4 listopada 1971 r., I PR 344/71, OSNCP 1972, Nr 5, poz. 89), przy czym dopuszczalne jest ustalenie faktu maj ¹cego charakter prawotwórczy, je¿eli w istocie zmierza do ustalenia prawa lub stosunku prawnego. Zamieszczenie w umowie postanowienia okreœlonej treœci jest zdarzeniem faktycznym. Jednak¿e poszczególne postanowienia umowy (...) jej treœæ, a zatem kszta ³tuj ¹ treœæ stosunku prawnego zawi ¹zanego zawarciem umowy pomiêdzy stronami. Tak jak dopuszczalne jest ustalenie, czy strony pozostaj ¹ w stosunku prawnym wykreowanym przez umowê, tak dopuszczalne jest ustalenie treœci tego stosunku i to co do wszystkich jego elementów, niektórych z nich lub tylko jednego (por. wyrok S ¹du N.¿szego z dnia 25 czerwca 1998 r., III CKN 563/97, L.). W ocenie (...) w niniejszym przypadku nie mamy jednak do czynienia z przypadkiem, o jakim mowa w ostatnim z przywo ³anych orzeczeñ. Z.¿yæ bowiem nale¿y, i¿ powództwo o ustalenie nie mo¿e zmierzaæ do uzupe ³nienia umowy o kolejne, dodatkowe elementy, które w ogóle nie by ³y objête konsensem stron. Z zeznañ stron wynika, ¿e poza obowi ¹zkiem opieki i pielêgnacji w chorobie nie mia ³y one woli objêcia zakresem innych œwiadczeñ.

W zwi ¹zku z powy¿szym, na podstawie art. 189 kpc a contrario, powództwo podlega ³o oddaleniu.

O kosztach procesu (...) na podstawie art. 98 kpc i zgodnie z zasad ¹ odpowiedzialnoœci za wynik sprawy zas ¹dzi ³ od przegrywaj ¹cych niniejszy spór powodów solidarnie na rzecz pozwanej (...), na co sk ³ada siê op ³ata za czynnoœci fachowego pe ³nomocnika bêd ¹cego adwokatem w stawce minimalnej, stosownie do § 2 pkt 4 (...) Ministra S.œci z dnia 22 paŸdziernika 2015r. w sprawie op ³at za czynnoœci adwokackie, a tak¿e op ³ata skarbowa od pe ³nomocnictwa (17 z ³). P.œliæ nale¿y, i¿ Zwolnienie od kosztów s ¹dowych i ustanowienie dla strony adwokata lub radcy prawnego nie zwalnia samo przez siê strony od obowi ¹zku zwrotu kosztów przeciwnikowi. Sama trudna sytuacja materialna strony nie jest wystarczaj ¹c ¹ przes ³ank ¹ do zastosowania przewidzianego w art. 102 kpc odstêpstwa od zasady odpowiedzialnoœci za wynik procesu (por. wyrok SA w Krakowie z 14 stycznia 2021 r., I ACa 333/20, L.).

Ponadto, na mocy art. 223 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o radcach prawnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 75) i § 8 pkt 5 i § 4 ust. 2 i 3 (...) Ministra S.œci w sprawie ponoszenia przez Skarb P. kosztów nieop ³aconej pomocy prawnej udzielonej przez radcê prawnego z urzêdu z dnia 3 paŸdziernika 2016r., (...) ze Skarbu P. – (...) Rejonowego w G. na rzecz radcy prawnego S. S. (2) kwotê 2.952 z ³ z tytu ³u zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzêdu, na co sk ³ada siê op ³ata w stawce minimalnej w kwocie 2.400 z ³, powiêkszona o podatek VAT w aktualnie obowi ¹zuj ¹cej stawce 23 %.