Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 marca 2025 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Żelewska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 21 marca 2025 roku w G.

sprawy z powództwa (...) 1 Niestandaryzowanego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Wierzytelności z siedzibą w W.

przeciwko P. K.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  kosztami postępowania obciąża powoda, uznając je za uiszczone;

III.  nakazuje ściągnąć od powoda (...) 1 Niestandaryzowanego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Wierzytelności z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 31 zł (trzydzieści jeden złotych) tytułem wydatków wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa;

Sygnatura akt I C 503/23

Uzasadnienie wyroku zaocznego z dnia 21 marca 2025 roku

Powód (...) 1 Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny z siedzibą w W. wniósł pozew przeciwko P. K. domagając się zasądzenia od pozwanej kwoty 89.011,35 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia następnego po dniu wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że dochodzona wierzytelność powstała w wyniku zawarcia przez pozwaną (...) Bank (...) S.A. w W. w dniu 10 lipca 2019 roku umowy o kredyt gotówkowy. Pozwana nie zaspokoiła wszystkich należności wynikających z tego stosunku prawnego. Dążąc do polubownego załatwienia sprawy i czyniąc zadość normie wynikającej z art. 75c Prawa bankowego wierzyciel pierwotny skierował ostateczne wezwanie do zapłaty. Z uwagi na bezskuteczność tego wezwania, wierzyciel pierwotny pisemnie wypowiedział umowę, wzywając pozwaną do zapłaty należności głównej wraz z odsetkami. W dniu 12 sierpnia 2021 roku pierwotny wierzyciel dokonał przelewu wierzytelności wynikającej z ww. umowy kredytowej na rzecz powoda. Na dochodzoną kwotę składają się: kwota 63.351,93 zł tytułem wykorzystanego, a niespłaconego kapitału, kwota 2.861,08 zł tytułem niespłaconych odsetek kapitałowych, kwota 10.489,84 zł tytułem naliczonych odsetek ustawowych za opóźnienie od niespłaconego kapitału od dnia następującego po dniu wymagalności do dnia cesji oraz kwota 12.308,50 zł tytułem naliczonych przez cesjonariusza odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty kapitału od dnia następującego po dniu cesji do dnia wniesienia pozwu.

(pozew, k. 3-7)

Mimo doręczenia pozwu, pozwana nie złożyła odpowiedzi na pozew.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 10 lipca 2019 roku pozwana P. K. (wówczas nosząca nazwisko G.) zawarła z (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. umowę o kredyt gotówkowy nr (...), na podstawie której bank udzielił pozwanej kredytu w kwocie 63.351,93 zł do dnia 19 lipca 2025 roku z przeznaczeniem na finansowanie bieżących potrzeb konsumpcyjnych lub na inny dowolny zadeklarowany cel, w tym na spłatę posiadanych zobowiązań kredytowych, finansowanie prowizji z tytułu udzielenia kredytu oraz składki z tytułu ubezpieczenia „Spokojny Kredyt – życie” i składki z tytułu ubezpieczenia „Spokojny Kredyt – praca” (§ 1 ust. 1). Kwota kredytu miała zostać niezwłocznie udostępniona kredytobiorcy przez bank zgodnie z warunkami umowy, w następujący sposób: kwota 50.125,88 przelewem na wskazany rachunek bankowy, kwota 3.801,12 zł stanowiąca prowizję w formie przelewu na rachunek banku, a kwoty 6.358,30 zł i 3.066,63 zł stanowiące składki z tytułu ubezpieczeń w formie przelewu na rachunek banku jako agenta ubezpieczeniowego (§ 2).

Od udzielonego kredytu bank pobierał odsetki według zmiennej stopy procentowej, ustalone jako suma wartości stopy referencyjnej NBP i marży banku w wysokości 8,29 p.p. (punkt procentowy) w stosunku rocznym. Na dzień zawarcia umowy oprocentowanie kredytu wynosiło 9,79 % w stosunku rocznym. Zmiana stopy referencyjnej NBP skutkowała zmianą wysokości oprocentowania kredytu (§ 3 ust. 1).

Całkowita kwota do zapłaty wynosiła 84.571,63 zł i składały się na nią: całkowita kwota kredytu wynosząca 50.125,88 zł oraz całkowity koszt kredytu w kwocie 34.445,75 zł (§ 4 ust. 2). Rzeczywista roczna stopa oprocentowania na dzień zawarcia umowy wynosiła 20,62 % (§ 4 ust. 3).

Kredyt i odsetki miały zostać spłacone w 72 miesięcznych ratach równych (§ 6 ust. 1). Zgodnie z harmonogramem spłaty wysokość raty miesięcznej wyniosła 1.174,92 zł.

Oprocentowanie należności przeterminowanych równe było stopie odsetek maksymalnych za opóźnienie wskazanych w art. 481 § 2 ¹ k.c. Na dzień zawarcia umowy wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie była równa dwukrotności sumy wysokości stopy referencyjnej NBP i 5,5 p.p., co stanowiło 14 % w stosunku rocznym (§ 9 ust. 2).

Bank mógł wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia i zażądać spłaty całej należności banku z tytułu umowy m.in. w razie naruszenia warunków umowy (§ 10 ust. 1).

Kredyt został wypłacony w dniu 10 lipca 2019 roku.

(dowód: umowa o kredyt gotówkowy nr (...), k. 13-18, harmonogram spłaty, k. 177-178, historia rachunku, k. 179)

W dniu 18 października 2019 roku (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wystawił ostateczne wezwanie do zapłaty. Zgodnie z treścią tego pisma w związku z brakiem terminowej obsługi wierzytelności, bank wezwał pozwaną do natychmiastowego uregulowania całego zadłużenia przeterminowanego wynoszącego 3537,12 zł. Do tego wezwania dołączono broszurę informacyjną, w której wskazano możliwe sposoby restrukturyzacji czy zmiany warunków umowy kredytowej.

(dowód: wezwanie do zapłaty, k. 22-24)

W dniu 13 grudnia 2019 roku (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. skierował do pozwanej oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytowej, wskazując, że mimo wezwania do zapłaty wymagalne wierzytelności banku nie zostały uregulowane w wyznaczonym terminie. Jednocześnie, bank wezwał pozwaną do spłaty całej wierzytelności banku w ciągu 30 dni od otrzymania wypowiedzenia. Zgodnie z treścią tego pisma według stanu na dzień 13 grudnia 2019 roku zadłużenie pozwanej miało wynosić 60.897,89 zł, w tym nieprzeterminowany kapitał – 60.897,89 zł, nieprzeterminowane odsetki – 447,15 zł, przeterminowany kapitał – 2.454,04 zł, przeterminowane odsetki – 1.092,46 zł, odsetki karne -37.57 zł. Wypowiedzenie zostało doręczone w dniu 23 grudnia 2019 roku dorosłemu domownikowi pozwanej.

(dowód: wypowiedzenie umowy z dnia 13 grudnia 2019r., k. 19 wraz z zpo, k. 20-21)

Następnie, na mocy umowy przelewu wierzytelności z dnia 12 sierpnia 2021 roku (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. zbył wierzytelność wobec pozwanej wynikającą z umowy o kredyt gotówkowy nr (...) na rzecz powoda (...) 1 Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego z siedzibą w W..

(dowód: umowa przelewu wierzytelności z dnia 12 sierpnia 2021r. wraz z załącznikiem, k. 30-89)

Sąd zważył, co następuje:

Z uwagi na fakt, iż pozwany w wyznaczonym terminie nie złożył odpowiedzi na pozew, wydany w niniejszej sprawie wyrok ma charakter zaoczny. Zgodnie bowiem z treścią art. 339 § 1 k.p.c. Sąd może wydać wyrok zaoczny na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany w wyznaczonym terminie nie złożył odpowiedzi na pozew. Stosownie do § 2 powołanego przepisu w powyższym przypadku, przyjmuje się za prawdziwe twierdzenia powoda o faktach zawarte w pozwie lub pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed posiedzeniem, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Jak wskazuje się w doktrynie z brzmienia wyżej przytoczonego przepisu wynika, że chodzi tu o kwalifikowaną postać wątpliwości, a mianowicie muszą być one uzasadnione. Te uzasadnione wątpliwości mogą powstać, np. gdy podane w pozwie okoliczności stają w sprzeczności z faktami powszechnie znanymi (art. 228 § 1 k.p.c.) lub faktami znanymi sądowi urzędowo (art. 228 § 2 k.p.c.). Nadto, uzasadnione wątpliwości mogą też powstać w wypadku, kiedy twierdzenia powoda zawarte w pozwie odnośnie do stanu faktycznego sprawy są ze sobą sprzeczne, nie zawierają pełnego stanu faktycznego pozwalającego na rozstrzygnięcie sprawy (zob. K. Flaga-Gieruszyńska, A. Zieliński, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Wyd. 11, Warszawa 2022). Niezależnie od wynikającego z art. 339 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego domniemania prawdziwości twierdzeń powoda z rzeczywistym stanem rzeczy, sąd ma każdorazowo obowiązek krytycznego ustosunkowania się do twierdzeń powoda z punktu widzenia ich ewentualnej zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy (zob. wyrok SN z dnia 20 października 1998 roku, I CKU 85/98, L.). Jak wskazuje się w orzecznictwie przewidziane w art. 339 § 2 kpc domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda dotyczy wyłącznie strony faktycznej wyroku i nie obowiązuje w zakresie prawa materialnego. Domniemanie to zastępuje jedynie postępowanie dowodowe i to tylko wówczas, gdy twierdzenia powoda nie budzą uzasadnionych wątpliwości (zob. uzasadnienie wyroku SN z 18 lutego 1972 r., III CRN 539/71, OSNCP 1972, Nr 7–8, poz. 150). Wobec więc tego, że działanie art. 339 § 2 kpc nie rozciąga się na dziedzinę prawa materialnego, obowiązkiem sądu rozpoznającego sprawę w warunkach zaoczności jest rozważenie, czy w świetle przepisów prawa materialnego twierdzenie strony powodowej uzasadniają uwzględnienie żądania (zob. wyrok SN z 31 marca 1999 r., I CKU 176/97, L.). W niniejszym przypadku – w świetle dołączonych do pozwu dokumentów – wątpliwości Sądu wzbudziła przede wszystkim prawdziwość twierdzeń powoda odnośnie prawidłowego przeprowadzenia procedury związanej z wypowiedzeniem umowy kredytowej, o czym mowa szczegółowo poniżej.

Oceniając bowiem zgromadzony w sprawie materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania autentyczności przedstawionych dokumentów w postaci: umowy kredytowej, wezwania do zapłaty, wypowiedzenia umowy etc. Mimo że przedmiotowe dowody zostały złożone w formie kopii niepoświadczonych notarialnie ani nieuwierzytelnionych przez fachowego pełnomocnika, Sąd nie miał wątpliwości, że ww. kopie są wiernym odwzorowaniem oryginałów dokumentów, nie noszą żadnych znamion ingerencji w ich treść i również na tych dowodach oparł swoje ustalenia faktyczne w sprawie.

Podstawę prawną powództwa stanowiły przepisy art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst jednolity Dz.U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.) w zw. z art. 509 k.c. Zgodnie z treścią art. 69 Prawa bankowego przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Z kolei, wedle art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania, zaś w myśl § 2 tego przepisu wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

W ocenie Sądu powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie strona powodowa swoje roszczenie wywodziła z umowy kredytu gotówkowego zawartej pomiędzy pozwaną a poprzednikiem prawnym powoda (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W., która miała zostać wypowiedziana przez bank, w następstwie czego miała nastąpić natychmiastowa wymagalność całego kapitału kredytu. Wobec tak określonej podstawy faktycznej roszczenia, konieczna była ocena prawidłowości wypowiedzenia pod kątem obowiązujących przepisów prawa. Zgodnie z art. 75c ust. 1 Prawa bankowego jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W myśl ust. 2 powołanego artykułu w wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Z kolei wedle ust. 3 tegoż przepisu, bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy. Restrukturyzacja, o której mowa w ust. 1, dokonywana jest na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę (ust. 4). W myśl ust. 5 bank, w przypadku odrzucenia wniosku kredytobiorcy o restrukturyzację zadłużenia, przekazuje kredytobiorcy, bez zbędnej zwłoki, szczegółowe wyjaśnienia, w formie pisemnej, dotyczące przyczyny odrzucenia wniosku o restrukturyzację. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 czerwca 2021 roku w sprawie IV CSKP 92/21 (OSNC 2022/1/9) w odniesieniu do opisanej procedury, kategoryczne brzmienie tego przepisu nie pozostawia wątpliwości co do tego, że nakłada on na banki obowiązki polegające na wezwaniu kredytobiorcy, gdy ten opóźnia się ze spłatą zobowiązania, do zapłaty i wyznaczeniu mu terminu nie krótszego niż 14 dni roboczych wraz z pouczeniem o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych wniosku o restrukturyzację zadłużenia. W związku z tym wypowiedzenie przez bank umowy kredytowej bez zachowania wymogów jest nieważne w świetle art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 75c Prawa bankowego (zob. wyrok SA w Krakowie z dnia 8 listopada 2019r., I ACa 1213/18, L.), bądź też według innego poglądu skutkuje nieskutecznością oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytowej (zob. wyrok SA w Krakowie z dnia 7 września 2021r., I ACa 1305/18, L.).

Jak wynika z przedłożonych kopii dokumentów, przed wypowiedzeniem umowy kredytowej poprzednik prawny powoda miał skierować do pozwanej w dniu 18 października 2019 roku ostateczne wezwanie do zapłaty. Z treści tego pisma wynika, że w związku z brakiem terminowej obsługi wierzytelności, bank wezwał pozwaną do natychmiastowego uregulowania całego zadłużenia przeterminowanego wynoszącego 3.537,12 zł. Do tego wezwania dołączono broszurę informacyjną, w której wskazano możliwe sposoby restrukturyzacji czy zmiany warunków umowy kredytowej. Jak wskazuje się w doktrynie z uwagi na funkcję ochroną regulacji art. 75c Prawa banmkowego, należy uznać, że ma ona charakter semidyspozytywny czy patrząc z drugiej strony – semiimperatywny. Strony umowy kredytu mogą uzgodnić obowiązki banku dalej idące lub bardziej rygorystyczne. Zabronione jest natomiast pogarszanie sytuacji prawnej kredytobiorców np. poprzez skrócenie dodatkowego terminu na spłatę (art. 75c ust. 1 PrBank), skrócenie terminu na złożenie wniosku o restrukturyzację (art. 75c ust. 2 PrBank) lub obwarowanie uprawnienia do złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia dodatkowymi warunkami. Wezwanie do spłaty (art. 75c ust. 1 PrBank) powinno określać zadłużenie, które należy uregulować, oraz stosunek kredytowy, z którego ono wynika, termin na spłatę (nie krótszy niż 14 dni roboczych od daty otrzymania wezwania) oraz pouczenie o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację (w terminie 14 dni roboczych). Inne elementy są dopuszczalne, lecz nie są niezbędne (zob. Prawo bankowe. Komentarz [w:] P. Machnikowski (red.), Zobowiązania. Tom V. Przepisy pozakodeksowe. Komentarz. Wyd. 1, Warszawa 2025). W niniejszym przypadku bank w sposób sprzeczny z cytowanymi powyżej przepisami skrócił termin do spłaty zadłużenia, domagając się spłaty natychmiastowej, a nie spłaty w ustawowo określonym terminie 14 dni od doręczenia wezwania. Zważywszy na powyższe, należało uznać, że bank nie dochował procedury określonej w art. 75c Prawa bankowego, co przesądza o tym, że wypowiedzenie umowy kredytowej nie było skuteczne.

Na marginesie należy zauważyć, że powód nie przedłożył ani dowodu doręczenia ww. wezwania, ani nawet dowodu jego nadania. Zważyć należy, iż zgodnie z treścią art. 61 § 1 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Jak wskazuje się w judykaturze możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia przez adresata nie może być utożsamiana z rzeczywistym zapoznaniem się przez niego z tym oświadczeniem. Skuteczne złożenie oświadczenia woli następuje także w sytuacji, w której co prawda adresat oświadczenia woli nie zna jego treści, ale miał realną możliwość zapoznania się z nią, albowiem doszła do niego w taki sposób, że mógł się z nią zapoznać. Wystarczające jest, aby oświadczenie woli doszło do adresat w sposób stwarzający mu realną możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia. Nie wymaga się badania, czy adresat rzeczywiście zapoznał się z oświadczeniem woli, lecz weryfikuje się, czy istniała taka możliwość. Złożenie oświadczenia woli ma miejsce także wtedy, gdy adresat, mając możliwość zapoznania się z jego treścią, z własnej woli nie podejmuje przesyłki pocztowej zawierającej to oświadczenie (zob. wyrok SA w Białymstoku z 31 stycznia 2019 r., I ACa 673/18, L.). Podkreślić należy, że określenie, czy dokument zawierający oświadczenie woli został doręczony w sposób umożliwiający adresatowi zapoznanie się z treścią oświadczenia, dokonywane powinno być na podstawie okoliczności obiektywnych, a nie subiektywnego przekonania osoby składającej oświadczenie woli. Przykładowo przekonanie, że adresat przebywa pod określonym adresem, nie jest wystarczające dla uznania, że oświadczenie wysłane na ten adres będzie skuteczne, jeśli adresat nie przebywał pod tym adresem. Doręczenie na określony adres należy uznać za skuteczne, jeśli podmiot prawa cywilnego wskaże ten adres jako adres do doręczeń (zob. K. Osajda (red. serii), W. Borysiak (red. tomu), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 32, Warszawa 2024). W niniejszym wypadku nie wiadomo, czy wezwanie do zapłaty w ogóle zostało wysłane i czy pozwana miała możliwość zapoznania się z jego treścią.

Jednocześnie Sąd uznał, że doręczenie pozwanej odpisu pozwu w niniejszej sprawie nie mogło być równoważne oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy kredytu. Sąd podziela bowiem pogląd, w myśl którego charakter prawny wypowiedzenia umowy kredytu, jego skutki oraz termin wypowiedzenia umowy sprzeciwiają się uznaniu pozwu za pismo, które może zastąpić wypowiedzenie umowy (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 17 stycznia 2020 r., I ACa 205/19, LEX nr 2924769).

Nieskuteczność wypowiedzenia oznacza brak postawienia całości zadłużenia w stan natychmiastowej wymagalności. Roszczenie powoda dotyczyło całkowitego zadłużenia w związku z wypowiedzeniem umowy, natomiast nie odnosiło się do żądania zapłaty wymagalnych rat kredytu. Tym samym przy tak sformułowanym żądaniu pozwu, żądanie zapłaty kwot rat nie mogło być objęte zarówno żądaniem, a w konsekwencji rozstrzygnięciem (zob. mutatis mutandis wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 9 kwietnia 2021r., I ACa 1076/19, L.). Zatem, w niniejszym przypadku Sąd nie mógł zasądzić od pozwanej poszczególnych należności (rat miesięcznych), które stały się już wymagalne, skoro powód nie sformułował żądania co do częściowego uwzględnienia powództwa w tym zakresie, a Sąd był związany żądaniem oraz podstawą faktyczną żądania (art. 321 § 1 k.p.c.).

W związku z powyższym, na podstawie art. 69 ust. 1 Prawa bankowego a contrario powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy obciążył nimi powoda jako stronę przegrywającą niniejszy spór.

Na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 5 ust. 3, art. 8 ust.1 i art. 83 i 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał ściągnąć od powoda na rzecz Sądu Rejonowego – Skarbu Państwa w G. kwotę 31 zł tytułem zwrotu wydatków tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa stanowiących niezaliczkowane wydatki kuratora, które zostały ustalone odrębnym postanowieniem z dnia 21 marca 2025 roku.