Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 września 2022r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Żelewska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 2 września 2022r. w G.

sprawy z powództwa K. G. (1)

przeciwko Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G.

o ustalenie i zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powoda K. G. (1) na rzecz pozwanej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. kwotę 1.817 zł (jeden tysiąc osiemset siedemnaście złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty - tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 472/21

UZASADNIENIE

(wyroku z dnia 2 września 2022 roku)

Powód K. G. (1) domagał się od Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. w G. o:

a)  zapłatę kwoty 8.317,76 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

b)  ustalenie, że art. 3 i 7 umowy pożyczki nr (...) oraz § 42 Regulaminu stanowiącego załącznik do tej umowy stanowią klauzule abuzywne i nie wiążą powoda,

c)  zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Ewentualnie w razie uznania, że roszczenie głównej jest nieuzasadnione w miejsce pierwszego żądania domagał się zapłaty kwoty 2.670,57 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21 maja 2018 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu wskazał, że dnia 23 maja 2002 roku zawarł z pozwaną ww. umowę pożyczki. Zakładała m.in. że w od zadłużenia przeterminowanego pobierane są odsetki według zmiennej stopy procentowej ustalonej przez Zarząd (...), wynoszącej na dzień zawarcia umowy 40 % w skali roku.

Dnia 19 listopada 2003 roku Sąd Rejonowy w Nowym Dworze Mazowieckim wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie o sygn. akt V Nc 1252/03, w którym nakazano, aby pozwani K. G. (1) oraz D. W. zapłacili pozwanej solidarnie kwotę 2.920,12 zł z umownymi odsetkami w wysokości 40 % w stosunku rocznym od kwoty 2.345,70 zł od dnia 12 listopada 2003 roku do dnia zapłaty, z ustawowymi odsetkami od kwoty 574,42 zł od dnia 12 listopada 2020 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 673,50 zł tytułem kosztów procesu. Po uzyskaniu klauzuli wykonalności pozwana skierowała sprawę do egzekucji. W jej toku na poczet spłaty długu wyegzekwowano środki w wysokości 12.486,32 zł, co skutkowało całkowitą spłatą zobowiązania i zakończeniem postępowania egzekucyjnego. Wskazane wpłaty pokryły koszty w wysokości 1.039,32 zł, odsetki naliczone w wysokości 40 % od kwoty 2.345,70 zł w wysokości 7.814,80 zł, odsetki ustawowe naliczone od kwoty 574,42 zł w wysokości 502,96 zł oraz należność główną w wysokości 2.920,12 zł.

Powód uiścił całą pobraną od poręczyciela przez komornika kwotę i ten nie rości sobie do roszczenia żadnych praw.

Powód nie był świadomy, że pozwana nie powinna egzekwować odsetek w wysokości wskazanej w umowie. Dlatego pismem z dnia 18 kwietnia 2018 roku wezwał ją do zapłaty kwoty 2.670,57 zł stanowiącej różnicę między kwotą odsetek wyegzekwowanych przez pozwaną, a kwotą która powinna zostać wyegzekwowana z uwzględnieniem wysokości odsetek maksymalnych. Pozwana odmówiła.

Powód zwrócił się do Rzecznika (...) o przeprowadzenie pozasądowego postępowania w sprawie rozwiązania sporu z podmiotem rynku finansowego. Nie przyniosło to zamierzonego skutku.

Roszczenie główne stanowi suma wyegzekwowanych odsetek w wysokości 40 % od kwot wskazanych w nakazie, natomiast wysokość roszczenia ewentualnego została obliczona jako różnica pomiędzy kwotą odsetek wyegzekwowanych przez pozwaną a kwotą która powinna zostać wyegzekwowana z uwzględnieniem odsetek maksymalnych, gdyż do tej granicy powinny być limitowane odsetki.

(pozew – k. 3-7)

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwana podniosła, że powód nie ma interesu prawnego w powództwie o ustalenie.

Pozwana zakwestionowała także roszczenie o zapłatę tak co do zasady jak i wysokości. Z treści pozwu nie wynika, jak kwoty roszczenia głównego oraz ewentualnego zostały wyliczone.

Żądanie powoda pozostaje w ścisłym związku z roszczeniem, co do którego wydano już prawomocne orzeczenie sądowe – nakaz zapłaty w sprawie o sygn. akt V Nc 1252/03. Powód mógł wnieść sprzeciw od nakazu zapłaty. Sąd w niniejszym postępowaniu nie może ingerować w kwestie stanowiące przedmiot ww. postępowania.

(odpowiedź na pozew – k.75-77v.)

Postanowieniem z dnia 28 kwietnia 2022 roku odrzucono pozew w zakresie żądania ustalenia.

(postanowienie – k. 94)

Stan faktyczny:

Dnia 23 maja 2002 roku powód zawarł z pozwaną umowę pożyczki nr (...). Jako poręczyciela wskazano D. W.. W umowie wskazano, że zadłużenie przeterminowane oprocentowane jest według zmiennej stopy procentowej ustalanej przez Zarząd (...), wynoszącej na dzień zawarcia umowy 40 % w skali roku. Integralną część umowy stanowił Regulamin udzielania kredytów i pożyczek.

(dowód: umowa pożyczki – k. 9, Regulamin – k. 9v.)

Dnia 19 listopada 2003 roku Sąd Rejonowy w Nowym Dworze Mazowieckim w sprawie o sygn. akt V Nc 1252/03 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym nakazał K. G. (2) oraz D. W. zapłatę solidarnie kwoty 2.920,12 zł z umownymi odsetkami w wysokości 40 % w stosunku rocznym od kwoty 2.345,70 zł od dnia 12 listopada 2003 roku do dnia zapłaty, z ustawowymi odsetkami od kwoty 574,12 zł od dnia 12 listopada 2003 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 673,50 zł tytułem kosztów procesu. Podstawę faktyczną powództwa stanowiła ww. umowa pożyczki.

(dowód: tytuł wykonawczy – k. 10-10v., pozew – k. 85-87v.)

W toku wszczętego na podstawie wniosku z dnia 24 listopada 2005 roku postępowania egzekucyjnego pod sygn. Km 357/06 Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowy w Nowym Dworze Mazowieckim A. L. wyegzekwował od K. G. (1) kwotę 986,14 zł, z czego wierzycielowi przekazano 771,33 zł, a od D. W. kwotę 13.462,55 zł, z czego wierzycielowi przekazano 11.600,34 zł. Postępowanie zakończyło się postanowieniem z dnia 12 grudnia 2012 roku wyegzekwowaniem należności w całości.

(dowód: zaświadczenie o dokonanych wpłatach – k. 11, informacja (...) z dnia 28.02.2013r. – k. 47-50, wniosek egzekucyjny – k. 89, postanowienie z dnia 12.12.2012r. – k. 91-91v., zaświadczenie z dnia 15.07.2022r. – k. 133)

K. G. (1) zwrócił D. W. kwotę 13.462,55 zł wyegzekwowaną od niego w postępowaniu egzekucyjnym.

(dowód: oświadczenie z dnia 31.12.2012r. – k. 12)

Pismem z dnia 18 kwietnia 2018 roku powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 2.670,57 zł do dnia 30 kwietnia 2018 roku.

(dowód: wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania – k. 13-13v.)

Pismem z dnia 8 maja 2018 roku pozwana odmówiła.

(dowód: pismo – k. 14)

Pozew został wniesiony 1 września 2021r.

(bezsporne)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony.

Oceniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy Sąd uznał, że dowody z dokumentów przedłożonych przez strony są wiarygodne, albowiem żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności tych dokumentów w kopiach poświadczonych za zgodność z oryginałem, a także kopii dokumentów, nie podważając ich mocy dowodowej i zgodności ich treści z oryginałami.

Na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. pominięto dowód z przesłuchana powoda, albowiem fakt, który ma być wykazany tym dowodem (brak negocjowania warunków umowy) nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Natomiast na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 1 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. pominięto wniosek powoda o zwrócenie się do pozwanej o przedłożenie dokumentów zawierających informacje o wpłatach z rozbiciem na odsetki oraz należność główną, albowiem ciężar dowodu w tym przedmiocie spoczywa na stronie powodowej, a skoro dochodzone roszczenie zostało wyegzekwowane w toku postępowania egzekucyjnego, to nie istniały obiektywne przeszkody uniemożliwiające powodowi uzyskanie informacji (o które Sąd zwracał się zarządzeniem z dnia 28 kwietnia 2022 roku) od komornika.

Podstawę prawną powództwa stanowił art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. Jak stanowi ten ostatni kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Przepis ten stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego.

W pierwszej kolejności należało zauważyć, że brak było podstaw do prowadzenia postępowania dowodowego zmierzającego do przesłankowego ustalenia nieważności art. 3, 7 umowy pożyczki nr (...) oraz § 42 Regulaminu stanowiącego załącznik do umowy, albowiem kwestie te zostały objęte prawomocnie zakończonym postępowaniem przed Sądem Rejonowym w Nowym Dworze Mazowieckim w sprawie o sygn. akt V Nc 1252/03. Nie jest dopuszczalne ponowne orzekanie w przedmiocie kwestii, które były już przedmiotem rozstrzygnięcia, a przynajmniej w oparciu o zarzuty przeciwko umowie, które nie zostały podniesione w prawomocnie zakończonym postępowaniu (art. 366 k.p.c.). Zatem powództwo główne podlegało oddaleniu, gdyż powód nie wykazał, aby odpadła podstawa świadczenia (zapłaty odsetek umownych, o których mowa w nakazie zapłaty).

W okolicznościach niniejszej sprawy w toku postępowania egzekucyjnego wyegzekwowano od dłużnika na poczet należności obejmującej prawomocny nakaz zapłaty zaopatrzony w klauzulę wykonalności odsetki umowne w wysokości 40 % w stosunku rocznym. Nie mniej część roszczenia wyegzekwowana została przed dniem wejścia w życia art. 359 § 2 ¹ i art. 359 § 2 ² k.c., a więc limitującego wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej do wysokości wprowadzonych odsetek maksymalnych. W tej sytuacji zgodnie z obowiązującą zasadą rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c. w zw. z art. 232 zdanie pierwsze k.p.c.). Oznacza to, że powód obowiązany był do wykazania zasadności roszczenia tak co do zasady jak i wysokości.

Pomimo faktu, że powód reprezentowany był przez kwalifikowanego pełnomocnika w osobie adwokata, zobowiązany został do złożenia wyliczenia roszczenia ewentualnego z rozbiciem na kwoty uiszczone tytułem odsetek do dnia 19 lutego 2006 roku oraz od dnia 20 lutego 2016 roku, tj. wprowadzenia do kodeksu cywilnego art. 359 § 2 ¹ k.p.c. – w terminie 14 dni pod rygorem uznania, że roszczenie nie zostało wykazane do wysokości. Oczywiście zobowiązanie zawierało błąd co do daty, gdyż ww. przepis wszedł w życie dnia 20 lutego 2006 roku, nie mniej odbiorca zobowiązania nie miał wątpliwości, co do intencji Sądu, gdyż ten wskazał, że data nawiązuje do daty wprowadzenia wspomnianej regulacji. W zakreślonym terminie powód starał się przerzucić ciężar dowodu na pozwanego, co nie mogło być skuteczne i spotkało się z pominięciem wniosku (vide: postanowienie – k. 109). Złożony przy piśmie z dnia 28 lipca 2022 roku był zatem spóźniony, gdyż złożony z naruszeniem art. 205 ³ § 2 k.p.c. Nie mniej z pisma komornika wynikać miało, że przed datą 20 lutego 2016 roku nie egzekwowano należności z tytułu odsetek. Stoi to w sprzeczności ze złożoną przez powoda informacją, z której wynika, że dnia 17 lutego 2006 roku wyegzekwowaną kwotę 114,65 zł. Z kolei art. 1026 § k.p.c. nakazywał komornikowi, aby należności zaliczać w pierwszej kolejności na koszty postępowania, następnie na odsetki, a w końcu na sumę dłużną. Poza tym powód nie przedstawił wyliczenia, z którego wynikałaby wysokość roszczenia ewentualnego. Wyliczenie takie obejmować powinno wskazanie sposobu zaliczenia poszczególnych wpłat, ze wskazaniem na aktualną wysokość odsetek maksymalnych. Wreszcie nie można pominąć, że na podstawie tytułu wykonawczego egzekwowano nie tylko kwestionowane odsetki umowne w wysokości 40 % w stosunku rocznym, ale także niekwestionowane odsetki umowne. Dlatego nawet wskazanie całkowitej kwoty wyegzekwowanych odsetek nie pozwalało na ustalenie wysokości roszczenia. Dlatego roszczenie ewentualnego należało uznać za niewykazane co do wysokości.

Wobec obu roszczeń (głównego i ewentualnego) częściowo zasadny okazał się podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia. Zgodnie z obowiązującym w czasie trwania postępowania egzekucyjnego art. 118 k.c. (Dz.U. 1990 Nr 55, poz. 321 zm.) jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Niewątpliwie roszczenie o zapłatę w oparciu o przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu przedawniają się na zasadach ogólnych, a zatem po upływie 10 lat. Pozew wniesiono dnia 1 września 2021 roku, a zatem niewątpliwie przedawnieniu uległy wszelkie należności zaliczone na odsetki, a pobrane do dnia 31 grudnia 2010 roku. Nie mniej wobec braku przedstawienia wyliczenia przez powoda nie jest możliwe dokładne ustalenie stosunku części przedawnionej do nieprzedawnionej roszczenia.

Mając na uwadze powyższe powództwo w zakresie roszczenia głównego i ewentualnego w punkcie I. wyroku podlegało oddaleniu na podstawie art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. a contrario, a także na podstawie art. 118 k.c.

O kosztach procesu orzeczono w punkcie II. wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804ze zm.), obciążając powoda przegrywającego proces w całości poniesionymi przez pozwaną kosztami procesu, na co składały się: opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17,00 zł) oraz wynagrodzenie kwalifikowanego pełnomocnika pozwanej w stawce minimalnej (1.800,00 zł).