Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 listopada 2022 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Nowicka - Midziak

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 7 listopada 2022 r. w G.

sprawy z powództwa M. N.

przeciwko W. G.

z udziałem Gminy M. G.

o eksmisję

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 120 zł. (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanej przez pełnomocnika z urzędu radcę prawnego J. O. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

Powód M. N. wniósł pozew przeciwko W. G. o nakazanie jej wraz ze wszystkimi osobami prawa jej reprezentującymi opróżnienia i opuszczenia lokalu mieszkalnego nr (...) położonego na nieruchomości przy ul. (...) w G., dla której prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...), ustalenie, że pozwanej przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego oraz zasądzenie od pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podał, że jest właścicielem wyżej wskazanego lokalu. Pismem z dnia 6 kwietnia 2021 roku wypowiedział pozwanej dorozumianą umowę użyczenia z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia. Pozwana była związana z ojcem powoda i z tego powodu w tym mieszkaniu zamieszkiwała. W związku ze zmianą sytuacji rodzinnej oraz ekonomicznej powoda, wypowiedzenie umowy było konieczne celem rozporządzenia lokalem mieszkalnym w inny sposób niż obecnie. Mieszkanie wymaga przeprowadzenia generalnego remontu. Pozwana nie wykazywała chęci uiszczania należnego wynagrodzenia z tytułu zajmowania lokalu i powód nie mógł dłużej pozostać obojętny wobec takiego stanu rzeczy. Stan taki utrzymuje się bowiem od połowy 2018 roku i brak jest perspektyw na zmianę funkcjonowania.

Pismem z dnia 6 kwietnia 2021 roku powód wezwał pozwaną, po okresie wypowiedzenia, do opuszczenia i opróżnienia lokalu, czego pozwana do tej pory nie uczyniła. S. wypowiedzenia przesłany został również na adres mailowy pozwanej.

Podstawę prawną eksmisji stanowi art. 222§1 kc. Charakter stosunku prawnego między stronami jest najbardziej zbliżony do umowy użyczenia. Stosunek ten został przez powoda wypowiedziany , a pozwana utraciła tytuł prawny do dalszego zajmowania lokalu. Powód z ostrożności procesowej wskazał, że wobec woli zamieszkania w lokalu powoda wraz z rodziną, również na podstawie art. 716 k.c., użyczający może żądać zwrotu rzeczy, jeżeli rzecz stanie się potrzebna użyczającemu z powodów nieprzewidzianych w chwili zawarcia umowy.

(pozew – k. 3-6)

Pozwana w odpowiedzi na pozew domagała się oddalenia powództwa i zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, a także przyznanie prawa do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu w razie orzeczenia eksmisji.

Podała, że w testamencie z dnia 3 lipca 2008 roku ojciec powoda – S. N. pozostawił pozwanej możliwość zamieszkiwania w lokalu objętym sporem.

Powód nie udowodnił, aby skutecznie wypowiedział umowę użyczenia, gdyż nie dołączył potwierdzenia, że powołane pisma zostały jej doręczone.

Gołosłowne są oświadczenia powoda, że doszło u niego do takich zmian rodzinnych i ekonomicznych, że konieczne było złożenie pozwu o eksmisję. Pozwana, pomimo ciężkiej sytuacji materialnej, zawsze dbała o mieszkanie i ponosiła na nie nakłady oraz opłacała rachunki.

Pozwana podała, że nie ma prawa do innego lokalu, a jej sytuacja majątkowa jest bardzo ciężka. Jest samotną osobą w podeszłym wieku i utrzymuje się jedynie z emerytury w kwocie 913 zł. Do tego posiada liczne długi na kwotę prawie 60.000 zł i w tym przedmiocie prowadzone są wobec niej postępowania egzekucyjne. Nie jest w stanie wynająć mieszkania ze względu na trudną sytuację materialną i zdrowotną.

Pozwana powołała się również na sprzeczność żądania pozwu z zasadami współżycia społecznego. Nie jest etyczne ani uczciwe zachowanie powoda, który znając ciężką sytuację materialno-rodzinną pozwanej i ostatnią wolę jej partnera S. N. próbuje ją wyeksmitować, mimo tego, że sam ma prawo do innego lokalu oraz znajduje się w zupełnie innej sytuacji majątkowej.

(odpowiedź na pozew – k. 38-39)

Interwencję uboczną po stronie powodowej zgłosiła Gmina M. G., wnosząc o uwzględnienie powództwa, w przypadku ustalenia, że pozwana nie legitymuje się tytułem prawnym do zajmowania spornego lokalu, a także ustalenie, że pozwanej nie przysługuje prawo do najmu socjalnego lokalu, a także zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Gmina wskazała, że nie są znane jej okoliczności, które uzasadniałyby ustalenie, że pozwanej przysługuje prawo do lokalu socjalnego. Jest to jednak bez znaczenia w związku z treścią art. 14 ust. 7 ustawy o ochronie praw lokatorów (...), wyłączającego stosowanie ustawy w wypadku utraty tytułu prawnego do lokalu nie wchodzącego w skład publicznego zasobu mieszkaniowego.

(interwencja – k. 54-54v.)

Stan faktyczny:

Od 1998 roku pozwana W. G. przez pierwszy rok w weekendy, a później na stałe, zamieszkiwała z partnerem S. N. w lokalu stanowiącym jego własność, położonym w G. przy ul. (...).

(dowód: zeznania pozwanej – k. 168-169, płyta – k. 171)

Dnia 13 grudnia 2006 roku S. N. sporządził testament, w którym do całości spadku powołał pozwaną W. G..

(dowód: testament z dnia 13.12.2006r. – k. 141, protokół z dnia 01.10.2008r. w sprawie VII Ns 1770/18 – k. 142-143)

Dnia 3 lipca 2008 roku S. N. – po namowie pozwanej – sporządził testament, w którym do całości spadku powołał swojego syna – powoda M. N.. Testator wskazał, że jego wolą jest, aby po jego śmierci jego konkubina – pozwana W. G. miała prawo do zamieszkiwania w lokalu położonym w G. przy ul. (...) bez prawa do zamieszkiwania osób trzecich.

(dowód: testament z dnia 03.07.2008r. – k. 43, protokół z dnia 01.10.2008r. w sprawie VII Ns 1770/18 – k. 142-143, zeznania pozwanej – k. 168-169, płyta – k. 171)

Postanowieniem z dnia 3 października 2008 roku w sprawie o sygn. akt VII Ns 1770/08 Sądu Rejonowego w Gdyni stwierdzono, że spadek po S. N. zmarłym dnia 22 lipca 2008 roku na podstawie testamentu własnoręcznego z dnia 3 lipca 2008 roku nabył w całości syn M. N.. Postanowienie uprawomocniło się dnia 25 października 2008 roku.

(dowód: postanowienie z dnia 03.10.2008r. – k. 101, k. 134)

Od śmierci S. N. do chwili obecnej pozwana zajmuje sporny lokal. Przez 3 miesiące pozwana miała problemy z regulowaniem bieżących opłat czynszowo-eksploatacyjnych, ale zostały one uregulowane i aktualnie pozwana na bieżąco ponosi te opłaty. Po śmierci S. N. pozwana otrzymała od ubezpieczyciela kwotę 179.000 zł, którą przeznaczyła na rozwój prowadzonej wówczas firmy – sklepu.

(dowód: zeznania powoda – k. 166-168, płyta – k. 171, zeznania pozwanej – k. 168-169, płyta – k. 171)

Na podstawie wyżej opisanego testamentu powód nabył do majątku osobistego prawo własności lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...) o powierzchni 52,22 m2, składającego się z dwóch pokoi, łazienki z WC oraz przedpokoju.

(dowód: wydruk z (...) k. 10-13)

Pismem z dnia 6 kwietnia 2021 roku powód złożył pozwanej oświadczenie o wypowiedzeniu dorozumianej umowy użyczenia wyżej wskazanego lokalu z zachowaniem 3 -miesięcznego okresu wypowiedzenia. Wypowiedzenie motywował brakiem uiszczania przez pozwaną wynagrodzenia z tytułu zajmowania lokalu. Dodał, że zmieniła się jego sytuacja rodzinna i ekonomiczna, i konieczne jest rozporządzenie lokalem mieszkalnym w inny sposób niż obecnie, a mieszkanie wymaga generalnego remontu. Pismo przesłane pocztą nie zostało przez pozwaną pod jej adresem zamieszkania odebrane, dlatego pozwana zapoznała się z nim po jego przesłaniu drogą e-mailową.

(dowód: pismo z dnia 06.04.2021r. – k. 14, pełnomocnictwo – k. 15, korespondencja e-mail – k. 16 wraz z załącznikami – k. 17-19, niepodjęta przesyłka – k. 113, wydruk z systemu śledzenia przesyłek – k. 114-115)

Pismem z dnia 19 maja 2021 roku pozwana odmówiła opuszczenia lokalu, powołując się na wyrażoną w testamencie S. N. wolę co do jej zamieszkiwania w przedmiotowym lokalu. Pozwana zakwestionowała zawarcie umowy użyczenia lokalu. Wskazała, że nie jest w stanie wynająć mieszkania z uwagi na niską emeryturą.

(dowód: pismo z dnia 19.05.2021r. – k. 20)

Pozwana W. G. ma 67 lat. Otrzymuje świadczenie emerytalne w wysokości około 1.400,00 zł, które pomniejszane jest o zajęcia egzekucyjne. Kwota wypłacana pozwanej wynosi więc 980,19 zł. Wykonuje prace dorywcze (np. szycie, mycie okien), z których uzyskuje około 500-600 zł miesięcznie. Wierzytelności względem pozwanej wynikające z tytułów wykonawczych wynoszą około 62 tysięcy złotych. Pozwana nie korzysta z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Jej miesięczne wydatki związane z utrzymaniem wynoszą około 850 zł.

(dowód: wyciąg z rachunku – k. 44, informacja z ZUS z dnia 01.03.2021r. – k. 45-45v., zestawienie zajęć egzekucyjnych – k. 46-46v., k. 78-78v., pismo z MOPS z dnia 06.10.2021r. – k. 48, wyciąg z rachunku – k. 77-77v.)

Powód M. N. ma 45 lat. Jest w trakcie sprawy rozwodowej. Toczy się również postępowanie o zniesienie wspólności ustawowej małżeńskiej. Ma troje dzieci, które mieszkają naprzemiennie przez tydzień u niego i jego żony i z tej przyczyny nie płaci alimentów. W skład nieruchomości objętych wspólnością małżeńską wchodzi zajmowany przez małżonkę dom oraz sześć lokali użytkowych, z których uzyskuje miesięcznie dochód w wysokości 25.000 zł, przy obciążeniu ich kredytami, spłaca ratę miesięczną w kwocie 20.000 zł. Raty pokrywa wspólnie z małżonką. Zamieszkuje w wynajętym lokalu. Posiada dodatkowo lokal mieszkalny w G. - R. o powierzchni 45 m2, z którego uzyskuje dochód z wynajmu w kwocie 2.300 zł, przy czym mieszkanie obciążone jest kredytem z miesięczną ratą 2.000 zł, a także jest właścicielem lokalu objętego pozwem. Prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki z o. o., z której to działalności uzyskuje dochód na poziomie około 4 tysięcy złotych. Mieszka w wynajmowanym mieszkaniu, co wiąże się z kosztami utrzymania z mediami w kwocie 4.000 zł. Koszty utrzymania dzieci to kwota 3.000 zł, a reszta wydatków to kwota

1.500 zł.

(dowód: zeznania powoda – k. 166-168, płyta – k. 171)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony, wezwane do tego instytucje, z akt postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, a także zeznań stron. Oceniając zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się podstaw do kwestionowania wiarygodności i mocy dowodowej dokumentów złożonych do akt sprawy. Żadna ze stron również nie kwestionowała autentyczności tych dokumentów ani nie zaprzeczyła, iż osoby podpisane pod tymi dokumentami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych. Natomiast postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku stanowiło dowód tego, co zostało w nim urzędowo poświadczone.

Zasadniczo brak było podstaw, aby odmówić wiarygodności i mocy dowodowej zeznaniom stron. W ocenie Sądu zeznania te niewątpliwie były szczere, logiczne, spontaniczne i zbieżne, co w przekonaniu Sądu świadczy o ich zgodności z prawdą. Jedynie z dystansem należało podejść do oceny relacji łącznych pozwaną ze S. N. wyrażonej przez powoda. W tej kwestii Sąd oparł się na zeznaniach pozwanej jako bezpośrednio zaangażowanej w tę relację. Fakt wieloletniego wspólnego zamieszkiwania, jak również sporządzenie dwóch testamentów przez S. N. oraz wyrażona tam wola, a także wskazanie przez niego pozwanej jako uposażonej z tytułu ubezpieczenia dobitnie wskazuje na charakter wyjątkowo trwałej więzi, nie tylko uczuciowej, ale również gospodarczej.

Podstawę prawną roszczenia powoda stanowił przepis art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada jego rzeczą, aby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela prawo do władania rzeczą. Dla osób trzecich płynie stąd obowiązek biernego poszanowania cudzego prawa własności. Jeżeli wbrew temu nastąpi naruszenie prawa własności, uruchamia się stosowne roszczenia ochronne, adresowane już do konkretnej osoby z potencjalnego kręgu osób trzecich. Osoba, która faktycznie włada rzeczą nie ma obowiązku wydania jej właścicielowi, jeżeli służy jej skuteczne uprawnienie do władania rzeczą. Uprawnienie to może mieć różne źródła, np. może ono wynikać ze stosunku umownego pomiędzy stronami.

Pomiędzy stronami nie było sporu, że właścicielem spornego lokalu jest powód i tego, że lokal ten nabył do majątku osobistego na skutek dziedziczenia po zmarłym ojcu. Natomiast pozwana tytuł prawny do zajmowania lokalu łączyła z wyrażoną w testamencie z 2008 roku wolą S. N., wedle której pozwanej miało przysługiwać prawo do zamieszkiwania w tym lokalu bez osób trzecich. Miało to zaspokoić potrzeby mieszkaniowe pozwanej, gdyby nie związała się z kimś innym. Taka interpretacja woli spadkodawcy wynikała z zeznań pozwanej, która prowadziła rozmowy ze zmarłym konkubentem w tym przedmiocie.

W pierwszej kolejności należało zauważyć, że wola testatora zawarta w testamencie odręcznym nie mogła zostać zakwalifikowana jako obciążenie prawa do lokalu służebnością dożywotnią mieszkania na rzecz pozwanej (art. 908 k.c.) z uwagi na brak zachowania formy aktu notarialnego przez składającego oświadczenie właściciela – testatora. Zgodnie bowiem z treścią art. 245 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności (§ 1). Jednakże do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości nie stosuje się przepisów o niedopuszczalności warunku lub terminu. Forma aktu notarialnego jest potrzebna tylko dla oświadczenia właściciela, który prawo ustanawia (§ 2). W przeciwieństwie do zbycia nieruchomości, jej obciążenie ograniczonym prawem rzeczowym nie wymaga, aby obie strony złożyły swoje oświadczenia woli w akcie notarialnym, lecz jedynie by taką formę miało oświadczenie właściciela. Wymóg ten zabezpieczono sankcją nieważności, tak samo jak przy zbyciu nieruchomości, nie przewidując, zgodnie ze stanowiskiem orzecznictwa, wyjątków (zob. wyr. Sądu Najwyższego z 4.2.1989 r., IV CR 45/88, OSNCP 1990, Nr 2, poz. 33). Oświadczenie w formie aktu notarialnego wymagane jest przy ustanowieniu na nieruchomości takich praw, jak: użytkowanie, służebność i hipoteka (z wyjątkami), a także użytkowanie przedsiębiorstwa, jeżeli w jego skład wchodzą nieruchomości (M. Załucki (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 3, Warszawa 2023). Skoro zgodnie z art. 158 k.c. umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego, to oświadczenie o ustanowieniu służebności jako ograniczonego prawa rzeczowego (art. 244 k.c.) również powinno spełniać ten warunek stosownie do regulacji art. 245 k.c. W okolicznościach niniejszej sprawy testament z 2008 roku nie został sporządzony w formie aktu notarialnego, a zatem nawet zakwalifikowanie oświadczenia testatora jako oświadczenia o ustanowieniu służebności mieszkania należy uznać za nieważne z uwagi na brak wymaganej formy.

Niewątpliwie jednak oświadczenie, o którym mowa spełniało warunki polecenia testamentowego uregulowanego w art. 982 k.c., zgodnie z którym spadkodawca może w testamencie włożyć na spadkobiercę lub na zapisobiercę obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).

Z brzmienia art. 353 § 1 k.c. wynika, że stosunek zobowiązaniowy zachodzi między dwoma podmiotami, tj. wierzycielem i dłużnikiem. Z braku występowania wierzyciela przy poleceniu uznaje się, że instytucja ta nie tworzy stosunku obligacyjnego (J. Kremis, J. Kuźmicka-Sulikowska, w: E. Gniewek, P. Machnikowski, Komentarz KC, 2017, art. 982, Nb 2; P. Księżak, Żądanie, s. 49). Jak podkreślił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 19 kwietnia 2002 roku w sprawie III CZP 19/02 (OSP 2003/10/123) stosunek łączący obdarowanego obciążonego poleceniem oraz osobę odnoszącą korzyść z tego polecenia, ma charakter zobowiązania naturalnego. W takim stanie sprawy należy przede wszystkim przypomnieć, że darczyńca może nałożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania nie czyniąc nikogo wierzycielem, co – z godnie z art. 893 k.c. – stanowi polecenie. Polecenie to, według powszechnie przyjętego poglądu, jest co do swej istoty tożsame z poleceniem testamentowym (por. art. 982 k.c.). Różnica wyraża się jedynie w tym, że wykonania polecenia dołączonego do darowizny może domagać się darczyńca, spadkobiercy darczyńcy, a także – w określonych sytuacjach – właściwy organ państwowy (art. 894 k.c.), natomiast wykonania polecenia zawartego w testamencie może domagać się każdy ze spadkobierców, wykonawca testamentu oraz - w określonych sytuacjach - organ państwowy (art. 985 k.c.). W obu przypadkach nie jest możliwe domaganie się wykonania polecenia, które ma wyłącznie na celu interes obciążonego.

Rozwijając, w istocie wbrew nazwie „zobowiązanie naturalne” nie stanowi zobowiązania w rozumieniu art. 353 § 1 k.c., zgodnie z którym z obowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. W wypadku zobowiązania naturalnego ani dłużnik nie ma obowiązku spełnić świadczenia, ani wierzyciel nie ma prawa domagać się od niego jego spełnienia (wykonania zobowiązania). Określa się to jako niezaskarżalność zobowiązań naturalnych. Z tych przyczyn zobowiązania w rozumieniu art. 353 k.c., dla odróżnienia od zobowiązań naturalnych, określa się niekiedy w doktrynie i orzecznictwie jako zobowiązania cywilne lub zobowiązania prawne (por. wyrok SA w Gdańsku z 7.03.2013 r., I ACa 785/12, LEX nr 1313243).

Sąd analizował również umowę użyczenia (art. 710 kc in.). Bez wątpienia wiązała pozwaną z ojcem powoda i w ocenie Sądu została skutecznie wypowiedziana przez powoda, jeśli nawet nie w piśmie przedprocesowym wysłanym pozwanej przez powoda, to najpóźniej w chwili doręczenia pozwu.

W okolicznościach niniejszej sprawy nie ulegało wątpliwości, że pozwana nie legitymowała się tytułem prawym do zajmowania spornego lokalu. Polecenie testamentowe obciążającego obdarowanego powoda jako zobowiązanie naturalne nie wiązało stron procesu węzłem obligacyjnym. Powód mógł tolerować zamieszkiwanie w lokalu odziedziczonym po ojcu, natomiast nie miał prawnego obowiązku do utrzymywania tego stanu rzeczy. W tej sytuacji pozwana nie mogła egzekwować zobowiązania naturalnego i w oparciu o to zobowiązanie skutecznie konstruować tytułu prawnego do zajmowania lokalu. Nie wiązała ją również umowa użyczenia.

Nie mniej stosowanie prawa uwzględniać powinno stosowanie ogólnie przyjętych norm moralnych, a norma prawna nie może unicestwiać zasad współżycia społecznego i ma na celu zapobieganiu stosowania prawa w sposób prowadzący do skutków nieetycznych lub rozmijających się w sposób zasadniczy z celem danej regulacji prawnej. Art. 5 k.c. zezwala na oddalenie powództwa tylko w sytuacji w której jego uwzględnienie jako powództwa, zgodnego z literą prawa, powodowałoby skutki rażąco niesprawiedliwe i krzywdzące ( summum ius summa iniuria), nie dające się zaakceptować z punktu widzenia norm moralnych i wartości powszechnie uznawanych w społeczeństwie. Przepis ten służy bowiem ocenie wykonywania wszystkich praw podmiotowych, niezależnie od ich przynależności do określonej gałęzi prawa cywilnego. Usuwa natomiast spod ochrony takie wykonywanie prawa podmiotowego, które na tę ochronę nie zasługuje ze względów teleologicznych (społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa) oraz aksjologicznych (zasady współżycia społecznego).

W okolicznościach niniejszej sprawy Sąd miał na uwadze, że pozwana pozostawała w kilkunastoletnim związku konkubenckim ze S. N. od 1998 roku. W pierwszym roku zamieszkiwali w spornym lokalu wspólnie jedynie w weekendy, a później już na stałe. Przez 1,5 roku pozwana przebywała ze S. N. na statku. W pierwszym sporządzonym przez niego testamencie z 2006 roku do całości spadku powołał właśnie pozwaną. W 2008 roku sporządził kolejny testament, w którym do spadku powołał swojego syna – powoda. Nie może umknąć uwadze Sądu, że sporządzenie nowego testamentu nastąpiło po namowie testatora przez pozwaną. Sąd dał wiarę pozwanej w tym zakresie. Zmiana woli testatora z pewnością nie wynikała z pogorszenia relacji pomiędzy konkubentami. Pozwana nadal pozostawała uposażona z tytułu ubezpieczenia po swoim partnerze życiowym. Niewątpliwie wolą testatora nie było pozbawienie pozwanej możliwości zamieszkiwania w spornym lokalu. Świadczy o tym wprost opisane wyżej polecenie testamentowe. Było to polecenie bezterminowe i warunkowe. Należy je tłumaczyć tak jak podała pozwana – mogła zajmować lokal do czasu, gdy miałaby możliwość zamieszkiwania z nowym partnerem. Taka sytuacja nie zaszła – pozwana jest osobą samotną. Zdaniem Sądu, skoro ojcu pozwanego przyświecała wola zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych pozwanej, to obdarowany powód winien uszanować tę wolę, podobnie jak uszanował wolę dziedziczenia jego majątku. Ustawodawca przywiązuje wysoką rangę do woli spadkodawcy, ograniczając ją jedynie w nieznacznym i precyzyjnie określonym zakresie (np. uprawnienie do zachowku). Normy prawne w tym zakresie stanowią urzeczywistnienie pewnych ogólnie przyjętych w społeczeństwie norm, czego wyrazem jest chociażby art. 64 Konstytucji RP. Przy ocenie zasad współżycia społecznego, na które w odpowiedzi na pozew powołała sę pozwane, ma znaczenie nie tylko opisana wyżej wola testatora, a też znaczna dysproporcja pomiędzy sytuacją majątkową stron procesu. Powód jest osobą zamożną, posiadającą 6 lokali użytkowych i dom we wspólności ustawowej małżeńskiej, a także 2 lokale mieszkalne we wspólności ustawowej małżeńskiej. Sytuacji tej nie umniejsza kredytowanie znacznej części majątku w sytuacji, kiedy uzyskiwany czynsz z najmu tych nieruchomości znacznie przewyższa zobowiązania kredytowe. Poza tym zyskiem powoda nie jest jedynie nadwyżka nad zobowiązaniem kredytowym, ale także środki przeznaczane na spłatę kapitału, co zwiększa jego majątek. Dodatkowo powód prowadzi działalność gospodarczą przynoszącą zysk w wysokości około 4 tysięcy złotych miesięcznie. Powód ma zaspokojone potrzeby mieszkaniowe. Prowadzi życie na wysokim poziomie, o czym świadczą miesięczne koszty utrzymania mieszkania. Z kolei kontrastem dla powyższego jest poziom życia pozwanej. Jest samotną osobą w podeszłym wieku. Otrzymywane przez nią świadczenie emerytalne po potrąceniach komorniczych wynosi około 980 zł. Pozwana sięga po prace dorywcze, z których osiąga około 500-600 zł. miesięcznie. Z sumy tych kwot utrzymuje zajmowane mieszkanie i pozostaje jej skromna kwota na zaspokojenie pozostałych niezbędnych potrzeb jak zakup żywności czy lekarstw. Pozwana choruje na typowe, aczkolwiek uciążliwe choroby jej grupy wiekowej. Konfrontując sytuację stron oczywistą nieprawdą były twierdzenia pozwu, że powód zamierza zamieszkać w lokalu wraz z rodziną. Lokal objęty pozwem posiada 2 pokoje o łącznej powierzchni 52,22 m

2, tymczasem powód zeznał: po pierwsze, że lokal zamierza sprzedać lub wynająć, a po drugie, że nie może zamieszkać w niewiele mniejszym, należącym do niego lokalu, wchodzącym do jego majątku osobistego o powierzchni 45 m2. Czynności podejmowane przez powoda zmierzają z dużym prawdopodobieństwem do sprzedaży lokalu odziedziczonego po ojcu lub uzyskiwania z niego dodatkowego dochodu, co nieznacznie poprawi jego i tak niezwykle korzystną sytuację majątkową, kosztem pozwanej, której nie stać na zaspokojenie swoich potrzeb życiowych. Zdaniem Sądu powództwo nie może zostać uwzględnione, albowiem naruszałoby zasady współżycia społecznego (art. 5 kc), przede wszystkim lojalność spadkobiercy wobec spadkodawcy i chęć wypełnienia jego woli oraz moralnie uzasadnione uprawnienie pozwanej do dalszego zajmowania lokalu objętego pozwem celem zaspokojenia jej potrzeb mieszkaniowych w trudnej sytuacji materialnej.

Wobec powyższego Sąd w punkcie 1. wyroku na podstawie art. 5 k.c. oddalił powództwo.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu obciążono powoda kosztami pomocy prawnej udzielonej pozwanej przez pełnomocnika z urzędu radcę prawnego J. O. w wysokości określonej stawką ustaloną w oparciu o § 13 pkt 1 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1715 ze zm.) – 120,00 zł powiększając ją o wartość podatku VAT stosownie do § 4 ust. 3 ww. Rozporządzenia delegowanego na podstawie art. 223 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku (o radcach prawnych (Dz.U. Nr 19, poz. 145).