Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 grudnia 2023 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie: Przewodniczący: Sędzia Sławomir Splitt

po rozpoznaniu w dniu 5 grudnia 2023 r. w Gdyni na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko B. N.

o zapłatę

I. zasądza od pozwanego B. N. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 7.467,50 złotych (siedem tysięcy czterysta sześćdziesiąt siedem złotych pięćdziesiąt groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 kwietnia 2023 roku do dnia zapłaty;

II. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III. zasądza od pozwanego B. N. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 1.568,00 złotych (jeden tysiąc pięćset sześćdziesiąt osiem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty;

IV. wyrokowi w punkcie I i III nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt IC 392/23

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. w W. wniósł pozew przeciwko pozwanemu B. N. o zapłatę kwoty 22.674,97 złotych z umownymi odsetkami za opóźnienie równymi dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 7 kwietnia 2023 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż roszczenie wynika z zawartej umowy pożyczki z konsumentem.

W związku z zawartą umowa pożyczki został wystawiony weksel, który został następnie wypełniony na kwotę 22.674,97 złotych. W dniu 7 marca 2023 roku powód wezwał pozwanego do wykupu weksla.

(vide: pozew, k. 3)

Pozwany pomimo przesłanego mu odpisu pozwu nie ustosunkował się doń.

Stan faktyczny:

W dniu 27 lipca 2022 r. pozwany B. N. zawarł z powodem (...) S.A. z siedzibą w W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...).

Na podstawie tej umowy powód udzielił pozwanemu pożyczki w kwocie 19.000,00 złotych, z czego kwota 9.500,00 złotych stanowiła kwotę pożyczki, a kwota 9.500,00 złotych kredytowane koszty pożyczki w postaci: opłaty przygotowawczej w kwocie 340 złotych, koszt prowizji pośrednika finansowego – 636 złotych, prowizja pożyczkodawcy w kwocie 8.524,00 złote.

Pożyczka miała być spłacona w 36 równych miesięcznych ratach kapitałowo – odsetkowych w wysokości po 707,00 złotych każda, od dnia 6 września 2022 r.

Całkowita kwota do zapłaty przez pozwanego wynosiła 25.452,00 złotych.

Pożyczka była oprocentowana według stałej stopy oprocentowania w wysokości 19,93 % w skali roku. Jeśli pożyczkobiorca nie spłacił w terminie poszczególnych rat lub ich części lub innej kwoty związanej z umową, niespłacona kwota staje się zadłużeniem przeterminowanym, od którego pożyczkodawca nalicza odsetki za opóźnienie za każdy dzień opóźnienia w wysokości rocznej stopy oprocentowania zadłużenia przeterminowanego równej stopie odsetek maksymalnych za opóźnienie, o których mowa w art. 481 § 2 ¹ k.c.

Zgodnie z pkt 8.1 pożyczkodawca mógł wypowiedzieć umowę w przypadku gdy opóźnienie w płatności kwoty równej jednej racie przekroczy 30 dni, po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty zaległości w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. Pożyczkodawca zobowiązany był do zachowania 30 dniowego okresu wypowiedzenia.

W związku z zawarciem umowy pożyczki pozwany wystawił weksel in blanco na zabezpieczenie roszczeń wynikających z umowy pożyczki.

Zgodnie z deklaracją wekslową pożyczkobiorca upoważnił pożyczkodawcę do wypełnienia weksla i upoważnił go do wpisania domicyliatu i wypełnienia weksla na sumę odpowiadającą zadłużeniu wystawcy wobec pożyczkodawcy wynikającemu z umowy pożyczki. Powód miał prawo do wypełnienia weksla gdy opóźnienie w płatności kwoty równej wartości jednej pełnej raty przekroczy 30 dni, po uprzednim wezwaniu do zapłaty zaległości w terminie 7 dni od otrzymania wezwania.

Wedle pkt 8.2 umowy pożyczkodawca miał prawo wypełnić weksel in blanco, o którym, mowa w pkt 3.1 (a), na zasadach określonych w deklaracji wekslowej w przypadku gdy opóźnienie w płatności kwoty równej jednej racie przekroczy 30 dni, po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty zaległości w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania.

Pożyczkobiorca podpisał również załącznik do wniosku, w którym została rozliczona kwotą 8.524,00 złotych z tytułu wpisanej do umowy prowizji pożyczkodawcy.

(dowód: umowa pożyczki gotówkowej wraz z harmonogramem spłaty, k. 4-7, deklaracja wekslowa k. 9)

Pismem z dnia 8 marca 2023 roku powód wypowiedział pozwanemu umowę pożyczki gotówkowej.

W piśmie powód wskazał, że na zadłużenie pozwanego składają się należności z tytułu niespłaconej pożyczki – 22.621,00 zł i umowne odsetki z tytułu braku spłaty rat w terminie za każdy dzień zwłoki w kwocie 53,97 złotych.

Jednocześnie, powód poinformował o wypełnieniu wystawionego przez pozwanego weksla in blanco, a także zastrzegł, że w przypadku nie otrzymania zapłaty w ciągu najbliższych 30 dni, sprawa zostanie skierowana na drogę sądową.

(dowód: wypowiedzenie umowy k. 9)

Powód wypełnił weksel na kwotę 22.674,97 złotych i opatrzył go datą płatności 6 kwietnia 2023 roku

(dowód: weksel in blanco k. 8)

Pozwany dokonał łącznej wpłaty na poczet pożyczki kwoty 3.541,00 złotych.

(oświadczenie powoda, k. 26)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w całości na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez powoda.

Swoje roszczenia powód wywodził z weksla gwarancyjnego in blanco wystawionego przez pozwanego w celu zabezpieczenia roszczeń powoda wynikających z umowy pożyczki gotówkowej (kredytu konsumenckiego).

W związku z powyższym podstawę prawną powództwa stanowiły przepisy ustawy z dnia 28 kwietnia 1936r. – Prawo wekslowe (tekst jednolity Dz.U. z 2016 r. poz. 160; dalej: Prawo wekslowe). Zgodnie z art. 104 Prawa wekslowego odpowiedzialność wystawcy weksla własnego jest taka sama, jak akceptanta weksla trasowanego. Natomiast w myśl art. 28 prawa wekslowego przez przyjęcie trasat zobowiązuje się do zapłacenia weksla w terminie płatności.

W ocenie Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę oparcie roszczenia w sporze z konsumentem na wekslu, w szczególności zaś wekslu in blanco nie uchyla możliwości oceny z urzędu stosunku podstawowego, na którym oparto zobowiązanie wekslowe, w szczególności zaś pod kątem zawartych w treści umowy niedozwolonych postanowień umownych. Sąd w tym zakresie podziela wyrażony w doktrynie pogląd, iż „zgodnie bowiem z utrwalonym orzecznictwem (...) (wyrok z 30 maja 2013 roku, 14 czerwca 2012 roku, 13 września 2018 roku) sąd krajowy jest zobowiązany do zbadania z urzędu, czy dane warunki umowy wchodzące w zakres stosowania dyrektywy 93/13 maja nieuczciwcy charakter, a dokonawszy takiego badania zniwelować brak równowagi między konsumentem, a przedsiębiorcą”. (J. J., M. (...) nr 1)

Tym samym Sąd dokonując oceny zasadności roszczenia strony powodowej dokonał oceny treści umowy o pożyczkę zawartej między powodem, a pozwanym.

Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne).

Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

W myśl art. 385 ¹ § 3 k.c. nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Z kolei wedle art. 385 ² k.c. oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny.

Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 4 k.c. ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje, a więc w niniejszej sprawie na stronie pozwanej. W judykaturze podnosi się natomiast, że okoliczność, iż konsument znał treść danego postanowienia i rozumiał je, nie przesądza o tym, że zostało ono indywidualnie uzgodnione. Konieczne byłoby wykazanie, że konsument miał realny wpływ na konstrukcję niedozwolonego (abuzywnego) postanowienia wzorca umownego. Przyjęcie takiego wpływu byłoby możliwe przede wszystkim wówczas, gdyby konkretny zapis był z nim negocjowany (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 6 kwietnia 2011r., I ACa 232/11, L.). Wszelkie klauzule sporządzone z wyprzedzeniem będą klauzulami pozbawionymi cechy indywidualnego uzgodnienia i okoliczności tej nie niweczy fakt, że konsument mógł znać ich treść (por. wyrok Sądu Apelacyjnego Warszawa z dnia 15 maja 2012r., VI ACa 1276/11, L.).

W przedmiotowej sprawie – wbrew spoczywającemu nań ciężarowi dowodu – powód nie wykazał, że umowa w takim kształcie została indywidualnie uzgodniona przez strony. Umowa została zawarta na standardowym druku umowy, jakim powód posługuje się w ramach swojej działalności gospodarczej.

Odnosząc się do poszczególnych roszczeń strony powodowej Sąd uwzględnił roszczenie powoda w zakresie dotyczącym kwoty 9.500,00 złotych z tytułu należności głównej, 1.213,29 złotych – tytułem odsetek umownych należnych do chwili rozwiązania umowy oraz 340 złotych z tytułu opłaty przygotowawczej. Od tak określonej kwoty łącznej – 11.053,29,00 złotych Sąd odjął wartość dokonanych przez pozwanego wpłat ostatecznie zasądzając stronie powodowej kwotę 7.467,50 złotych.

Sąd nie uwzględnił natomiast roszczenia powoda w zakresie obejmującym kwotę wynagrodzenia prowizyjnego .

Dla uznania spornych klauzul za abuzywne konieczne jest ustalenie, czy klauzule te kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy. Jak wskazuje się w doktrynie w stosunkach z konsumentami szczególne znaczenie mają te oceny zachowań podmiotów w świetle dobrych obyczajów, które odwołują się do wartości takich jak: szacunek wobec partnera, uczciwość, szczerość, zaufanie, lojalność, rzetelność i fachowość.

Postanowienia umów, które kształtują prawa i obowiązki konsumenta, nie pozwalając na realizację tych wartości, będą uznawane za sprzeczne z dobrymi obyczajami. W szczególności w taki sposób kwalifikowane są wszelkie postanowienia, które zmierzają do naruszenia równorzędności stron stosunku, nierównomiernie rozkładając uprawnienia i obowiązki między partnerami umowy (por. M. Bednarek [w:] E. Łętowska (red.) System prawa prywatnego, t. 5, Warszawa 2006, s. 662-663; W. Popiołek [w:] K. Pietrzykowski (red.) Kodeks cywilny. Komentarz, t. I, 2005, art. 3851, nb 7; K. Zagrobelny [w:] E. Gniewek (red.) Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2008, art. 3851, nb 9).

Postanowienia umowy lub wzorca umownego rażąco naruszają interes konsumenta, jeżeli poważnie, znacząco odbiegają od sprawiedliwego wyważenia praw i obowiązków stron.

W ocenie Sądu narzucona klientowi wartość dodatkowego wynagrodzenia, nie stanowiącego istoty umowy pożyczki, ale odnosząca się do świadczeń ubocznych, która nie ma odniesienia do faktycznych kosztów powstałych w związku z udzieleniem lub obsługą umowy pożyczki, a w znaczący sposób zwiększająca koszt umowy w stosunku do wartości kwoty pożyczki udzielonej stanowi klauzulę kształtującą prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy

W przypadku ustalonego wynagrodzenia prowizyjnego w kwocie 9.500,00 złotych (przy wartości udzielonej pożyczki 9.500,00 złotych) wartość tego świadczenia pozostaje rażąco wygórowana w stosunku do wartości udzielonej pożyczki. Stwierdzenia tego nie zmienia fakt dokonania rozdzielenia prowizji na poszczególne elementy działalności powoda, w podpisanym przez pozwanego załączniku do umowy. Dokonanie rozdziału łącznej wartości prowizji na poszczególne części składowe nie powodują skutku rozbicia tego elementu wynagrodzenia stanowiącego w umowie jednorodną pozycję, tym bardziej, iż wskazane w załączniku elementy takie jak pokrycie wynagrodzenia pracowników, pokrycie kosztów marketingowych, czy pokrycie danin publicznych w żaden sposób nie odnosi się do konkretnej zawartej z pozwanym umowy pożyczki, ile stanowią ogólne koszty działalności powoda.

Nie odnajduje ona również uzasadnienia w czynnościach związanych z trwaniem umowy pożyczki, albowiem podstawowy obowiązek pożyczkodawcy sprowadza się do weryfikacji sytuacji materialnej pożyczkobiorcy, zawarcia umowy i udzielenia pożyczki, za co zastrzega on sobie dodatkowe wynagrodzenie w postaci opłaty przygotowawczej.

Również zastrzeganie nadmiernie wysokich kosztów obsługi pośrednika nie może następnie prowadzić do wliczenia tego kosztu w wartość udzielonej prowizji.

Podstawowym wynagrodzeniem pożyczkodawcy z tytułu udzielonej pożyczki stanowi oprocentowanie. Przyjmowanie prowizji w wysokości równej wartości udzielonej pożyczki, a jednocześnie w wartości nadmiernie wysokiej w stosunku do wartości zawartej umowy narusza interes konsumenta, albowiem odbiega od sprawiedliwego wyważenia praw i obowiązków stron.

Mając na względzie powyższe Sąd, zasądził powodowi kwotę 7.467,50 złotych według wyliczenia wskazanego powyżej. Jednocześnie mając na względzie to, iż dochodził należności z weksla Sąd ograniczył wysokość należnych powodowi odsetek do odsetek ustawowych za opóźnienie, zgodnie z art. 48 prawa wekslowego.

W pozostałym zakresie Sad oddalił powództwo.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 100 i 108 k.p.c. Zważyć bowiem należało, iż strona powodowa wygrała niniejsze postępowanie w 33 %. Koszty strony powodowej stanowiły opłata sądowa od pozwu (1.134,00 złote), opłata za czynności fachowego pełnomocnika – radcy prawnego w stawce minimalnej (3.600 zł), opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł) – w łącznej wysokości 4.751,00 złotych, z czego należy mu się kwota 1.568,00 złotych.