Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2021 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSR Małgorzata Nowicka - Midziak

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 21 stycznia 2021 r. w G.

sprawy z powództwa A. G.

przeciwko W. G., H. G.

z udziałem Gminy M. G.

o eksmisję

1. nakazuje pozwanym W. G. i H. G. aby opróżnili, opuścili i wydali powodowi A. G. lokal mieszkalny położony w G. przy ul. (...);

2. ustala że pozwanym W. G. i H. G. przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego;

3. wstrzymuje wykonanie opróżnienia lokalu do czasu złożenia przez Gminę M. G. pozwanym W. G. i H. G. oferty najmu lokalu socjalnego;

4. nie obciąża pozwanych kosztami procesu.

Sygn. akt I C 373/20

UZASADNIENIE

Powód A. G. wniósł pozew przeciwko W. G. i H. G. o nakazanie im opróżnienia, opuszczenia i wydania powodowi lokalu mieszkalnego oznaczonego numerem (...), położonego w budynku mieszkalnym w G. przy ul. (...), a także zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu podał, że dnia 17 lutego 2003 roku K. G. i W. G. – działający jako rodzice i przedstawiciele ustawowi małoletniego A. G., a także F. G., zawarli przed notariuszem umowę darowizny, mocą której F. G. działając w imieniu swoim i swojej żony S. G. darował wnukowi A. G. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) wraz z wkładem budowlanym i udziałem członkowskim. Powód początkowo zamieszkiwał w spornym lokalu wraz z pozwanymi, jednakże od co najmniej 5 lat zamieszkuje osobno. Z uwagi na bliskie więzi rodzinne, powód na podstawie ustnej umowy użyczenia, udostępniał mieszkanie pozwanym. Strony umowy nigdy nie ustaliły celu użyczenia ani czasu jego trwania.

Dnia 04 października 2019 roku powód w trybie art. 365 ¹ k.c. w zw. z art. 715 k.c. wypowiedział pozwanym umowę użyczenia mieszkania zlokalizowanego przy ul. (...) w G., ze skutkiem na dzień otrzymania pisma. Skutecznie doręczenie nastąpiło dnia 07 października 2019 roku. Przyczyną wypowiedzenia był fakt zaprzestania przez pozwanych regulowania czynszu należnego Spółdzielni Mieszkaniowej. Stan zadłużenia mieszkania we wrześniu 2019 roku wynosił 1.200 zł. Dla rozwiązania umowy wystarczające było złożenie oświadczenia o wypowiedzeniu. Po upływie 7 miesięcy od wezwania pozwanych do opuszczenia spornego lokalu, pozwani nie zadośćuczynili wezwaniu i w dalszym ciągu zamieszkują w spornej nieruchomości, nie zamierzając jej opuścić i wydać powodowi.

(pozew – k. 3-7)

Pozwani w odpowiedzi na pozew wnieśli o oddalenie powództwa, zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, a w razie uwzględnienia powództwa i nakazania pozwanym opróżnienia lokalu socjalnego wnieśli o: orzeczenie o uprawnieniu pozwanych do zawarcia z Gminą M. G. umowy najmu lokalu socjalnego, wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu przez pozwanych do czasu złożenia przez Gminę M. G. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego, a także nieobciążanie pozwanych kosztami niniejszego procesu na podstawie art. 102 k.p.c.

Pozwani wskazali, że w dacie umowy darowizny powód miał 10 lat. Wolą m.in. pozwanego powód stał się właścicielem lokalu. Powód początkowo w nim zamieszkiwał, ale wyprowadził się około 5 lat temu. Pozwani nie kwestionowali otrzymania od pozwanego pism wymienionych w treści pozwu.

Pozwani kwestionowali wysokość zadłużenia lokalu, która według nich wynosiła 300 zł. Pozwani regulują płatności za mieszkanie.

Pozwani oświadczyli, że W. G. jest osobą niepełnosprawną w rozumieniu ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (tj. Dz.U.2019.1507), która odwołuje się do ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U.2020.426). H. G. jest osobą uczącą się, niesamodzielną finansowo, niepracującą, maturzystką, pozostającą na utrzymaniu ojca i matki, przy czym matka pozwanej płaci alimenty w kwocie 450 zł miesięcznie.

Pozwany W. G. nie posiada żadnych oszczędności. Nie posiada nieruchomości. Jest niepełnosprawny. Nie ma prawego oka, a w lewym posiada wadę +2,75 dioptrii. Poddany był zabiegowi umieszczenia implantów w odcinku szyjnym kręgosłupa. Pozwany wygrał sprawę sądową o rentę przeciwko ZUS, jednak na dzień udzielania odpowiedzi na pozew, wyrok w tej sprawie nie był prawomocny. Przez 10 lat pozwany przebywał na rencie z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Ma usuniętą tarczycę. Pozostaje pod opieką specjalistycznych poradni lekarskich.

Z kolei pozwana H. G. jest absolwentką Zespołu Szkół (...) w G. O. (ukończyła ją w kwietniu 2020 roku), jej wyuczony zawód to technik organizacji reklamy. W 2020 roku przystąpiła do egzaminu maturalnego i na dzień udzielania odpowiedzi na pozew oczekiwała na jego wynik. Od 2018 roku podejmuje różne prace celem dorobienia i odciążenia ojca w wydatkach. Od lipca 2018 roku w weekendy pracowała w restauracji (...)’s. Planowała rozpoczęcie nauki w szkole wyższej na kierunku związanym z marketingiem. Cierpi na chorobę H. oraz kamicę nerkową wrodzoną prawostronną. Pozostaje pod stałą kontrolą Poradni M. - (...). (...). Co 6 miesięcy musi wykonywać badanie USG i RTG.

Pozwani zarzucili, że powództwo narusza zasady współżycia społecznego z art. 5 k.c. Pozwany nigdy nie dochodził należnego mu zachowku po rodzicach od swojego syna, jako wzbogaconego z tytułu darowizny. Wolą rodziców powoda było także, aby pozwani posiadali służebność dożywotniego mieszkania w spornym mieszkaniu. Pierwotnie zakładano, że pozwany będzie regulował całość opłat związanych z lokalem. Wolą rodziców pozwanego było, aby każdy członek rodziny miał zabezpieczony dach nad głową.

(odpowiedź na pozew – k. 37-40)

Gmina M. G. zgłosiła interwencję uboczną po stronie powodowej, wnosząc o ustalenie, że pozwanym nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego, a także o zasądzenie solidarnie od pozwanych na rzecz interwenienta ubocznego Gminy M. G. kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu Gmina wskazała, że pozwani nie wykazali, aby zachodziły przesłanki określone w ustawie o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, uzasadniające przyznanie lokalu socjalnego, a interwenientowi nie są znane okoliczności, które uzasadniałyby ustalenie, że pozwanemu mogłoby przysługiwać prawo do lokalu socjalnego.

(interwencja uboczna – k. 48-49)

Sąd zważył, co następuje:

Dnia 17 lutego 2003 roku F. G. i S. G., dziadkowie powoda i rodzice pozwanego, darowali powodowi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oznaczonego numerem (...) w budynku przy ul. (...) wraz z wkładem budowlanym i udziałem członkowskim. Darowiznę w imieniu małoletniego wówczas powoda przyjęli jego rodzice W. G. i K. G.. Powód do marca 2014 roku mieszkał z pozwanymi.

Powód wyrażał zgodę na zamieszkiwanie pozwanych w opisanym wyżej lokalu bez wynagrodzenia.

(okoliczność bezsporna nadto potwierdzona: aktem notarialnym Rep. A nr (...) z dnia 17.02.2003r. – k. 11-13, zeznania powoda A. G. – k. 72v.-73, płyta – k. 75)

Pismami z dnia 04 października 2019 roku powód w trybie art. 365 ¹ k.c. w zw. z art. 715 k.c. wypowiedział W. G. i H. G. ustną umowę użyczenia opisanego wyżej mieszkania ze skutkiem na dzień otrzymania pisma.

Jednocześnie wobec dokonanego wypowiedzenia, wezwał pozwanych do niezwłocznego opuszczenia lokalu pod rygorem wszczęcia postępowania sądowego o eksmisję.

Pisma zostały odebrane przez pozwanych w dniu 07 października 2019 roku.

Powodem wypowiedzenia użyczenia była chęć sprzedaży lokalu.

(okoliczność bezsporna nadto potwierdzona: pismami z dnia 04.10.2019r. – k. 14, 15, potwierdzeniem nadania – k. 16, wydrukiem ze śledzenia przesyłek – k. 17-18v.)

Pozwani nie figurowali w rejestrze osób bezrobotnych.

(dowód: zaświadczenie z dnia 16.07.2020r. – k. 32)

Pozwani w okresie co najmniej od września 2015 roku do czerwca 2016 roku korzystali z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w zakresie dożywiania.

(dowód: pismo MOPS z dnia 13.07.2020r. – k. 33 wraz z kartą świadczeń – k. 34-35)

Pozwany W. G. jest ojcem powoda. Obecnie ma 55 lat. Posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Nie ma jednego oka, a w drugim posiada znaczną wadę +2,75 dioptrii. Pozostaje pod opieką specjalistycznych poradni lekarskich. Ma wszczepione implanty w odcinku szyjnym kręgosłupa. Nie ma tarczycy. Otrzymuje zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 215,84 zł miesięcznie. Pracuje jako kierowca, na podstawie umowy o pracę, osiągając dochód średniomiesięczny w wysokości 1.920,62 zł netto. Pracę wykonuje przez 7 godzin dziennie w godzinach od 8-ej do 15-ej. Nieprawomocnym wyrokiem z dnia 13 grudnia 2009 roku Sąd Okręgowy w Gdańsku w sprawie o sygn. akt VII U 1966/18 zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. z dnia 16 marca 2018 roku i przyznał pozwanemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na stałe.

(dowód: orzeczenie z dnia 05.04.2018r. – k. 43-43v., decyzja z dnia 27.10.2018r. – k. 44-44v., zaświadczenie o zarobkach z dnia 16.07.2020r. – k. 45, wyrok z dnia 13.12.2019r. w sprawie VII U 1966/18 – k. 46, zeznania pozwanego W. G. – k. 73-73v., płyta – k. 75)

Pozwana H. G. jest siostrą powoda. Obecnie ma 21 lat. Jest absolwentką Zespołu Szkół (...) w G.. Od 2018 roku podejmowała prace dorywcze lub weekendowe. Uczy się w szkole policealnej. Otrzymuje alimenty od matki – byłej żony pozwanego – w kwocie 450 zł miesięcznie. Na dzień zamknięcia rozprawy oczekiwała na wyniki egzaminu do zdalnej pracy na infolinii NFZ. Cierpi na kamicę nerkową. Pozostaje pod opieką nefrologa i urologa. Przyjmuje lekarstwa, których koszt wynosi od 20 do 50 zł miesięcznie. Choruje na chorobę H.. Ma wrodzoną dysplazję bioder. Oczekuje na wizytę u ortopedy. Wizyty u lekarza konieczne są co pół roku. Ma astygmatyzm prawego oka. Nie ubiegała się o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności. Matka pozwanej sporadycznie wspomaga córkę w jej wydatkach, np. zapłaciła za badanie USG córki i dokonała dla niej zakupu książek do szkoły.

(zeznania pozwanej H. G. – k. 73v.-74, płyta – k. 75)

Pozwani ponoszą koszty opłat za sporny lokal. Czynsz wynosi około 750 zł miesięcznie. Rachunki za prąd wynoszą 170-190 zł na 2 miesiące. Do tego należy doliczyć opłaty za zużycie gazu – 26 zł miesięcznie i usług medialnych jak telefon i dostęp do Internetu – 209 zł. Koszt biletu miesięcznego pozwanej to wydatek w wysokości 90 zł miesięcznie. Pozwani nie posiadają nieruchomości ani wartościowszych ruchomości. Nie mają innego lokalu, w którym mogliby zamieszkać.

(zeznania pozwanego W. G. – k. 73-73v. 74, płyta – k. 75, zeznania pozwanej H. G. – k. 73v.-74, płyta – k. 75)

Sąd zważył, co następujący:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony, nadesłanych przez zobowiązane do tego instytucje publiczne oraz dowodu z przesłuchania stron. W ocenie Sądu powyższe dokumenty dotyczące uprawnień właścicielskich powoda do spornego budynku mieszkalnego, a przede wszystkim tytułu prawnego do niego, zajmowania go przez pozwanych, a nadto dotyczące sytuacji majątkowej, rodzinnej i zdrowotnej pozwanych nie budzą wątpliwości, co do swojej prawdziwości oraz wiarygodności, a nadto ostatecznie nie były kwestionowane przez żadną ze stron, zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary i mocy dowodowej.

W przypadku zeznań stron Sąd nie doszukał się żadnych okoliczności, które wzbudzałyby wątpliwości co do ich wiarygodności i zgodności z prawdą. Wręcz przeciwnie, w ocenie Sądu, zeznania te były szczere, spójne, a nadto nie były kwestionowane przez stronę przeciwną i znajdowały odzwierciedlenie w dokumentach złożonych do akt sprawy.

Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy było oświadczenie matki powoda oraz jej partnera (vide: k. 82), albowiem mogłoby zostać w każdej chwili odwołane. Na uwadze należało mieć dotychczasowy przebieg stosunków rodzinnych stron. Po wyroku rozwodowym pozwanego W. G. oraz K. G. małoletnia H. G. mieszkała z ojcem. Nie wydaje się zgodne z zasadami współżycia społecznego stawianie pozwanej w sytuacji przymusowej zamieszkiwania z matką, z którą nie mieszkała od rozwodu rodziców. Poza tym złożone oświadczenie pochodziło od matki powoda, z którą obecnie powód zamieszkuje, a zatem co do jego aktualności, a także przyczyny sporządzenia, należało podchodzić z dużą ostrożnością.

Podstawę prawną roszczenia powodów stanowił przepis art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada jego rzeczą, aby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela prawo do władania rzeczą. Dla osób trzecich płynie stąd obowiązek biernego poszanowania cudzego prawa własności. Jeżeli wbrew temu nastąpi naruszenie prawa własności, uruchamia się stosowne roszczenia ochronne, adresowane już do konkretnej osoby z potencjalnego kręgu osób trzecich. Osoba, która faktycznie włada rzeczą nie ma obowiązku wydania jej właścicielowi, jeżeli służy jej skuteczne uprawnienie do władania rzeczą. Uprawnienie to może mieć różne źródła, np. może ono wynikać ze stosunku umownego pomiędzy stronami.

Podkreślić należy, że żadna ze stron nie kwestionowała uprawnień właścicielskich powoda do spornej nieruchomości.

Poza sporem pozostawał również fakt, że pozwani zajmowali lokal na podstawie umowy użyczenia zawartej z powodem w sposób dorozumiany. Użyczenie, unormowane w art. 710 k.c., jest umową, na podstawie której użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu – przez czas oznaczony albo nieoznaczony – na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Cechą charakterystyczną użyczenia jest nieodpłatność oraz motyw bezinteresowności, dlatego wyłącznym obowiązkiem użyczającego pozostaje znoszenie używania rzeczy przez biorącego w użyczenie oraz powstrzymanie się od jakichkolwiek czynności ograniczających lub unicestwiających prawa uprawnionego. Umowa użyczenia może być zwarta w dowolnej formie, także przez czynności konkludentne.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy Sąd miał na uwadze, że strony były zgodne co do faktu, że pozwani zajmowali lokal za zgodą powoda bez wynagrodzenia. Nie zawierano w tym przedmiocie pisemnej umowy.

Rozwiązanie umowy użyczenia następuje bądź przez upływ czasu w przypadku umowy użyczenia zawartej na czas oznaczony bądź w przypadku umowy zawartej na czas nieoznaczony, gdy biorący rzecz do używania uczynił z niej użytek odpowiadający umowie albo gdy upłynął czas, w którym mógł ten użytek uczynić (art. 715 k.c.) albo w drodze wypowiedzenia (art. 365 ¹ k.c.).

Przedmiotowy stosunek użyczenia został zawarty na czas nieoznaczony. Dokonane przez Sąd ustalenia faktyczne nie wskazują bowiem, aby pozwanym oznaczono termin rozwiązania przedmiotowego stosunku prawnego. Nie ma natomiast podstaw prawnych do uznania, że użyczenie nawiązane na czas nieokreślony wiąże strony aż do momentu zaistnienia okoliczności wymienionych w przytoczonym przepisach art. 715 i 716 k.c. Wykładnia taka pozostawałaby w sprzeczności z jedną z głównych zasad prawa cywilnego, zasadą autonomii woli stron, wyrażoną w przepisie art. 353 ¹ k.c., który to przepis uprawnia każdą ze stron umowy do ułożenia stosunku prawnego według swego uznania, byleby jego treść lub cel umowy nie sprzeciwiały się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Norma ta nie ogranicza się przy tym jedynie do nawiązania stosunku prawnego, lecz również do jego zmiany oraz rozwiązania. W doktrynie ugruntował się pogląd, że jeżeli umowa zawarta na czas nieoznaczony nie określa celu użyczenia (takie określenie nie należy do essentialia negotii umowy użyczenia), wówczas możliwe jest wypowiedzenie w terminie uwzględniającym interesy obu stron (tak Z. Radwański, w: System, t. III, cz. 2, s. 383; J. Gudowski, w: Komentarz 2011, I, s. 497). Specyfika umowy użyczenia, w której jedna strona bez żadnego ekwiwalentu zmuszona jest do rezygnacji z korzystania ze swojego prawa, powoduje, że dający w użyczenie nie może być pozbawiony możliwości rozwiązania istniejącego stosunku prawnego. Odmowa uznania za dopuszczalne rozwiązania w drodze wypowiedzenia umowy użyczenia zawartej na czas nieoznaczony i nie określającej celu użyczenia mogłoby prowadzić do niedającej się zaakceptować sytuacji, w której dający rzecz w użyczenie nigdy nie odzyskałby prawa do swojej rzeczy. Specyfika, a szczególnie nieodpłatność umowy użyczenia, wskazany brak ekwiwalentności świadczenia, czyni niemożliwym traktowanie w taki sam sposób stron umowy użyczenia lokalu jak stron umowy najmu lokalu. Brak jest także podstaw do wywodzenia, że wypowiedzenie umowy użyczenia wymaga dla swej skuteczności istnienia realnej przyczyny wypowiedzenia. Przyjęcie ww. postulatu powodowałoby nierówność wobec prawa i nakazywało właścicielowi rzeczy bezterminowe i nieodpłatne znoszenie ograniczenia swego prawa. Jakkolwiek należy zauważyć, że powód wyrażał chęć zbycia przedmiotowego lokalu, celem zapewnienia sytuacji mieszkaniowej swojej rodzinie (obecnie jest żonaty i mieszka u matki).

W niniejszej sprawie umowa ta została rozwiązania na skutek jej wypowiedzenia pozwanym pismami z dnia 04 października 2019 roku, które odebrano zostało przez nich dnia 07 października 2019 roku. Poza tym powód wskazywał na zamiar innego przeznaczenia lokalu – jego zbycia i przeznaczenia środków pieniężnych na zapewnienie swoich potrzeb mieszkaniowych, albowiem obecnie wraz z żoną mieszka u matki.

Nie ulega wątpliwości, że umowa użyczenia została przez strony zawarta na czas nieokreślony i że strony nie określiły celu użyczenia. Zatem w świetle poczynionych wyżej uwag dla rozwiązania łączącej strony umowy wystarczające było złożenie przez powoda oświadczenia o wypowiedzeniu umowy. Nawet, gdyby przyjąć, że interes pozwanych, którzy z uwagi na użyczenie należącego do powoda lokalu nie mieli możliwości niezwłocznego wyprowadzenia się z lokalu, wymagał dłuższego terminu wypowiedzenia, niż wskazany w piśmie o wypowiedzeniu, to niewątpliwie od dnia doręczenia pozwanym wypowiedzenia do dnia wyrokowania upłynął wystarczająco długi termin by uznać go za chroniący interesy pozwanych w należytym stopniu (vide Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 11 września 1997 roku, III CZP 39/97(OSNC z 1997 roku, zeszyt 12, poz.191).

W doktrynie prezentowany jest również pogląd zgodnie z którym jeżeli przedmiotem użyczenia jest lokal mieszkalny, wówczas stosując przez analogię przepis art. 688 k.c., dotyczący terminów wypowiedzenia najmu lokalu mieszkalnego, należy uznać, iż taką bezterminową umowę użyczenia można wypowiedzieć najpóźniej na trzy miesiące naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego. (por. „Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia Zobowiązania”, tom II, praca zbiorowa, Wydawnictwo Prawnicze Warszawa 1997 r., str. 221). W niniejszej sprawie pozwani otrzymali oświadczenia o wypowiedzeniu umowy użyczenia dnia 07 października 2019 roku, a więc od terminu wypowiedzenia umowy do wydania wyroku upłynął ponad rok czasu. Powyższe zaś prowadzi do stwierdzenia, iż wniesione powództwo ma podstawę w przepisie art. 718 § 1 k.c. Powodowi bowiem po zakończeniu użyczenia przysługiwało prawo żądania od pozwanych opuszczenia lokalu.

W konsekwencji należało przyjąć, że pozwanym nie przysługiwało skuteczne względem powoda prawo do korzystania ze spornego lokalu.

Sąd zważył, że nie sposób uznać by żądanie zgłoszone przez powoda stanowiło nadużycie prawa. W orzecznictwie Sądu Najwyższego za utrwalony można uznać obecnie pogląd, zgodnie z którym możliwość nieuwzględnienia roszczenia windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. może mieć miejsce tylko w sytuacjach wyjątkowych. Oddalenie powództwa na podstawie art. 5 k.c. oznacza bowiem pozbawienie właściciela ochrony przysługującego mu prawa własności, którego ochrona jest zasadą konstytucyjną (por: orz. SN z 22.11.1994r. II CRN 127/94 nie publ; wyr. SN z 27.01.1999r. II CKN 151/98, wyr SN z 22.03.2000r. I CKN 440/98). Sąd Najwyższy trafnie stwierdził w orzeczeniu z dnia 25 maja 1973r. III CRN 86/73, że zasady współżycia społecznego chronią wprawdzie przed nadużyciem prawa, ale nie mogą tego prawa w ogóle unicestwić. W szczególności przy żądaniu eksmisji mogą one jedynie powodować odroczenie eksmisji, a nie pozbawienie uprawnionego jego prawa podmiotowego w zupełności. Sytuacja rodzinna i materialna pozwanych, którą Sąd ustalił nie może być uznana za szczególnie wyjątkową, tak aby uzasadniała oddalenie powództwa. Strona pozwana nie zdołała wykazać, aby zgodną wolą wszystkich darczyńców było dożywotnie zamieszkiwanie pozwanych w spornym lokalu.

Sąd zważył także, że zgodnie z dyspozycją przepisu art. 14 ust. 1 i ust. 3 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego, Sąd zobowiązany jest z urzędu badać przesłanki w zakresie orzeczenia o uprawnieniu do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu wobec osób, których dotyczy nakaz opróżnienia lokalu. Sąd, badając z urzędu, czy zachodzą przesłanki do otrzymania lokalu socjalnego, orzeka o uprawnieniu osób, o których mowa w ust. 1, biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez nie z lokalu oraz ich szczególną sytuację materialną i rodzinną. Zgodnie z przepisem ust. 4 art. 14 wyżej cytowanej ustawy obowiązek przyznania takiego lokalu istnieje w przypadku: 1) kobiety w ciąży, 2) małoletniego, osoby niepełnosprawnej w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 426) lub ubezwłasnowolnionego oraz osoby sprawującej nad nim opiekę i wspólnie z nim zamieszkałej, 3) obłożnie chorego, 4) emeryta lub rencisty spełniającego kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, 5) osoby posiadającej status bezrobotnego, 6) osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały - chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany lub ich sytuacja materialna pozwala na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie.

Przepisy art. 14 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego mają zastosowanie w sprawach o opróżnienie lokalu przeciwko osobom, które były lokatorami w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Z ochrony przewidzianej w art. 14 powołanej ustawy nie korzystają natomiast osoby, które nigdy nie dysponowały tytułem prawnym do zajmowanego lokalu, w tym osoby, które objęły go samowolnie (por. Sąd Najwyższy w Uchwale z dnia 15 listopada 2001 roku, III CZP 66/01, OSNIC 2002 rok, Nr 9, poz. 109).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, lokatorem jest najemca lokalu lub osoba używająca lokalu na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności. W doktrynie i orzecznictwie, powszechnie przyjmuje się, iż pojęcie lokatora w rozumieniu ustawy o ochronie praw lokatorów w odniesieniu do ochrony związanej z eksmisją winno być rozumiane szeroko, a ów „inny tytuł prawny” może mieć oparcie w różnych stosunkach prawnych, w tym również w stosunkach prawnorodzinnych. W szczególności, lokatorem w rozumieniu owego przepisu jest osoba korzystająca z lokalu na podstawie umowy użyczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 2005 roku, II CK 655/04, Monitor Prawniczy 2005 rok, Nr 10, str. 479; Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 15 listopada 2001 roku, III CZP 66/01, OSNIC 2002 rok, Nr 9, poz. 109).

Z uwagi na fakt, iż sporny lokal nie wchodzi w skład publicznego zasobu mieszkaniowego nie miał zastosowania ust. 4 ww. przepisu wskazujący na przypadki obligatoryjnego obowiązku przyznania lokalu socjalnego osobom spełniającym kryteria w nim wskazane. Wyłączenie stosowania art. 14 ust. 4 cyt. ustawy o ochronie praw lokatorów w stosunku do pozwanych oznacza, że osobom tym nie należy się obligatoryjne przyznanie prawa do lokalu socjalnego. Powołany przepis art. 14 ust. 7 nie uchyla natomiast obowiązku sądu rozważenia przytoczonych wyżej przesłanek przyznania lokalu socjalnego określonych w art. 14 ust. 3 cyt. ustawy. Na sądzie nadal ciąży obowiązek rozważenia z urzędu przesłanek uprawnienia osoby, która była lokatorem, do otrzymania lokalu socjalnego oraz stosownego do wyniku tego badania orzeczenia w wyroku eksmisyjnym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.02.2008 r., II CSK 484/07, LEX nr 496377).

Sąd uznał, iż w niniejszej sprawie zasadne było ustalenie, że wobec pozwanych zachodzą przesłanki orzeczenia o uprawnieniu do lokalu socjalnego. Przede wszystkim pozwani są osobami chorymi. Pozwany W. G. posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Nie ma jednego oka, a w drugim posiada znaczną wadę. Pozostaje pod opieką specjalistycznych poradni lekarskich. Ma wszczepione implanty w odcinku szyjnym kręgosłupa. Nie ma tarczycy. Z kolei pozwana H. G. cierpi na kamicę nerkową oraz chorobę H.. Ma astygmatyzm prawego oka, wrodzoną dysplazję bioder. Oboje pozwani pozostają pod opieką lekarzy specjalistów. Prowadzone przez nich gospodarstwo domowe osiąga skromne dochody. Biorąc pod uwagę stan na dzień wyrokowania ustalono, że utrzymują się z pracy pozwanego w niepełnym wymiarze czasu pracy za około 1.920 zł netto miesięcznie, zasiłku pielęgnacyjnego w kwocie około 200 zł netto oraz alimentów na rzecz pozwanej w kwocie 450 zł miesięcznie. Pozwana sporadycznie wspomagana jest przez swoją matkę. Z pewnością po uiszczeniu opłat czynszowych oraz związanych ze zużyciem i dostępem do mediów, na wyżywienie i pozostałe niezbędne wydatki, w tym leki, pozostaje im skromna kwota. Jednocześnie Sąd wziął pod uwagę, że pozwani, pomimo trudnej sytuacji materialnej nie uchylają się od regulowania opłat mieszkaniowych, nawet jeżeli zdarza im się je uiszczać z niewielkim opóźnieniem. Stan zdrowia pozwanych niewątpliwie stanowi przeszkodę w zarobkowaniu, jednak pozwani starają się podejmować prace zarobkowe. Pozwany oczekuje obecnie na decyzję w sprawie ustalenia renty z tytułu niezdolności do pracy. Z kolei pozwana już od czasów technikum podejmowała pracę weekendową w restauracji (...)’s. Nadal się uczy i zamierza podjąć pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy, aby przynajmniej częściowo poprawić sytuację majątkową gospodarstwa domowego pozwanych.

Z powyższych przyczyn Sąd uznał, iż skoro pozwanym nie przysługuje uprawnienie do władania rzeczą, żądanie powoda nakazania pozwanym opuszczenia przedmiotowego lokalu i wydania go powodowi, zasługuje na uwzględnienie i na podstawie art. 222 § 1 k.c. w zw. z art. 718 k.c. orzekł jak w punkcie 1. sentencji wyroku.

W punkcie 2. wyroku, Sąd orzekł, że pozwanym przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego na podstawie art. 14 ust. 1 i 3 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego .

Rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 1. wyroku Sąd oparł na treści art. 14 ust. 6 ustawy o ochronie praw lokatorów, zgodnie z którym orzekając o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego, sąd nakazuje wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia przez gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie 4. wyroku na podstawie art. 102 k.p.c., odstępując od obciążania pozwanych kosztami procesu. Zważyć należy, iż nieskonkretyzowanie w tym przepisie „wypadków szczególnie uzasadnionych” oznacza, że to sądowi rozstrzygającemu sprawę została pozostawiona ocena, czy całokształt okoliczności pozwala na uznanie, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, przemawiający za nieobciążaniem strony przegrywającej spór kosztami procesu w całości lub w części. Takie stanowisko znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie. W wyroku z dnia 02 października 2015 roku o sygn. I ACa 2058/14 (LEX nr 1820933) Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór. Ustalenie, czy w danych okolicznościach zachodzą "wypadki szczególnie uzasadnione", ustawodawca pozostawia swobodnej ocenie sądu, która następuje niezależnie od przyznanego zwolnienia od kosztów sądowych. Zgodnie natomiast ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zawartym w postanowieniu z dnia 22 lutego 2011r. II PZ 1/11 (LEX nr 852550) trudna sytuacja życiowa, majątkowa, zdrowotna, osobista, która uniemożliwia pokrycie przez stronę kosztów procesu należnych przeciwnikowi, należy do okoliczności uzasadniających odstąpienie od zasady wyrażonej w art. 98 § 1 k.p.c. Dokonując tej oceny sąd orzekający winien kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości, a podważenie oceny tego sądu wymaga wykazania że jest ona wadliwa.

Mając na uwadze sytuację rodzinną, majątkową i zdrowotną pozwanych opisaną szczegółowo w treści uzasadnienia Sąd uznał, że zasługują oni na skorzystanie z dobrodziejstwa określonego w art. 102 k.p.c.