Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2023 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Żelewska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 30 października 2023 r. w G.

sprawy z powództwa Prokura Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W.

przeciwko W. D. i A. A. G. (1)

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną ( art.527kc)

uznaje za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela – Prokura Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W. czynność prawną w postaci umowy darowizny i umowy o ustanowienie służebności, zawartej w dniu 4 lutego 2019r. w G. przed notariuszem C. P., repertorium A numer (...), w wyniku której pozwane W. D. i A. G. (2) stały się współwłaścicielkami nieruchomości położonej w G., dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą numer (...), celem zaspokojenia wierzytelności przysługującej powodowi w stosunku do dłużnika K. D. (1):

w wysokości 9.768,82 zł z dalszymi odsetkami i kosztami procesu, stwierdzonej prawomocnym nakazem zapłaty wydanym w elektronicznym postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie dnia 13 listopada 2018r. pod sygn. akt VI Nc-e 1887980/18 opatrzonym klauzulą wykonalności w dniu 19 marca 2019r.;

w wysokości 56.446,62 zł z dalszymi odsetkami i kosztami procesu, stwierdzonej prawomocnym nakazem zapłaty wydanym w elektronicznym postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie dnia 27 grudnia 2018r. pod sygn. akt VI Nc-e 1866717/18 opatrzonym klauzulą wykonalności w dniu 22 marca 2019r.;

II. zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 8.728 zł (osiem tysięcy siedemset dwadzieścia osiem złotych) tytułem kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygnatura akt I C 345/22

UZASADNIENIE WYROKU

Powód Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. wniósł pozew przeciwko W. D. i A. G. o uznanie za bezskuteczną w stosunku do powoda czynności prawnej w postaci umowy darowizny i umowy o ustanowienie służebności zawartej w dniu 4 lutego 2019 roku przed notariuszem C. P. (rep. A 903/2019), w wyniku której pozwane stały się współwłaścicielkami nieruchomości położonej w G., dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą nr (...), celem zaspokojenia wierzytelności powoda w stosunku do dłużnika K. D. (1) w wysokości 56.446,62 zł z dalszymi odsetkami i kosztami procesu, stwierdzonej prawomocnym nakazem zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie z dnia 27 grudnia 2018r., sygn. VI Nc-e 1866717/18 zaopatrzonym w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 22 marca 2019 oraz w wysokości 9.768,82 zł z dalszymi odsetkami i kosztami procesu, stwierdzonej prawomocnym nakazem zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie z dnia 13 listopada 2018r., sygn. VI Nc-e 1887980/18 zaopatrzonym w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 19 marca 2019r.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że jest wierzycielem dłużnika K. D. (1). Dłużnik nie wywiązał się z zobowiązań, jakie zaciągnął względem (...) S.A., a dysponując ww. tytułami wykonawczymi (...) S.A. złożył wnioski o wszczęcie przeciwko niemu egzekucji. W dniu 1 marca 2021 roku doszło do zawarcia umowy przelewu ww. wierzytelności. W dniu 4 lutego 2019 roku dłużnik zawarł ze swoimi córkami tj. pozwanymi umowę darowizny, w wyniku czego wyzbył się własności nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...). Jak wskazuje powód dłużnik jest niewypłacalny, nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań, nie dysponuje środkami na ich zaspokojenie, a prowadzone postępowania egzekucyjne nie prowadzą do zaspokojenia wierzyciela. W ocenie powoda w niniejszym przypadku znajdują zastosowanie przepisu art. 527 k.c., albowiem wierzytelności powoda zostały stwierdzone prawomocnymi nakazami zapłaty, dłużnik zawarł z porwanymi umowę darowizny, czynność została zawarta z pokrzywdzeniem wierzyciela, gdyż dłużnik wyzbył się istotnego składnika majątku, wierzyciel jest niewypłacalny, a z uwagi na stan jego niewypłacalności należy domniemywać, że działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela. Zdaniem powoda, z uwagi na okoliczności zawarcia umowy, znajdują również zastosowanie przepisy art. 528 k.c. i art. 527 § 3 k.c.

(pozew, k. 2-7)

Pozwane wniosły o oddalenie powództwa. Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie pozwane wskazały, że o toczącym się postępowaniu prowadzonym przez Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie w sprawie VI Nc-e (...) dłużnik dowiedział się w dniu 23 listopada 2018r. na skutek doręczenia mu nakazu zapłaty. Nie zgadzając się z nakazem w dniu 6 grudnia 2018r. wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty. Tym samym na dzień zawarcia umowy darowizny, nakaz nie był prawomocny, a wysokość roszczenia nie była duża i nie prowadziła do niewypłacalności dłużnika. Postanowienie o odrzuceniu sprzeciwu doręczono dłużnikowi już po zawarciu umowy darowizny. Dopiero w dniu 19 kwietnia 2019r. dłużnik został poinformowany o wszczęciu postępowania egzekucyjnego. Natomiast, o postępowaniu w sprawie VI Nc-e (...) dłużnik dowiedział się w dniu 26 kwietnia 2018r. z pisma komornika. W ocenie pozwanych powód nie udowodnił, że na dzień zawarcia umowy darowizny dłużnik był niewypłacalny, a zatem nie można mu przypisać dokonania czynności prawnej ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Pozwane podniosły, że na dzień zawarcia umowy darowizny dłużnik posiadał inny majątek pozwalający na zaspokojenie wierzycieli. Wskazano, że strony umowy nie miały zamiaru pokrzywdzenia wierzycieli, albowiem nie miały świadomości toczących się postępowań. Pozwane zwróciły uwagę, że stanowisko powoda o rzekomej niewypłacalności dłużnika jest stanem na dzień 1 kwietnia 2022 roku, tj. ponad trzech lat od zawarcia umowy darowizny. Pozwane zakwestionowały również legitymację procesową powoda, wskazując, że na fakt przelewu wierzytelności przedstawiono jedynie pokryte drukiem papierowe nośniki informacji, które nie posiadają waloru nawet dokumentu prywatnego.

(odpowiedź na pozew pozwanej A. G., k. 70-77, odpowiedź na pozew W. D., k. 120-127)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 4 listopada 2015 roku w ramach prowadzonej działalności gospodarczej K. D. (1) zawarł z (...) S.A. z siedzibą w W. umowę pożyczki dla firm nr (...), na podstawie której bank udzielił mu pożyczki pieniężnej w kwocie 13.900 zł z przeznaczeniem na finansowanie prowadzonej działalności gospodarczej na okres 60 miesięcy. Przedmiotowy kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej wynoszącej na dzień podjęcia decyzji kredytowej 8,62 % w stosunku rocznym.

(dowód: pożyczki dla firm nr (...), k. 257-262)

Z kolei, w dniu 22 grudnia 2015 roku w ramach prowadzonej działalności gospodarczej K. D. (1) zawarł z (...) S.A. z siedzibą w W. umowę kredytu w rachunku bieżącym nr (...), na podstawie której bank udzielił mu kredytu w rachunku bieżącym w kwocie 50.000 zł z przeznaczeniem na finansowanie prowadzonej działalności gospodarczej. Termin spłaty kredytu wynosił 12 miesięcy licząc od dnia postawienia kredytu do dyspozycji kredytobiorcy. Przedmiotowy kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej wynoszącej na dzień podjęcia decyzji kredytowej 8,43 % w stosunku rocznym.

(dowód: umowa kredytu w rachunku bieżącym nr (...), k. 251-256)

W dniu 13 listopada 2018 roku w sprawie o sygnaturze VI Nc-e 1887980/18 Referendarz sądowy Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie wydał nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym i nakazał K. D. (1), aby zapłacił na rzecz (...) S.A. z siedzibą w W. łącznie kwotę 9.768,82 zł, w tym kwotę 9.043,08 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 2 października 2018r. do dnia zapłaty, kwotę 421,27 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 2 października 2018r. do dnia zapłaty, kwotę 304,47 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 2 października 2018r. do dnia zapłaty, kwotę 1.454,40 zł oraz kwotę 1.323 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Postanowieniem z dnia 30 stycznia 2019 roku Referendarz odrzucił sprzeciw K. D. (1) od nakazu zapłaty.

Postanowieniem z dnia 19 marca 2019 roku referendarz nadał ww. nakazowi zapłaty klauzulę wykonalności.

(dowód: nakaz zapłaty, k. 19, postanowienie z dnia 19 marca 2019r., k. 19, postanowienie z dnia 30 stycznia 2019r., k. 117)

Z wniosku wierzyciela (...) S.A., na mocy ww. tytułu wykonawczego, Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy D. S. prowadził postępowanie egzekucyjne pod sygnaturą Km 823/19 przeciwko dłużnikowi K. D. (1). Pismem z dnia 22 marca 2019 roku Komornik zawiadomił dłużnika o wszczęciu egzekucji. W toku postępowania egzekucyjnego Komornik zajął wierzytelności z rachunku bankowego dłużnika, a także wierzytelności dłużnika należne od Drugiego Urzędu Skarbowego w G. z tytułu zwrotu nadpłaty podatku dochodowego, VAT, akcyzy itp. Następnie, postępowanie egzekucyjne prowadził Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Gdyni T. D. pod sygnaturą Km 3538/19. Po zawarciu umowy przelewu, przedmiotowe postępowanie toczyło się z udziałem powoda jako wierzyciela.

(dowód: informacja z dnia 18 marca 2022r., k. 20, zajęcie wierzytelności z dnia 9 kwietnia 2019r., k. 95-96, zawiadomienie o wszczęciu egzekucji z dnia 22 marca 2019r., k. 97, zawiadomienie o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego z dnia 9 kwietnia 2019r., k. 104-105, 108-109, 110-111, zawiadomienie dłużnika o zajęciu rachunku bankowego, k. 106-107)

W dniu 27 grudnia 2018 roku w sprawie o sygnaturze VI Nc-e 1866717/18 Referendarz sądowy Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie wydał nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym i nakazał K. D. (1), aby zapłacił na rzecz (...) S.A. z siedzibą w W. łącznie kwotę 56.446,62, w tym kwotę 51.224,56 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 września 2018r. do dnia zapłaty, kwotę 2.663,94 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 września 2018r. do dnia zapłaty, kwotę 1.103,72 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 września 2018r. do dnia zapłaty, kwotę 1.454,40 zł oraz kwotę 4.306 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Przedmiotowy nakaz został dłużnikowi doręczony w trybie art. 139 k.p.c.

Postanowieniem z dnia 22 marca 2019 roku referendarz nadał ww. nakazowi zapłaty klauzulę wykonalności.

(dowód: nakaz zapłaty, k. 18, postanowienie z dnia 22 marca 2019r., k. 18)

Z wniosku wierzyciela (...) S.A., na mocy ww. tytułu wykonawczego, Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy D. S. prowadził postępowanie egzekucyjne pod sygnaturą Km 890/19 przeciwko dłużnikowi K. D. (1). Pismem z dnia 28 marca 2019 roku Komornik zawiadomił dłużnika o wszczęciu egzekucji. W toku postępowania egzekucyjnego Komornik zajął wierzytelności z rachunku bankowego dłużnika, a także wierzytelności dłużnika należne od Drugiego Urzędu Skarbowego w G. z tytułu zwrotu nadpłaty podatku dochodowego, VAT, akcyzy itp. Następnie, postępowanie egzekucyjne prowadził Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Gdyni T. D. pod sygnaturą Km 3536/19. Po zawarciu umowy przelewu, przedmiotowe postępowanie toczyło się z udziałem powoda jako wierzyciela.

(dowód: informacja z dnia 26 maja 2022r., k. 21, zawiadomienie o wszczęciu egzekucji, k. 79-82, zawiadomienie dłużnika o zajęciu rachunku bankowego z dnia 16 kwietnia 2019r., k. 87-88, zawiadomienie o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego, k. 89-90, zajęcie wierzytelności z dnia 16 kwietnia 2019r., k. 91-92)

Prowadzone postępowania egzekucyjne nie doprowadziły do zaspokojenia wierzyciela. W toku podjętych czynności Komornik ustalił, że K. D. (1) pobiera świadczenie emerytalno – rentowe, lecz wpłaty są rozdzielane zgodnie z planem podziału na podstawie art. 1025 k.p.c. pomiędzy 25 postępowań egzekucyjnych (suma zadłużenia wynosiła 392.700 zł). Egzekucja z rachunków bankowych oraz zajęcie wierzytelności w Urzędzie Skarbowym okazała się nieskuteczna. Dłużnik posiada samochód o niskiej wartości rynkowej.

(dowód: pismo komornika z dnia 1 kwietnia 2022r., k. 22)

K. D. (1) jest współwłaścicielem w udziale wynoszącym 330/1.000 części nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości P., gm. P., stanowiącej działkę nr (...) obszaru 0,2064 ha, dla której Sąd Rejonowy w Szamotułach prowadzi księgę wieczystą nr (...).

(dowód: pismo komornika z dnia 1 kwietnia 2022r., k. 22)

Dłużnik posiadał samochód marki B. (...) (rok produkcji 2000), który znajdował się w złym stanie technicznym. Przedmiotowy pojazd został sprzedany przez dłużnika.

(dowód: przesłuchanie pozwanej A. G., płyta CD k. 323, przesłuchanie pozwanej W. D., płyta CD k. 354)

Na podstawie umowy darowizny i umowy o ustanowienie służebności zawartej w dniu 4 lutego 2019 roku przed notariuszem C. P. prowadzącym kancelarię notarialną w G. (rep. A 903/2019) K. D. (1) darował swoim córkom W. D. i A. G. do ich majątków osobistych udziały po ½ części w prawie własności stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...). O. – D. 18 kl. A, dla którego Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą nr (...) wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej.

(dowód: odpis zupełny z księgi wieczystej, k. 41-47)

Na podstawie umowy przelewu zawartej w dniu 1 marca 2021 roku dotychczasowy wierzyciel (...) S.A. sprzedał wierzytelności przysługujące mu wobec dłużnika K. D. (1), wynikające z ww. nakazów zapłaty na rzecz powoda Prokura Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W..

(dowód: umowa przelewu wierzytelności z dnia 1 marca 2021r. wraz z wykazem wierzytelności, k. 23-40)

Następnie, powód zawiadomił dłużnika o przelewie wierzytelności wynikających z ww. umów bankowych. Zawiadomienie zostało doręczone dłużnikowi w dniu 20 kwietnia 2021 roku.

(dowód: zawiadomienia o przelewie, k. 272-279 wraz z potwierdzeniami nadania, k. 280-283, wydrukiem z portalu śledzenia przesyłek Poczty Polskiej S.A., k. 284-286)

W okresie od 8-14 stycznia 2016 roku dłużnik był hospitalizowany z powodu rozwarstwienia aorty wstępującej typu A, natomiast w okresie od 25 stycznia do 18 marca 2016 roku z powodu zakażenia rany po sternotomii z rozejściem brzegów mostka. Od 30 kwietnia 2018 roku dłużnik jest całkowicie niezdolny do pracy.

(dowód: dokumentacja medyczna leczenia K. D., k. 163-166, orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 14 kwietnia 2017r., k. 162, przesłuchanie pozwanej A. G., płyta CD k. 323, przesłuchanie pozwanej W. D., płyta CD k. 354)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony, a także dowodu z przesłuchania pozwanych.

Oceniając zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania prawdziwości i wiarygodności wymienionych powyżej dowodów z dokumentów prywatnych (umowa kredytu, umowa pożyczki pieniężnej). Podkreślić należy, iż ww. dokumenty nie noszą znamion podrobienia, przerobienia ani żadnej innej ingerencji. Poza tym żadna ze stron nie zaprzeczyła, iż przedłożone kserokopie nie stanowią wiernego odzwierciedlenia oryginałów dokumentów ani też, by osoby podpisane pod oryginałami dokumentów nie złożyły oświadczeń w nich zawartych. Za w pełni wiarygodny dowód w sprawie ostatecznie Sąd uznał odpis z umowy przelewu wierzytelności z dnia 1 marca 2021 roku wraz z wyciągiem z załącznika tj. listy wierzytelności. Zważyć bowiem należy, iż ww. dokumenty zostały złożone w formie odpisów poświadczonych za zgodność z oryginałem przez zawodowego pełnomocnika powoda. Zgodnie zaś z treścią art. 129 § 3 k.p.c. zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej ma charakter dokumentu urzędowego. Jak natomiast wskazuje się w orzecznictwie poświadczenie odpisu dokumentu jest dokumentem stwierdzającymi urzędowo istnienie dokumentu o określonej treści, na podobieństwo regulacji prawnej zawartej art. 2 § 2 prawa o notariacie, zgodnie z którym - czynności notarialne, dokonane przez notariusza zgodnie z prawem, mają charakter dokumentu urzędowego. Oznacza to, że sąd przeprowadzając postępowanie dowodowe nie tyle z samego dokumentu prywatnego przedłożonego w urzędowo poświadczonej kopii, ale z dokumentu urzędowego, z którego (na podstawie usuwalnego domniemania z art. 244 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego), wyprowadza wniosek o istnieniu dokumentu prywatnego, o treści tożsamej z przedłożonym poświadczeniem. Poświadczenie przez adwokata odpisu dokumentu prywatnego korzysta zatem z domniemania nie tylko autentyczności, ale także domniemania zgodności z prawdą tego co, zostało w nim urzędowo stwierdzone (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 7 kwietnia 2016 r., I ACa 1822/15, L.). Oznacza to, że poświadczenie stanowi dowód, że odpis dokumentu jest zgodny z oryginałem, a ponadto że samo poświadczenie jest prawdziwe (art. 244 k.p.c.). Strona, która zaprzecza prawdziwości poświadczenia albo twierdzi, że odpis nie jest zgodny z oryginałem, powinna okoliczności te udowodnić. Zdaniem Sądu, strona pozwana nie wykazała ww. okoliczności. Z kolei, dokumenty w postaci tytułów wykonawczych, pism komornika, odpisu z księgi wieczystej stanowią dokumenty urzędowe w rozumieniu art. 244 k.p.c. i w związku z tym korzystają z domniemania autentyczności i domniemania zgodności z prawdą wyrażonych w nim oświadczeń, czego w toku niniejszego postępowania żadna ze stron nie kwestionowała.

W części ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie Sąd poczynił na podstawie dowodu z przesłuchania pozwanych. Zważyć należy, iż pozwane przyznały, że poza lokalem mieszkalnym – będącym przedmiotem darowizny – dłużnik nie posiada żadnego innego majątku, z którego wierzyciele mogliby się zaspokoić. Nie budzą również wątpliwości zeznania pozwanych co do problemów zdrowotnych K. D. (1), gdyż w tym zakresie znajdują one potwierdzenie w złożonej dokumentacji medycznej, przy czym okoliczność ta nie miała znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Natomiast, Sąd nie dał wiary pozwanym, że dłużnik nie miał świadomości istnienia zadłużenia, ponad kwotę 10.000 zł. Zważyć bowiem należy, że K. D. (1) był stroną obu umów zawartych z (...) S.A., a zatem niewątpliwie zdawał sobie sprawę zarówno z istnienia zobowiązania, treści umowy, a także wysokości zadłużenia. Zresztą, w końcowej fazie swoich zeznań W. D. wskazała, że po wniesieniu pozwu dłużnik przyznał się przed rodziną, że zawarł również umowę pożyczki.

Podstawę prawną powództwa stanowi przepis art. 527 § 1 k.c., zgodnie z którym gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

Dokonując oceny zasadności powództwa należy wyjaśnić, że na podstawie art. 527 k.c. można wyróżnić następujące przesłanki zastosowania skargi pauliańskiej: 1) istnienie godnego ochrony interesu wierzyciela w postaci wierzytelności; 2) dokonanie przez dłużnika czynności prawnej z osobą trzecią; 3) dokonanie tej czynności przez dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela; 4) uzyskanie wskutek tej czynności korzyści majątkowej przez osobę trzecią; 5) działanie osoby trzeciej w złej wierze. Dla zastosowania skargi pauliańskiej wszystkie powyższe przesłanki muszą wystąpić kumulatywnie, a ciężar ich wykazania co do zasady, spoczywa na wierzycielu (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 19 września 2012r., V ACa 667/12, L.).

Przechodząc do kwestii merytorycznych stwierdzić należy, iż w toku niniejszego postępowania strona powodowa wykazała, że przysługuje jej względem dłużnika K. D. (1) wymagalna wierzytelność stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu. Do pozwu powód bowiem dołączył odpis prawomocnego nakazu zapłaty wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie z dnia 27 grudnia 2018r. w sprawie o sygnaturze akt VI Nc-e 1866717/18 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 22 marca 2019 oraz prawomocnego nakazu zapłaty wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie z dnia 13 listopada 2018r. w sprawie o sygnaturze akt VI Nc-e 1887980/18 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 19 marca 2019r. Nadto, dołączył odpisy umowę pożyczki dla firm nr (...) z dnia 4 listopada 2015 roku oraz umowy kredytu w rachunku bieżącym nr (...) z dnia 22 grudnia 2015 roku.

Zdaniem Sądu nie ma podstaw do kwestionowania legitymacji procesowej powoda. Zważyć bowiem należy, iż na tę okoliczność powód złożył odpis umowy wierzytelności z dnia 1 marca 2021r. z podpisami notarialnie poświadczonymi wraz z odpisem załącznika – listy wierzytelności, które to odpisy zostały poświadczone za zgodność z oryginałem przez fachowego pełnomocnika powoda będącego radcą prawny, co zgodnie z art. 129 § 3 k.p.c. ma charakter dokumentu urzędowego. Z ww. dokumentu wynika, że powód nabył wierzytelności wynikające z obu ww. tytułów wykonawczych. Podkreślić przy tym należy, że wykazanie przejścia uprawnienia może być dokonane również za pomocą kopii dokumentów urzędowych, bądź prywatnych z podpisem urzędowo poświadczonym, poświadczonych za zgodność z oryginałem przez reprezentującego wnioskodawcę pełnomocnika, które przez fakt ich poświadczenia również nabywają charakteru dokumentu urzędowego potwierdzającego istnienie dokumentu źródłowego będącego podstawą przejścia uprawnień (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2010 r., III CZP 98/10, OSNC 2011/9/92). Niezależnie od powyższego, powód przedłożył również pisma komornika z dnia 18 marca 2022r. i 26 maja 2022r. z informacją o zmianie wierzyciela. Zgodnie zaś z art. 804 ¹ k.p.c. w razie przejścia egzekwowanego uprawnienia na inną osobę po wszczęciu postępowania egzekucyjnego osoba ta może wstąpić do postępowania na miejsce wierzyciela za jego zgodą, o ile przejście będzie wykazane dokumentem urzędowym lub dokumentem prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym. Oznacza to, że Komornik nie miał wątpliwości co do skuteczności zmiany wierzyciela. Podkreślić przy tym należy, iż na możliwość zaskarżenia przez powoda czynności prawnej w drodze skargi pauliańskiej nie ma wpływu fakt, że powód nabył wierzytelność w drodze przelewu, gdyż zgodnie z art. 509 § 2 k.c. na nabywcę wierzytelności przechodzi z mocy prawa przewidziane w art. 527 k.c. uprawnienie do zaskarżenia czynności dłużnika zdziałanych z pokrzywdzeniem wierzycieli (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2009 r. V CSK 184/09, L.).

Bezsporny był natomiast fakt dokonania czynności prawnej, której uznania za bezskuteczną domagała się strona powodowa. Do akt sprawy przedłożono odpis zwykły z księgi wieczystej, który ma moc dokumentu urzędowego, na podstawie którego można jednoznacznie stwierdzić, że w dniu 4 lutego 2019 roku K. D. (1) zawarł z pozwanymi umowę na podstawie której darował swoim córkom W. D. i A. G. udziały po ½ części w prawie własności stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...). O. – D. 18 kl. A, dla którego Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą nr (...) wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej.

Kolejną przesłankę skargi pauliańskiej stanowi pokrzywdzenie wierzyciela. Zgodnie z treścią art. 527 § 2 k.c. czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. W orzecznictwie na ogół przyjmuje się, że niewypłacalność dłużnika w rozumieniu art. 527 § 2 k.c. oznacza taki stan majątku dłużnika, w którym egzekucja prowadzona zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego nie może przynieść zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej przeciwko temu dłużnikowi (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 listopada 1997r., I ACa 737/97, Apel. W-wa 1998, nr 4, poz. 36; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2000r., III CKN 554/98, LEX nr 52736; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 lipca 2013r., I ACa 417/13, LEX nr 1349916). Zatem pokrzywdzenie wierzycieli powstaje na skutek takiego stanu faktycznego majątku dłużnika, który powoduje niemożność, utrudnienie lub odwleczenie zaspokojenia wierzyciela (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2001r., IV CKN 525/00, LEX nr 53110; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2004r., II CK 367/03, LEX nr 174173; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 18 lutego 2013r., I ACa 1438/12, LEX nr 1305972). Zgodnie z poglądem prawnym wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 marca 2001r. V CKN 280/00 LEX nr 52793 pokrzywdzenie wierzyciela należy oceniać nie według chwili dokonania czynności prawnej dłużnika z osobą trzecią, lecz według chwili jej zaskarżenia (wystąpienia z żądaniem uznania bezskuteczności czynności prawnej) (zob. wyrok SA w Białymstoku z dnia 4 marca 2016r., I ACa 950/15, L.). Dla uwzględnienia skargi pauliańskiej konieczne jest także wykazanie, że czynność prawna dłużnika stanowiła conditio sine qua non jego niewypłacalności (chociażby nie stanowiła ona jedynej przyczyny niewypłacalności). W wyroku z dnia 28 czerwca 2007 r. (IV CSK 115/07, L.) SN podkreślił, że istotne dla zbadania wystąpienia przesłanki pokrzywdzenia wierzyciela jest ustalenie, czy w przypadku niedokonania konkretnej czynności wierzyciel faktycznie zostałby zaspokojony. Powszechnie się przyjmuje, że o istnieniu pokrzywdzenia można mówić, gdy porównanie wartości prawa będącego przedmiotem kwestionowanej w drodze skargi pauliańskiej czynności prawnej i wysokości niespłacalnych wierzytelności przysługujących przeciwko dłużnikowi zabezpieczonych hipotekami na tym prawie, prowadzi do wniosku o niemożności zaspokojenia się powoda chociażby w części (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 września 2011 r., IV CSK 99/11, L.). Należy przy tym mieć na względzie, że fakt ustanowienia hipoteki obciążającej nieruchomość będącą przedmiotem zaskarżonej umowy należy brać pod uwagę dla oceny tego, czy w wyniku zawarcia umowy dłużnika z osobą trzecią doszło w istocie do pokrzywdzenia wierzyciela w rozumieniu art. 527 § 2 k.c. Może się bowiem okazać, że przyczyną nieefektywności ewentualnej egzekucji wierzyciela wobec osoby trzeciej (art. 532 k.c.) byłoby właśnie aktualne obciążenie hipoteczne ustanowione na rzecz innej osoby, korzystającej z określonych preferencji egzekucyjnych (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 25 czerwca 2015r., V ACa 137/15, L.).

Kierując się powyższymi kryteriami Sąd doszedł do przekonania, że dokonana przez dłużnika i pozwane czynność prawna doprowadziła do powiększenia stanu niewypłacalności dłużnika. W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że wbrew zarzutom pozwanych nie miała znaczenia kwestia niewypłacalności dłużnika z chwili dokonania kwestionowanej czynności prawnej, co jednoznacznie wynika z przytoczonego powyżej orzecznictwa. Oceniając natomiast pokrzywdzenie wierzyciela według stanu na dzień zaskarżenia czynności prawnej Sąd stwierdził, że aktualnie w majątku dłużnika nie ma żadnych wartościowych składników majątkowych, z których wierzyciel mógłby uzyskać zaspokojenie swoich roszczeń. Z dołączonego do pozwu pisma Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni T. D. z dnia 1 kwietnia 2022 roku (sprawa Km 3538/19) wynika, że K. D. (1) pobiera świadczenie emerytalno – rentowe, lecz jest ono objęte planem podziału na podstawie art. 1025 k.p.c. pomiędzy 25 postępowań egzekucyjnych, w których suma zadłużenia wynosi 392.700 zł. Egzekucja z rachunków bankowych oraz zajęcie wierzytelności wobec organu podatkowego o zwrot nadpłaty z tytułu podatku dochodowego, VAT czy akcyzowego okazała się nieskuteczna. W treści tego pisma wskazano, że dłużnik posiada samochód o niskiej wartości rynkowej. Pozwane nie potrafiły wskazać żadnego innego majątku dostępnego dla wierzycieli. Przede wszystkim nie wykazały, że dłużnik ma dochody pozwalające na spłatę zadłużenia. Z dołączonego do odpowiedzi na pozew orzeczenia lekarza orzecznika ZUS wynika, że K. D. (1) jest całkowicie niezdolny do pracy. W przytoczonym powyżej piśmie komornika z dnia 1 kwietnia 2022 roku wskazano, że jedynym dochodem dłużnika jest świadczenie rentowo – emerytalne, objęte planem podziału w innym zakończonym postępowaniu egzekucyjnym. W tym samym piśmie Komornik wskazał, że K. D. (1) jest współwłaścicielem w udziale wynoszącym (...) części nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości P., gm. P., stanowiącej działkę nr (...) obszaru 0,2064 ha, dla której Sąd Rejonowy w Szamotułach prowadzi księgę wieczystą nr (...). Zdaniem Sądu istnieje jednak małe prawdopodobieństwo sprzedaży tego udziału w toku egzekucji, albowiem dłużnik jest mniejszościowym współwłaścicielem ww. nieruchomości. Zważywszy, że przedmiotowa nieruchomość położona jest na wsi, jest zabudowana starym domem należy uznać, że nie wzbudzi zainteresowania u potencjalnych nabywców, tym bardziej przy tak złożonej strukturze właścicielskiej (poza dłużnikiem jest jeszcze 5 współwłaścicieli). Potwierdzają to zresztą wyniki dotychczasowych postępowań egzekucyjnych. Wobec powyższego należy przyjąć, że gdyby przedmiot darowizny nadal znajdował się w majątku dłużnika, to mając na względzie wysokość zadłużenia wierzyciel byłby w stanie z tego składnika majątkowego przeprowadzić egzekucję. Istnieje zatem związek przyczynowy pomiędzy dokonaniem kwestionowanej czynności prawnej a niewypłacalnością dłużnika. W toku prowadzonej egzekucji powód dotąd nie uzyskał spłaty wierzytelności wynikających z ww. tytułów wykonawczych.

W świetle podniesionych w odpowiedzi na pozew zarzutów sporna pozostawała kolejna określona w art. 527 k.c. przesłanka w postaci działania dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. W judykaturze wskazuje się, że dłużnik działa ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli (art. 527 § 1 k.c.), gdy zdaje sobie sprawę (uświadamia sobie), że wskutek dokonania czynności prawnej może spowodować niemożność zaspokojenia się wierzycieli z jego majątku. Pokrzywdzenie wierzycieli nie musi być zamiarem dłużnika. Wystarczy, żeby dłużnik takie pokrzywdzenie przewidywał w granicach ewentualności. Świadomość pokrzywdzenia nie musi dotyczyć osoby konkretnego wierzyciela; wystarczy świadomość pokrzywdzenia wierzycieli w ogóle. Może ona dotyczyć innego wierzyciela (nawet tego, który został przez dłużnika później zaspokojony) niż wierzyciel, który żąda uznania czynności za bezskuteczną. To, czy czynność prawna dłużnika krzywdzi wierzycieli, należy oceniać nie według chwili dokonania tej czynności, lecz według chwili jej zaskarżenia, tj. wystąpienia z żądaniem uznania bezskuteczności czynności (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 19 kwietnia 2013r., I ACa 192/13, L.). Świadomość pokrzywdzenia wierzycieli jest wnioskiem jaki osoba przeciętnie inteligentna powinna z tych dwu faktów wyciągnąć. Pokrzywdzenie jest bowiem sądem opartym na zasadach doświadczenia życiowego i znajomości prawideł rządzących obrotem prawnym, z których wynika, że wierzytelność w takich warunkach nie zostanie spłacona. Aby obalić powyższe domniemanie należałoby wykazać, że dłużnik jest niepoczytalny, czy też nie ma rozeznania pozwalającego na ocenę sytuacji i dokonywania operacji wnioskowania, bądź, że ze względu na szczególną sytuację, w jakiej dłużnik się znajdował, wniosek o krzywdzącym charakterze dokonywanej przez niego czynności był nieuzasadniony (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 19 grudnia 2013r., I ACa 621/13, L.).

W rozpatrywanym przypadku strona pozwana podnosiła, że w dacie dokonania darowizny dłużnik miał wiedzę jedynie o zobowiązaniu wynikającym z nakazu zapłaty wydanego w sprawie o sygnaturze VI Nc-e 1887980/18, przy czym wysokość wierzytelności stwierdzonej tym orzeczeniem nie była znaczna (wynosiła 9.768,82 zł) i była możliwa do spłaty przez niego i jego rodzinę. Natomiast o wydaniu drugiego nakazu zapłaty dłużnik miał się dowiedzieć już po dokonaniu darowizny z zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. W ocenie Sądu powyższe zarzuty nie zasługiwały na uwzględnienie. W toku sprawy powód przedłożył do akt sprawy odpisy umów, z których wynikały wierzytelności stwierdzone ww. nakazami zapłaty, tj. odpis umowy pożyczki dla firm nr (...) z dnia 4 listopada 2015 roku, a także odpis umowy kredytu w rachunku bieżącym nr (...) z dnia 22 grudnia 2015 roku. Należność główna z tytułu pierwszej umowy wynosiła 13.900 zł, zaś z tytułu drugiej 50.000 zł. Zdaniem Sądu, jako strona obu umów, dłużnik musiał mieć świadomość istnienia zobowiązania, obowiązku terminowej spłaty rat, skutków braku spłaty, a także wysokości należności głównej oraz odsetek. Jako profesjonalista, osoba prowadząca działalność gospodarczą zdawał sobie sprawę, że w przypadku braku spłaty wierzyciel będzie uprawniony do dochodzenia roszczeń na drodze postępowania sądowego, a następnie na drodze postępowania egzekucyjnego. Poza tym należy zauważyć, że zawarcie umowy darowizny nastąpiło już po wydaniu obu nakazów zapłaty, przy czym nakaz zapłaty w sprawie VI Nc-e (...) został nawet przez dłużnika zaskarżony przed zawarciem umowy darowizny, natomiast nakaz w sprawie VI Nc-e (...) został doręczony w trybie art. 139 k.p.c. na prawidłowy adres zamieszkania dłużnika. W toku niniejszego postępowania nie wykazano, że w stosunku do K. D. (1) zachodziły jakiekolwiek okoliczności ograniczające bądź znoszące tę świadomość. Dłużnik nie jest bowiem osobą psychicznie chorą, cierpiącą na zaburzenia psychiczne, czy neurologiczne wpływające na możliwość racjonalnej oceny skutków swojego postępowania. W tych okolicznościach dłużnik bez wątpienia musiał mieć świadomość tego, że na skutek zawarcia umowy z dnia 4 lutego 2019 roku przedmiot darowizny nie będzie dostępny dla wierzyciela.

Konieczną przesłanką do uznania czynności prawnej za bezskuteczną jest także zła wiara osoby trzeciej tj. wiedza osoby, która odniosła korzyść majątkową z dokonania zaskarżonej czynności prawnej, że dłużnik dokonał tej czynności ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli lub też możliwość uzyskania takiej wiedzy przy zachowaniu należytej staranności. Należy zauważyć, że zgodnie z treścią art. 528 k.c. jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Korzyść uzyskana bezpłatnie to korzyść, za którą osoba trzecia nie spełniła ani nie zobowiązała się spełnić ekwiwalentnego świadczenia w ramach tego samego lub innego stosunku prawnego (zob. wyrok SN z 12 czerwca 2002r., III CKN 1312/00, L.; wyrok SN z 16 września 2011r., IV CSK 624/10, L.). Kwestionowana czynność prawna (darowizna) miała niewątpliwie bezpłatny charakter, w zamian za przeniesienie własności nieruchomości dłużnik nie uzyskał żadnego ekwiwalentu. Zważyć należy, iż ustanowiona tym samym aktem notarialnym służebność osobista mieszkania była nieodpłatna. Z uwagi zatem na nieodpłatny charakter czynności prawnej wierzyciel mógł dochodzić roszczeń z tytułu skargi pauliańskiej bez względu na to, czy pozwane nie wiedziały i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogły się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela.

Niezależnie od powyższego należy zauważyć, że pozwane są córkami dłużnika, zaś zgodnie z treścią art. 527 § 3 k.c. jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Jak podnosi się w doktrynie bliski stosunek oznacza tu nie tyle powiązania rodzinne, co faktyczne więzy uczuciowe, przyjaźń, wdzięczność itp.; ogólnie – faktyczną bliskość pozwalającą przyjąć, że osoba trzecia mogła znać sytuację majątkową dłużnika i cel jego działań. Bliska więź prawnorodzinna może stanowić jednak podstawę domniemania faktycznego, iż dane osoby pozostają w bliskim stosunku w rozumieniu art. 527 § 3 k.c. Wierzyciel musi udowodnić jedynie podstawę domniemania – istnienie bliskiego stosunku między dłużnikiem a osobą trzecią w chwili dokonywania zaskarżonej czynności (por. E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 7, Warszawa 2016).

Reasumując powyższe rozważania należało uznać, że strona powodowa wykazała wszystkie przesłanki skargi pauliańskiej, co skutkowało uwzględnieniem powództwa na mocy art. 527 k.c. w zw. z art. 528 k.c. wobec W. D. i A. G..

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 98 k.p.c. i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził od przegrywającej spor pozwanej na rzecz powoda kwotę 8.728 zł, na co składa się opłata sądowa od pozwu (3.311 zł), opłata za czynności fachowego pełnomocnika powoda w stawce minimalnej zgodnie z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (5.400 zł) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł). Zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od przyznanych kosztów procesu Sąd zasądził także odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się postanowienia do dnia zapłaty.