Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 czerwca 2023 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Żelewska

Protokolant: sekretarz sądowy Agnieszka Bronk-Marwicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 czerwca 2023 r. w G.

sprawy z powództwa Skarbu Państwa - Państwowego Gospodarstwa Leśnego "Lasy Państwowe" Nadleśnictwo G.

przeciwko (...) S.A. w P.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1639 zł (tysiąc sześćset trzydzieści dziewięć złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25 grudnia 2018r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  kosztami procesu obciąża strony w stosunku: 17% pozwanego i 83% powoda, z uwzględnieniem ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych powoda, pozostawiając ich wliczenie referendarzowi sądowemu po prawomocnym zakończeniu postępowania.

Sygnatura akt: I C 304/19

UZASADNIENIE

Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe – Nadleśnictwo G. z siedzibą w G. wniosło pozew przeciwko (...) S.A. z siedzibą w P. o zapłatę kwoty 9.690 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 25 grudnia 2018 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że w jego zarządzie znajduje się własność Skarbu Państwa tj. nieruchomość położona w D. składająca się m.in. z działek nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Wejherowie prowadzi księgę wieczystą nr (...). Część ww. nieruchomości jest zajęta pod rurociągi paliwowe o średnicy 350 mm i 500 mm, które należą do pozwanej. Zdaniem powoda pozwana korzysta z jego nieruchomości bezumownie na prawach odpowiadających prawu służebności przesyłu. Wartość wynagrodzenia z tytułu korzystania z nieruchomości została określona przez rzeczoznawcę majątkowego na kwoty: 3.519 zł za 2016 rok, 3.236 zł za 2017 rok i 2.935 zł za 2018 rok. W dniu 11 grudnia 2018 roku powód wystawił notę księgową na kwotę 9.690 zł i zażądał jej zapłaty w terminie 7 dni od otrzymania noty. Skoro nota została doręczona w dniu 17 grudnia 2018 roku, to termin do zapłaty upłynął w dniu 24 grudnia 2018 roku i od dnia następnego powodowi należą się odsetki na mocy art. 481 § 1 i 2 k.c.

(pozew, k. 4-6)

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości jako bezzasadnego i zasądzenie od powoda na jej rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwana potwierdziła, że na spornej nieruchomości przebiega trasa trzech rurociągów przesyłowych paliwowych stanowiących jej własność: DN 500 mm i dwa DN 350 mm o łącznej długości 871,5 m, które powstały w toku procesu inwestycyjnego prowadzonego w drugiej połowie lat 60-tych i w pierwszych latach 70-tych XX w. Inwestycja była prowadzona przez (...) Przedsiębiorstwo (...) w G.. Pozwana opisała szczegółowo przebieg zmian organizacyjnych i procesu przekształceń własnościowych przedsiębiorstw będących w posiadaniu rurociągu. Pozwana podniosła, iż przez zasiedzenie nabyła służebność przesyłu polegającą na prawie nieodpłatnego usytuowania urządzeń przesyłowych pod nieruchomością powoda oraz prawie korzystania z pasa gruntu niezbędnego do eksploatacji, remontów i modernizacji tych urządzeń. Przedmiotowe rurociągi zostały wybudowane najpóźniej w 1971 roku i oddane do eksploatacji w dniu 30 grudnia 1971 roku. Bieg terminu zasiedzenia służebności rozpoczął się w związku z uwłaszczeniem państwowych osób prawnych z dniem 5 grudnia 1990 roku, co przy uwzględnieniu dobrej wiary pozwanej skutkuje upływem tego terminu z dniem 5 grudnia 2010 roku. Pozwana wskazała, że do czasu swego posiadania może także doliczyć czas posiadania swoich poprzedników prawnych, zgodnie z art. 176 § 1 k.c. Pozwana wskazała, że w chwili posadowienia urządzenia przesyłowego właścicielem gruntu oraz urządzenia był Skarb Państwa, a więc do wybudowania tego urządzenia doszło na terenie własnym. Nadto, podniosła, że budowa przedmiotowych urządzeń przesyłowych miała strategiczne znaczenie w zakresie obronności państwa i zaspokajania potrzeb ludności w produkty naftowe. Stąd, pozwana dysponując tą wiedzą miała usprawiedliwione podstawy do twierdzenia, że przysługuje jej prawo do władania nieruchomością w zakresie eksploatacji rurociągów. Z ostrożności procesowej, pozwana zakwestionowała operat sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego R. G. i wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie. Dodatkowo, pozwana podniosła, że wynagrodzenie powinno odpowiadać faktycznemu korzystaniu przez nią z nieruchomości i przewidziany przepisami administracyjnymi obszar stref ochronnych przewyższa techniczne, organizacyjne i logistyczne potrzeby pozwanej. Zasadniczo szerokość pasa eksploatacyjnego wynosi po 3m od osi rurociągów.

(sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 59-65v)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Skarb Państwa jest właścicielem nieruchomości położonej w D. składającej się m.in. z działek nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Wejherowie V Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w P. prowadzi księgę wieczystą nr (...). Przedmiotowa nieruchomość znajduje się w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego „Lasy Państwowe” – Nadleśnictwo G. z siedzibą w G..

(dowód: wydruk aktualnej treści księgi wieczystej nr (...), k. 10-22)

W 1965r. Biuro (...) w W. sporządziło projekt techniczno – roboczy tras rurociągów paliw od części B do części C Bazy Morskiej. Inwestorem centralnym była Centrala (...) w W., a inwestorem bezpośrednim G. (...) w G.. Projekt obejmował przejście rurociągu pod projektowaną drogą dojazdową do części C Bazy Morskiej rurą o średnicy 350 mm i 529 mm.

(dowód: wyciąg projektu techniczno – roboczego k. 307-309)

Budowa była prowadzona od dnia 20 marca 1967r.

(dowód: dziennik budowy k. 317-329)

W ramach ww. inwestycji na nieruchomości stanowiącej obecnie własność powoda posadowiono trzy dalekosiężne rurociągi przesyłowe o konstrukcji stalowej, w tym jeden o średnicy DN 500 mm i dwa o średnicy DN 350 mm. Przedmiotowe rurociągi są usytuowane pod ziemią na głębokości 1 m - 2 m. Na powierzchni ziemi usytuowana jest studzienka odpowietrzająca nr 2 (która jest ogrodzona) oraz słupek kontrolno – pomiarowy (...) systemu ochrony katodowej zlokalizowany na działce nr (...).

(dowód: zeznania świadka M. U., k. 868, zeznania świadka M. D., k. 880, zeznania świadka P. A., k. 888)

Protokołem z dnia 26 listopada 1970 r. dokonano odbioru końcowego i przekazania do użytku dla G. (...) inwestycji w postaci rurociągu technologicznego Baza Morska części B.

(dowód: protokół k. 333-336 wraz z protokołami rozruchu mechanicznego i protokołami dopuszczenia urządzeń i instalacji do rozruchu technologicznego pod obciążeniem k. 337-361)

Rozruch ww. Bazy nastąpił w 1971 roku poprzez zalanie zbiorników paliwowych.

(dowód: zeznania świadka M. U., k. 868)

Urządzenia przesyłowe usytuowane na nieruchomości powoda były wykorzystywane do przesyłu produktów naftowych pomiędzy parkiem zbiornikowym na części B a frontem załadunkowym i rozładunkowym na transport kolejowy znajdującym się na części C.

(dowód: zeznania świadka M. U., k. 868, zeznania świadka L. B., k. 875v, zeznania świadka M. D., k. 880, zeznania świadka P. A., k. 888)

W księdze środków trwałych Zakładu (...) w D. założonej w dniu 18 czerwca 1979r. pod pozycją ST/418/237 wpisano m.in. rurociąg technologiczny od cz. B do cz. C ułożony pod ziemią wraz ze studzienkami techn. Składający się z rur (symbol OT 77/71), nabyty w dniu 30 grudnia 1971r.

(dowód: księga środków trwałych Zakładu (...) w D. k. 330-332)

W dniu 10 listopada 1988r. pracownicy Okręgowej Dyrekcji (...) w G. dokonali przeglądu technicznego rurociągu nr 5, 6, 7, rok budowy 1971r., ST/418/237.

(dowód: protokół przeglądu technicznego k. 362-378)

W dniach 20-24 stycznia 1997r. zinwentaryzowano składniki (...)5 Baza B ST. Inwentaryzację przeprowadziła Centrala (...) S.A. Oddział w G. Zakład (...) w D..

(dowód: inwentaryzacja k. 379-380)

Aktualnym właścicielem przedmiotowej infrastruktury przesyłowej jest pozwana (...) S.A. z siedzibą w P..

(okoliczność bezsporna)

Przeglądy obiektu budowalnego i próby ciśnieniowe są wykonywane co najmniej raz w roku, natomiast co kwartał jest wykonywany przegląd systemu ochrony katodowej. Okresowy przegląd i konserwacja urządzeń przesyłowych obejmuje próby ciśnieniowe rurociągów (sprawdzające ich szczelność), kontrolę stopnia korozji ścianek rurociągu, szczelność zasuw odcinających na rurociągach, szczelność armatury w studzience odpowietrzającej, pomiarów w celu potwierdzenia prawidłowości działania infrastruktury. Od momentu oddania ww. urządzeń do eksploatacji były poddawane naprawom (likwidacja nielegalnych odwiertów, spawanie etc.).

(dowód: zeznania świadka M. U., k. 868, zeznania świadka M. D., k. 881, zeznania świadka P. A., k. 888v-889)

W latach 2012-2017 powód i poprzednik prawny pozwanego prowadzili negocjacje w sprawie ustanowienia służebności przesyłu przebiegającej m.in. przez ww. działki gruntu.

(dowód: pismo (...) z dnia 14 marca 2017r., k. 401-402, wydruk e – maila z dnia 20 listopada 2014r., k. 403, wydruk e – maila z dnia 11 czerwca 2012r., k. 404)

Szerokość pasa eksploatacyjnego dla przedmiotowego rurociągu DN 500 i DN 350 wynosi 6 m tj. po 3 m od osi rurociągu.

(dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu instalacji i sieci przesyłowych J. J. (1), k. 927-962 wraz z pisemną opinią uzupełniającą, k. 991-993)

Wysokość wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania przez pozwanego z gruntu powoda o szerokości 6 m stanowiącego działki nr (...) wyłączonego spod możliwości swobodnego dysponowania nią przez właściciela z uwagi na usytuowanie urządzeń infrastruktury przesyłowej pozwanego, za lata 2016-2018 wynosi 1.639 zł.

(dowód: pisemna opinia biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego P. O., k. 1041-1064 wraz z pisemnymi opiniami uzupełniającymi, k. 1136, 1184 oraz ustnymi opiniami uzupełniającymi, płyta CD k. 1165 i 1218)

W dniu 11 grudnia 2018 roku powód wystawił notę księgową nr (...) na kwotę 9.690 zł z tytułu „czynszu za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres 3 lat na podstawie wyceny rzeczoznawcy z dnia 10 grudnia 2018r.” z terminem płatności 7 dni od daty otrzymania noty. Przedmiotowa nota została pozwanemu doręczona w dniu 17 grudnia 2018 roku. Ponadto, w dniu 18 stycznia 2019 roku powód ponownie wezwał pozwaną do zapłaty ww. należności w terminie 7 dni. Mimo doręczenia tegoż wezwania w dniu 21 stycznia 2019 roku, pozwana nie dokonała płatności.

(dowód: nota księgowa z dnia 11 grudnia 2018r., k. 28, zpo k. 29, wezwanie do zapłaty z dnia 18 stycznia 2019r., k. 30-31, zpo, k. 32)

W dniu 14 grudnia 1948r. do Rejestru Handlowego zostało wpisane Centrala (...) przedsiębiorstwo państwowe z siedzibą w W.. Przedmiotem działalności przedsiębiorstwa miał być zakup i sprzedaż w kraju i zagranicą minerałów bitumicznych i produktów z nich wytworzonych oraz paliw płynnych, smarów i parafiny oraz surowców i półfabrykatów pochodzenia niebitumicznego.

(dowód: odpis z Rejestru Handlowego k. 435-437)

Centrala (...) została powołana do życia zarządzeniem Ministra Przemysłu z dnia 3 grudnia 1945r. jako odrębna jednostka organizacyjna z własną osobowością prawną. Organizacyjnie została podporządkowana Centralnemu Zarządowi (...), natomiast funkcjonalnie Ministerstwu Przemysłu i Handlu. W każdym województwie znajdowała się filia (...) będąca oddziałem wojewódzkim, której teren działania pokrywał się z granicami administracyjnymi województwa. Oddział wojewódzki podlegał Zarządowi Głównemu.

(dowód: instrukcja o organizacji (...) k. 449-451, organizacja (...) k. 452-478, wyciąg z dnia 16 listopada 1950r. k. 479-480)

Następnie, przedsiębiorstwo Centrala (...) z siedzibą w W. zostało wpisane do Rejestru Przedsiębiorstw Państwowych prowadzonego przez Ministra Finansów. Jednostką nadrzędną było Ministerstwo Górnictwa. Przedmiotem działalności przedsiębiorstwa miał być planowy zakup i planowa sprzedaż w kraju i zagranicą minerałów bitumicznych i produktów z nich wytworzonych oraz paliw płynnych, smarów i parafiny oraz surowców i półfabrykatów pochodzenia niebitumicznego. Jednostkami organizacyjnymi przedsiębiorstwa były m.in. biura wojewódzkie, w tym Biuro Wojewódzkie w G. przy Długim Targu 30.

(dowód: odpis z Rejestru Przedsiębiorstw Państwowych k. 438-444, wykaz jednostek k. 445-446)

Na podstawie zarządzenia Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego Nr 199 z dnia 29 maja 1951 roku dostosowano organizację przedsiębiorstwa państwowego Centrala (...) – Przedsiębiorstwo Państwowe do przepisów dekretu z dnia 26 października 1950r. o przedsiębiorstwach państwowych. Na mocy zarządzenia przedsiębiorstwo mogło tworzyć – za zgodą Przewodniczącego (...) oddziały terenowe. Zwierzchni nadzór nad przedsiębiorstwem sprawował Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego.

(dowód: odpis zarządzenia Przewodniczącego (...) z dnia 29 maja 1951 r. k. 481-482, okólnik z dnia 23 kwietnia 1952r. k. 483-485)

Następnie, Centrala (...) – Przedsiębiorstwo Państwowe zostało przekształcone w Centralny Zarząd (...). W dniu 2 listopada 1955r. zgłoszono wniosek o wpis w rejestrze przedsiębiorstw państwowych (...) z siedzibą w W.. Przedsiębiorstwo miało podlegać Prezesowi Centralnego (...) Naftowego, zaś jednostką nadrzędną był Centralny Zarząd (...).

(dowód: wniosek o wpis do rejestru k. 486-487, pismo k. 489-490)

Zarządzeniem Nr 221 Prezesa Rady Ministrów tow. J. z dnia 30 czerwca 1955r. zostało utworzone przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą (...) Przedsiębiorstwo (...) z siedzibą w G. działające na terenie województwa (...). Zwierzchni nadzór nad przedsiębiorstwem sprawował Prezes Centralnego (...) Naftowego przez Centralny Zarząd (...).

(dowód: zarządzenie Nr 221 Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 1955r. k. 487-488)

Następnie, w wyniku przekształcenia Centralnego Zarządu (...) powstała Centrala (...) będąca przedsiębiorstwem państwowym i działająca na podstawie dekretu z dnia 26 października 1950 r. o przedsiębiorstwach państwowych. Nadzór nad nią sprawował Minister Przemysłu Chemicznego. Centrala posiadała osobowość prawną. Jednostką organizacyjną podległą Centrali było (...) Przedsiębiorstwo (...) z siedzibą w G.. Organizację Centrali określał tymczasowy statut zatwierdzony przez Prezesa Rady Ministrów tow. C. w dniu 31 marca 1959 roku.

(dowód: tymczasowy statut Centrali (...) k. 493-501, wykaz jednostek podległych Centrali k. 502)

Zarządzeniem nr 12/66 z dnia 1 września 1966r. tow. Dyrektora wprowadzono Regulamin Organizacyjny Centrali (...), który wszedł w życie z dniem 1 września 1966r. , natomiast straciło moc zarządzenie nr 8/63 z dnia 28 lutego 1963r. w sprawie zmiany struktury organizacyjnej (...) oraz ustalenia zakresów działania komórek organizacyjnych. Zgodnie z nowym statutem organizację wewnętrzną Centrali obrazował schemat organizacyjny stanowiący załącznik do regulaminu, zgodnie z którym Centrali zostały podporządkowane wojewódzkie przedsiębiorstwa (...).

(dowód: zarządzenie nr 12/66 z dnia 1 września 1966r. k. 503-504, Regulamin organizacyjny wraz ze schematem organizacyjnym k. 505-556)

W celu wykonania zarządzenia Centrali (...) nr (...)/67 z dnia 1 czerwca 1967 roku - zarządzeniem wewnętrznym nr 61/67 tow. Dyrektora wprowadzono z dniem 1 września 1967r. regulamin organizacyjny w (...) Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w G.. Zgodnie z Regulaminem (...) było przedsiębiorstwem państwowym zarejestrowanym w rejestrze przedsiębiorstw państwowych, a zwierzchni nadzór nad przedsiębiorstwem sprawował Minister Przemysłu Chemicznego przez Centralę (...). W 1973r. regulamin został zastąpiony przez Książkę służb, zgodnie z którą przedsiębiorstwo posiadało osobowość prawną i podlegało Centrali (...) w W., a pośrednio Ministrowi Przemysłu Chemicznego.

(dowód: zarządzenie wewnętrzne nr 61/67 k. 558, Regulamin organizacyjny wraz ze schematami organizacyjnymi k. 559-624, pismo z dnia 3 grudnia 1970r. k. 625-627, pismo z dnia 3 kwietnia 1973r. wraz z książką służb k. 628-728)

Następnie, zarządzeniem nr 11/O./83 z dnia 26 stycznia 1983r. Minister Przemysłu Chemicznego i Lekkiego w porozumieniu z Ministrem Finansów utworzył z dniem 1 stycznia 1983r. Przedsiębiorstwo Użyteczności Publicznej pod nazwą Centrala (...). Przedsiębiorstwo powstało z połączenia 17 przedsiębiorstw (...), w tym (...) Przedsiębiorstwa (...) z siedzibą w G., Przedsiębiorstwa (...) w W. oraz Zarządu Centrali (...) w W.. Połączone przedsiębiorstwo przejęło wszelkie prawa i obowiązki ww. jednostek organizacyjnych. Z dniem 1 stycznia 1983r. Przedsiębiorstwo (...) przejęło wszelkie aktywa i pasywa oraz odpowiadające im agendy jednostek wymienionych w § 2 ust. 1 na podstawie bilansu zamknięcia sporządzonego według stanu na dzień 31 grudnia 1982 roku. W skład przedsiębiorstwa wchodziły oddziały terenowe, zwane Okręgowymi Dyrekcjami (...), działające wg zasad pełnego wewnętrznego rozrachunku gospodarczego. Nadzór nad przedsiębiorstwem sprawował Minister Przemysłu Chemicznego i Lekkiego.

(dowód: zarządzenie nr 11/O./83 z dnia 26 stycznia 1983r. k. 731-734)

Postanowieniem Sądu dla Warszawy – Pragi w Warszawie z dnia 18 maja 1983r. Centrala (...) z siedzibą w W. została wpisana do rejestru przedsiębiorstw państwowych pod pozycją 599. W rejestrze ujawniono także jednostki organizacyjne, w tym Okręgową Dyrekcję (...) w G..

(dowód: wniosek o wpis do rejestru k. 729-730, postanowienie k. 753-754)

Na mocy Statutu zatwierdzonego przez Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego w dniu 2 marca 1983r roku w skład przedsiębiorstwa wchodziła m.in. (...) Dyrekcja (...) w G., która podlegała bezpośrednio Dyrektorowi Przedsiębiorstwa (...).

(dowód: statut k. 735-751)

Na mocy aktu notarialnego sporządzonego w kancelarii notarialnej P. B. z dnia 22 listopada 1995r. (rep. A 18000/95) Skarb Państwa przekształcił przedsiębiorstwo państwowe Centrala (...) z siedzibą w W. w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa ze skutkiem od dnia wpisania spółki do rejestru handlowego.

(dowód: akt przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę akcyjną k. 250-255)

Postanowieniem z dnia 1 grudnia 1995r. Sąd Rejonowy dla Miasta W. wpisał do rejestru handlowego ( (...)) Centralę (...) S.A. z siedzibą w W.. W rejestrze ujawniono m.in. Oddział w G. przy ul. (...). Wpis został dokonany na podstawie aktu notarialnego sporządzonego w kancelarii notarialnej P. B. z dnia 22 listopada 1995r. (rep. A 18000/95).

(dowód: postanowienie z dnia 1 grudnia 1995r. k. 755, uchwały k. 766-)

Centrali (...) S.A. miała Oddział w G..

(dowód: regulamin organizacyjny k. 769-790)

Postanowieniem z dnia 24 lipca 1996r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie wykreślił Centralę (...) z rejestru przedsiębiorstw, wskazując, że aktem notarialnym rep. A (...) sporządzonym w kancelarii notarialnej P. B. w W. z dnia 22 listopada 1995r. ww. przedsiębiorstwo przekształcono w spółkę akcyjną, która postanowieniem z dnia 1 grudnia 1995r. została wpisana do rejestru spółek za nr (...).

(dowód: postanowienie z dnia 24 lipca 1996r. k. 791-792)

Uchwałą nr 104/I/96 z dnia 30 września 1996r. Zarząd (...) S.A. zaakceptował projekt wydzielenia w ramach (...) SA odrębnej Dyrekcji Baz Materiałowych (...). Następnie, wniosek został zaakceptowany przez radę nadzorczą. Zarząd spółki wprowadził aneks nr (...) do regulaminu organizacyjnego, wpisując oddział w postaci Dyrekcji Baz Materiałowych (...).

(dowód: uchwała nr 104/I/96 z dnia 30 września 1996r. k. 797, uchwała nr 21/I/96 z dnia 21 listopada 1996r. k. 798, uchwała k. 799, aneks nr (...) k. 800)

Zgodnie z Regulaminem organizacyjnym Oddziału Dyrekcji Baz Materiałowych (...) w skład oddziału wszedł m.in. zakład magazynowania paliw w D..

(dowód: regulamin organizacyjny k. 803-815)

Na mocy aktu notarialnego sporządzonego w kancelarii notarialnej B. W. z dnia 29 kwietnia 1997r. (rep. A 8313/97) członkowie zarządu działający w imieniu i na rzecz Centrali (...) S.A. w W. zawiązali spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością pod firmą (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.. Wszystkie udziały w kapitale zakładowym objęła Centrala (...) S.A. i pokryła je wkładem w postaci przedsiębiorstwa określonym w art. 55 ¹ kc, na które składa się część składników majątku (...) S.A., będącego w ewidencji księgowej Oddziału (...) S.A. Dyrekcji Baz Materiałowych (...).

(dowód: akt zawiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z dnia 29 kwietnia 1997r. k. 283-287)

Postanowieniem z dnia 1 lipca 1997r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy wpisał do rejestru handlowego ( (...)) pod pozycją 50800 (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.. Wpis został dokonany na podstawie aktu notarialnego sporządzonego w kancelarii notarialnej P. B. z dnia 29 kwietnia 1997r. (rep. A 8313/97).

(dowód: postanowienie z dnia 1 lipca 1997r. k. 816)

Na mocy uchwały nr 9 z dnia 20 maja 1999r. zwyczajnego zgromadzenia wspólników (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. zaprotokołowanej przez asesora notarialnego R. S., zastępcę notariusza J. R. prowadzącego kancelarię notarialną w W. (rep. A 4475/99) – dokonano zmiany firmy spółki na (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W..

(dowód: protokół k. 282-294)

Na mocy uchwały nr 1 z dnia 11 września 2006r. nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zaprotokołowanej przez notariusza R. G. (2) prowadzącego kancelarię notarialną w W. (rep. A 11379/2006) – dokonano zmiany firmy spółki na (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. (skrót (...) sp. z o.o.).

(dowód: protokół k. 295-296)

Uchwałą nr 3 z dnia 11 września 2017r. nadzwyczajne zgromadzenie wspólników (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. wyraziło zgodę na połączenie tej spółki (spółka przejmowana) ze spółką (...) S.A. z siedzibą w P. (spółka przejmująca) na podstawie art. 492 § 1 pkt 1 w zw. z art. 516 § 6 oraz art. 515 § 1 ksh poprzez przeniesienie całego majątku spółki (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. na (...) S.A. bez podwyższenia kapitału zakładowego oraz bez wymiany udziałów na akcje spółki przejmującej.

Z kolei uchwałą nr 1 z dnia 28 sierpnia 2017r. zgodę na połączenie wyraziło walne zgromadzenie spółki (...) S.A.

(dowód: protokół z dnia 11 września 2017r. k. 303-306, protokół z dnia 28 sierpnia 2017r. k. 299-302)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, dowodów z zeznań świadków M. U., L. B., M. D. i P. A., a także dowodu z opinii biegłych sądowych z zakresu sieci przesyłowych oraz rzeczoznawcy majątkowego.

Oceniając zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania prawdziwości i wiarygodności dokumentów powołanych w ustaleniach stanu faktycznego. Podkreślić bowiem należy, iż dowody w postaci orzeczeń sądowych, decyzji administracyjnych, aktów notarialnych mają charakter dokumentów urzędowych w rozumieniu art. 244 k.p.c. i w związku z tym korzystają z domniemania autentyczności i zgodności z prawdą wyrażonych w nich oświadczeń, których żadna ze stron nie kwestionowała w trybie art. 252 k.p.c. Ponadto, za w pełni wiarygodne Sąd uznał także wymienione powyżej dokumenty prywatne. Zważyć należy, iż strony nie wnosiły żadnych zarzutów co do prawdziwości ww. dokumentów ani też pochodzenia wyrażonych w nich oświadczeń. Forma wymienionych dokumentów nie budzi również żadnych wątpliwości Sądu co do ich autentyczności.

Brak było podstaw do kwestionowania wiarygodności zeznań świadków, które – w ocenie Sądu – należało uznać za szczere, złożone zgodne z posiadaną przez nich wiedzą odnośnie budowy i eksploatacji przedmiotowych urządzeń przesyłowych, a także sposobu korzystania z tej infrastruktury przez pozwaną spółkę, w szczególności wykonywanych w stosunku do niej czynności nadzorczych bądź konserwacyjnych. Sąd miał na względzie, że zeznania świadków były ze sobą w znacznym zakresie zbieżne i niesprzeczne z innymi dowodami zebranymi w toku niniejszego postępowania. Drobne nieścisłości dotyczące daty wybudowania spornej infrastruktury czy też zmian organizacyjnych jej posiadacza należało zrzucić na karb upływu czasu oraz różnego poziomu znajomości powyższych zagadnień przez poszczególnych świadków.

Za wiarygodny dowód w sprawie Sąd uznał także opinię biegłego sądowego z zakresu sieci przesyłowych J. J. (1). Sąd miał na względzie, że przedmiotowa opinia została sporządzona przez osobę posiadającą odpowiednią wiedzę teoretyczną i praktyczną, po gruntownej i wnikliwej analizie dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy, analizie dokumentacji geodezyjnej oraz oględzin nieruchomości. W ocenie Sądu opinia została sporządzona w sposób jasny i zrozumiały, a wnioski przedstawione przez biegłego nie budzą żadnych wątpliwości w świetle zasad doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania, albowiem zostały oparte na wszechstronnej analizie dokumentacji geodezyjnej, obowiązujących norm technicznych i przepisów prawa budowlanego. Nadto, w opiniach uzupełniających biegły w sposób logiczny ustosunkował się do zarzutów stron i w konsekwencji obronił swoje stanowisko.

Ostatecznie, za przydatny do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy dowód należało uznać również opinię przedstawioną przez biegłego sądowego rzeczoznawcę majątkowego P. O.. Ostateczne wnioski wynikające z opinii należało uznać za jasne, kategoryczne i przekonujące dla Sądu. Przyjęta przez biegłego metodologia ustalenia wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie nie budzi zastrzeżeń w świetle przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz przepisów wykonawczych do tej ustawy, jak też w świetle zasad logicznego rozumowania, wiedzy powszechnej oraz zasad doświadczenia życiowego. Powyższej oceny nie zmienia również fakt, że strona powodowa wniosła szereg zarzutów do opinii biegłego. W opiniach uzupełniających biegły bowiem zdołał obronić opinię, w sposób rzeczowy, logiczny i przekonujący wyjaśniając przyjęty przez siebie sposób rozumowania.

Podstawę prawną powództwa stanowiły przepisy art. 224 k.c. i art. 225 k.c. Zgodnie z art. 224 k.c. samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba ze pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest także zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył. Natomiast stosownie do treści art. 225 k.c. obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, gdy dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa. Podkreślić przy tym należy, iż władztwo przedsiębiorstwa eksploatującego urządzenia dostarczające lub odbierające wodę czy ścieki odpowiada faktycznemu władztwu wynikającemu z prawa służebności, co pozwala uznać je za posiadacza służebności, do którego na podstawie art. 352 § 2 k.c. stosuje się przepisy o posiadaniu rzeczy, w tym art. 224 § 2 - 225 k.c. Wyłącznym źródłem i przyczyną roszczeń wynikających z art. 224-225 k.c. jest jedynie samoistne posiadanie cudzej rzeczy, które nie jest tożsame tylko z pozbawieniem właściciela wszystkich elementów faktycznego władztwa nad rzeczą, ale może także polegać na takim korzystaniu z rzeczy przez niewłaściciela, które narusza prawo własności w inny sposób, aniżeli pozbawiając właściciela faktycznego władztwa. Zasada nie łączenia roszczenia negatoryjnego z roszczeniami uzupełniającymi doznaje korekty w przypadku posiadania służebności (zob. wyrok SN z dnia 16 lipca 2009r., I CSK 511/08, LEX nr 584191). Jak natomiast zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 maja 2005r., III CK 556/04, LEX nr 221731, skoro do posiadania służebności stosuje się odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy (art. 352 § 2 k.c.), to możliwość zastosowania przepisów art. 224 § 2 i 225 k.c. nie jest wyłączona. Bezspornym w niniejszej sprawie było, iż urządzenia przesyłowe posadowione na działce stanowiącej własność powoda w okresie objętym żądaniem pozwu należą do pozwanego przedsiębiorcy przesyłowego i władztwo pozwanego odpowiada władztwu wynikającemu z prawa służebności, a zatem winien być on uznany za posiadacza służebności, co z kolei uzasadnia zastosowanie przepisów art. 224 § 2 k.c. oraz art. 225 k.c.

W pierwszej kolejności należało rozważyć zarzut zasiedzenia służebności przesyłu w odniesieniu do części spornej infrastruktury zlokalizowanej na nieruchomości stanowiącej w rozpatrywanym okresie własność powoda. Zgodnie z treścią art. 292 k.c. służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio. W myśl art. 305 ⁴ k.c. do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych. Jak wskazuje się w orzecznictwie także przed ustawowym uregulowaniem służebności przesyłu (art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c.) dopuszczalne było nabycie w drodze zasiedzenia służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa (zob. uchwała SN z dnia 7 października 2008 r., III CZP 89/08, Biul. SN 2008, Nr 10, s. 7). W świetle powołanych powyżej przepisów przesłankami zasiedzenia służebności gruntowej są: 1) posiadanie służebności gruntowej polegającej na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia; 2) brak tytułu prawnego do tego korzystania; 3) ciągłość posiadania służebności; 4) upływ czasu wyznaczonego ustawą. Odnośnie do posiadania nieruchomości w zakresie służebności przesyłu (służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu) ocena, czy wejście w posiadanie nastąpiło w dobrej lub złej wierze, wymaga analizy całokształtu okoliczności poprzedzających uzyskanie posiadania. Posiadacz jest w dobrej wierze, jeżeli objęcie cudzej nieruchomości w posiadanie nastąpiło w takich okolicznościach, które usprawiedliwiają jego przekonanie, że nie narusza cudzego prawa, albo gdy posiadacz przypuszcza, że prawo mu przysługuje, a przekonanie to jest usprawiedliwione okolicznościami. Posiadaczowi trzeba przypisać złą wiarę wtedy, kiedy wie, że prawo mu nie przysługuje albo nie wie o tym wskutek braku należytej staranności. W przypadku zasiadującego służebność dobrej wiary nie wyłącza jego wiedza o prawie własności przysługującym osobie trzeciej (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2021 r., (...) 71/21, L.).

Pozwana przekonywała, iż jest posiadaczem służebności w dobrej wierze, albowiem w dacie budowy rurociągu właścicielem nieruchomości był Skarb Państwa, a zatem istniała zgoda właściciela nieruchomości na posadowienie przedmiotowej infrastruktury, gdyż Skarb Państwa budował na własnym gruncie. Pozwana wskazywała również, że posiadanie ma charakter nieprzerwany, gdyż jest następcą prawnym w zakresie prawa własności i posiadania przedmiotowego urządzenia przesyłowego Skarbu Państwa – przedsiębiorstwa państwowego działającego pod nazwą (...) Przedsiębiorstwo (...) w G.. Zważyć należy, iż uzasadniając zarzut zasiedzenia pozwana twierdziła, że zarówno pozwana spółka jak i jej poprzednicy prawni byli posiadaczami przedmiotowej służebności nieprzerwanie przez co najmniej okres dwudziestu lat. Zdaniem pozwanej okres posiadania jej i jej poprzednika prawnego jest wystarczający do zasiedzenia służebności. Zgodnie z art. 176 § 1 k.c. jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści. Zważyć należy, iż do 1 lutego 1989 roku obowiązywał przepis art. 128 § 1 k.c. w brzmieniu socjalistyczna własność ogólnonarodowa (państwowa) przysługuje niepodzielnie Państwu. Z dniem 1 lutego 1989 roku – wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 3, poz. 11) – brzmienie art. 128 k.c. uległo zmianie i odtąd przepis ten stanowił, że własność ogólnonarodowa (państwowa) przysługuje Skarbowi Państwa albo innym państwowym osobom prawnym. Podkreślić należy, iż do dnia 1 lutego 1989r. – kiedy zniesiono zasadę niepodzielnej własności państwowej – własność przedmiotowych urządzeń przesyłowych należała do Skarbu Państwa. Nie ulega wątpliwości również, że przed 1990r. władztwo Skarbu Państwa miało charakter imperium. Oczywiste jest, że w tym czasie Skarb Państwa nie mógł zasiedzieć nieruchomości, skoro był jednocześnie właścicielem gruntu oraz urządzeń przesyłowych. Bezdyskusyjnie w tym czasie nie mógł biec termin zasiedzenia. Nie można zatem zaliczyć posiadania przed powyższą datą do okresu potrzebnego do nabycia służebności przez zasiedzenie (zob. wyrok SN z dnia 9 grudnia 2009r., IV CSK 291/09, L.). Jak wynika z powyższego dopiero od 1 lutego 1989r. przedsiębiorstwa państwowe mogły we własnym imieniu posiadać służebność. Podkreślić jednak należy, iż zmiana art. 128 k.c. nie powodowała z mocy prawa uwłaszczenia przedsiębiorstw państwowych na składnikach mienia pozostających w ich zarządzie. Z mocy art. 2 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 91, poz. 455, dalej: „ustawa z 29 września 1990 r.”) z dniem 5 grudnia 1990 r. zarząd gruntami sprawowany przez przedsiębiorstwo państwowe został przekształcony w prawo użytkowania wieczystego a w odniesieniu do położonych na tych gruntach budynków, innych urządzeń i lokali w prawo własności, co wymagało potwierdzenia deklaratywną decyzją wojewody albo zarządu gminy. Prawo własności pozostałych składników majątkowych, w tym urządzeń przesyłowych, przedsiębiorstwo państwowe nabywało z dniem 7 stycznia 1991 r. na podstawie art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o zmianie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych (Dz. U. z 1991 r., Nr 2, poz. 6, dalej: „u.z.u.p.p.”) i nie wymagało to potwierdzenia decyzją administracyjną. Unormowanie zawarte w art. 49 § 1 k.c. w brzmieniu obowiązującym do 2008 r., stanowiące, że określone w nim urządzenia nie należą do części składowych gruntu lub budynku, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa lub zakładu, dla rozstrzygnięcia zagadnienia ma takie tylko znaczenie, że urządzenia przesyłowe pozostające w zarządzie przedsiębiorstwa państwowego stanowiły rzecz ruchomą nie będącą częścią składową nieruchomości. Nie budzi wątpliwości, że poprzednik prawny pozwanej nie nabył z dniem 5 grudnia 1990 r. prawa do gruntu na którym zostały posadowione urządzenia przesyłowe, natomiast nabył z dniem 7 stycznia 1991 r., własność tych urządzeń. Oznacza to, że nie dysponował formalnym tytułem do korzystania z nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa w zakresie służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu i bieg terminu zasiedzenia tej służebności mógł się rozpocząć dopiero z dniem 8 stycznia 1991 r.

Kolejną kwestią pozostawało ustalenie dobrej wiary posiadacza. Zgodnie z art. 7 k.c. jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary. Nie ulega jednak wątpliwości, że powyższe domniemanie jest wzruszalne. Zdaniem Sądu, strona powodowa zdołała w niniejszej sprawie obalić domniemanie dobrej wiary wynikające z art. 7 k.c. Pojęcie dobrej wiary trafnie zdefiniował Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 13 sierpnia 2008r. I CSK 33/08, LEX 510964, wskazując, iż dobra wiara polega na błędnym, ale w danych okolicznościach usprawiedliwionym przekonaniu posiadacza nieruchomości, że przysługuje mu wykonywane przez niego prawo. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 6 maja 2010r., II CSK 626/09, LEX nr 585769 „za działające w dobrej wierze uznane może być przedsiębiorstwo energetyczne, będące posiadaczem służebności, które pozostaje w błędnym, ale usprawiedliwionym konkretnymi okolicznościami przeświadczeniu o przysługującym mu prawie do korzystania z cudzej nieruchomości. Stan taki obejmować musi cały okres eksploatacji urządzeń, nawet po zmianie właściciela nieruchomości, zaistniałej po uchyleniu zasady jednolitej własności państwowej (art. 128 k.c.). Do wyłączenia dobrej wiary może dojść przez ujawnienie się takich okoliczności, które u przeciętnego człowieka powinny wzbudzić poważne wątpliwości, że nie przysługuje mu prawo do korzystania z rzeczy w dotychczasowym zakresie, co wywołuje konsekwencje w zakresie roszczeń uzupełniających, przewidziane art. 224 § 2 k.c. Posiadacz służebności, który nie posiada uprawnienia do ingerowania w sferę cudzej własności nieruchomości dla bieżącego utrzymania zainstalowanych na niej urządzeń działa w złej wierze, co powoduje konsekwencje przewidziane art. 225 k.c. Odnosi się to również do posiadacza, który nie rozwiązał kwestii korzystania z nieruchomości w drodze administracyjnej lub czynności prawnej. W odniesieniu do przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą, z którą łączyć należy profesjonalizm, także w zakresie udziału w obrocie prawnym, wymagania związane z wiedzą co do stanu prawnego nieruchomości, na których zainstalowane są urządzenia należące do jego przedsiębiorstwa, oceniać należy według kryteriów starannego działania”. Zwrócić należy uwagę, że zgodnie z przepisem art. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece księgi wieczyste są jawne. Nie można zasłaniać się nieznajomością wpisów w księdze wieczystej ani wniosków, o których uczyniono w niej wzmiankę.

Odnosząc się do kwestii dobrej wiary posiadacza należy wskazać, że nie było sporu pomiędzy stronami, że w okresie objętym żądaniem pozwu ani też wcześniej w dziale III. księgi wieczystej nie było wpisane żadne ograniczone prawo rzeczowe na rzecz pozwanej spółki ani jej poprzedników prawnych. W tym czasie w dziale II. księgi wieczystej jako właściciel nieruchomości był wpisany Skarb Państwa. Jak wskazano powyżej po zmianach przepisów na przestrzeni 1989-1991 własność gruntu oraz własność urządzeń przesyłowych została rozdzielona. Zatem zarówno pozwana jak i jej poprzednicy prawni mieli świadomość, że urządzenia przesyłowe są posadowione na gruncie stanowiącym własność innej osoby prawnej. O tym, że poprzednik prawny powoda miał taką świadomość świadczy jego korespondencja prowadzona na przestrzeni lat 2012-2017, dołączona do pisma powoda z dnia 31 maja 2019 roku. Z jej treści wynika, że strony prowadziły negocjacje dotyczące ustanowienia służebności przesyłu. Należy stwierdzić, że w przypadku, gdyby pozwana faktycznie była przekonana, że nabyła przez zasiedzenie służebność przesyłu (w przypadku dobrej wiary termin zasiedzenia upłynąłby z dniem 8 stycznia 2011 roku) to takich negocjacji w ogóle by nie podejmowała, gdyż byłyby bezprzedmiotowe (wystarczyłoby skierować wniosek do sądu o stwierdzenie zasiedzenia). Tymczasem, w e – mailu z dnia 11 czerwca 2012 roku poprzedniczka pozwanej „z zadowoleniem przyjęła inicjatywę uregulowania problematyki służebności przesyłu”. W kolejnym e – mailu z dnia 20 listopada 2014 roku poprzedniczka prawna pozwanej wskazywała na przebieg służebności, zaś do pisma z dnia 14 marca 2017 roku dołączyła propozycję ugody dotyczącej ustanowienia służebności przesyłu. Fakt podjęcia kilkuletnich starań o uregulowanie stanu prawnego niewątpliwie świadczy o tym, że pozwana miała świadomość, że urządzenia przesyłowe są posadowione na cudzym gruncie. Nie sposób zatem uznać, aby w całym okresie eksploatacji rurociągu posadowionego na nieruchomości powoda pozwana i jej poprzednicy prawni byli w błędnym, acz usprawiedliwionym okolicznościami przeświadczeniu, że są posiadaczami służebności. Tym samym należało stwierdzić, że w okresie objętym żądaniem pozwu pozwana spółka nie miała żadnego uprawnienia do korzystania z gruntu należącego do powoda.

Okolicznością sporną pomiędzy stronami był również zakres, w jakim pozwany korzystał z nieruchomości powoda w okresie objętym żądaniem pozwu. Na podstawie dowodu z opinii biegłego sądowego do spraw sieci przesyłowych J. J. (1) Sąd ustalił, że szerokość pasa eksploatacyjnego dla przedmiotowego rurociągu DN 500 i DN 350 wynosi 6 m tj. po 3 m od osi rurociągu. Biegły w sposób szczegółowy przeanalizował obowiązujące przepisy budowlane i normy techniczne, w tym Rozporządzenie Ministra Gospodarki Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie z dnia 21 listopada 2005 r., a także normy zakładowe pozwanego przedsiębiorstwa i stwierdził konieczność ustalenia tzw. pasa służebności, tj. pasa gruntu potrzebnego przedsiębiorstwu przesyłowemu do podejmowania czynności niezbędnych do utrzymania i konserwacji, remontu, modernizacji, dozoru czy usuwania awarii urządzeń przesyłowych. Jak argumentował biegły J. przedmiotowe rurociągi wymagają stałej kontroli technicznej, przeglądów wynikających z prawa budowlanego, niezbędnych napraw etc. Potwierdzają to również zeznania przesłuchanych w sprawie świadków, którzy wskazali, że tego typu czynności faktycznie są wykonywane przez pozwane przedsiębiorstwo przesyłowe. Zdaniem Sądu nie ulega wątpliwości, że służebność przesyłu powinna być traktowana jako tzw. służebność czynna, gdyż jej ustanowienie upoważnia przedsiębiorcę przesyłowego do podejmowania skonkretyzowanych działań na nieruchomości obciążonej. Treść służebności przesyłu, polegająca na możliwości wstępu, przechodu, przejazdu, swobodnego dostępu do sieci wodociągowej przechodzącej przez działkę obciążoną służebnością, musi określać pas gruntu, na jakim będzie możliwe wykonywanie ewentualnych napraw czy konserwacji wodociągu i jest elementem służebności czynnej. Pas służebności przesyłu, jako element tej służebności, powinien przede wszystkim odpowiadać przyjętym w danym przedsiębiorstwie przesyłowym warunkom eksploatacji sieci. Wyznaczona w ten sposób strefa ma zabezpieczać potrzeby przedsiębiorcy przesyłowego związane z eksploatacją urządzeń przesyłowych, zapewniając możliwość prawidłowego korzystania z elementów danej sieci, z czym powiązane są obowiązki każdoczesnego właściciela nieruchomości do znoszenia ograniczeń w korzystaniu ze swojej własności spowodowanych budową i eksploatacją sieci przesyłowych na działce, co wyczerpuje zakres służebności biernej. W orzecznictwie wskazuje się, że rozmiar pasa strefy technologicznej zależy od treści służebności. Wyznaczona strefa powinna zabezpieczać potrzeby eksploatowania urządzeń, zapewniając przedsiębiorcy możliwość prawidłowego korzystania z nich, a także ich konserwacji, naprawy, modernizacji, usuwania awarii oraz wymiany elementów. Ustanawiając obszar strefy technologicznej sąd bierze pod uwagę okoliczności konkretnego przypadku (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2019 r., II CSK 614/18, L.).

Kolejną sporną kwestią, była wysokość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z przedmiotowej działki przez pozwanego przedsiębiorcę przesyłowego. Ustalenia w powyższym zakresie Sąd oparł na opinii biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości P. O.. Biegły wskazał, że wysokość wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania przez pozwanego z pasa gruntu powoda o szerokości 6 m przebiegającego przez działki nr (...) wyłączonego spod możliwości swobodnego dysponowania nią przez właściciela z uwagi na usytuowanie urządzeń infrastruktury przesyłowej pozwanego, za lata 2016-2018 wynosi 1.639 zł. Zdaniem Sądu nie ma żadnych podstaw do kwestionowania prawidłowości sporządzenia opinii. Na rozprawie biegły (...) bowiem wyjaśnił powody zastosowania podejścia porównawczego i metody porównywania parami, a także kryteria doboru nieruchomości podobnych. W tym zakresie wyjaśnienia biegłego należało uznać za logiczne i przekonujące, a także zgodne z obowiązującymi przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 224 § 2 k.c. i art. 225 k.c. w zw. z art. 230 k.c. Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.639 zł. Nadto, na mocy art. 481 § 1 i § 2 k.c. i art. 455 k.c., Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 25 grudnia 2018r. do dnia zapłaty. Zważyć bowiem należy, iż w dniu 11 grudnia 2018 roku powód wystawił notę księgową nr (...) na kwotę 9.690 zł z tytułu „czynszu za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres 3 lat” i wezwał pozwanego do zapłaty w terminie 7 dni od daty otrzymania noty. Przedmiotowa nota została pozwanemu doręczona w dniu 17 grudnia 2018 roku.

W pozostałym zakresie na podstawie powyższych przepisów a contrario powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 100 k.p.c. i obciążył strony postępowania kosztami procesu w stosunku w jakim uległy w niniejszym sporze tj. powoda w 83 %, a pozwaną w 17 %. Jednocześnie, na mocy art. 108 § 1 k.p.c. pozostawił szczegółowe rozliczenie kosztów referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się wyroku.