Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2025 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Żelewska

Protokolant: stażysta Adrianna Bochniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 kwietnia 2025 r. w G.

sprawy z powództwa S. S. i E. S.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością Spółce komandytowej w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powodów kwotę 50.000 zł (pięćdziesiąt tysięcy złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 30 marca 2022r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powodów całość kosztów procesu pozostawiając ich wyliczenie referendarzowi sądowemu po zakończeniu postępowania.

Sygnatura akt I C 293/23

Uzasadnienie wyroku z dnia 29 kwietnia 2025 roku

Powodowie E. S. i S. S. wnieśli pozew przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. oraz (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowej z siedzibą w G. domagając się zasądzenia od pozwanych solidarnie kwoty 50.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 30 marca 2022 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powodowie podnieśli, że jako konsumenci zawarli z (...) sp. z o.o. sp. k. trzy umowy o dzieło, na podstawie których pozwana zobowiązała się do wykonania na ich rzecz schodów, garderoby, drzwi przesuwnych, wnętrza szafy sypialni, drzwi otwieranych oraz drzwi otwieranych dwuskrzydłowych, a powodowie zobowiązali się do zapłaty wynagrodzenia. Łącznie powodowie zapłacili kwotę 265.202 zł. Termin realizacji dzieła miał nastąpić w ciągu 5-6 miesięcy od wpłaty zaliczki, tj. upłynął najdalej w styczniu 2022 roku. Pomimo upływu terminu pozwana nie przystąpiła do rozpoczęcia prac montażowych, a nawet nie zleciła wykonania podwykonawcy. Co więcej, przedstawiciel spółki przestał odbierać telefony od powodów. Z uwagi na powyższe pismem z dnia 22 marca 2022 roku powodowie złożyli oświadczenie o odstąpieniu od umowy o dzieło i wezwali pozwaną do zapłaty. Pismo zostało doręczone w dniu 28 marca 2022 roku. Powodowie wskazali, że solidarna odpowiedzialność pozwanych wynika z art. 102 k.s.h. w zw. z art. 103 § 1 k.s.h. w zw. z art. 31 § 1 i 2 k.s.h. W niniejszej sprawie powodowie dochodzą jedynie części roszczenia w kwocie 50.000 zł.

(pozew, k. 3-11)

W dniu 28 września 2022 roku w sprawie o sygnaturze akt I Nc 128/22 Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

(nakaz zapłaty, k. 75)

Pozwani zaskarżyli nakaz zapłaty w całości i wnieśli o oddalenie powództwa w całości. Pozwani wskazali, że wojna na Ukrainie, nagłe podwyżki stóp procentowych oraz pandemia wpłynęły na brak możliwości realizacji zlecenia. Nadto, w umówionym terminie powodowie sami nie byli gotowi do wykonania dzieła z uwagi na opóźnienia w budowie oraz zalanie budynku. Zdaniem pozwanych korespondencja stron wskazuje na akceptację przez powodów zmiany terminów wykonania dzieła, a tym samym nie może być mowy o znacznym przekroczeniu terminu wykonania, co przesądza o bezskuteczności odstąpienia od umowy. Dalej, pozwani podnosili, że wbrew twierdzeniom powodów, pozwana złożyła stosowne zamówienia, a przed ich złożeniem w porozumieniu z powodami wykonała szereg prac projektowych niezbędnych i koniecznych do złożenia zamówień. Pozwana była cały czas gotowa do wykonania prac montażowych, o czym w oczekiwaniu na zakończenie prac budowlanych, informowała powodów. Wedle pozwanych to leżące po stronie zamawiających przyczyny doprowadziły do tego, że dzieło nie zostało ukończone. W chwili złożenia oświadczenia o odstąpieniu, pozwana zakończyła prace projektowe i była w trakcie realizacji zamówień i pozostawała w gotowości do wykonania umówionych prac. W związku z tym pozwana nabyła roszczenie o umówione wynagrodzenie pomniejszone o to co zaoszczędziła w związku z niewykonaniem dzieła, podnosząc w tym względzie zarzut potrącenia. Z uwagi na stan pandemii obowiązujący w dacie realizacji dzieła pozwana powołała się na nadzwyczajną zmianę stosunków w rozumieniu art. 357 ¹ k.c. Pozwana wskazywała powodom, że pomimo realizacji uzgodnionych zamówień ma trudności z pozyskaniem personelu do wykonania wszystkich prac montażowych. Działając w oparciu o § 3 ust. 3 OWU pozwana poinformowała powodów o zmianie warunków umowy, wskazując jednocześnie swoją gotowość do wykonania prac po zakończeniu przez powodów prac budowlanych oraz po realizacji wszystkich zamówień przez pozwaną.

(sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 81-82, pismo procesowe pozwanych z dnia 1 grudnia 2022r., k. 107-111)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 14 maja 2021 roku powodowie E. S. i S. S. zawarli z pozwaną (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółką komandytową z siedzibą w G. umowę o dzieło, na podstawie której pozwana zobowiązała się do wykonania i montażu następujących elementów w domu powodów w S. przy ulicy (...): garderoby, drzwi przesuwanych, wnętrza szafy w sypialni, drzwi otwieranych, drzwi otwieranych dwuskrzydłowych za wynagrodzeniem w kwocie 186.223 zł brutto. Na poczet tego wynagrodzenia powodowie mieli wpłacić zaliczkę w kwocie 55.867 zł. Termin realizacji dzieła określono na 5 miesięcy od wpłaty zaliczki.

W dniu 2 czerwca 2021 roku strony zawarły kolejną umowę, której przedmiotem było wykonanie i montaż schodów prostych policzkowo – sztycowych wraz z balustradami szklanymi. Termin realizacji dzieła określono na 5-6 miesięcy od wpłaty zaliczki. Za wykonanie dzieła wykonawcy przysługiwało wynagrodzenie w kwocie 145.152 zł brutto. Na poczet wynagrodzenia powodowie mieli wpłacić zaliczkę w kwocie 72.600 zł.

Z kolei, w dniu 4 lipca 2021 roku strony zawarły umowę, której przedmiotem było wykonanie i montaż schodów prostych policzkowych z balustradami szklanymi. Termin realizacji dzieła określono na 5-6 miesięcy od wpłaty zaliczki. Za wykonanie dzieła wykonawcy przysługiwało wynagrodzenie w kwocie 86.670 zł brutto. Na poczet wynagrodzenia powodowie mieli wpłacić zaliczkę w kwocie 43.335 zł.

(dowód: zamówienie nr 10 21 23 z dnia 14 maja 2021r., k. 22-24, zamówienie nr 11 21 14 z dnia 2 czerwca 2021r., k. 29-30, zamówienie nr 11 21 21, k. 38-39, zeznania świadka A. M. (1), płyta CD k. 470, przesłuchanie powoda S. S., płyta CD k. 492)

Zgodnie z § 3 ust. 3 Ogólnych Warunków Handlowych (...) i/lub Usług warunki umowy, w tym termin wykonania przedmiotu umowy mogą ulec zmianie, także po jej zawarciu, w szczególności na skutek: działań zamawiającego skutkujących zmianą w przedmiocie umowy, siły wyższej i innych okoliczności niezależnych o F., zmiany sytuacji rynkowej i aktualnych warunków handlowych związanych m.in. ze stosunkami F. z podmiotami współpracującymi w zakresie wykonywania przez F. umów, znacznych zmian kursów walut i innych czynników kształtujących cenę.

(dowód: Ogólne Warunki Handlowe (...) i/lub Usług, k. 25-28)

Na poczet zaliczek powodowie dokonali następujących wpłat:

- w dniu 18 maja 2021 roku w kwocie 55.867 zł (zamówienie nr 10 21 23);

- w dniu 1 października 2021 roku w kwocie 93.391 zł (zamówienie nr 10 21 23);

- w dniu 4 czerwca 2021 roku w kwocie 72.600 zł (zamówienie nr 11 21 14);

- w dniu 5 lipca 2021 roku w kwocie 43.335 zł (zamówienie nr 11 21 21).

(dowód: potwierdzenia przelewów bankowych, k. 44-47)

Po zawarciu umowy strony pozostawały w kontrakcie. A. M. (1) wykonał projekty i wizualizacje zabudowy, a we wrześniu 2021 roku prosił powodów o ich akceptację. W e–mailu z dnia 29 listopada 2021 roku A. M. (1) poprosił powodów o osuszenie ścian i wylewki celem uniknięcia późniejszego odkształcania elementów zabudowy. W odpowiedzi powodowie poinformowali o instalacji ogrzewania w garderobie oraz uruchomieniu osuszaczy. W grudniu 2021 roku oraz styczniu 2022 roku A. M. (1) prosił zamawiających o podanie wymiarów zabudowy. W tym czasie powodowie zgłaszali jeszcze kolejne uwagi do projektu. W e–mailu z dnia 11 lutego 2022 roku A. M. (1) wskazał, że montaż garderób powinien rozpocząć się w połowie marca i będzie trwał 2-3 tygodnie, natomiast montaż schodów dolnych powinien rozpocząć się pod koniec marca. W odpowiedzi, powódka zaakceptowała ww. terminy, wskazując, że istotne dla niej jest, aby wszystkie prace (garderoba, drzwi, wszystkie schody) zostały zakończone do końca kwietnia.

(dowód: wydruk korespondencji sms-owej stron, k. 91-95, wydruk korespondencji e – mailowej, k. 246-271, zeznania świadka A. M. (1), płyta CD k. 470)

Wykonanie schodów pozwana spółka zamierzała powierzyć podwykonawcy M. K.. A. M. (1) zwrócił się do niego o wycenę, a po jej otrzymaniu wskazał, że przedmiot zamówienia będzie realizowany w terminie późniejszym. Termin wykonania schodów wynosił 4-5 miesięcy. W lutym 2022 roku A. M. (1) poprosił M. K. o rozpoczęcie wykonania schodów, lecz nie wpłacił mu zaliczek na zakup materiałów, a jedynie wskazał, że może się rozliczyć np. samochodem. M. K. nie przystał na taki sposób rozliczenia i wobec braku zapłaty nie wystawił faktur pro forma oraz nie przystąpił do realizacji zamówienia. Pozwana spółka miała problemy z płatnościami wobec ww. podwykonawcy już od około 2020 roku. Wpłata w kwocie 4.000 zł została dokonana przez pozwaną na poczet innego zaległego zamówienia. Aktualnie pozwane spółki nie mają żadnych długów wobec M. K..

(dowód: zeznania świadka M. K., płyta CD k. 318, 470)

Po około 2-3 miesiącach od zawarcia umowy powodowie zgłosili gotowość do montażu drzwi. A. M. (1) przyjechał wówczas na budowę, aby ocenić otwory drzwiowe. Na skutek oględzin nakazał zrobienie miejsca w podłodze na zawias. W ciągu kilku dni wykonawca ogrzewania podłogowego wykonał tę poprawkę. Mimo tego A. M. (1) nie przyjechał na montaż drzwi ani też nie odbierał telefonu od powodów. Biuro spółki w Galerii (...) w G. było zamknięte. Powodowie dowiedzieli się, że spółka nie opłaca czynszu za najem biura. Nadto, od M. K. uzyskali wiedzę, że pozwana dotąd nie złożyła zamówienia.

(dowód: przesłuchanie powoda S. S., płyta CD k. 492)

Pismem z dnia 22 marca 2022 roku na podstawie art. 635 k.c. powodowie odstąpili od ww. trzech umów zawartych z pozwaną, wskazując, że ostateczny termin realizacji umów upłynął najdalej w styczniu 2022 roku, a według poczynionych przez powodów ustaleń nawet nie rozpoczęły się prace związane z wykonaniem przedmiotu zamówienia, a tym samym pozwana pozostaje w zwłoce w wykonaniu umowy, lecz nie jest możliwe w ogóle jej wykonania w jakimkolwiek rozsądnym terminie. Jednocześnie, powodowie wezwali pozwaną do zapłaty kwoty 265.202 zł tytułem zaliczek w nieprzekraczalnym terminie do dnia 29 marca 2022 roku. Przedmiotowe pismo zostało doręczone pozwanej w dniu 28 marca 2022 roku.

(dowód: pismo powodów z dnia 22 marca 2022r., k. 48-49 wraz z dowodem nadania, k. 51, wydrukiem z portalu śledzenia przesyłek Poczty Polskiej S.A., k. 52)

W dniu 23 marca 2022 roku A. M. (1) skierował do powódki e – maila, w którym powołał się na zapis § 3 ust. 3 OWU, wskazując, że wobec zmiany sytuacji rynkowej i aktualnych warunków handlowych związanych m.in. ze stosunkami pozwanej z podmiotami współpracującymi w zakresie wykonania umów, jest zmuszony zmienić termin wykonania spornych umów. Nowy termin miał zostać określony po ostatecznych oględzinach placu budowy przez wykonawcę. Nadto, wskazał, iż nowa wysokość wynagrodzenia z tytułu zamówienia 11 21 14 wynosić będzie 170.500 zł brutto, a z tytułu zamówienia 11 21 11 – 96.000 zł brutto. Jednocześnie zwrócił się o akceptację ww. zmiany w terminie 7 dni od otrzymania wiadomości. W odpowiedzi, powodowie poinformowali o wysłaniu oświadczenia o odstąpieniu od umowy. W dniu 27 marca 2022 roku A. M. (1) za pośrednictwem poczty elektronicznej poinformował powodów, że w zaistniałej sytuacji na rynku spowodowanej pandemią (...)19 oraz konfliktem zbrojnym na Ukrainie pozwana spółka jest zmuszona wstrzymać na czas nieokreślony realizację zawartych umów.

(dowód: wydruk wiadomości e – mail, k. 96-97, 155, zeznania świadka A. M. (1), płyta CD k. 470)

Następnie, pismem z dnia 22 marca 2022 roku powodowie skierowali do pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. jako komplementariusza spółki komandytowej wezwanie do zapłaty kwoty 265.202 zł w terminie do dnia 29 marca 2022 roku. Przedmiotowe pismo zostało doręczone pozwanej w dniu 28 marca 2022 roku.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 22 marca 2022r., k. 53-54 wraz z dowodem nadania, k. 55, wydrukiem z portalu śledzenia przesyłek Poczty Polskiej S.A., k. 56)

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w G. jest (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.. Udziałowcami tej spółki byli A. M. (1) oraz jego ówczesna żona A. M. (2). A. M. (1) pełnił też funkcję jedynego członka zarządu ww. spółki. W dniu 30 grudnia 2022 roku A. M. (1) złożył oświadczenie o rezygnacji z funkcji prezesa zarządu (...) sp. z o.o. Oświadczenie o rezygnacji zostało doręczone drugiemu ze (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - (...). Wraz z ww. oświadczeniem zostało jej doręczone również zaproszenie do udziału w zgromadzeniu wspólników wyznaczonym na dzień 11 maja 2023 roku wraz z programem zgromadzenia i projektami uchwał. W dniu 5 maja 2023 roku A. M. (2) złożyła przed notariuszem oświadczenie, iż nie wyraża zgody na podjęcie uchwały nr 1/2023 z dnia 11 maja 2023 roku i nie wyraża dożywotnio zgody na wybór jej oraz na pełnienie funkcji członka zarządu, prezesa lub wiceprezesa zarządu bądź prokurenta spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w G.. W dniu 11 maja 2023 roku odbyło się zgromadzenie wspólników, w którym uczestniczył jedynie wspólnik większościowy A. M. (1), na którym stwierdzono niemożliwość podjęcia uchwały w przedmiocie wyboru A. M. (2) na funkcję prezesa zarządu spółki (...) sp. z o.o. Postanowieniem z dnia 23 lipca 2024 roku kuratorem pozwanych spółek na podstawie art. 69 § 1 k.p.c. została ustanowiona r.pr. D. C..

(dowód: odpisy z Rejestru przedsiębiorców KRS, k. 16-21, odpis z KRS, k. 325-329, protokół zgromadzenia wspólników z dnia 11 maja 2023r. wraz z listą obecności, k. 339-340, oświadczenie A. M. (2), k. 342, zeznania świadka A. M. (2), płyta CD k. 318, postanowienie, k. 373)

W pozwanej spółce to A. M. (1) zajmował się bieżącymi sprawami, w tym przyjmowaniem i obsługą zleceń, czy podpisywaniem umów. A. M. (2) nie miała dostępu do konta ani dokumentów spółki. W 2020 roku spółka nie była w najlepszej kondycji finansowej, a księgowa proponowała zaciągnięcie pożyczki w kwocie 150.000 zł z (...) Funduszu (...).

(dowód: zeznania świadka A. M. (2), płyta CD k. 318, 492)

Wiosną 2022 roku A. M. (1) wyjechał w celach zarobkowych do Francji.

(dowód: zeznania świadka A. M. (2), płyta CD k. 318, zeznania świadka A. M. (1), płyta CD k. 470)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, dowodów z zeznań świadków M. K., A. M. (2), A. M. (1), a także dowodu z przesłuchania stron z ograniczeniem do strony powodowej.

W ocenie Sądu brak było jakichkolwiek podstaw do kwestionowania wiarygodności i mocy dowodowej dokumentów powołanych w ustaleniach stanu faktycznego, w szczególności zamówień (będących de facto potwierdzeniami zawarcia umowy o dzieło), czy korespondencji stron. Zważyć bowiem należało, że autentyczność ww. dokumentów nie była kwestionowana przez żadną ze stron, zaś Sąd z urzędu nie doszukał się żadnych okoliczności mogących wzbudzać wątpliwości co do wiarygodności przedmiotowych dokumentów, w szczególności nie dostrzegł żadnych śladów podrobienia, przerobienia czy innej ingerencji. W związku z powyższym Sąd uznał, że przedmiotowe dokumenty przedstawiają rzeczywistą treść stosunku prawnego powstałego na mocy umów o dzieło, a także faktyczny przebieg realizacji umowy przez strony.

Jeśli chodzi natomiast o ocenę osobowego materiału dowodowego, to za wiarygodne należało uznać zeznania świadka M. K.. Przede wszystkim, zdaniem Sądu, należało mieć na względzie, że świadek nie miał interesu w składaniu zeznań na korzyść którejkolwiek ze stron. Co prawda, przez okres wielu lat pozostawał on w stałych relacjach gospodarczych z A. M. (1) (wspólnikiem i członkiem zarządu jednej z pozwanych spółek), a także wykonywał na rzecz powodów prace związane z wymianą poręczy, niemniej z okoliczności nie wynika, aby pozostawał w konflikcie z którąkolwiek ze stron. Świadek wskazał, że pozwane spółki nie mają wobec niego żadnych długów. Zeznania świadka odnośnie realizacji zamówienia nie budzą żadnych wątpliwości Sądu co do zgodności z prawdą. M. K. zeznał, że nie przystąpił do wykonania schodów, albowiem pozwana nie uiściła zaliczki na poczet zakupu materiałów koniecznych do wykonania schodów ani też nie uzgodniła innego sposobu rozliczenia. Nadto, wskazał, że od około 2020 roku pozwana spółka dokonywała płatności z opóźnieniem. Zeznania świadka odnośnie sytuacji finansowej pozwanej korelują z innymi dowodami w sprawie, w tym z zeznaniami świadka A. M. (2).

Zeznania wspomnianej wspólniczki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością również należało uznać za wiarygodne. W ocenie Sądu zeznania A. M. (2) odnośnie kondycji finansowej pozwanych spółek, stosunków panujących pomiędzy udziałowcami, a także sposobu zarządzania spółkami nie budzą żadnych wątpliwości w świetle zasad doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania. Zeznania świadka co do złej kondycji spółek korelują przede wszystkim z zeznaniami M. K., który wskazywał na znaczne opóźnienie pozwanych w płatnościach. Natomiast z treści korespondencji stron, jak również z zeznań powoda wynika, że to A. M. (1) zajmował się obsługą zamówień i kontaktami z klientami.

Natomiast, jedynie częściowo Sąd oparł ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie na zeznaniach świadka A. M. (1). Przede wszystkim należało odmówić wiary zeznaniom świadka co do tego, że dokonał on płatności na rzecz podwykonawcy z tytułu realizacji spornego zamówienia. Świadek M. K. stwierdził bowiem, że wpłata w kwocie 4.000 zł została dokonana na poczet zupełnie innego zamówienia, jak również zaprzeczył, by kiedykolwiek proponował rozliczenie spornego zamówienia poprzez przeniesienie własności samochodu. Nadto, za niewiarygodne należało uznać zeznania świadka odnośnie możliwości ukończenia dzieła w terminie do końca kwietnia 2022 roku. Z zeznań M. K. wynika, iż termin wykonania schodów wynosił co najmniej 3-4 miesiące, jednak podwykonawca rozpoczynał prace dopiero po uiszczeniu zaliczki. Skoro zaś pozwana nie dokonała płatności, to podwykonawca w ogóle nie przystąpił do realizacji zamówienia, a tym samym nie mógł ukończyć zamówienia w powyższym terminie. Za całkowicie gołosłowne należało uznać zeznania świadka co do tego, że przyczyną opóźnienia było zalanie domu powodów, w którym miały zostać zamontowane zamówione elementy. S. S. stwierdził, że doszło jedynie do niewielkiej nieszczelności dachu, a skutki zalania nie były nieduże. Natomiast nieprzydatne do wyrokowania były zeznania świadka odnośnie kondycji finansowej spółki, gdyż w tym zakresie świadek zasłaniał się niepamięcią. Co istotne, świadek przyznał, że powodowie dokonali wpłaty zaliczek, a także że żadna część wpłaconych kwot nie została im zwrócona.

Nadto, ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie Sąd oparł na zeznaniach powoda S. S.. Zeznania powoda odnośnie okoliczności zawarcia umowy, jej treści, a także sposobu realizacji należało ocenić jako szczere, wewnętrznie spójne, a także zbieżne z innymi dowodami, które Sąd uznał za niewątpliwie wiarygodne, w szczególności z dowodami z dokumentów (m.in. zamówienia, potwierdzenia przelewów), a także zeznaniami świadków M. K. oraz A. M. (2). Strona pozwana nie przedstawiła żadnego dowodu, który pozwalałby poddać w wątpliwość wiarygodność zeznań powoda.

Odnośnie kwestii formalnych należy zauważyć, iż ostatecznie w toku sprawy zostały uzupełnione braki w reprezentacji pozwanej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, które były równoznaczne z niewłaściwą reprezentacją spółki komandytowej, albowiem postanowieniem z dnia 23 lipca 2024 roku kuratorem pozwanych spółek na podstawie art. 69 § 1 k.p.c. została ustanowiona r.pr. D. C..

Podstawę prawną powództwa stanowił przepis art. 494 § 1 k.c. zgodnie z treścią którego strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy, a druga strona obowiązana jest to przyjąć. Strona, która odstępuje od umowy, może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również na zasadach ogólnych naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.

Przechodząc do szczegółowych rozważań należy wskazać, że bezsporny pomiędzy stronami pozostawał fakt zawarcia trzech umów o dzieło, których przedmiotem było wykonanie i montaż schodów, garderoby, drzwi przesuwnych, wnętrza szafy sypialni, drzwi otwieranych oraz drzwi otwieranych dwuskrzydłowych, jak również fakt wpłaty przez powodów na rzecz wykonawcy zaliczek w łącznej wysokości 265.202 zł. Powyższe okoliczności nie były kwestionowane przez stronę pozwaną i zostały należycie wykazane przez powodów. Kwestią sporną natomiast było, czy powodowie złożyli skuteczne oświadczenie o odstąpieniu od umowy, co rodziłoby obowiązek zwrotu spełnionych uprzednio świadczeń. Zważyć należy, iż odstępując od umowy powodowie powołali się na treść art. 635 k.c., który stanowi, że jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła. Podkreślić należy, iż dla możliwości wykonania prawa odstąpienia na podstawie art. 635 k.c. nie są istotne przyczyny, dla których wykonawca opóźnia się z wykonaniem robót. Oznacza to, iż zagrożenie, że dzieło nie zostanie wykonane w terminie, uprawniające do skorzystania z prawa odstąpienia, nie musi być skutkiem okoliczności, za które przyjmujący zamówienie ponosi odpowiedzialność, w przypadku zaś wykonania prawa odstąpienia po upływie terminu wykonania dzieła możliwe jest skorzystanie przez zamawiającego z uprawnienia do odstąpienia od umowy nawet wtedy, gdy wykonawca nie popada w zwłokę. Istotne jest jednak, aby zagrożenie lub uchybienie terminowości wykonania dzieła nie wynikało z przyczyn leżących po stronie zamawiającego polegających na braku jego współdziałania w wykonaniu dzieła, albowiem w takiej sytuacji w ogóle nie można mówić o opóźnieniu po stronie przyjmującego zamówienie (zob. wyrok SN z 21 września 2006 r., I CSK 129/06, L.). Podkreślić należy, iż ww. przepis odnosi się do opóźnienia z rozpoczęciem dzieła lub jego wykończeniem. W obu wskazanych wypadkach chodzi jednak o ocenę, czy opóźnienie to jest na tyle istotne, że nie jest prawdopodobne ukończenie dzieła w czasie umówionym. Samo zatem opóźnienie, a nawet zwłoka w rozpoczęciu wykonywania dzieła nie są wystarczające do przyjęcia, że zamawiający może skorzystać z prawa do odstąpienia od umowy. Jeśli okaże się, że opóźnienie nie jest istotne i przyjmujący zamówienie zdołałby jednak w normalnym toku czynności dokończyć dzieło w czasie właściwym, to oświadczenie zamawiającego o odstąpieniu od umowy nie wywoła oczekiwanego przezeń skutku (zob. E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 11, Warszawa 2023).

W ocenie Sądu powodowie skutecznie odstąpili od umowy na podstawie art. 635 k.c. Jak wynika z przedłożonych dokumentów potwierdzających treść zawartych umów wykonawca zobowiązał się do wykonania garderoby, drzwi przesuwanych, wnętrza szafy w sypialni, drzwi otwieranych, drzwi otwieranych dwuskrzydłowych w terminie 5 miesięcy od wpłaty zaliczki, zaś schodów prostych policzkowo – sztycowych wraz z balustradami szklanymi, a także schodów prostych policzkowych z balustradami szklanymi w terminie 5-6 miesięcy od wpłaty zaliczki. Wpłata zaliczek nastąpiła odpowiednio w dniach 18 maja 2021 roku (zamówienie nr 10 21 23), 4 czerwca 2021 (zamówienie nr 11 21 14) oraz 5 lipca 2021 roku (zamówienie nr 11 21 21). Z powyższego wynika, że termin wykonania dzieła upłynął najdalej w styczniu 2022 roku. Na podstawie późniejszej korespondencji stron można jednak stwierdzić, że termin wykonania dzieła był później przesuwany. W e–mailu z dnia 11 lutego 2022 roku A. M. (1) wskazał, że montaż garderób powinien rozpocząć się w połowie marca i będzie trwał 2-3 tygodnie, natomiast montaż schodów dolnych powinien rozpocząć się pod koniec marca. W odpowiedzi, powódka zaakceptowała ww. terminy, wskazując, że istotne dla niej jest, aby wszystkie prace (garderoba, drzwi, wszystkie schody) zostały zakończone do końca kwietnia. Niemniej, w świetle zebranego materiału dowodowego należało uznać, że przyjmujący zamówienie opóźniał się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie było prawdopodobne, że zdoła je ukończyć nawet w tym kwietniowym terminie. Przede wszystkim należy zauważyć, że wykonawca w ogóle nie złożył skutecznie zamówienia u podwykonawcy. Jak wynika z zeznań świadka M. K. warunkiem rozpoczęcia przez niego wykonania schodów była wpłata zaliczki, która miała pokrywać m.in. koszty zakupu materiałów niezbędnych do realizacji dzieła. Tymczasem, pozwana takiej wpłaty nie dokonała. Co prawda strona pozwana twierdziła, że dokonała na rzecz podwykonawcy wpłaty zaliczki w kwocie 4.000 zł, jednak M. K. oświadczył, że ww. wpłata została dokonana na poczet zupełnie innego zamówienia (złożonego przez innego klienta). Nadto, zaprzeczył, aby wyraził kiedykolwiek zgodę na rozliczenie przedmiotowego zamówienia poprzez przeniesienie na jego rzecz przez pozwaną spółkę własności samochodu. Jednocześnie z zeznań świadka wynikało, że termin wykonania przez niego schodów wynosił co najmniej 3-4 miesiące. Skoro przyjmujący zamówienie nie dokonał na rzecz podwykonawcy wpłaty ten w ogóle nie rozpoczął wykonania dzieła. Zważyć przy tym należy, iż nawet gdyby takiej wpłaty pozwana dokonała w lutym bądź marcu, to oznaczałoby to, że dzieło zostałoby zrealizowane najwcześniej w lipcu bądź sierpniu 2022 roku, a zatem dalece po upływie nawet przedłużonego terminu. Jednocześnie, w świetle zebranego materiału dowodowego należało uznać, że pozwana spółka nie miała dostatecznych środków własnych, aby dokonać wpłaty i zainicjować realizację dzieła przez podwykonawcę. Ze złożonego przez pozwaną rachunku zysków i strat za okres od 1 maja do 30 września 2021 roku wynika, że przychody spółki wynosiły 414.444,13 zł, a koszty 362.923,72 zł (k. 272), jednak znaczna część przychodów pochodziła z wpłat dokonanych przez powodów. Pozwana nie przedłożyła wyciągu z rachunku bankowego, na podstawie którego możnaby stwierdzić, jaką kwotą dysponowała w okresie późniejszym, tj. w okresie, kiedy miała nastąpić realizacja dzieła. Jednak z treści korespondencji z M. K. (k. 188-190), jak również z zeznań samego M. K. wynika, że sytuacja pozwanej spółki była zła, gdyż dokonywała zapłaty za poprzednie zamówienia środkami uzyskanymi od nowych klientów. A zatem faktycznie rolowała swoje zadłużenie. Gdyby pozwana spółka rzeczywiście dysponowała środkami pozwalającymi na sfinansowanie zaliczki, to należy sądzić, że taka zaliczka zostałaby uiszczona. Nadto, o złej kondycji spółki świadczy fakt, że około lutego 2022 roku zaprzestała w ogóle działalności. Jak zeznał powód wynajmowane przez spółkę biuro w Galerii (...) w G. było stale zamknięte (z wiedzy powoda wynika, że nastąpiło to na skutek zaprzestania zapłaty czynszu), a A. M. (1) nie odbierał telefonów. Jak się okazało wyjechał w celach zarobkowych do Francji.

Pozwana spółka broniła się, podnosząc, że to przyczyny leżące po stronie zamawiających doprowadziły do tego, że dzieło nie zostało finalnie ukończone. Zdaniem strony pozwanej zamawiający jeszcze w styczniu 2022 roku dokonywali zmian w projektach zabudowy, a nadto w listopadzie 2021 roku doszło do zalania ich domu, co uniemożliwiało rozpoczęcie prac montażowych. Jeśli chodzi o kwestię zalania, to strona pozwana nie zdołała w toku niniejszego postępowania udowodnić, że stan budynku był na tyle zły, że stanowił przeszkodę do rozpoczęcia jakichkolwiek prac montażowych w terminie przewidzianym w umowie. Jak wskazano już powyżej powód S. S. zeznał, że na skutek nieszczelności dachu doszło jedynie do powstania zacieku na ścianie, co nie uniemożliwiało realizacji dzieła. Nadto, z zeznań powoda wynikało, że już po 2-3 miesiącach od zawarcia umowy powodowie zgłosili przyjmującemu zamówienie gotowość do montażu drzwi. A. M. (1) miał wówczas przyjechać na budowę, aby ocenić otwory drzwiowe. Na skutek oględzin nakazał wykonanie poprawek, które zostały wykonane w ciągu kilku dni. Mimo tego nie stawił się na montaż drzwi. Strona pozwana nie wykazała także, aby w ogóle złożyła zamówienia na drzwi, a tym samym była gotowa do realizacji tej części umowy. Jeśli chodzi natomiast o kwestię garderoby, to faktycznie z treści korespondencji e – mailowej stron wynika, że ustalenia w tym przedmiocie były przez strony czynione jeszcze w styczniu 2022 roku, niemniej okoliczność ta nie ma większego znaczenia dla oceny możliwości terminowego wykonania dzieła, skoro pozwana spółka nie wykazała, że złożyła zamówienie i miała dostateczne środki, aby je opłacić. W świetle powyższego należało uznać, że przyczyną opóźnienia była zła kondycja spółki.

Należy również wskazać, że strona pozwana powoływała się na treść § 3 ust. 3 Ogólnych Warunków Handlowych (...) i/lub Usług, zgodnie z którym warunki umowy, w tym termin wykonania przedmiotu umowy mogą ulec zmianie, także po jej zawarciu, w szczególności na skutek: działań zamawiającego skutkujących zmianą w przedmiocie umowy, siły wyższej i innych okoliczności niezależnych o F., zmiany sytuacji rynkowej i aktualnych warunków handlowych związanych m.in. ze stosunkami F. z podmiotami współpracującymi w zakresie wykonywania przez F. umów, znacznych zmian kursów walut i innych czynników kształtujących cenę. W ocenie Sądu powyższy zapis wzorca umownego stanowił niedozwolone postanowienie umowne. Z okoliczności sprawy nie wynika w żaden sposób, że ww. klauzula umowna powstała na skutek negocjacji stron, a każdym bądź razie - zważywszy na rozkład ciężaru dowodu w tym zakresie (art. 385 ¹ § 4 k.c.) – należało uznać, że okoliczność ta nie została wykazana przez pozwanego przedsiębiorcę. Dalej, należy stwierdzić, że omawiane postanowienie umowne zastrzega wyłącznie dla przedsiębiorcy jednostronne uprawnienie do zmiany warunków umowy, w tym ceny i terminu wykonania dzieła. Jednocześnie należy zauważyć, że przesłanki uprawniające przedsiębiorcę do zmiany warunków umowy zostały określone w sposób ogólnikowy, a wręcz blankietowy, co pozwala na całkowicie dowolną zmianę. W przypadku ceny nie odwołano się do żadnych obiektywnych i weryfikowalnych wskaźników (np. wskaźnik cen towarów i usług publikowany przez GUS), nie wskazano w jakim kierunku ma nastąpić zmiana ceny i w jakim zakresie. W zacytowanym postanowieniu umownym nie wskazano też o jaki okres wyrażony w jednostkach czasu nastąpi wydłużenie czasu realizacji dzieła w poszczególnych okolicznościach, ani jak termin ten ma być liczony. W tych okolicznościach przedsiębiorca może w sposób dowolny manipulować zarówno wysokością wynagrodzenia, jak też terminem realizacji dzieła, a konsumentowi nie służą żadne narzędzia umożliwiające weryfikację zasadności zmiany warunków umowy ani też nie ma on prawa do odstąpienia od umowy. Bez wątpienia stanowi to naruszenie zasady lojalności kupieckiej i rażąco narusza interesy konsumenta, gdyż jest on narażony na nieograniczone ryzyko zmiany warunków umowy, w tym wynagrodzenia przyjmującego zamówienie. W związku z powyższym, przedmiotowy zapis umowny – wobec jego abuzywności – nie mógł stanowić podstawy do zmiany warunków umowy.

Zważyć należy, iż pozwani bronili się przed żądaniem pozwu powołując się również na nadzwyczajną zmianę stosunków związaną z ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemiologicznego, a następnie stanu epidemii, a także związaną z wybuchem wojny na Ukrainie. Należy wskazać, że nie ulega wątpliwości, że pandemia (...)19 ma charakter zdarzenia nagłego i nadzwyczajnego, które nie było możliwe do przewidzenia i skutki tej pandemii mają charakter powszechny, co oznacza, że mogą być kwalifikowane jako nadzwyczajna, nieprzewidywalna zmiana stosunków (zob. M. Załucki (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 3, Warszawa 2023). Niemniej, jak wskazuje się w doktrynie i orzecznictwie podstawą zastosowania art. 357 ¹ k.c. może być wyłącznie żądanie strony stosunku zobowiązaniowego wynikającego z umowy. Jest ono kierowane do sądu w powództwie wytaczanym przeciwko drugiej stronie stosunku zobowiązaniowego (zob. uchwała SN z 11 września 1991 r., III CZP 80/91, L.), ewentualnie w pozwie wzajemnym (zob. uchwała SN z 27 marca 2001 r., III CZP 54/00, OSNC 2001, Nr 10, poz. 145). Odrzuca się natomiast możliwość realizacji kompetencji wynikających z art. 357 ¹ k.c. poprzez podniesienie zarzutu w toku postępowania sądowego (zob. A. Brzozowski, [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz. Art. 1–449 ¹⁰ , Wyd. 10, Warszawa 2020; A. Olejniczak, [w:] A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część ogólna, wyd. II, s. 56; wyrok SN z 13 stycznia 2000 r., II CKN 644/98, MoP 2000, Nr 12, s. 791; wyrok SN z 22 września 2011 r., V CSK 420/10, OSNC 2012, Nr 5, poz. 61; wyrok SN z 16 stycznia 2018 r., I CSK 54/17, Legalis; M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz. Art. 353–626. Wyd. 3, Warszawa 2022). Tym samym powołanie się przez pozwanych na nadzwyczajną zmianę stosunków w formie zarzutu w niniejszym postępowaniu nie mogło okazać się skuteczne.

Reasumując należało uznać, że powodowie skutecznie odstąpili od umowy. Zważyć należy, iż wykonanie prawa odstąpienia na podstawie art. 635 k.c. pociąga za sobą skutki określone w art. 494 § 1 k.c., który stanowi, że strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy, a druga strona obowiązana jest to przyjąć. Strona, która odstępuje od umowy, może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również na zasadach ogólnych naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Wygaśnięcie wskutek odstąpienia od umowy wynikającego z niej stosunku zobowiązaniowego prowadzi bezpośrednio do odpadnięcia causae dokonanych przysporzeń. W konsekwencji powstaje konieczność rozliczeń stron, których przedmiotem jest zwrot spełnionego świadczenia. W związku z powyższym rozliczenie strony winno nastąpić w oparciu o przepis art. 494 §1 k.c. Jak wskazano powyżej łącznie powodowie uiścili na rzecz pozwanej kwotę 265.202 zł, z czego w niniejszej sprawie domagają się zwrotu jedynie kwoty 50.000 zł. W związku z powyższym powództwo należało uznać za uzasadnione zarówno co do zasady jak i wysokości.

Zgodnie z treścią art. 31 § 1 i 2 k.s.h. wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika) (§ 1). Przepis § 1 nie stanowi przeszkody do wniesienia powództwa przeciwko wspólnikowi, zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (§ 2). Wedle natomiast art. 103 § 1 k.s.h. w sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale do spółki komandytowej stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej, chyba że ustawa stanowi inaczej. W niniejszej sprawie nie było sporu co do tego, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. jest komplementariuszem (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w G.. W związku z powyższym powyższą kwotę należało zasądzić od pozwanych solidarnie.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. i zasądził je od dnia 30 marca 2022 roku. Zważyć bowiem należy, iż pismem z dnia 22 marca 2022 roku powodowie wezwali obie pozwane spółki do zapłaty kwoty 265.202 zł tytułem zaliczek w nieprzekraczalnym terminie do dnia 29 marca 2022 roku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i uznając, że powodowie wygrali niniejszy spór w całości, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy, obciążył całością kosztów ich przeciwnika, tj. pozwanych. Jednocześnie, stosownie do art. 108 § 1 k.p.c. Sąd rozstrzygnął jedynie o zasadach poniesienia przez strony kosztów procesu, pozostawiając szczegółowe ich wyliczenie referendarzowi sądowemu po zakończeniu niniejszego postępowania.