Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 czerwca 2024 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sławomir Splitt

po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2024 roku w Gdyni

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. w (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

przeciwko R. R.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego R. R. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwotę 23.664,95 złotych (dwadzieścia trzy tysiące sześćset sześćdziesiąt cztery złote dziewięćdziesiąt pięć groszy),

wraz z odsetkami umownymi liczonymi od tej kwoty według zmiennej stopy procentowej ustalanej uchwałą Zarządu (...) w G., jednakże w wysokości nie większej niż czterokrotność wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, a począwszy od dnia 1 stycznia 2016 roku – również nie większej niż maksymalna wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie,

od dnia 26 stycznia 2009 roku do dnia zapłaty,

z tym ustaleniem, iż pozwany dokonał płatności całej kwoty objętej punktem I wyroku;

II.  oddala powództwo na rzecz Spółdzielczej (...) imienia F. S. w G.;

III.  oddala powództwo w pozostałym zakresie na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.;

IV.  odstępuje od obciążania kosztami procesu należnymi pozwanemu od Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej imienia F. S. w G.,

V.  zasądza od pozwanego R. R. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwotę 2.713,00 złotych (dwa tysiące siedemset trzynaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z tym ustaleniem, iż pozwany dokonał płatności całej kwoty objętej punktem V wyroku.

Sygnatura akt I C 263/23

Uzasadnienie wyroku z dnia 12 czerwca 2024 roku

Powódka Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo – Kredytowa im. F. S. z siedzibą w G. wniosła pozew przeciwko R. R. domagając się zasądzenia kwoty 23.664,95 złotych z odsetkami umownymi w wysokości 26% w stosunku rocznym od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że w ramach swej działalności udzieliła pozwanemu pożyczki w kwocie 26.500,00 złotych na podstawie umowy z dnia 9 marca 2007 roku. Pozwany, mimo zobowiązania wynikającego z umowy, nie regulował rat pożyczki w ustalonych terminach, co doprowadziło do wypowiedzenia umowy. Wypowiedzenie zostało doręczone pozwanemu w dniu 8 września 2009 roku pod adresem wskazanym przez pożyczkobiorcę w okresie obowiązywania umowy. Na dochodzoną przez powoda należność składały się: należność główna w kwocie 21.905,87 złotych, a także odsetki oraz koszty liczone do dnia wniesienia pozwu w kwocie 1.759,08 złotych. Jak wyjaśniono, odsetki dla należności przeterminowanych zostały naliczone zgodnie z zapisami regulaminu (...).

(pozew, k. 2-2v)

W dniu 6 kwietnia 2009 roku w sprawie o sygnaturze akt I Nc 154/09 Sąd Rejonowy w Gdyni wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, nakazując pozwanemu zapłatę kwoty 23.664,95 złotych wraz z odsetkami umownymi liczonymi od tej kwoty według zmiennej stopy procentowej ustalanej uchwałą Zarządu (...) w G., jednakże w wysokości nie większej niż 26 % w skali roku za okres od dnia 26 stycznia 2009 roku do dnia zapłaty, wraz z kwotą 2.713 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

(nakaz zapłaty, k. 20)

W dniu 14 czerwca 2023 roku pozwany wniósł sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa w całości. Uzasadniając swoje stanowisko pozwany zakwestionował roszczenie co do zasady oraz co do wysokości. Zdaniem pozwanego, na podstawie załączonych do pozwu kserokopii nie można ustalić wartości roszczenia. Powód nie wykazał w jaki sposób została wyliczona kwota roszczenia, a żaden z przedstawionych dokumentów nie pozwala tego ustalić. Powód nie wykazał też, kiedy rzekome roszczenie miałoby stać się wymagalne.

(sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 50-51)

Postanowieniem z dnia 28 sierpnia 2023 roku sąd zawiadomił o toczącym się postępowaniu (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, wyznaczając jej dwutygodniowy termin do złożenia oświadczenia o wstąpieniu do sprawy w charakterze powoda.

(postanowienie, k. 101)

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oświadczyła, iż wstępuje do sprawy w charakterze powoda, natomiast dotychczasowy powód złożył wniosek o zwolnienie go od dalszego udziału w niniejszej sprawie. Pozwany jednak nie wyraził zgody na zwolnienie dotychczasowego powoda od udziału w sprawie

(pismo procesowe z dnia 8 września 2023 roku, k. 109, pismo pozwanego z dnia 13 września 2023 roku, 113)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 9 marca 2007 roku pomiędzy powódką Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo – Kredytową im. F. S. w G. a pozwanym R. R. została zawarta umowa pożyczki nr (...), na podstawie której (...) udostępniła pozwanemu kwotę 26.500,00 złotych na okres od 9 marca 2007 roku do dnia 25 lipca 2012 roku na warunkach określonych umową i Regulaminem udzielania kredytów i pożyczek (...) stanowiącym załącznik nr 1 do umowy (pkt 1). Pożyczka była oprocentowana według zmiennej stopy procentowej ustalonej przez Zarząd (...), wynoszącej w dniu zawarcia umowy 18,25 % w skali roku. Zmiana oprocentowania pożyczki mogła nastąpić w przypadku zmiany: (a.) stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej; (b.) stóp procentowych pożyczek i kredytów udzielanych przez Krajową Spółdzielczą Kasę Oszczędnościowo – Kredytową; (c.) stóp procentowych ustalonych przez banki; (d.) rentowności instrumentów rynku pieniężnego i kapitałowego; (e.) wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych. Maksymalna stopa oprocentowania nie mogła przekraczać czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP (pkt 4). Z udzielonej pożyczki (...) potrąciło prowizję z tytułu udzielenia pożyczki w wysokości 4,92 % kwoty pożyczki tj. 1.305 złotych (pkt 2). Opłata przygotowawcza za rozpatrzenie wniosku o przyznanie pożyczki o za przygotowanie i zawarcie umowy wynosiła 20 złotych (pkt 3). Pożyczkobiorca zobowiązany był do spłaty pożyczki wraz z należnymi odsetkami w terminie do dnia 25 lipca 2012 roku (pkt 6), przy czym spłata pożyczki miała następować w ratach miesięcznych płatnych bez wezwania zgodnie z planem spłaty stanowiącym załącznik nr 2 do umowy (pkt 7). W przypadku nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu staje się w dniu następnym należnością przeterminowaną. Od niespłaconego w całości lub w części kapitału, a od dnia wniesienia powództwa od całości zadłużenia, pobierane są odsetki według stopy procentowej obowiązującej w danym okresie dla pożyczek przeterminowanych wynoszącej na dzień zawarcia umowy 22,00 %. (...) mógł dokonać zmiany wysokości odsetek dla pożyczek przeterminowanych w przypadku określonym w pkt 4 umowy, z tym zastrzeżeniem, że maksymalna stopa procentowa nie może przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. O zmianie stopy procentowej (...) informował przez wywieszenie informacji na tablicy ogłoszeń w lokalu (...) (pkt 17). W przypadku uchybienia postanowieniom, dotyczącym zasad i terminu spłaty, pożyczkobiorca był zobowiązany do uiszczenia na rzecz (...) każdorazowo opłaty manipulacyjnej w kwocie nie większej niż 300 złotych z tytułu następujących czynności: zawiadomień, wezwań do zapłaty, wypowiedzenia umowy, ustalenia adresów zamieszkania, monitów telefonicznych. Wysokość opłat mogła ulec zmianie w przypadkach określonych w pkt 4 (pkt 18). (...) zastrzegł sobie prawo do wypowiedzenia umowy z 30-dniowym terminem wypowiedzenia i postawienia całej pożyczki wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wymagalności w przypadku stwierdzenia, że warunki udzielenia pożyczki nie zostały dotrzymane, a także w przypadku, gdy pożyczkobiorca nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy listem poleconym do zapłaty zaległych rat w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy (pkt 20). Pożyczkobiorca zobowiązał się także do informowania (...) o każdej zmianie adresu pod rygorem określonym w § 55 Regulaminu (pkt 22). W umowie jako adres zamieszkania pozwany wskazał adres: Os. 30 L. PRL 119/13, (...)-(...) W..

(dowód: kopia umowy pożyczki nr (...), k. 5-8, kopia wniosku o udzielenie pożyczki, k. 64-64v)

Zgodnie z Regulaminem udzielania kredytów i pożyczek (...) spłatę należności z tytułu umowy kredytowej, Kasa zaliczała w następującej kolejności na: (1.) koszty windykacji, w tym opłaty za upomnienie, wezwań do zapłaty, (2.) prowizje i opłaty, (3.) odsetki od kapitału przeterminowanego, a od dnia wytoczenia powództwa o zapłatę wierzytelności Kasy z tytułu umowy, odsetki jak od należności przeterminowanej, od całości należności przeterminowanej, (4.) wymagalne odsetki za okresy obrachunkowe), (5.) kapitał przeterminowany.

(dowód: kopia wyciągu z Regulaminu udzielania kredytów i pożyczek (...), k. 12)

W związku z zawarciem ww. umowy pozwany złożył deklarację członkowską przystąpienia do (...) otrzymując numer członkowski (...)

(dowód: kopia deklaracji członkowskiej, k. 65)

Kwota pożyczki w wysokości 26.500,00 złotych została wypłacona na rachunek pozwanego w dniu 9 marca 2007 roku. Od kwoty tej została potrącona prowizja w kwocie 1.305,00 złotych. Następnie, w tym samym dniu pozwany złożył dyspozycję przelewu pozostałej części udostępnionych środków w kwocie 25.195,00 złotych na inny rachunek płatniczy w tej samej kasie.

(dowód: wydruk historii rachunku pozwanego, k. 73-84, kopia dyspozycji wypłaty gotówką, k. 85-86)

Pismem z dnia 10 czerwca 2008 roku powódka wezwała pozwanego do zapłaty w terminie 7 dni od wystawienia wezwania kwoty 712,50 złotych z tytułu należności z umowy, na co składały się: kwota 284,65 złotych z tytułu zaległego kapitału, kwota 391,46 złotych z tytułu odsetek umownych, kwota 3,39 złotych z tytułu odsetek karnych, a także kwota 33 złotych z tytułu kosztów windykacji. Przedmiotowe pismo zostało nadane w dniu 10 czerwca 2008 roku na adres pozwanego wskazany w umowie.

(dowód: kopia wezwania do zapłaty i kopia dowodu nadania, k. 87-88)

W dniu 28 lipca 2008 roku powódka skierowała na ww. adres pozwanego ostateczne wezwanie do zapłaty. Zgodnie z treścią pisma kwota zaległości wynosiła wówczas 1.517,83 złotych, z czego kwota 724,19 złotych stanowiła zaległy kapitał, kwota 781,20 złotych odsetki umowne, kwota 12,44 złotych odsetki karne, a kwota 230 złotych koszty windykacji. Przedmiotowe wezwanie zostało nadane tego samego dnia.

(dowód: kopia wezwania do zapłaty wraz z kopią dowodu nadania, k. 89-90)

Pismem z dnia 1 września 2008 roku – skierowanym na adres Os. 30 L. PRL 119/13, (...)-(...) W. – wobec zaprzestania terminowej spłaty zobowiązania, (...) wypowiedziała umowę pożyczki za 30-dniowym terminem wypowiedzenia. Zgodnie z treścią tego pisma wysokość zadłużenia przeterminowanego na dzień wypowiedzenia umowy wyniosła 1.726,42 złotych, na co składały się: zaległy kapitał w kwocie 1011,05 złotych, odsetki umowne w kwocie 662,89 złotych, odsetki karne w kwocie 22,48 złotych, a także koszty windykacji w kwocie 30 złotych.

Przedmiotowe pismo zostało odebrane w dniu 8 września 2008 roku przez P. R. – syna pozwanego. W chwili odbioru korespondencji P. R. miał 15 lat.

(dowód: kopia wypowiedzenia umowy, k. 9, kopia zpo, k. 10-11)

Na podstawie umowy sprzedaży z dnia 1 października 2008 roku pozwany działając w swoim imieniu i syna zbył lokal mieszkalny położony w W. na Osiedlu (...). W akcie notarialnym sprzedający zobowiązali się do wydania przedmiotowego lokalu nabywcom do dnia 14 października 2008 roku.

(dowód: umowa sprzedaży z dnia 1 października 2008 roku, k. 39-40)

W oparciu o tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 6 kwietnia 2009 roku wydany w sprawie o sygnaturze akt I Nc 154/09 zaopatrzony w klauzulę wykonalności w dniu 3 lipca 2009 roku, wierzyciel wszczął przeciwko pozwanemu egzekucję. Postępowanie egzekucyjne prowadził Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Wodzisławiu Śląskim M. D. pod sygnaturą KM 2949/09.

(okoliczności bezsporne)

Po dniu wniesienia pozwu pozwany dokonał na rzecz pożyczkodawcy dwóch wpłat:

- w dniu 27 kwietnia 2009 roku w kwocie 3.000,00 złotych;

- w dniu 22 października 2009 roku w toku postępowania egzekucyjnego w kwocie 23.884,43 złotych.

(okoliczności bezsporne)

Na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 26 marca 2012 roku wierzytelność z tytułu umowy pożyczki przeszła najpierw na (...) S.a r.l. z siedzibą w Luksemburgu, a następnie na (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S..

(dowód: kopia wyciągu z umowy cesji wierzytelności wraz z załącznikami, k. 91-99, oświadczenia z dnia 23 sierpnia 2012r., k. 152-153)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w całości na podstawie dowodów z kopii dokumentów przedłożonych przez stronę powodową.

W ocenie Sądu, mimo zarzutów pozwanego, przedłożone przez stronę powodową niepoświadczone kserokopie dokumentów stanowiły wiarygodny materiał dowodowy, pozwalający na poczynienie ustaleń faktycznych w sprawie. Podkreślić należy, iż przepisy Kodeksu postępowania cywilnego nie zawierają zamkniętej listy środków dowodowych, a z treści art. 309 k.p.c. wynika, że możliwe jest przeprowadzenie dowodu także innymi środkami niż wymienione w kodeksie, o ile ich wykorzystanie nie pozostaje w sprzeczności z przepisami prawa. Kserokopia jest formą technicznego (z wykorzystaniem fotoelektrycznego) odtworzenia i utrwalenia dokumentów, rysunków i innych dwuwymiarowych elementów graficznych. Nie różni się zasadniczo, jeśli chodzi o rezultat w postaci kopii od fotokopii, która wymieniona została w art. 308 k.p.c. i w zasadzie pozwala na ustalenie, czy określony dokument istniał, jaką treść zawierał i od kogo pochodził (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 21 grudnia 2021r., I ACa 354/20, L.). N. kserokopii poświadczeniem za zgodność z oryginałem niewątpliwie samo w sobie nie pozbawia zatem zawartych w nich informacji przymiotu wiarygodności, jedynie wpływa to na ocenę ich moc dowodowej, która jest uzależniona od innych zaoferowanych w sprawie dowodów (zob. wyrok
Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 9 sierpnia 2016 r., III Ca 838/16, L.). Zdaniem Sądu wszystkie przedstawione przez stronę powodową kserokopie dokumentów w szczególności kserokopie umowy pożyczki, wniosku o przyznanie pożyczki, deklaracji członkowskiej oraz kserokopie dyspozycji wypłaty gotówki składają się w spójną, logiczną całość, pozwalającą na stwierdzenie, że na wniosek pozwanego została mu udzielona przez powodową spółdzielczą kasę oszczędnościowo – kredytową pożyczka. Nadto, istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności, jakie wynikają z przedstawionych kserokopii, znajdują potwierdzenie w innych dowodach, w tym wydruku komputerowym operacji dokonanych na koncie pozwanego, a pozostających w związku z obsługą pożyczki. Przedmiotowy wydruk przede wszystkim potwierdza przepływy finansowe pomiędzy majątkiem powoda (...) oraz pozwanego, w szczególności fakt wypłaty kwoty pożyczki na rachunek pozwanego, potrącenia prowizji, a następnie przelewu pozostałej części środków w kwocie 25.195,00 złotych na inny rachunek płatniczy pozwanego w tym samej kasie. Ponadto, z zestawienia operacji na rachunku jednoznacznie wynika, że przez okres kilkunastu miesięcy pozwany dokonywał spłaty rat pożyczki. Skoro pozwany wcześniej spłacił część zobowiązania, to bez wątpienia musiał mieć świadomość zwrotu przekazanej mu wcześniej sumy pieniężnej. W przeciwnym razie zachowanie pozwanego należałoby uznać za zupełnie nieracjonalne i nielogiczne. Jednocześnie, pozwany nie wykazał, aby przedłożone kserokopie zostały w jakikolwiek sposób zmanipulowane, podrobione czy przerobione.

Natomiast, na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd pominął dowód z przesłuchania pozwanego na okoliczność ustalenia braku możliwości odbioru przesyłki zawierającej nakaz zapłaty, albowiem okoliczność ta została przez pozwanego wykazana za pomocą dowodów z dokumentów i przyjęta przez Sąd jako zgodna z twierdzeniami strony pozwanej.

Przechodząc do szczegółowych rozważań wskazać należy, iż podstawę prawną powództwa stanowił przepis art. 720 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W przypadku drugiego z powodów (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. – który po wydaniu nakazu zapłaty nabył wierzytelność z tytułu ww. umowy pożyczki na podstawie umowy cesji – podstawę prawną powództwa należało uzupełnić o art. 509 § 1 i 2 k.c. Stosownie do art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Z kolei, w myśl art. 509 § 2 k.c. wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Strona pozwana zarzuciła powodowi przede wszystkim nieudowodnienie roszczenia co do zasady i wysokości. Jak wskazuje się w orzecznictwie zgodnie z wynikającą z art. 6 k.c. regułą rozłożenia ciężaru dowodu dochodząc zwrotu pożyczki powód powinien udowodnić, że między nim a pozwanym doszła do skutku taka umowa. Pozwanego zaś obciąża dowód wykazania okoliczności niweczących prawo powoda, a więc że pożyczkę zwrócił (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 1999 r., II CKN 390/98, L.). W ocenie Sądu, zgodnie z powyższym obowiązkiem procesowym strona powodowa zdołała udowodnić istnienie wierzytelności wynikającej z umowy pożyczki zawartej pomiędzy spółdzielczą kasą oszczędnościowo – kredytową a pozwanym. Na powyższą okoliczność przedłożono kserokopie umowy pożyczki, wniosku o przyznanie pożyczki, deklaracji członkowskiej oraz dyspozycji wypłaty gotówki, a także wyciąg komputerowy operacji na rachunku płatniczym. Ponadto powód przedłożył poświadczony za zgodność z oryginałem przez fachowego pełnomocnika dokument zawierający oświadczenie małżonka z dnia 9 marca 2007 roku o wyrażeniu zgody na zaciągnięcie przez pozwanego zobowiązania z tytułu pożyczki. Jak wskazano powyżej – przy ocenie dowodów – przedstawione kserokopie pozwalają na ustalenie, że oryginały dokumentów istniały, a także na ustalenie ich treści oraz osób, od których pochodziły zawarte w nich oświadczenia. Jednocześnie, strona pozwana nie zaprzeczyła, aby podpis widniejący na kserokopii umowy pożyczki nie należał do pozwanego. Należy również mieć na względzie, iż powód wytoczył powództwo w 2009 roku i nie było ono kwestionowane przez stronę przeciwną aż do 2023 roku. Mimo prowadzonej egzekucji, w toku której w 2009 roku ściągnięto na poczet wierzytelności wynikających ze spornej umowy kwotę ponad 22.000,00 złotych, pozwany nie kwestionował czynności egzekucyjnych, nie korzystał z przysługujących mu środków zaskarżenia etc. W sytuacji, gdy od momentu wydania orzeczenia, które stało się tytułem wykonawczym, minęło czternaście lat, nie można od powoda wymagać, aby nadal był w posiadaniu oryginałów dokumentów. W tym czasie powód mógł pozostawać w usprawiedliwionym okolicznościami przekonaniu (o czym dokładniej mowa poniżej), że sprawa została prawomocnie zakończona i oryginały dokumentów nie będą mu już potrzebne do dochodzenia roszczeń i mogą zostać zarchiwizowane czy zniszczone. Zdaniem Sądu również z tych względów nie można było pozbawić ww. kserokopii mocy dowodowej, tym bardziej, że tworzą one logiczną całość. W świetle przedstawionych dowodów nie budzi wątpliwości, że umowa została wykonana, a pozwanemu została udostępniona kwota pożyczki po potrąceniu z niej prowizji. Po wypłacie pożyczki na rachunek udostępniona kwota została zadysponowana przez pozwanego (przelał ją na inny rachunek). Nadto, pozwany dokonał spłaty kilkunastu rat pożyczki. Powyższe okoliczności jednoznacznie świadczą o zawarciu umowy pożyczki. Nadto, strona powodowa zdołała wykazać, że doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy. Z wykazu operacji na rachunku wynika, że pozwany zaprzestał spłaty rat pożyczki w wysokości przewidzianej umowy. W związku z powyższym pożyczkodawca dwukrotnie wezwał go zapłaty zadłużenia pod rygorem wypowiedzenia umowy, a następnie pismem z dnia 1 września 2019 roku złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy. Wszystkie wymienione pisma zostały przesłane na adres wskazany w umowie pożyczki, pod którym wówczas pozwany faktycznie przebywał. Jak bowiem wynika z przedstawionego odpisu aktu notarialnego, lokal znajdujący się pod adresem wskazanym w umowie został przez pozwanego sprzedany dopiero na podstawie umowy z dnia 1 października 2008 roku (z zobowiązaniem do wydania lokalu w terminie do dnia 14 października 2008 roku), podczas gdy doręczenie wypowiedzenia nastąpiło w dniu 8 września 2008 roku. Zważyć należy, iż wypowiedzenie zostało odebrane przez syna pozwanego P. R. (wskazanego jako dorosły domownik), który w dacie podjęcia tej korespondencji miał 15 lat. Zdaniem Sądu powyższa okoliczność sama w sobie nie ma wpływu na skuteczność doręczenia wypowiedzenia. Jak bowiem wskazuje się w orzecznictwie jeżeli przesyłkę odebrała osoba wprawdzie niepełnoletnia, ale będąca domownikiem, to gwarantuje to realną możliwość dojścia oświadczenia do wiadomości adresata. Do obalenia domniemania w tym przedmiocie nie wystarczy wskazanie na niepełnoletność osoby, która oświadczenie odebrała (zob. wyrok SN z 28 lutego 2002 r., III CKN 1316/00, L.). Pozwany w niniejszym postępowaniu nie wykazał, że mimo doręczenia wypowiedzenia na adres jego ówczesnego zamieszkania nie miał możliwości zapoznania się z treścią oświadczenia pożyczkodawcy.

Ponadto, strona powodowa sprostała ciężarowi dowodu w zakresie obowiązku wykazania wysokości dochodzonego roszczenia. Zważyć należy, iż sposób rozliczenia dokonywanych wpłat do dnia wniesienia pozwu został dokładnie przedstawiony w wykazie operacji na rachunku pozwanego, gdzie dokładnie wskazano na poczet jakich dokładnie należności zostały zarachowane poszczególne wpłaty dokonane przez pożyczkobiorcę. Na chwilę wniesienia pozwu (tj. na dzień 26 stycznia 2009 roku) wierzytelność będąca przedmiotem powództwa opiewała na kwotę 23.964,95 złotych, na co miały się składać: należność główna (kapitał) w kwocie 21.905,87 złotych, a także odsetki od zadłużenia przeterminowanego naliczone od dnia 15 października 2008 roku do dnia wniesienia pozwu w kwocie 1.759,08 złotych. Po wniesieniu pozwu pozwany dokonał na rzecz (...) dwóch wpłat, tj. w dniu 27 kwietnia 2009 roku wpłacił kwotę 3.000,00 złotych, zaś w dniu 22 października 2009 roku – w toku postępowania egzekucyjnego – kwotę 23.884,43 złotych. Zważyć należy, iż wpłata z dnia 27 kwietnia 2009 roku pokryła kwotę skapitalizowanych odsetek (wyliczonych w pozwie na łączną kwotę 1.759,08 złotych) w części tj. do kwoty 1.698,73 złotych (a zatem do zapłaty pozostało w dalszym ciągu 60,35 złotych) oraz odsetki od kapitału, które należały się od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty (1204,53 złotych). W związku z tym odsetki w dalszej części winny być liczone od kwoty 21.966,22 złotych (kapitał 21.905,87 zł + kwota skapitalizowanych odsetek 60,35 zł). Z kolei, wpłata z dnia 22 października 2009 roku pokryła pozostałą część należności kwoty skapitalizowanej (60,35 złotych), część kapitału do kwoty 21.646,11 złotych (pozostało zatem do spłaty 259,76 złotych), a także odsetki w kwocie 2.177,97 złotych. W związku z powyższym wyliczenie dokonane przez pozwanego w piśmie procesowym z dnia 21 sierpnia 2023 roku należało uznać za poprawne. Podkreślić należy, iż w rozliczeniu powód uwzględnił zmianę wysokości stopy oprocentowania, którego górną granicę – zgodnie z umową – stanowiła czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP. A zatem odsetki w dalszej części winny być liczone od kwoty 259,76 złotych. Kwota pozostałych odsetek do momentu kolejnej wpłaty (w dniu 11 kwietnia 2019 roku) wynosiła 416,31 złotych, stąd wpłata z dnia 11 kwietnia 2019 roku w kwocie 473,70 złotych nie pokryła całości zadłużenia (wynoszącego na ten moment 676,07 złotych, co stanowiło sumę pozostałego kapitału w kwocie 259,76 zł oraz odsetek w kwocie 473,70 zł), a zatem słusznie wskazuje powód, iż dopiero wpłata z dnia 13 maja 2019 roku pokryła całość należności dochodzonej od pozwanego. Nadto, należało mieć na względzie, że dokonane wpłaty obejmują zarówno należność główną, jak również koszty procesu. Koszty procesu nie podlegały bowiem egzekucji na etapie poprzedzającym cesję wierzytelności, a zatem należało przyjąć, iż mieściły się one w ramach dokonanej cesji.

Należy również zaznaczyć, że w realiach niniejszej sprawy – mimo spełnienia przez pozwanego całego świadczenia – nie odpadła potrzeba wydania wyroku i merytorycznego rozpoznania sprawy. Jak bowiem wskazuje się w orzecznictwie gdy zapłata nastąpiła w celu uniknięcia egzekucji, a pozwany przeczył zasadności żądania, to wydanie wyroku nie staje się zbędne, ponieważ nadal istnieje spór o zasadność roszczenia, który sąd powinien rozstrzygnąć (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 1937 r., C. III. 2002/36, Zb. Urz. 1938, nr 2, poz. 98, orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 1955 r., II CR 1449/54, OSNCiK 1956, nr 1, poz. 12, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2017 r., III CZP 118/16, L.).

Ostatecznie, strona powodowa wykazała również fakt przejścia wierzytelności z pierwotnego wierzyciela Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.. Na tę okoliczność złożono dwa poświadczone za zgodność z oryginałem przez fachowego pełnomocnika powoda wypisy notarialne z oświadczeń stron umów cesji, w których została zindywidualizowana wierzytelność będąca przedmiotem przelewu.

W tych okolicznościach, na podstawie art. 720 k.c. w zw. z art. 509 k.c. Sąd zasądził od pozwanego na rzecz (...) sp. z o.o. kwotę 23.664,95 złotych. Nadto, na mocy art. 481 k.c. Sąd zasądził odsetki umowne od dnia wniesienia pozwu tj. 26 stycznia 2009 roku do dnia zapłaty liczone od ww. kwoty według zmiennej stopy procentowej ustalanej uchwałą Zarządu (...) w G., jednakże w wysokości nie większej niż czterokrotność wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, a począwszy od dnia 1 stycznia 2016 roku – również nie większej niż maksymalna wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie. Podkreślić bowiem należy, iż w umowie stron przewidziano górną granicę odsetek, którą była czterokrotność stopy lombardowej NBP, czego nie uwzględniono wprost w żądaniu pozwu. W powyższym zakresie umowa nawiązywała do treści art. 359 k.c. Ponadto, należało mieć na względzie, że od dnia 1 stycznia 2016 roku – ustawodawca przewidział wprost ograniczenie wysokości odsetek za opóźnienie. Zgodnie z treścią art. 481 § 2 ¹ k.c. maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie). Jednocześnie, wobec ściągnięcia od pozwanego całej zasądzonej należności w toku postępowania egzekucyjnego należało zastrzec w treści wyroku, że została ona w całości zapłacona.

W pozostałym zakresie, tj. w części w jakiej żądane odsetki przekraczały wysokość odsetek maksymalnych, powództwo podlegało oddaleniu na mocy art. 481 k.c. a contrario.

W związku z tym, iż po wydaniu nakazu zapłaty, a przed doręczeniem odpisu nakazu zapłaty pozwanemu Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo – Kredytowa im. F. S. zbyła wierzytelność wynikającą z ww. umowy pożyczki, utraciła legitymację procesową w niniejszej sprawie, co skutkowało oddaleniem powództwa. Jak bowiem wskazuje się w doktrynie zbycie rzeczy lub prawa przed doręczeniem pozwu pozwanemu powoduje bezzasadność powództwa i w rezultacie konieczność jego oddalenia (zob. T. Szanciło (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Komentarz. Art. 1–458 ¹⁶. Tom I. Wyd. 2, Warszawa 2023; A. Góra-Błaszczykowska (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Tom I A. Komentarz. Art. 1-424 ¹² , Warszawa 2020). W takim przypadku nie ma zastosowania przepis art. 192 pkt 3 k.p.c. W przedmiotowej sprawie pierwotny powód wytoczył powództwo w dniu 26 stycznia 2009 roku, a zatem przed datą dokonania zbycia wierzytelności objętej pozwem, co nastąpiło w dniu 28 marca 2012 roku. Natomiast pozew został doręczony pozwanemu w dniu 31 maja 2023 roku (k. 49a). Stąd, w stosunku do powodowej (...) powództwo należało oddalić na podstawie art. 720 k.c. a contrario.

Mimo powyższego Sąd uznał, że z uwagi na szczególną sytuację, jaka ma miejsce w niniejszej sprawie, zaistniały podstawy do odstąpienia od obciążania (...) kosztami procesu. Zdaniem Sądu, wskazując w pozwie adres zamieszkania pozwanego powód działał w przeświadczeniu, że adres ten jest aktualny, a tym samym nie naruszył ani przepisów postępowania ani też nie działał w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami. Po pierwsze, należy wskazać, że odpis nakazu zapłaty został doręczony na adres pozwanego wskazany przez niego w umowie pożyczki i - co najważniejsze - został on odebrany przez osobę, która została określona na zwrotnym potwierdzeniu odbioru jako dorosły domownik (k. 22). Osoba ta (B. W.) nie kwestionowała faktu skierowania do niej korespondencji jako do osoby nieupoważnionej do jej odbioru i podjęła przesyłkę. Nadto, kilka miesięcy przed wniesieniem pozwu na ten sam adres powód skierował wypowiedzenie umowy, które w dniu 8 września 2008 roku zostało podjęte przez syna pozwanego. Z przedłożonego odpisu aktu notarialnego wynika, że adres te był aktualny do października 2008 roku, kiedy doszło do wydania lokalu znajdującego się pod tym adresem nabywcy. Zauważyć także należy, iż zgodnie z treścią umowy pożyczki pożyczkobiorca był zobowiązany do informowania (...) o każdej zmianie adresu. Takiej informacji jednak pozwany nie przekazał pożyczkodawcy. W przedstawionych powyżej okolicznościach nie można postawić (...) zarzutu wskazania adresu nieaktualnego, albowiem powołał się on na adres wynikający z treści umowy, którego pozwany nie aktualizował (wbrew obowiązkowi wynikającemu z umowy), a doręczenie nakazu zostało potwierdzone podpisem z adnotacją o podjęciu korespondencji przez dorosłego domownika, co również nie wskazywało na nieprawidłowe doręczenie, a w konsekwencji na nieprawidłowe uprawomocnienie nakazu zapłaty. Zważyć należy, iż dopiero czynności podjęte przez pozwanego w 2023 roku doprowadziły do stwierdzenia utraty mocy nakazu, a w konsekwencji do konieczności wstąpienia do procesu nowego powoda – to jest nabywcy wierzytelności. Dalej, należy również mieć na względzie, że pozwany nie wyraził zgody na zwolnienie dotychczasowego powoda, co skutkowałoby umorzeniem postępowania wobec dotychczasowego powoda. Zdaniem Sądu, mając na względzie to, iż w chwili wytoczenia powództwa (...) był legitymowany biernie, a swoją legitymację utracił dopiero w wyniku zbycia wierzytelności w sytuacji, gdy mógł pozostawać w usprawiedliwionym okolicznościami przekonaniu co do prawidłowości wydania nakazu, jego uprawomocnienia i powstania tytułu wykonawczego, nie istnieją przesłanki do obciążania obowiązkiem zwrotu kosztów procesu pozwanemu, pomimo oddalenia powództwa.

Natomiast, o kosztach procesu w sporze pomiędzy pozwanym a (...) sp. z o.o. Sąd orzekł na mocy art. 98 k.p.c., uznając, że w przeważającym zakresie powód wygrał niniejszy spór (uległ tylko nieznacznie co do odsetek). Na zasądzoną kwotę składają się: ¼ opłaty sądowej od pozwu w kwocie 296 złotych (zgodnie z poprzednio obowiązującymi przepisami ¾ opłaty od pozwu zostało zwrócone pierwotnemu powodowi po stwierdzeniu prawomocności nakazu zapłaty), opłata za czynności fachowego pełnomocnika obowiązująca w dacie wniesienia pozwu (2.400 złotych), a także opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 złotych). Jednocześnie, podobnie jak w przypadku roszczenia głównego, Sąd zastrzegł, że koszty procesu zostały przez pozwanego w całości uiszczone.