Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2023 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny:
Przewodniczący: sędzia Tadeusz Kotuk
Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Szymańska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 września 2023 r. w G. sprawy z powództwa A. R. (1) przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę i ustalenie

zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki A. R. (1) kwoty:

15.000 zł (piętnaście tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 2 października 2019 r. do dnia zapłaty,

34.458,25 zł (trzydzieści cztery tysiące czterysta pięćdziesiąt osiem złotych dwadzieścia pięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 2 października 2019 r. do dnia zapłaty;

w pozostałym zakresie powództwo o zapłatę oddala;

ustala na przyszłość odpowiedzialność pozwanego (...) S.A. w W. za szkody mogące ujawnić się u powódki A. R. (1) – wynikające z wypadku komunikacyjnego z dnia 13 grudnia 2018 r.;

zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki A. R. (1) kwotę 6.041,30 zł (sześć tysięcy czterdzieści jeden złotych trzydzieści groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty – tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 177/20

UZASADNIENIE

Stan faktyczny

W dniu 13 grudnia 2018 r. A. R. (1) stojąc na poboczu drogi została uderzona przez pojazd uczestniczący w zderzeniu dwóch samochodów z winy kierującego pojazdem V. (...) nr rej. (...). Ubezpieczycielem obowiązkowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu sprawcy wypadku był (...) S.A. w W.. Sprawca wypadku został skazany wyrokiem nakazowym za przestępstwo z art. 177 § 1 k.k. oraz obowiązek zapłaty na rzecz poszkodowanej nawiązki w kwocie 5.000 zł.

Okoliczności bezsporne

Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel odmówił wypłaty jakiegokolwiek świadczenia na rzecz poszkodowanej.

Okoliczności bezsporne

W związku z ustanowieniem pełnomocnika z wyboru w postępowaniu karnym poszkodowana (oskarżycielka posiłkowa) uzyskała orzeczenie nakazujące zapłatę na jej rzecz od sprawcy kwoty 1.080 zł tytułem poniesienia tych kosztów. W uzasadnieniu orzeczenia I. instancji wskazywano, że sprawa nie była skomplikowana pod względem prawnym lub faktycznym, nie zachodziła potrzeba wyznaczenia rozprawy. Aktywność pełnomocnika sprowadziła się do złożenia oświadczenia o działaniu w imieniu pokrzywdzonej i wniosku o orzeczenie obowiązku naprawienia szkody i zadośćuczynienie. Orzeczenie to zostało utrzymane w mocy przez sąd II. instancji po rozpoznaniu zażalenia.

Dowód: odpis postanowienia I instancji z uzasadnieniem, k. 114-114 verso

zażalenie, k. 115-117

odpis postanowienia II instancji z uzasadnieniem, k. 118

W wyniku wypadku poszkodowana doznała urazu wielomiejscowego z: krwiakiem śródmózgowym okolicy czołowej lewej, wstrząśnienia pnia mózgu, krwiaka okolicy jarzmowej, rany tłuczonej wargi dolnej, rany języka, skręcenie odcinka szyjnego kręgosłupa i parestezji palców ręki lewej, rozejściem kresy białej powłok brzucha z przepukliną pępkową. Obrażenia twarzy, wargi, języka wygojone, z bardzo dobrym rokowaniem. Natomiast rozejście kresy białej i przepuklina pępkowa ma tendencję do pogłębiania i nasilania zespołów bólowych z prawdopodobnym w przyszłości wymogiem leczenia operacyjnego (w tym zakresie rokowanie niepomyślne, konieczność okresowych badań USG). Ponieważ powódka jest osoba młodą, szczupłą, rozejście kresy białej i przepuklinę należy uznać za związaną z przedmiotowym wypadkiem; rozległość tej zmiany urazowej jest znaczna.

Dowód: opinia biegłego dr W. Ż., k. 186-191, 208-209

Krwiak śródmózgowy samoistnie wchłonął się bez pozostawienia obiektywnych następstw w postaci objawów neurologicznych.

Dowód: opinia biegłego J. N., k. 216-217

Poszkodowana A. R. (1) jest notariuszem wykonującym zawód w formie spółki cywilnej z notariuszem A. K.. W wyniku przerwy w pracy zawodowej A. R. wynikającej z urazów doznanych w przedmiotowym wypadku większość jej obowiązków próbowała przejąć wspólniczka, ale nie była w stanie tego dokonać w pełnym zakresie, stąd dochody kancelarii notarialnej w tym czasie znacznie spadły, a wydatki pozostawały na takim samym poziomie.

Dowód: zeznania A. T.-K., k. 154-155

(...) spółki cywilnej A. R. i A. T.-K. na piśmie nie zawiera ustalonych zasad podziału zysków, ale ustnie wspólniczki przyjmują zgodnie, że w czasie dłuższej nieobecności jednej ze wspólniczek (np. związanej z macierzyństwem, dłuższymi przerwami chorobowymi) nieobecna wspólniczka nie ma prawa do zysku w tym czasie. Za czas nieobecności wynikającej z przedmiotowego wypadku powódka nie otrzymała dochodu ze spółki.

Dowód: zeznania powódki, k. 418-419

Utracony dochód powódki z tytułu udziału w przychodach spółki za okres od 13 grudnia 2018 r. do 1 lutego 2019 r. (okres jej nieobecności w pracy usprawiedliwiony rozstrojem zdrowia wywołanym wypadkiem) wyniósł (liczony na podstawie ilości dni roboczych) 34.458,25 (wariant z opinii uzupełniającej, k. 336).

Dowód: opinia biegłej D. M., k. 260-270, 335-342

Bezpośrednio po wypadku powódka została przewieziona do szpitala celem odpowiedniej diagnostyki, przebywała tam 4 dni. Następnie przebywała w domu, wymagała pomocy w podstawowych czynnościach, miała silne dolegliwości bólowe, trudności w koncentracji, obniżenie nastroju, nie mogła opiekować się małym dzieckiem (synem), miała mdłości, wymioty, początkowo odczuwała lęk przed poruszaniem się pieszo po chodnikach, szczególnie silne bóle odczuwała w odcinku szyjnym. W 2019 r. poważnie zachował małoletni syn powódki, był wielokrotnie hospitalizowany, powódka mimo swoich dolegliwości bardzo angażowała się w opiekę nad synem, stale z nim przebywała i towarzyszyła w szpitalu.

Dowód: zeznania świadka B. R., k. 149-151

zeznania świadka A. T.-K., k. 153-155

Przedmiotowy wypadek miał negatywny wpływ na zdrowie psychiczne powódki: wystąpiły zaburzenia adaptacyjne, które trwają do chwili obecnej i nie wiadomo jaki będzie ich dalszy czas trwania, oraz lęki (utrwalona nerwica) związana z przebywaniem w pobliżu ulic.

Dowód: opinia biegłego W. Z., k. 465-470, 492-493, 530-531

Ocena dowodów

Zeznania powódki oraz świadków należy uznać za wiarygodne, pełne, wewnętrznie niesprzeczne. Dokumentacja lekarska została wnikliwie przeanalizowana przez biegłych lekarzy powołanych przez sąd i sama w sobie nie budzi wątpliwości. Dokumentacja księgowa dotycząca przepływów finansowych w spółce powódki nie budzi wątpliwości co do autentyczności i mocy dowodowej, zaś wstępne wątpliwości Sądu co do zbyt ogólnikowego oznaczania niektórych transakcji zostały przez stronę powodową dostatecznie wyjaśnione w związku z charakterem prowadzonej działalności (usługi notarialne) – wymóg dyskrecji i zachowania tajemnicy zawodowej notariusza. Zdaniem Sądu nie ma uzasadnionych wątpliwości, że oznaczanie na potrzeby księgowe przychodów notariusza w sposób zwięzły („sprzedaż usług notarialnych”) odpowiadało rzeczywistości.

Strona powodowa natomiast nie udowodniła żadnymi dowodami, że wynagrodzenie pełnomocnika z wyboru w postępowaniu karnym winno być wyższe, niż zasądzone prawomocnymi orzeczeniami, które – co istotne – szczegółowo odnosiły się do okoliczności istotnych przy rozważaniu takich kwestii.

Opinia biegłego W. Ż. (ortopedia) jest (jako całość) jasna, pełna i wewnętrznie niesprzeczna. Biegły precyzyjnie i jednoznacznie wykazał, jakie obrażenia wynikają z wypadku, a jakie inne stany patologiczne – nie. Biegły ponadto w kwestii kresy białej i przepukliny rozwinął wywód szczegółowo omawiając ich pourazowy charakter oraz niepewność co do rozwinięcia się skutków tych urazów w przyszłości.

Opinia biegłego J. N. (neurologia) jest zdaniem Sądu jasna i wewnętrznie niesprzeczna. Biegły ten w warstwie neurologicznej nie stwierdził odstępstw od normy.

Opinia biegłego W. Z. (psychiatria) jako całość jest jasna, pełna i wewnętrznie niesprzeczna. Metodologia biegłego nie odbiega w żadnym stopniu od opiniowania w innych tego rodzaju sprawach. Na potrzeby badań psychiatrycznych adekwatna analiza wywiadu zebranego bezpośrednio od opiniowanego jest powszechnie uznana za istotne źródło wiedzy i nie ma w tym niczego wyjątkowego. Biegły psychiatra nie zachowywał się bezkrytycznie do wyników zebranego wywiadu, co widać m.in. na przykładzie jego krytycznej analizy możliwości stwierdzenia w sprawie (...). Jedynym istotnym – jak się wydaje – problemem było niekorzystne dla powódki „nałożenie się” negatywnych skutków psychicznych przedmiotowego wypadku oraz poważnej diagnozy i leczenia szpitalnego jej małoletniego syna. Biegły tę kwestię szeroko i przekonująco przeanalizował w swojej ustnej opinii uzupełniającej z rozprawy i zdaniem Sądu jest to jasne i zrozumiałe. Oczywistym jest, że nie da się sztucznie rozdzielić tych dwóch negatywnie wpływających na zdrowie psychiczne, a praktycznie jednoczesnych występujących źródeł stresu i niepokoju. Nie jest też tak, że korzystanie wówczas z opieki terapeutycznej psychologa zaangażowanego dla powódki w związku z chorobą syna nie miało pozytywnego wpływu także na ten aspekt jej samopoczucia, który pozostawał naruszony przez skutki wypadku komunikacyjnego, bo nie jest tak, że terapie psychologiczne tego rodzaju są tak precyzyjnie (wąsko) celowane – jest to po prostu niemożliwe.

Opinia biegłej do spraw finansów (D. M.) jako całość jest pełna, jasna i wewnętrznie niesprzeczna. Na początkowym etapie opiniowania istniała wątpliwość dotycząca zasad podziału przychodu (zysku) spółki notarialnej powódki. Po uzupełnieniu tego braku ( vide zeznania powódki z rozprawy) biegła potwierdziła jako zasadne skorygowane dwa możliwe do przyjęcia warianty utraty dochodu z pisemnej opinii uzupełniającej. Sąd o statecznie uznał za najbardziej poprawny i rzetelny wariant utraty dochodu z uwzględnieniem liczby dni roboczych. Sama generalna metodologia przyjęta przez biegłą (projekcja na przyszłość uśrednionych dotychczasowych przychodów spółki) jest poprawna i powszechnie stosowana przy rozwiązywaniu tego rodzaju zagadnień w praktyce sądowej.

Kwalifikacja prawna

Zasada odpowiedzialności pozwanego nie jest sporna: sprawca został prawomocnie skazany za przestępstwo z art. 177 § 1 k.k., a więc jego odpowiedzialność – na gruncie prawa cywilnego – wynika z art. 415 k.c. Pozwany jest jego ubezpieczycielem odpowiedzialności cywilnej (art. 822 § 1 k.c.).

Jeżeli chodzi o wysokość dochodzonego w sprawie zadośćuczynienia za krzywdę (15.000 zł), to zdaniem Sądu jest ono w tej wysokości odpowiednie i należycie kompensuje cierpienia powódki wynikające z wypadku, tak w warstwie urazów somatycznych, jak i negatywnego wpływu na jej zdrowi psychiczne. Uraz był wielomiejscowy, bolesny, przebieg wypadku był całkowicie zaskakujący, niespodziewany, niemożliwy do uniknięcia. Stopień bólu w pierwszych tygodniach po wypadku był znaczny, co wynika jednoznacznie i wiarygodnie z zeznań świadków. Cierpienia psychiczne nie miały charakteru wysokiego (brak potwierdzenia poważnych zaburzeń, typu (...)), ale średni – co wynika z opinii biegłego psychiatry. Ogółem można stwierdzić, że biorąc również pod uwagę zasądzoną nawiązkę (5.000 zł), to nawet łącznie suma 20.000 zł zadośćuczynienia nie mogłaby być w okolicznościach sprawy uznana za zawyżoną.

Z tych przyczyn orzeczono jak w punkcie I. lib. a) na mocy art. 415 k.c. w zw. z art. 822 § 1 k.c. w zw. z art. 445 § 1 k.c., art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych […] w zw. z art. 481 k.c.

Jeżeli chodzi o utratę korzyści (dochodu, tzw. lucrum cessans) na skutek niemożności wykonywania zawodu notariusza, to powództwo okazało się zasadne częściowo – do sumy 34.458,25 zł – co wynika z opinii biegłej do spraw rachunkowości i w tym zakresie podlegało ono uwzględnieniu na mocy art. 415 k.c. w zw. z art. 822 § 1 k.c. w zw. z art. 361 § 2 k.c., art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych […] w zw. z art. 481 k.c. – punkt I. lib. b).

W pozostałym zakresie powództwo o zapłatę oddalono, dotyczy to ( a) kwestii lucrum cessans – na mocy art. 361 § 2 k.c. a contrario oraz ( b) kwestii żądania wynagrodzenia za nierozstrzygnięte w dotychczasowych orzeczeniach koszty wynagrodzenia pełnomocnika z wyboru w postępowaniu karnym – w tym zakresie powództwo całkowicie nieudowodnione i sprzeczne z uzasadnieniami orzeczeń zapadłych w sprawie karnej - na mocy art. 415 k.c. a contrario (punkt II.).

Uwzględniono powództwo w zakresie żądania ustalenia na przyszłość odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku na mocy art. 189 k.p.c. , gdyż z opinii dwóch biegłych wynika, że obecny stan powódki w wyniku urazów jest niekorzystnie rokujący – dotyczy to przede wszystkim szeroko omówionej przez biegłego W. Ż. kwestii kresy białej i przepukliny, jak też – co z kolei wynika z opinii biegłego W. Z. – utrzymującej się nerwicy związanej z uczestnictwem powódki w ruchu na drogach publicznych (jako pieszej) – punkt III. na mocy art. 189 k.p.c. Interes prawny powódki w tym zakresie został należycie wykazany, bo udowodniono niepewność i prawdopodobieństwo ujawnienia się w przyszłości nieobecnych obecnie skutków wypadku.

Koszty

O kosztach orzeczono na mocy art. 100 k.p.c. stosując zasadę wzajemnego zniesienia uwarunkowanego stopniem wygranej każdej ze stron. Powódka wygrała proces w 70%, pozwany – w 30%. Koszty powódki to: opłata za czynności adwokackie w stawce minimalnej (5.400 zł, § 2 pkt 6 rozp. MS w sprawie opłat za czynności adwokackie, ze zm.), opłata sądowa od pozwu (3535 zł), zaliczki na biegłych (2 x 1.000 zł), opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł). 70% z sumy tych kosztów to: 7666,40 zł. Koszty pozwanego to: opłata za czynności radcy prawnego w stawce minimalnej (5.400 zł, § 2 pkt 6 rozp. MS w sprawie opłat za czynności radców prawnych, ze zm.), opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł). 30% z sumy tych kosztów to: 1625,10 zł. Różnica na korzyść powódki to: 6041,30 zł – zasądzona z należnymi odsetkami – punkt IV. sentencji.