Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2024 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Nowicka-Midziak

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 25 października 2024 r. w G.

sprawy z powództwa M. B.

przeciwko W. S. (1)

K. S.

I. S.

A. S.

A. P.

z udziałem Gminy M. G.

o eksmisję

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanych kwotę 805 zł. (osiemset pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

3.  nakazuje ściągnięcie od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 672,45 zł. (sześćset siedemdziesiąt dwa złote czterdzieści pięć groszy) tytułem zwrotu kosztów opinii biegłego do spraw psychiatrii i dostarczenia dokumentacji medycznej.

Sygnatura akt I C 164/13

Uzasadnienie wyroku z dnia 25 października 2024 roku

Powód M. B. wniósł pozew przeciwko G. Ł., B. S. (1), W. S. (2), A. S. i K. S. o nakazanie pozwanym opróżnienia ze wszystkich rzeczy lokalu nr (...) położonego przy ulicy (...) w G. i wydania go powodowi, a także orzeczenie, że pozwanym nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że jest właścicielem wyżej wskazanej nieruchomości lokalowej od dnia 29 kwietnia 2009 roku, zaś pozwana G. Ł. tytuł prawny do zamieszkiwania w nim uzyskała na mocy decyzji administracyjnej z dnia 30 września 1975 roku. Pozostali pozwani nigdy nie byli stroną żadnego stosunku cywilnoprawnego z właścicielem tego lokalu. Zamieszkiwanie pozwanych wynikało z faktu pokrewieństwa bądź powinowactwa z osobą uprawnioną. Wszystkim tym osobom pismem z dnia 8 czerwca 2009 roku powód wypowiedział umowę najmu w trybie art. 11 ust. 5 i 7 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego z tego względu, że w lokalu ma zamieszkać powód, jego siostra lub matka. W związku z tym – zdaniem powoda – od dnia 1 sierpnia 2012 roku wszyscy pozwani zajmują lokal bez podstawy prawnej.

(pozew, k. 3-6)

Interwencję uboczną po stronie powodowej zgłosiła Gmina M. G., która wniosła o uwzględnienie powództwa i nie orzekanie o prawie do lokalu socjalnego.

(interwencja uboczna, k. 49-50)

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa. Przede wszystkim zakwestionowali legitymację czynną powoda, podnosząc, że nie jest on właścicielem przedmiotowego lokalu mieszkalnego. Zdaniem pozwanych powód nabył dwa lokale nr (...) znajdujące się na spornej nieruchomości w bardzo podejrzanych okolicznościach od osób, które nie były jej właścicielami. Jak wskazali, postanowieniem z października 2011 roku Sąd Rejonowy w Gdyni zmienił swoje wcześniejsze orzeczenie i stwierdził, że spadek po niekwestionowanym właścicielu J. L. (1) nabyły inne osoby aniżeli wskazane w pierwotnym orzeczeniu. W związku z niejasną sytuacją pozwani uzyskali możliwość zapłaty czynszu i innych opłat na konto depozytowe. W tej sytuacji wypowiedzenie dokonane przez powoda nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Pozwani zwrócili także uwagę na okoliczności nabycia lokalu przez powoda. M. B. zakupił lokal wraz z lokatorami zamieszkującymi w nim od 50 lat, nie oglądając lokalu w czasie, gdy w księdze wieczystej istniał już wpis ostrzeżenia dotyczącego toczącego się postępowania o zmianę postanowienia spadkowego. Powód nigdy nie przedstawił się pozwanym jako nabywca i nie był zainteresowany dlaczego pozwani w nim mieszkają. Nadto, pozwani wskazali, że od chwili nabycia lokalu przez powoda nie uzyskują oni żadnych rachunków i rozliczeń opłat eksploatacyjnych, co uniemożliwia dokonywanie płatności. Przez złośliwość wyłączono im także ogrzewanie. Zdaniem pozwanych wskazany w wypowiedzeniu umowy najmu zamiar zamieszkania przez powoda lub jego bliskich jest nadużyciem prawa, gdyż powód ma zaspokojone swoje potrzeby mieszkaniowe. W ocenie pozwanych rzeczywistym zamiarem powoda jest ponowna sprzedaż lokalu lub utworzenie w nim jakiegoś biura. Wskazuje na to sposób postępowania innych nabywców lokali. Nadto, wskazano, że w spornym mieszkaniu zamieszkuje G. Ł. (lat 87) oraz K. S. z dwuletnią córką.

(odpowiedź na pozew, k. 56-58)

Postanowieniem z dnia 25 czerwca 2013 roku Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanych A. S. (1) i M. K..

(postanowienie z dnia 25 czerwca 2013r., k. 75)

W związku ze śmiercią w toku sprawy B. S. (2), Sąd umorzył postępowanie wobec niej. W toku sprawy zmarła również G. Ł..

(postanowienie z dnia 13 października 2023r., k. 427)

Nadto, Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanych A. P. i I. S., którzy zamieszkali w spornym lokalu w toku sprawy.

(postanowienie z dnia 13 października 2023r., k. 427)

W związku z cofnięciem pozwu, postanowieniem z dnia 2 lutego 2024 roku Sąd umorzył postępowanie w stosunku do M. K. i A. S. (1).

(postanowienie z dnia 2 lutego 2024r., k. 589)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. L. (1) od dnia 15 maja 1924 roku pozostawał w związku małżeńskim z H. de domo J.. Aktem notarialnym z dnia 16 stycznia 1929 roku zawartym przed notariuszem M. M. w T. małżonkowie L. rozwiązali ogólną wspólność majątkową i ustanowili zupełny rozdział majątkowy z wykluczeniem zarządu majątkiem małżonki. Jednocześnie, postanowili, że własność nieruchomości G. wykaz L 233 przechodzi z dniem zawarcia kontraktu na J. L. (1). O zniesieniu wspólności majątkowej i ustanowieniu rozdziału majątkowego ogłoszono w (...) Dzienniku Wojewódzkim.

(dowód: akt notarialny z dnia 16 stycznia 1929r., k. 1724-1726 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20, kopia (...) Dziennika Urzędowego z 1929r. Nr 13, poz. 182 s. 403 – w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

J. L. (1) był – na podstawie notarialnego kontraktu rozdziału z dnia 16 stycznia 1929 roku i powzdania z dnia 18 lutego 1929 roku – właścicielem nieruchomości gruntowej stanowiącej parcelę nr 394, mapa 58, stanowiącej zabudowane podwórze, położonej w G. przy ul. (...) obszaru 0.06.36 ha, dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadził księgę gruntową G. Tom XIX Wykaz L 446, a następnie księgę wieczystą nr (...).

(dowód: zaświadczenie z dnia 9 czerwca 2006r., k. 35 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20, odpis z księgi wieczystej G. Tom XIX Wykaz L 446, k. 36 tamże – w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

Podczas II W. Światowej J. L. (1) został wpisany na V., posiadał obywatelstwo III Rzeszy (D. R.), służył w G. plutonie tłumaczy w Dowództwie Okręgu Wojskowego.

(dowód: karta meldunkowa, wraz z tłumaczeniem przez tłumacza przysięgłego języka niemieckiego, k. 1802-1809 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20 – w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

W czasie wojny przedmiotowa nieruchomość została zajęta przez władze okupacyjne, natomiast po wojnie przez Tymczasowy Zarząd Państwowy. W dniu 11 lipca 1945 roku żona J. H. złożyła wniosek do Sądu Grodzkiego w G. o przywrócenie posiadania nieruchomości. Zarządzeniem z dnia 25 lutego 1947 roku przedmiotowy wniosek został zwrócony.

(dowód: wniosek z dnia 11 lipca 1945r., k. 1728 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20, protokół z dnia 12 sierpnia 1959r., k. 1739-1740 tamże – w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej (wydział finansowy) złożyło wniosek o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości przy ul. (...) w drodze przemilczenia. Składając zeznania przed Sądem H. L. podała, że parcelę otrzymała od babci w czasie trwania małżeństwa, natomiast budynek został postawiony ze środków z majątku wspólnego. W toku tego postępowania J. L. (1) był reprezentowany przez kuratora. Postanowieniem z dnia 22 lutego 1960 roku Sąd Powiatowy w G. oddalił wniosek o stwierdzenie zasiedzenia w trybie art. 34 dekretu o majątkach opuszczonych i poniemieckich złożony przez Prezydium (...), uznając, że nieruchomość jest objęta wspólnością ustawową małżeńską, a H. L. była jego posiadaczką w czasie wojny i także po wojnie, stąd majątek nie był opuszczony. Sąd uznał, że jako żona mogła samodzielnie wykonywać zwykły zarząd majątkiem na mocy art. 22 ówczesnego Kodeksu rodzinnego.

(dowód: protokół z dnia 19 lutego 1960r., k. 1736-1738 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20, protokół z dnia 12 sierpnia 1959r., k. 1739-1740, postanowienie z dnia 11 lutego 1960r., k. 1741-1742 tamże– w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

W dniu 11 sierpnia 2010 roku – na wniosek J. A., M. H., S. S. – Wojewoda (...) poświadczył, że J. L. (1) utracił obywatelstwo polskie.

(dowód: poświadczenie utraty obywatelstwa, k. 1979 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20 – w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

Po wojnie J. L. (2) zamieszkał w RFN. W liście z dnia 12 lutego 1976 roku skierowanym do brata F., J. L. (2) wskazał, że polecił sprowadzenie notariusza w celu sporządzenia testamentu. Zgodnie z tym testamentem spadkobiercami stać mieli się niemieccy przyjaciele w RFN, którzy mają płacić na rzecz F., A. i A. (rodzeństwa J. L.) miesięczne renty tak długo, jak będą żyć. Jednocześnie, wskazał, że może uzupełnić testament o dalsze rozrządzenia, jeśli adresat ma jakieś życzenia. Odnośnie, swojej działalności w czasie wojny, wskazał, że sprawę tę „mógłby wyjaśnić sam przez polską ambasadę i udowodnić przez to, jakimi czynami go obciążono i że on ich nie popełnił”.

(dowód: list, k. 1397-1398 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20 – w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

J. (J.) L. zmarł w dniu 6 marca 1976 roku w K. (RFN).

(dowód: protokół otwarcia testamentu z dnia 17 marca 1976r. wraz z tłumaczeniem sporządzonym przez tłumacza przysięgłego języka niemieckiego, k. 41-42 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20– w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

Na mocy testamentu sporządzonego przez notariusza Dr. H. B. z K. w dniu 17 grudnia 1975 roku, otwartego i ogłoszonego przez Sąd Rejonowy w Kiel w dniu 17 marca 1976 roku, nr sprawy 1 IV (...), J. L. spadkobierczynią ustanowił Metę K., która miała otrzymać wszystkie przedmioty majątkowe spadkodawcy, którymi oddzielnie nie rozporządził. Nadto, spadkodawca nałożył na spadkobierczynię obowiązek przekazywania lub przesyłania M. N. w gotówce lub w rzeczach wartościowych 300 DM miesięcznie począwszy od jego śmierci. Spadkodawca wskazał też, że działkę w K. przy ul. (...) ze wszystkimi prawami, korzyściami i obciążeniami otrzyma E. H., a kwotę 100 DM miesięcznie A. W. (1). Nieruchomość w K.-S. spadkodawca zapisał jako zapisobiercom dwóm małoletnim synom A. L. G. W. i J. W. – każdemu po połowie, nakładając na obu zapisobierców obowiązek finansowego wspierania brata spadkodawcy F. (F.) L.. Rodzaj i wysokość pomocy miała być określona przez wykonawcę testamentu, w każdym razie ma dla niego wykorzystać 200 DM miesięcznie.

(dowód: testament J. L. (1) wraz z tłumaczeniem sporządzonym przez tłumacza przysięgłego języka niemieckiego, k. 37-40 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20, protokół otwarcia testamentu z dnia 17 marca 1976r. wraz z tłumaczeniem sporządzonym przez tłumacza przysięgłego języka niemieckiego, k. 41-42 tamże– w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

Pismem z dnia 14 kwietnia 1980 roku siostra spadkodawcy A. W. (2) zwróciła się do Sądu Rejonowego w K. o przesłanie odpisu testamentu sporządzonego przez J. L. (1) w dniu 17 grudnia 1975 roku, zgodnie z którym jako jedyna spadkobierczyni powołana ma być Meta K. oraz o wskazanie, czy testament został napisany własnoręcznie przez J. L. (1) i czy został uznany za ważny.

Nadto, pismem z dnia 13 kwietnia 1980 roku A. W. (2) – w odpowiedzi na wcześniejszy list - zwróciła się do osoby o nazwisku N. o wskazanie, czy J. L. (1) powołał jako jedyną spadkobierczynię Metę K. i jaki majątek po sobie pozostawił, a także jakiego rodzaju zlecenia po sobie pozostawił.

(dowód: tłumaczenie pisma z dnia 14 kwietnia 1980r. i pisma z dnia 13 kwietnia 1980r. sporządzone przez tłumacza przysięgłego języka niemieckiego, k. 77-78 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20 – w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

Meta K. zmarła w dniu 13 stycznia 1991 roku. Na mocy testamentu sporządzonego w dniu 12 kwietnia 1985 roku, otwartego przez Sąd Rejonowy w Kassel w dniu 22 stycznia 1991 roku, nr sprawy 8 IV K 5 191, do spadku powołała swoje wnuki, tj. powodów M. H. i S. K..

(dowód: tłumaczenie protokołu otwarcia testamentu z dnia 22 stycznia 1991r. sporządzone przez tłumacza przysięgłego języka niemieckiego, k. 81-82 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20 - w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

W dniu 4 lipca 2019 roku w sprawie o sygnaturze 790 VI 1605/19 K Sąd Rejonowy w Kassel stwierdził, że spadkobiercami Mety K. są Dr M. H. i S. S. z domu H. – po ½ części spadku.

(dowód: orzeczenie Sądu Rejonowego w Kassel z dnia 4 lipca 2019r. w raz z tłumaczeniem sporządzonym przez tłumacza przysięgłego języka niemieckiego, k. 881-883 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20 – w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

Przed Sądem Rejonowym w Gdyni pod sygnaturą VII Ns 359/05 wcześniej toczyło się odrębne postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po J. L. (1). W toku tego postępowania R. W. zeznał, że spadkodawca zmarł w K. (Niemcy) był wdowcem i raz zawierał związek małżeński z H., nie miał dzieci, a prowadzona sprawa jest pierwszą sprawą spadkową po spadkodawcy. Nadto, wskazał, że według jego wiedzy J. L. (1) nie pozostawił testamentu i nic mu nie wiadomo, by którykolwiek ze spadkobierców po J. L. (1) składał oświadczenia w przedmiocie spadku.

B. L. zeznała, że nie wie, czy spadkodawca był w chwili śmierci wdowcem, wskazała, że nie pozostawił testamentu i jest to pierwsza sprawa spadkowa po J. L. (1). Nadto, oświadczyła, że nic jej nie wiadomo, by którykolwiek ze spadkobierców składał oświadczenia w przedmiocie przyjęcia bądź odrzucenia spadku.

Z. L. zeznał, że nic mu nie wiadomo, by J. L. (1) pozostawił testament, ani też by którykolwiek ze spadkobierców po J. L. (1) składał oświadczenia w przedmiocie spadku.

M. L. zeznała, że nie wie, czy J. L. (1) pozostawił testament, nie składała oświadczenia w przedmiocie przyjęcia bądź odrzucenia spadku.

(dowód: protokół z dnia 13 czerwca 2005r., k. 54-56 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20 – w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

Postanowieniem z dnia 17 czerwca 2005 roku wydanym w sprawie VII Ns 359/05 Sąd Rejonowy w Gdyni stwierdził, że spadek po J. L. (1) nabyli wprost F. L. (1) w ½ części, A. W. (2) w ¼ części, B. L. w 1/12 części, Z. L. w 1/12 części i K. L. w 1/12 części. Przedmiotowe postanowienie uprawomocniło się ostatecznie w dniu 23 stycznia 2019 roku.

(dowód: odpis postanowienia z dnia 17 czerwca 2005r., k. 767 wraz z uzasadnieniem, k. 768-768v)

Na podstawie umowy sprzedaży z dnia 24 listopada 2005 roku zawartej przed notariusz E. M. prowadzącą kancelarię notarialną w G. (rep. A 4771/2005) R. W., B. L., Z. B., Z. L. i M. L. – reprezentowani przez pełnomocnika W. B. działającego na podstawie pełnomocnictw sporządzonych przed notariusz E. M. z G. w dniach 13 i 14 czerwca 2005r. (rep. A 2182/2005, (...) z późn. zm.) oraz przez notariusza M. G. z K. w dniu 19 października 2005 roku (rep. A 7231/X//2005) – sprzedali całe swoje udziały w prawie współwłasności nieruchomości przy ul. (...) w G., objętej księgą wieczystą G. Tom XIX wykaz L 446 W. i J. małżonkom B., którzy nabycia dokonali do majątku wspólnego. Łączna cena sprzedaży wynosiła 1.200.000 zł.

W dacie zawarcia umowy dla ww. nieruchomości nadal była prowadzona księga wieczysta G. Tom XIX wykaz L. 446, w której jako właściciel wpisany był J. L. (1). Spadkobiercy, którzy uzyskali stwierdzenie nabycia spadku na podstawie postanowienia z dnia 17 czerwca 2005 roku wydanego w sprawie VII Ns 359/05 nigdy nie ujawnili się w księdze wieczystej.

(dowód: umowa sprzedaży z dnia 24 listopada 2005r., k. 43-50 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20 – w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

Radca prawny J. A. – wcześniej reprezentujący Zrzeszenie (...) w G. (ówczesnego administratora nieruchomości przy ul. (...)) – zwrócił się do Sądu Rejonowego w Kiel z zapytaniem, czy toczyło się przed tym sądem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku po J. L. (1). W odpowiedzi uzyskał informację, że spadkobiercą J. L. (1) jest Meta K..

(dowód: tłumaczenie odpowiedzi Sądu Rejonowego w Kassel z dnia 5 maja 2006r., k. 57 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20 - w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

W dniu 31 marca 2006 roku radca prawny J. A. złożył w tut. Sądzie wniosek o uchylenie postanowienia z dnia 17 czerwca 2005r. w sprawie o sygnaturze akt VII Ns 359/05 o stwierdzenie nabycia spadku po J. L. (1) i uznanie, że jedynym spadkobiercą jest Meta K.. Do wniosku załączył testament sporządzony przez J. L. (1) i odpowiedź Sądu w Kiel w przedmiocie spadkobrania po J. L. (1). Nadto, wnioskodawca wniósł o udzielenie zabezpieczenia poprzez wpis w dziale III. księgi wieczystej Kw nr (...) ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu o zmianę prawomocnego postanowienia wydanego w sprawie Ns 359/05 o stwierdzenie nabycia spadku po J. L. (1) (wniosek w kształcie nadanym mu pismem w dniu 24 kwietnia 2006 roku).

(dowód: wniosek o wpis ostrzeżenia, k. 51 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20 – w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

Postanowieniem z dnia 28 kwietnia 2006 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt VII Ns 631/05 Sąd Rejonowy w Gdyni zabezpieczył wniosek złożony przez J. A. z dnia 24 kwietnia 2006 roku w ten sposób, że w dziale III. księgi wieczystej Sądu Rejonowego w Gdyni KW nr (...) nakazał wpisać ostrzeżenie o toczącym się postępowaniu o zmianę prawomocnego postanowienia wydanego w sprawie o sygn. akt VII Ns 359/05 o stwierdzeniu nabycia spadku po J. L. (1) zapadłego w dniu 17 czerwca 2005 roku.

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 28 kwietnia 2006r., k. 52-53 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20 w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

W toku postępowania prowadzonego pod sygnaturą akt VII Ns 631/06 Sąd zwrócił się do Sądu Rejonowego w Kiel o przesłanie dokumentów związanych ze stwierdzeniem nabycia spadku po J. L. (1). Pismem z dnia 14 czerwca 2006 roku Sąd Rejonowy w Kiel przesłał postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku i zaświadczenie o powołaniu na wykonawcę testamentu. Jednocześnie, wskazał, że przed wydaniem postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku zostali wysłuchani F. L. (2), M. N. i A. W. (1), przy czym pismo skierowane do F. L. (3) wróciło.

(dowód: tłumaczenie pisma z dnia 14 czerwca 2006r. wykonane przez tłumacza przysięgłego języka niemieckiego, k. 987-987v akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20 - w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

W toku sprawy prowadzonej pod sygnaturą akt VII Ns 631/06, pismem z dnia 13 czerwca 2006 roku (data wpływu - 5 lipca 2006 roku) pełnomocnik uczestników radca prawny W. B. wniósł o umorzenie postępowania jako bezprzedmiotowego, wskazując na brak zezwolenia ministra właściwego do spraw wewnętrznych zgodnie z ustawą z 24 marca 1920 roku o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców.

(dowód: wniosek z dnia 13 czerwca 2006r., k. 1385-1387 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20- w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

W toku postępowania o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku J. A. informował niektórych potencjalnych nabywców lokali, iż ujawnieni w KW nr (...) właściciele tj. W. i J. B. nabyli nieruchomość od osób, które uzyskały sądowe stwierdzenie nabycia spadku po J. L. (1), a także o toczącym się postępowaniu pod sygnaturami VII Ns 631/06 i 1221/06 o zmianę tego postanowienia, a także o konsekwencjach zmiany tego postanowienia. Takie pismo wystosował m.in. (...) Sp. jawna w G. oraz E. S. (pismo z dnia 13 lutego 2007 roku) czy P. G. (pismo z dnia 1 sierpnia 2013 roku).

(dowód: pisma z dnia 13 lutego 2007r. wraz z zpo, k. 940-942 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20, pismo z dnia 1 sierpnia 2013r., k. 692 tamże – w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

Postanowieniem z dnia 25 października 2011 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt VII Ns 2631/09 Sąd Rejonowy w Gdyni zmienił prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 17 czerwca 2005 roku wydane w sprawie VII Ns 359/05 w ten sposób, że stwierdził, że spadek po J. L. (1) na podstawie testamentu z dnia 17 grudnia 1975 roku - w zakresie nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), objętej księgą wieczystą nr (...) - nabyła Meta K.. Przedmiotowe orzeczenie uprawomocniło się w dniu 23 stycznia 2019 roku.

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 25 października 2011r., k. 312, postanowienie z dnia 3 grudnia 2013r., k. 313-320)

Powód M. B. nabył prawo własności lokalu mieszkalnego nr (...) o powierzchni 96,70 m ², z którym związany jest udział w nieruchomości wspólnej 712/10.000 części, objętego Kw nr (...) na podstawie umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i sprzedaży z dnia 29 kwietnia 2009 roku, notariusza I. K., rep. A 2425/2009. Powód nabył tę nieruchomość od małżonków B.. Przedmiotowy lokal jest położony na II. piętrze. W kamienicy nie ma windy.

W dniu 12 sierpnia 2009 roku na podstawie wniosku z dnia 30 kwietnia 2009 roku w dziale III. księgi wieczystej prowadzonej dla tego lokalu zostało ujawnione ostrzeżenie o toczącym się postępowaniu o zmianę prawomocnego postanowienia wydanego w sprawie numer 359/05 o stwierdzeniu nabycia spadku po J. L. (1) zapadłego w dniu 17 czerwca 2005 roku.

(dowód: odpis z księgi wieczystej nr (...), k. 124-127 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20 – w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

Ponadto, na podstawie umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i sprzedaży z dnia 26 stycznia 2009 roku, notariusz I. K., rep. A 506/2009 powód nabył także prawo własności położonego w tym samym budynku lokalu mieszkalnego nr (...) o powierzchni 78,90 m ², z którym związany jest udział w nieruchomości wspólnej 581/10.000, objętego Kw nr (...). Lokal ten jest położony na IV. piętrze.

(dowód: odpis z księgi wieczystej nr (...), k. 150-153 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 403/20- w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie I C 403/20 – k. 699v – 730 akt sprawy I C 164/13)

O ofercie sprzedaży wyżej wskazanych lokali powód dowiedział się od swojego znajomego. Przed transakcją był zapewniany przez W. B., że wpis ostrzeżenia w dziale III. księgi wieczystej jest bezzasadny. M. B. nie sprawdzał osobiście żadnych dokumentów dotyczących lokali nr (...), ani też nie próbował dowiedzieć się przyczyn wpisu ostrzeżenia. Przed zakupem nie oglądał lokali, które następnie nabył, gdyż były zamieszkane przez lokatorów. W lokalu nr (...) powód nie był od momentu jego nabycia.

(dowód: przesłuchanie powoda M. B., płyta CD k. 734)

Organy skarbowe nie prowadziły postępowania podatkowego w przedmiocie ustalenia wartości lokalu mieszkalnego nr (...).

(dowód: informacja Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w G. z dnia 18 czerwca 2024r., k. 766)

Spadkobiercy Mety K. – M. H. i S. S. wnieśli do Sądu Rejonowego w Gdyni pozew o uzgodnienie treści ksiąg wieczystych prowadzonych dla lokalu mieszkalnych wyodrębnionych z nieruchomości objętej Kw nr (...) z rzeczywistym stanem prawnym poprzez wpisanie ich jako współwłaścicieli nieruchomości. Ostatecznie, wyrokiem z dnia 7 marca 2023 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt I C 403/20 Sąd Rejonowy w Gdyni oddalił powództwo w całości. Przedmiotowy wyrok w zakresie punktu I. uprawomocnił się w dniu 5 lipca 2023 roku. Oddalając powództwo Sąd stwierdził, że nieruchomość przy ul. (...) nie weszła do spadku po J. L. (gdyż był obywatelem niemieckim i nie przeszedł procedury rehabilitacyjnej), a tym samym nie weszła do spadku po Mecie K., stąd jej spadkobiercy nie mają legitymacji procesowej. Ponadto, wobec nie obalenia domniemania dobrej wiary Sąd uznał, że małżonkowie W. i J. B. nabyli własność nieruchomości przy ul. (...), a skoro tak – to wszyscy pozwani oraz pierwotni nabywcy lokali sprzedawanych przez małżonków B. nabyli swoje lokale od osób będących właścicielami.

(dowód: wyrok z dnia 7 marca 2023r. wraz z uzasadnieniem, k. 699-730 i zarządzeniem o prawomocności, k. 731)

G. Ł. i jej mąż J. Ł. otrzymali przydział lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w G. na podstawie decyzji z dnia 30 września 1975 roku. Do zamieszkiwania w lokalu uprawnieni byli również córka głównych lokatorów B. S. (1) oraz zięć W. S. (1).

(dowód: decyzja z dnia 30 września 1975r. o przydziale lokalu mieszkalnego, k. 20-21, protokół, k. 23)

Następnie, w przedmiotowym lokalu zostały zameldowane również dzieci B. i W. małżonków S.: A. S. (2) i K. S..

(dowód: przesłuchanie pozwanego K. S., płyta CD k. 774, przesłuchanie pozwanej A. S., płyta CD k. 774)

Pismem z dnia 8 czerwca 2009 roku powód – reprezentowany przez pełnomocnika A. B. – złożył oświadczenie o wypowiedzeniu wszystkim osobom zamieszkującym w lokalu nr (...) stosunku najmu w trybie art. 11 ust. 5 i 7 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego z tego względu, że w mieszkaniu tym ma zamieszkać właściciel, jego siostra lub matka. Umowa najmu miała ulec rozwiązaniu z upływem trzyletniego terminu wypowiedzenia ze skutkiem na koniec miesiąca kalendarzowego. Jednocześnie, wypowiedziano pozwanym stawkę czynszu ze skutkiem na dzień 30 września 2009 roku z ustaleniem nowej stawki wynoszącej 8,81 zł/m2.

(dowód: wypowiedzenie umowy najmu, k. 17 wraz z dowodem nadania, k. 18 i pełnomocnictwem, k. 19)

Pismem z tej samej daty powód złożył oświadczenie o identycznej treści również najemcom lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w tej samej kamienicy.

(dowód: wypowiedzenie umowy najmu, k. 19 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I C 165/13)

Lokator mieszkania nr (...) E. W. wyprowadził się w 2020 roku. Od tego czasu lokal jest wynajmowany przez powoda.

(dowód: przesłuchanie powoda M. B., płyta CD k. 734, umowa najmu, k. 492-494)

W dacie złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy najmu powód był właścicielem lokalu mieszkalnego położonego w G.. W 2009 roku powód pracował w G..

Natomiast matka powoda była w tym czasie właścicielką lokalu mieszkalnego położonego w G., gdzie zamieszkiwała do swojej śmierci. Była wówczas ciężko chora, zmarła w październiku 2010 roku.

Z kolei, siostra powoda od drugiej połowy lat 90 – tych XX w. zamieszkuje w B. (UK), gdzie pozostawała w związku małżeńskim. Około 2011/2012 roku rozwiodła się, nie ma dzieci. Powód nigdy nie był zobowiązany – na podstawie orzeczenia sądu – do świadczeń alimentacyjnych względem siostry. Na skutek dziedziczenia po zmarłej matce nabyła prawo własności lokalu mieszkalnego, które następnie sprzedała.

(dowód: przesłuchanie powoda M. B., płyta CD k. 734)

Pismem z dnia 19 maja 2009 roku Zrzeszenie (...) w G. poinformowało G. Ł. o zmianie właściciela lokalu oraz o tym, że nie będzie dalej prowadziło obsługi administracyjnej lokalu.

(dowód: pismo (...) z dnia 19 maja 2009r., k. 751)

Postanowieniem z dnia 1 października 2009 roku Sąd Rejonowy w Gdyni zezwolił G. Ł. na składanie do depozytu sądowego należności czynszowych z tytułu najmu przedmiotowego lokalu mieszkalnego nr (...), poczynając od należności za miesiąc maj 2009 roku, z tym ustaleniem, że przedmiotowa wierzytelność zostanie wydana wierzycielowi, który wykaże swoje wyłączne, wynikające z prawa własności, uprawnienie do lokalu, na jego wniosek bez dodatkowych warunków.

(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 1 października 2009r. wraz z uzasadnieniem, k. 743-175, wniosek, k. 746-747)

G. Ł. zmarła w dniu 17 sierpnia 2017 roku, a B. S. (1) w dniu 2 maja 2021 roku.

(dowód: odpisy skrócone aktu zgonu, k. 380 i 399)

Już po wypowiedzeniu umowy najmu, w listopadzie 2017 roku w lokalu nr (...) bez zgody powoda zamieszkała konkubina K. A. P.. Nadto, od urodzenia do chwili obecnej w tym lokalu zamieszkuje również ich syn I. S. (ur. (...)).

(dowód: przesłuchanie pozwanej A. P., płyta CD k. 774, przesłuchanie pozwanego K. S., płyta CD k. 774, przesłuchanie pozwanej A. S., płyta CD k. 774, przesłuchanie pozwanego W. S. (1), płyta CD k. 774)

K. S. jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę za wynagrodzeniem w wysokości 6.000-7.000 zł netto miesięcznie. A. P. nie pracuje, nie jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna, otrzymuje świadczenie 800+ na dziecko. A. S. (2) pracuje na podstawie umowy o pracę za wynagrodzeniem w kwocie 3.200 zł netto. Z kolei, W. S. (1) utrzymuje się z emerytury w kwocie 3.800 zł netto. Wszyscy pozwani, poza W. S. (1), są zdrowi, nie legitymują się orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności.

Wszyscy pozwani prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. K. S. i W. S. (1) po połowie ponoszą opłaty eksploatacyjne. Nadto, pozwani ponoszą opłaty za energię elektryczną w kwocie około 540 zł miesięcznie, a także wydają kwotę około 2.000 zł na opłaty za gaz, zakup żywności, środków czystości czy niezbędnej odzieży. Nie uiszczają czynszu na rzecz powoda. Pozwani przeprowadzili, bez zgody właściciela, remont mieszkania. Po wypowiedzeniu umowy przez pewien czas było odcięte ogrzewanie.

(dowód: zeznania pozwanej A. P., płyta CD k. 774, przesłuchanie pozwanego K. S., płyta CD k. 774, przesłuchanie pozwanej A. S., płyta CD k. 774, przesłuchanie pozwanego W. S. (1), płyta CD k. 774, informacja PUP, k. 764, informacja MOPS, k. 770, zaświadczenie o zameldowaniu, k. 776)

Na dzień 30 kwietnia 2024 roku saldo zadłużenia z tytułu opłat eksploatacyjnych wynosiło 3.376,40 zł.

(dowód: kartoteka księgowa, k. 752-760)

Powód aktualnie zamieszkuje w Norwegii, gdzie wynajmuje pokój. Jest bezrobotny, nie otrzymuje żadnych świadczeń socjalnych, utrzymuje się z wynajmu lokali. Ponosi koszty utrzymania w kwocie 2.400 zł miesięcznie, a także spłaca raty kredytu w kwocie 3.300 zł miesięcznie. Powód cierpi na częstoskurcz, migotanie przedsionków, jest po zawale serca.

(dowód: przesłuchanie powoda M. B., płyta CD k. 734)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, a także dowodu z przesłuchania stron.

Oceniając zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania prawdziwości i wiarygodności dokumentów powołanych w ustaleniach stanu faktycznego. Zważyć należy, iż dokumenty w postaci orzeczeń sądów powszechnych wydanych w licznych sprawach związanych z przedmiotową nieruchomością przy ulicy (...), decyzji o przydziale lokalu, aktów notarialnych, odpisów z ksiąg wieczystych czy też aktów stanu cywilnego stanowią dokumenty urzędowe w rozumieniu art. 244 k.p.c. i w związku z tym korzystają z domniemania autentyczności i domniemania zgodności z prawdą wyrażonych w nim oświadczeń, czego w toku niniejszego postępowania żadna ze stron nie zdołała wzruszyć. Nadto, dokonując ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd oparł się na dowodach z dokumentów prywatnych w postaci m.in. pism składanych przez uczestników postępowań sądowych związanych z przedmiotową nieruchomością czy też wypowiedzenia umowy najmu, które również nie budziły wątpliwości co ich autentyczności czy też pochodzenia wyrażonych w nich oświadczeń woli.

Ponadto, ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie Sąd poczynił na podstawie dowodu z przesłuchania pozwanych. W zakresie dotyczącym zajmowania przedmiotowego lokalu, a także sytuacji osobistej, materialnej i zdrowotnej zeznania pozwanych należało ocenić jako szczere, zbieżne ze sobą i niesprzeczne z innymi dowodami zebranymi w niniejszej sprawie. W toku sprawy powód nie przedstawił żadnego dowodu, który poddałby w wątpliwość wiarygodność zeznań złożonych przez któregokolwiek z pozwanych.

Natomiast jedynie częściowo Sąd dał wiarę zeznaniom powoda. Przede wszystkim jako niewiarygodne należało ocenić zeznania M. B. odnośnie przyczyn wypowiedzenia umowy najmu. Jak wynika z zeznań powoda przyczyną złożenia oświadczenia o rozwiązaniu umowy miał być zamiar zamieszkania w przedmiotowym lokalu przez samego powoda, jego matkę oraz siostrę. W ocenie Sądu zeznania powoda w tym zakresie są wewnętrznie sprzeczne, a także budzą wątpliwości w świetle zasad logicznego rozumowania, a także doświadczenia życiowego. Przede wszystkim należy wskazać, że zarówno powód jak i jego najbliżsi, o których mowa w wypowiedzeniu, w dacie składania tego oświadczenia mieli zaspokojone swoje potrzeby mieszkaniowe. Powód był właścicielem mieszkania w G.. Podobnie, matka powoda miała własne mieszkanie w G.. Co warte podkreślenia, w swoim mieszkaniu matka powoda miała o wiele lepsze warunki aniżeli panujące w spornym lokalu, w szczególności należy zauważyć, że w kamienicy przy ul. (...) nie ma windy (w odróżnieniu do bloku, w którym podówczas zamieszkiwała). Z kolei, siostra powoda w dacie złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy najmu zamieszkiwała w Wielkiej Brytanii i nie ma żadnych wiarygodnych przesłanek świadczących o tym, aby zamierzała wówczas wrócić do Polski. Wszak, z zeznań samego powoda wynika, że wówczas jeszcze pozostawała w związku małżeńskim. Nadto, jak się okazało dotąd zamieszkuje na Wyspach B.. Poza tym takie same przyczyny wypowiedzenia powód wskazał w oświadczeniu złożonym najemcy lokalu nr (...).

Natomiast, na podstawie art. 235 ² § 2 pkt 2 i 5 k.p.c. Sąd pominął dowód z opinii biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego na okoliczność ustalenia faktycznej wartości rynkowej spornego lokalu w dacie jego nabycia przez powoda. W ocenie Sądu okoliczności, które miały zostać ustalone na podstawie wnioskowanego dowodu nie mają istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy wobec ustalenia bezskuteczności złożonego przez powoda oświadczenia o wypowiedzeniu umowy najmu. W związku z tym uwzględnienie tego wniosku spowodowałoby jedynie dalsze przedłużenie niniejszego postępowania, które i tak pozostaje sprawą o przedłużonym biegu. Ponadto, w ocenie Sądu, zarzuty pozwanych dotyczące nieekwiwalentności świadczeń, a tym samym nieważności umowy sprzedaży można zweryfikować już na podstawie dotąd zebranego materiału dowodowego. Zważyć bowiem należy, iż z zeznań pozwanych wynikało, że w 2009 roku przedmiotowy lokal nr (...) był w stanie wymagającym przeprowadzenia remontu. Pozwani zresztą wskazywali, że taki remont został przez nich faktycznie przeprowadzony we własnym zakresie. Nadto, nie sposób pominąć tego, że powód nabył lokal, który był zamieszkany przez lokatorów. Okoliczność ta, poza stanem technicznym, również mogła mieć wpływ na wartość rynkową nieruchomości. Poza tym nie bez znaczenia pozostaje fakt, że w dacie zakupu w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości wspólnej wpisane było ostrzeżenie o toczącym się postępowaniu o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Bez wątpienia, taki wpis wprowadza element niepewności prawnej i może stanowić istotny argument dla kupującego w negocjacjach dotyczących ceny. Wreszcie, należało mieć na względzie, że ustalona przez strony transakcji wartość lokalu nie została zakwestionowana przez organy podatkowe. Jak bowiem wynika z informacji uzyskanej od Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w G. w ustawowym terminie pięciu lat od daty transakcji w ogóle nie było zostało wszczęte postępowanie podatkowe w przedmiocie ustalenia wartości spornego lokalu. Mając na względzie ogół wskazanych powyżej okoliczności należało przyjąć, że cena przyjęta w akcie notarialnym była ceną rynkową. Z tego względu, nie było potrzeby dopuszczania dowodu z opinii biegłego.

Podstawę prawną roszczenia powoda o wydanie przedmiotowego lokalu stanowi przepis art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada jego rzeczą, aby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela prawo do władania rzeczą. W świetle powołanego przepisu przesłankami roszczenia windykacyjnego są:

1)własność podmiotu podnoszącego roszczenie;

2)faktyczne władanie rzeczą przez podmiot, przeciwko któremu kierowane jest roszczenie;

3)brak skutecznego względem właściciela uprawnienia do władania rzeczą, które przysługiwałoby osobie, która rzeczą faktycznie włada (zob. M. Gutowski (red.) Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz. Art. 1-449 ¹¹ , wyd. 1, 2016).

Przechodząc do oceny prawnej zgłoszonego powództwa zważyć należy, iż sporna pomiędzy stronami była przede wszystkim pierwsza ze wskazanych powyżej przesłanek roszczenia windykacyjnego. Pozwani zakwestionowali bowiem legitymację procesową powoda, wskazując, że nigdy nie nabył on prawa własności przedmiotowego lokalu mieszkalnego nr (...). Uzasadniając swoje stanowisko w tym względzie pozwani powoływali się na tezy zawarte w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie o sygnaturze akt I C 403/20 z powództwa M. H. i S. S. przeciwko właścicielom lokali wyodrębnionych z nieruchomości przy ul. (...) o uzgodnienie treści ksiąg wieczystych prowadzonych dla przedmiotowych lokali z rzeczywistym stanem prawnym. Przede wszystkim pozwani podnosili, że przedmiotowa nieruchomość w ogóle nie weszła w skład majątku spadkowego po J. L. (1) i w konsekwencji nie mogła być przedmiotem spadkobrania przez spadkobierców ustawowych jak i testamentowych, a co za tym idzie nabywcy lokali wyodrębnionych z nieruchomości wspólnej nie mogli skutecznie nabyć prawa własności. Strona pozwana w szczególności podnosiła, że na podstawie art. 2 dekretu z dnia 8 maja 1946 roku o majątkach opuszczonych i poniemieckich nieruchomość przy ul. (...) z mocy prawa przeszła na własność Skarbu Państwa, a także, że ustalenia poczynione w sprawie I C 403/20 w zakresie dobrej wiary nabywców nie wiążą Sądu przy rozpoznawaniu niniejszej sprawy i kwestia ta winna zostać przesądzona w niniejszym postępowaniu, oczywiście negatywnie dla powoda. W ocenie Sądu wnioski, jakie pozwani wyprowadzili z uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni w sprawie o sygnaturze akt I C 403/20 są błędne.

W pierwszej kolejności należy podkreślić, iż Sąd w niniejszej sprawie jest związany oceną dobrej wiary dokonaną w sprawie o sygn. akt I C 403/20. Zważyć bowiem należy, iż zgodnie z treścią art. 365 § 1 k.p.c. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Określone w przepisie art. 365 k.p.c. związanie stron, sądów i innych podmiotów i osób, treścią prawomocnego orzeczenia wyraża nakaz przyjmowania przez te podmioty, że w objętej prawomocnym orzeczeniem sytuacji stan prawny przedstawiał się tak, jak to wynika z sentencji orzeczenia (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 12 marca 2012r., I ACa 102/12, L.). Orzeczenie prawomocne pociąga za sobą tę konsekwencję, że nikt nie może negować faktu istnienia orzeczenia i jego określonej treści, bez względu na to, czy był czy też nie był stroną w postępowaniu, w wyniku którego zostało wydane to orzeczenie. Żaden zatem sąd i organ nie mogą kwestionować faktu wydania orzeczenia, istnieje bowiem obowiązek poszanowania prawomocnego orzeczenia przez wszystkie sądy i organy państwowe co nie pozwala tymże organom na bezpośrednią jego zmianę lub uchylenie przy okazji rozpoznawania innych spraw. Natomiast skutkiem przyjęcia mocy wiążącej w sensie materialnym jest to, że rozstrzygnięcie zawarte w orzeczeniu stwarza taki stan prawny, jak z niego wynika, czyli sądy rozpoznające spór muszą przyjmować, że dana kwestia kształtuje się tak, jak to przyjęto we wcześniejszym prawomocnym orzeczeniu. W kolejnym zatem postępowaniu, w którym pojawia się ta sama kwestia, nie może być już ona ponownie badana. Co więcej, jeżeli prawomocnie przesądzona została podstawa rozstrzygnięcia to nie można jej zmieniać, nawet jeżeli za zmianą przemawiałaby zmiana wykładni przepisów prawa (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 24 marca 2017r., I ACa 884/16, L.). Moc wiążącą z perspektywy kolejnych postępowań uzyskują jedynie ustalenia dotyczące tego, o czym orzeczono w związku z podstawą sporu (art. 365 w zw. z art. 366 k.p.c.). Moc wiążącą uzyskuje bowiem rozstrzygnięcie o żądaniu w powiązaniu z jego podstawą faktyczną i w kolejnym postępowaniu sąd ma obowiązek przyjąć, że istotna z punktu widzenia zasadności żądania kwestia kształtowała się tak, jak to zostało ustalone w prawomocnym wyroku. Konsekwencją jest niedopuszczalność ponownej oceny prawnej co do okoliczności objętych prawomocnym rozstrzygnięciem (zob. wyrok SN z 20 listopada 2014 r., V CSK 6/14, L.). Związanie prawomocnym wyrokiem rozciąga się na jego motywy w takich granicach, w jakich stanowią one konieczne uzupełnienie rozstrzygnięcia, niezbędne dla wyjaśnienia jego zakresu i istoty stosunku prawnego, do którego się odnosi (zob. wyrok SN z 11 lutego 2011 r., I CSK 249/10, OSNC-ZD 2012, Nr A, poz. 6). Prawomocny wyrok oddalający powództwo wiąże na podstawie art. 365 § 1 k.p.c. strony, sądy i inne organy oraz ma, w myśl art. 366 k.p.c., powagę rzeczy osądzonej. Uznaniu mocy wiążącej prawomocnego wyroku oddalającego powództwo nie stoi na przeszkodzie ogólne sformułowanie jego sentencji. Moc wiążącą na podstawie art. 365 § 1 k.p.c. ma wprawdzie jedynie sentencja orzeczenia, niemniej jednak w niektórych przypadkach – jak np. w razie oddalenia powództwa – ze względu na ogólność rozstrzygnięcia, doniosłość przy ustalaniu zakresu mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia, czyli granic prawomocności materialnej orzeczenia, mogą mieć także zawarte w uzasadnieniu orzeczenia motywy rozstrzygnięcia (zob. wyrok SN z dnia 29 września 2011r., IV CSK 652/10, L.). Moc wiążąca orzeczenia merytorycznego, określona w art. 365 § k.p.c., może być brana pod uwagę tylko w innym postępowaniu niż to, w którym je wydano. Orzeczenie takie uzyskuje moc wiążącą z chwilą uprawomocnienia się, a zatem z chwilą definitywnego zakończenia postępowania. W kolejnym postępowaniu, w którym pojawia się dana kwestia, nie podlega ona już ponownemu badaniu. Związanie orzeczeniem oznacza niedopuszczalność przeprowadzenia postępowania dowodowego w tej kwestii, nie tylko zaś dokonywania sprzecznych ustaleń (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 listopada 2015r., I ACa 619/15, L.).

Wbrew temu, co podnosi strona pozwana rozważania dotyczące dobrej wiary nabywców nieruchomości są wiążące w niniejszej sprawie. Podkreślić należy, iż podstawa faktyczną żądania uzgodnienia treści ksiąg wieczystych prowadzonych dla wyodrębnionych lokali mieszkalnych było twierdzenie, że M. H. i S. S. są spadkobiercami Mety K. (spadkobierczyni J. L.), jak również że pozwani z uwagi na złą wiarę wynikającą m.in. z wpisu ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu w przedmiocie zmiany postanowienia o stwierdzenia spadku po J. L., nie nabyli własności z uwagi na wyłączenie rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych. W nader skomplikowanym stanie faktycznym, jaki został ustalony przez Sąd w sprawie o sygnaturze I C 402/20, w szczególności, gdy zapadło prawomocne orzeczenie o stwierdzeniu nabycia spadku na rzecz zbywców nieruchomości, którzy następnie sprzedali tę nieruchomość małżonkom W. i J. B. mimo istnienia innego orzeczenia w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku wydanego przez sąd niemiecki, samo ustalenie, że M. H. i S. S. są faktycznymi następcami prawnymi J. L. było niewystarczające do uwzględnienia powództwa z uwagi na treść art. 1028 k.c. oraz instytucję rękojmi wiary ksiąg publicznych przewidzianą w art. 5 ustawy o księgach i wieczystych i hipotece. W przypadku bowiem stwierdzenia, że nabywcy nieruchomości od osoby posiadającej prawomocne stwierdzenie nabycia spadku, które zostało następnie uchylone, a także dalsi nabywcy lokali, działali w dobrej wierze, powództwo podlegałoby oddaleniu, mimo przesądzenia, że powodowie są następcami prawnymi J. L.. W związku z powyższym rozstrzygnięcie o żądaniu pozwu wymagało rozważenia także kwestii dobrej wiary zarówno małżonków B., jak też powoda. Powyższe rozważania były konieczne dla rozstrzygnięcia i niezbędne dla wyjaśnienia jego zakresu i istoty stosunku prawnego będącego przedmiotem sprawy. Tym samym należało uznać, że prawomocne rozstrzygnięcie kwestii dobrej wiary powoda w sprawie I C 403/20 wykluczało ponowne badanie tej kwestii w niniejszym postępowaniu.

Zważyć należy, iż poza rozważaniami odnośnie sytuacji prawnej spadkodawcy J. (a właściwie J.) L. i spełnienia przez niego warunków określonych w dekrecie z dnia 8 maja 1946 roku o majątkach opuszczonych i poniemieckich, w uzasadnieniu przedmiotowego orzeczenia Sąd zawarł obszerne rozważania odnośnie skuteczności nabycia własności spornej nieruchomości przez poprzedników prawnych powoda tj. W. i J. małżonków B. w kontekście przepisu art. 1028 k.c. Podkreślić bowiem należy, iż małżonkowie B. nabyli nieruchomość od osób dysponujących prawomocnym w dacie zawarcia umowy sprzedaży postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku po J. L.. Zgodnie zaś treścią powołanego przepisu jeżeli ten, kto uzyskał stwierdzenie nabycia spadku albo poświadczenie dziedziczenia, lecz spadkobiercą nie jest, rozporządza prawem należącym do spadku na rzecz osoby trzeciej, osoba, na której rzecz rozporządzenie następuje, nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, chyba że działa w złej wierze. W konkluzji Sąd Rejonowy w Gdyni doszedł do przekonania, że w toku postępowania nie obalono domniemania dobrej wiary małżonków B. w momencie nabywania przez nich nieruchomości przy ul. (...), a to z kolei doprowadziło do przyjęcia, że W. i J. B. nabyli własność tej nieruchomości na podstawie art. 1028 k.c. W związku z czym Sąd uznał, że wszyscy ówcześni właściciele lokali oraz pierwotni nabywcy lokali sprzedawanych przez małżonków B. nabyli swoje lokale od osób będących właścicielami, a stan prawny ujawniony w dziale II. księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości przy ul (...) w dacie zawierania poszczególnych umów sprzedaży był zgodny z rzeczywistym stanem prawnym. Niezależnie od tego, Sąd również badał, czy każdy z właścicieli lokali, a zatem również i powód M. B., nabywający lokal od osób wpisanych jako właściciele w dziale II. księgi wieczystej, pozostawał w złej wierze, a zatem badał czy powód nabywał własność w warunkach rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych przewidzianej w art. 5 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Sąd rozważył także, czy dobrą wiarę nabywcy wyłączyło wpisane w macierzystej księdze wieczystej, a następnie z urzędu przeniesione do ksiąg lokalowych ostrzeżenie o toczącym się postępowaniu o zmianę stwierdzenia nabycia spadku po J. L.. Zdaniem Sądu przedmiotowe ostrzeżenie nie wyłączało automatycznie rękojmi wiary publicznej księgi wieczystej. Sąd bowiem zauważył, że małżonkowie B. nabyli nieruchomość od osób niewpisanych do księgi wieczystej, a po złożeniu wniosku o wpis przysługującego im prawa własności, księga, w której jako właściciel wpisany był J. L. (2), została zamknięta, a dla nieruchomości założono nową księgę wieczystą. W ten sposób, w księdze nr (...) małżonkowie B. byli „pierwszymi” wpisanymi właścicielami nieruchomości. J. L. (1) w ogóle w niej nie występował. Jako podstawę wpisu prawa własności małżonków B. ujawniono w księdze wieczystej wyłącznie umowę sprzedaży nieruchomości, a nie postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. W konsekwencji – jak argumentował Sąd Rejonowy w Gdyni – osoba zapoznająca się z treścią odpisu z księgi wieczystej nie miała szans w żaden sposób powiązać ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu o zmianę stwierdzenia nabycia spadku z treścią wpisów w dziale II. księgi wieczystej. Ostrzeżenie nie odnosiło się bowiem wprost do prawa własności ujawnionych właścicieli, a jedynie informowało o toczącym się postępowaniu dotyczącym spadku po osobie, która po wpisie małżonków B. i założeniu nowej księgi już nawet w niej nie figurowała. Jedynie przejrzenie akt macierzystej księgi wieczystej doprowadziłoby do natrafienia na ślad J. L. (1). Dlatego też dla kogokolwiek, kto nie ma doświadczenia wieczystoksięgowego ostrzeżenie o takiej treści, jaka została wpisana w dziale III. księgi wieczystej mogło być całkowicie niezrozumiałe, bo literalnie w ogóle nie odnosiło się do kwestii własności nieruchomości. Sąd również wnikliwie odniósł się do okoliczności nabycia prawa własności spornego lokalu przez M. B., w tym w kontekście udziału w tych czynnościach ówczesnej aplikantki radcowskiej A. B. i (...), przebiegu postępowania o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku zainicjowanego przez J. A., czy też zapewnień ze strony W. B., powtarzanego w każdym akcie notarialnym z jego udziałem, iż ostrzeżenie jest bezpodstawne i bezprzedmiotowe, a także, że dotyczy ono wyłącznie roszczeń pomiędzy spadkobiercami i że sprawa pomiędzy nimi niedługo się zakończy. Ostatecznie, w tym zakresie Sąd uznał, że rękojmia wiary publicznej księgi wieczystej działała na korzyść powoda i nie dopatrzył się po jego stronie złej wiary.

Zważyć należy, iż strona pozwana podnosiła w toku niniejszego postępowania, że w sprawie I C 403/20 Sąd nie zbadał kwestii nieekwiwalentności świadczeń stron w umowie ustanowienia odrębnej własności lokalu i sprzedaży z dnia 29 kwietnia 2009 roku, a tym samym możliwe było badanie w toku niniejszej sprawy, czy umowa miała charakter nieodpłatny. Powyższa kwestia miała o tyle znaczenie dla rozstrzygnięcia, że zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie chroni rozporządzeń nieodpłatnych. W orzecznictwie wskazuje się, że przez rozporządzenia nieodpłatne w znaczeniu tego przepisu należy rozumieć czynności prawne rozporządzające, w przypadku których przysporzenie majątkowe na rzecz drugiej strony jest aktem szczodrobliwości osoby rozporządzającej. Najdonioślejszym praktycznie przykładem rozporządzenia o charakterze aktu szczodrobliwości objętego hipotezą art. 6 ust. 1 KWU jest przeniesienie własności nieruchomości w wykonaniu umowy darowizny (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2007 r., IV CSK 193/07, OSNC-ZD 2008, nr C, poz. 78). Wszelkie inne czynności prawne rozporządzające prawami ujawnionymi w księdze wieczystej, czyli takie, w przypadku których przysporzenie na rzecz drugiej strony nie jest aktem szczodrobliwości osoby rozporządzającej, są rozporządzeniami objętymi działaniem rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 1993 r., III CZP 52/93, OSNC 1993, nr 12, poz. 218). W doktrynie wskazuje się, że przesłankę nieodpłatności należy badać poprzez kryterium obiektywne, merytoryczne, oceniając nie treść czynności prawnej (np. wartość świadczenia wskazanego w umowie), ale jej skutek gospodarczy. Sprawą oczywistą jest, że dla czynności nieodpłatnej charakterystyczne jest uzyskanie przez nabywcę – w omawianej sytuacji – prawa własności lub innego prawa rzeczowego bez spełnienia na rzecz przysparzającego (lub osoby trzeciej) żadnego świadczenia lub ograniczenia się do świadczenia symbolicznego o znikomej wartości. Innymi słowy, nabywca nie dokonał ani nie ma dokonać na rzecz zbywcy lub innej osoby przysporzenia korzyści majątkowej mającej stanowić ekwiwalent otrzymanego przez niego przysporzenia (zob. W. Borysiak (red.), Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Komentarz. Wyd. 6, Warszawa 2022). Podkreślić przy tym należy, iż ciężar dowodu istnienia przesłanki nieodpłatności, wskazanej w art. 6 KWU, spoczywa na osobie kwestionującej skuteczność nabycia prawa rzeczowego od nieuprawnionego. W niniejszej sprawie nie sposób uznać, aby czynność prawna w następstwie której powód nabył własność lokalu nr (...) miała charakter nieodpłatny. Jak już bowiem wskazano powyżej, przy okazji oceny dowodów, na odpłatność wskazuje sama treść aktu notarialnego, w którym wskazano cenę. Na wysokość ceny wpływ miały także takie czynniki jak: zły stan lokalu, zamieszkiwanie w nim lokatorów, a także fakt wpis ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu o zmianie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Mimo zapewnień zbywcy, że ostrzeżenie jest bezpodstawne i bezprzedmiotowe, to u potencjalnych nabywców mogło ono wprowadzać element niepewności co do stanu prawnego nieruchomości, a tym samym być podstawą do negocjacji w odniesieniu do ceny. Podkreślić również należy, iż organ podatkowy nigdy nie kwestionował wartości transakcji, choć zgodnie z przepisem art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jednolity Dz.U. z 2024 r. poz. 295) w brzmieniu obowiązującym w dacie nabycia własności - jeżeli podatnik nie określił wartości przedmiotu czynności cywilnoprawnej lub wartość określona przez niego nie odpowiada, według oceny organu podatkowego, wartości rynkowej, organ ten wezwie podatnika do jej określenia, podwyższenia lub obniżenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny.

Wreszcie, odnosząc się do kwestii legitymacji procesowej powoda należy zauważyć, że M. B. został ujawniony w księdze wieczystej jako właściciel przedmiotowej nieruchomości lokalowej już w 2009 roku. Zgodnie zaś z treścią art. 3 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym. Strona pozwana nie wykazała, aby wyżej wymienione domniemanie zostało obalone w jakimkolwiek postępowaniu, w szczególności w postępowaniu o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. W konsekwencji należało uznać, że powód jako właściciel lokalu nr (...) posiada legitymację procesową czynną w niniejszej sprawie.

Druga z wymienionych powyżej przesłanek roszczenia windykacyjnego nie była sporna. Pozwani zgodnie bowiem przyznali, że zamieszkują w przedmiotowym lokalu. Sporna natomiast była kolejna przesłanka odnosząca się do braku skutecznego względem właściciela lokalu tytułu prawnego do sprawowania faktycznego władztwa nad tym lokalem. Zważyć bowiem należy, iż pozwani kwestionowali skuteczność złożonego przez powoda oświadczenia w przedmiocie wypowiedzenia umowy najmu, a tym samym wskazywali, że umowa najmu nadal obowiązuje. Odnosząc się do powyższego zarzutu należy wskazać, że wypowiedzenie umowy najmu zostało przez powoda dokonane oświadczeniem z dnia 8 czerwca 2009 roku w trybie art. 11 ust. 5 i 7 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, a przyczyną rozwiązania stosunku najmu miało być zamieszkanie w tym lokalu przez powoda, jego siostrę lub matkę. Należy przy tym mieć na uwadze, że oświadczenie o analogicznej treści powód złożył również najemcy lokalu nr (...), tj. drugiego zakupionego lokalu znajdującego się w tej samej kamienicy. Powód twierdził, że w lokalu nr (...) miał zamieszkać wraz z matką, natomiast lokal nr (...) miał być przeznaczony dla jego siostry.

Zgodnie z treścią art. 11 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego – w brzmieniu obowiązującym w dacie złożenia ww. oświadczenia – nie później niż na 3 lata naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny lokatorowi, o ile zamierza zamieszkać w należącym do niego lokalu, a nie dostarcza mu lokalu zamiennego i lokatorowi nie przysługuje prawo do lokalu, o którym mowa w ust. 4. Stosownie zaś do treści art. 11 ust. 7 powołanej ustawy w brzmieniu z czerwca 2009 roku przepisy ust. 4-6 stosuje się, jeżeli w lokalu właściciela ma zamieszkać jego pełnoletni zstępny, wstępny lub osoba, wobec której właściciel ma obowiązek alimentacyjny. Wypowiedzenie stosunku prawnego, pod rygorem nieważności, powinno wskazywać osobę mającą zamieszkać w lokalu właściciela.

W ocenie Sądu złożone przez powoda oświadczenie nie było skuteczne. Przede wszystkim należy zauważyć, iż zgodnie ze stanowiskiem doktryny zamiar zamieszkania przez właściciela (lub wskazanej w wypowiedzeniu osoby bliskiej) powinien być poparty obiektywnymi okolicznościami. Gdy potrzeby mieszkaniowe właściciela (osoby bliskiej) są w pełni zaspokojone, trudno przyjąć zamiar zamieszkania, chyba że właściciel (osoba bliska) dąży w ten sposób do polepszenia swoich warunków mieszkaniowych (zob. F. Zoll, M. Olczyk, M. Pecyna, Ustawa o ochronie praw lokatorów, s. 151, 160). W świetle powyższego konieczną przesłanką skutecznego wypowiedzenia umowy najmu było podanie rzeczywistej (prawdziwej) przyczyny wypowiedzenia. W okolicznościach niniejszej sprawy nie sposób jednak uznać, aby powód oraz wskazane w wypowiedzeniu osoby bliskie rzeczywiście zamierzały zamieszkać w spornym lokalu mieszkalnym. Jeśli chodzi o powoda, to w dacie złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy najmu miał on w pełni zaspokojone potrzeby mieszkaniowe. Mało tego zamieszkiwał w lokalu o lepszym standardzie. Przedmiotowy lokal co prawda ma większą powierzchnię użytkową, lecz – jak wynika z zeznań pozwanych – w dacie wypowiedzenia znajdował się w złym stanie technicznym i nadawał się do generalnego remontu. Jednocześnie, bezsporne było, że powód nigdy nie oglądał tego lokalu, nie miał wiedzy odnośnie jego stanu czy wyposażenia i w ogóle nie był w stanie ocenić, czy nadaje się on do zamieszkania. Stąd, nie sposób zakładać, że bez obejrzenia lokalu i sprawdzenia jego stanu, mógł podjąć decyzję, że w nim zamieszka. Zdaniem Sądu pozostaje to w sprzeczności z doświadczeniem życiowym. Ponadto, należy zwrócić uwagę, że w doktrynie wskazuje się, że gdyby właściciel wypowiedział więcej niż jeden stosunek prawny, powołując się na swój zamiar zamieszkania w zajmowanym lokalu, to takie wypowiedzenie należy uznać za nieważne (zob. B. Lackoroński (red.), Ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Komentarz. Wyd. 13, Warszawa 2024). W okolicznościach niniejszej sprawy powód złożył dwa oświadczenia o analogicznej treści wobec najemców lokalu nr (...) oraz najemcy lokalu nr (...). Oznacza to, że oświadczenie powoda było obarczone sankcją nieważności.

W świetle treści powołanych powyżej przepisów zamieszkanie w przedmiotowym lokalu przez siostrę powoda w ogóle nie mogło być podstawą wypowiedzenia umowy najmu. Mając na względzie treść art. 11 ust. 7 ustawy o ochronie praw lokatorów należy wskazać, że siostra powoda bez wątpienia nie należy do kręgu zstępnych czy wstępnych powoda, a jak wynika z całokształtu zebranego materiału dowodowego nie jest również osobą, wobec której powód ma obowiązek alimentacyjny. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny w rozumieniu art. 11 ust. 7 obowiązek alimentacyjny należy rozumieć jako zaktualizowany. Nie wystarczy zatem, że dana osoba należy do kręgu osób uprawnionych do alimentacji, lecz konieczne jest spełnienie przesłanek realizacji tego obowiązku (zob. B. Lackoroński (red.), Ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Komentarz. Wyd. 13, Warszawa 2024). Zważyć należy, iż zgodnie z treścią art. 128 k.r.o. obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Nadto, w myśl art. 129 § 1 k.r.o. obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych - obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Z kolei, w myśl art. 123 k.r.o. obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami. Poza tym w myśl art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Z powyższego wynika, że siostra znajduje się w kręgu osób potencjalnie uprawnionych do świadczeń alimentacyjnych, niemniej na kanwie przepisu art. 11 ust. 7 ustawy o ochronie praw lokatorów powód nie wykazał, aby obowiązek ten w jakikolwiek sposób się ziścił. W dacie złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu powód nie legitymował się żadnym orzeczeniem, które stwierdzałoby istnienie obowiązku alimentacyjnego wobec siostry. Mało tego należy zauważyć, iż w dacie złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy najmu siostra powoda od kilkunastu lat zamieszkiwała za granicą, gdzie pozostawała w związku małżeńskim i pracowała. Zresztą, do dnia dzisiejszego przebywa ona na Wyspach B., gdzie znajduje się jej centrum życiowe. Powód nie przedstawił żadnych dowodów pozwalających na stwierdzenie, że jego siostra znajdowała się w sytuacji wymagającej pomocy ze strony najbliższych. Z jego zeznań wynika, że w dacie składania wyżej wymienionego oświadczenia jego siostra miała zaspokojone potrzeby mieszkaniowe. Zresztą zwrócić należy uwagę, iż w pierwszej kolejności do dostarczenia środków utrzymania była zobowiązana wstępna, tj. matka. Niezależnie od powyższego złożone przez powoda oświadczenie nie spełniało warunków formalnych określonych w przytoczonych powyżej przepisach. Należy bowiem wskazać, że w każdym przypadku należy wskazać w wypowiedzeniu, kto jest osobą mającą zamieszkać w lokalu. Jeśli ma to być osoba bliska, to należy podać jej imię i nazwisko (zob. B. Lackoroński (red.), Ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Komentarz. Wyd. 13, Warszawa 2024). Tymczasem, w treści oświadczenia w ogóle nie wskazano imienia i nazwiska siostry powoda.

Nadto, nie sposób uznać, aby podstawy do dostarczenia środków utrzymania zaistniały także w stosunku do matki powoda. Jak wynika z zeznań M. B. jego matka miała własne mieszkanie, które – w odróżnieniu od spornego lokalu – było położone w budynku wyposażonym w windę. Mając na względzie, że sporny lokal znajduje się na II. piętrze, zaś lokal nr (...) na IV. piętrze jest mało prawdopodobne, aby przeprowadzka do którekolwiek z nich polepszyła jej sytuację życiową. Wręcz przeciwnie w zasadzie ograniczone zostałyby jej możliwości samodzielnego opuszczania lokalu. Miało to o tyle znaczenie, że w dacie złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu matka powoda chorowała na chorobę nowotworową. Ponadto – jak już wskazano powyżej – w dacie złożenia oświadczenia lokal znajdował się w złym stanie technicznym, wymagał przeprowadzenia kapitalnego remontu. Wszystkie te okoliczności nakazują powątpiewać w prawdziwość wskazanej w oświadczeniu przyczyny wypowiedzenia. Wreszcie należy zauważyć, że matka powoda zmarła przed upływem trzyletniego terminu wypowiedzenia, co oznacza, że wskazana w wypowiedzeniu podstawa odpadła.

Mając zatem na względzie wszystkie przytoczone powyżej okoliczności Sąd uznał, że oświadczenie o wypowiedzeniu umowy najmu złożone przez powoda w piśmie z dnia 8 czerwca 2009 roku było nieskuteczne. A zatem, strony nadal są związane stosunkiem najmu, w który powód wstąpił w momencie nabycia prawa własności przedmiotowego lokalu. Podkreślić należy, iż roszczenie windykacyjne przysługuje właścicielowi jedynie w stosunku do posiadacza, który nie ma względem właściciela skutecznego prawa do władania rzeczą (art. 222 § 1 k.c.). Nie można windykować rzeczy dopóty, dopóki określona osoba wykonuje faktyczne władztwo nad tą rzeczą w oparciu o przysługujące jej uprawnienie względem właściciela tej rzeczy. Wtedy bowiem nie zachodzi naruszenie własności polegające na bezprawnym pozbawieniu właściciela faktycznego władania rzeczą windykowaną (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2018 r., II CSK 540/17, L.). Zważywszy zatem, iż strony nadal pozostają związane stosunkiem najmu roszczenie windykacyjne podlegało oddaleniu. Jednocześnie, bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy pozostawało, czy pozwani uiszczają czynsz bądź ponoszą inne należności, do jakich zapłaty są zobowiązani na podstawie stosunku najmu. Rozstrzygając powództwo windykacyjne Sąd rozważa jedynie przesłanki wypowiedzenia wskazane stricte w oświadczeniu złożonym przez właściciela. Nie rozważa zaistnienia innych okoliczności, które potencjalnie, zgodnie z ustawą, mogą być podstawą rozwiązania stosunku najmu. Zgodnie bowiem z ustawą o ochronie praw lokatorów do wypowiedzenia umowy najmu każdorazowo konieczne jest oświadczenie na piśmie ze wskazaniem konkretnej wymienionej w ustawie przyczyny. Bez złożenia takowego oświadczenia rozwiązanie stosunku najmu w ogóle nie wchodzi w grę.

Mając zatem na względzie wszystkie wskazane powyżej okoliczności, na podstawie art. 222 § 1 k.c. a contrario powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził od przegrywającego niniejszy spór powoda na rzecz pozwanych kwotę 805 zł. Na zasądzoną kwotę składały się: opłata skarbowa od pełnomocnictw (5 x 17 zł) oraz opłata za czynności fachowego pełnomocnika w wysokości trzykrotności stawki minimalnej (3 x 240 zł, § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie). Określając wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd miał na względzie, iż po stronie pozwanej zachodziło współuczestnictwo materialne, a zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego w razie współuczestnictwa materialnego (art. 72 § 1 pkt 1 k.p.c.) do niezbędnych kosztów procesu poniesionych przez współuczestników reprezentowanych przez jednego pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym zalicza się jego wynagrodzenie ustalone niezależnie od liczby reprezentowanych przez niego uczestników. Sąd może jednak podwyższyć to wynagrodzenie, jeżeli przemawiają za tym okoliczności, o których mowa w art. 109 § 2 k.p.c. (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2023r., III CZP 54/23, L.). Przy określeniu wysokości wynagrodzenia pełnomocnika Sąd wziął pod uwagę jego nakład pracy wynikający zarówno z obszerności akt sprawy (łącznie 6 tomów), długotrwałości postępowania (11 lat), a także złożoności stanu faktycznego. Nadto, w toku procesu następowały liczne zmiany podmiotowe po stronie pozwanej na skutek wezwania kolejnych osób zamieszkujących w przedmiotowym lokalu nr (...). W odniesieniu do części tych osób (np. małoletni I. S. i jego przedstawicielka ustawowa) pełnomocnik musiał podnieść dodatkową argumentację, w szczególności dotyczącą prawa do lokalu socjalnego. Od kwoty wyżej wskazanych kosztów procesu Sąd nie zasądził odsetek ustawowych za opóźnienie. Zważyć bowiem należy, iż zgodnie z art. 9 ust. 6 ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469) przepisy art. 98 § 1 ¹ k.p.c. stosuje się w postępowaniach wszczętych po dniu wejścia w życie tej ustawy. Niniejsza sprawa niewątpliwie została wszczęta przez nowelizacją przepisów o kosztach procesu.

Natomiast, na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. art. 5 ust. 3, art. 8 ust.1 i art. 83 i 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał ściągnąć od powoda jako strony przegrywającej spór na rzecz Sądu Rejonowego – Skarbu Państwa w G. nieuiszczone koszty wynagrodzenia biegłego (614,48 zł) oraz koszty dostarczenia dokumentacji medycznej (57,97 zł), które zostały tymczasowo wypłacone ze Skarbu Państwa.