Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 września 2024 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Żelewska

po rozpoznaniu dnia 4 września 2024 roku w G. na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko P. K.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego P. K. na rzecz powódki (...) S.A. w W. kwotę 12.030,25 zł (dwanaście tysięcy trzydzieści złotych dwadzieścia pięć groszy) wraz z umownymi odsetkami za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne) od kwot:

a)  11.266,07 zł od dnia 23 października 2023 roku do dnia 3 stycznia 2024 roku,

b)  12.030,25 zł od dnia 4 stycznia 2024 roku do dnia zapłaty.

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  kosztami procesu obciąża powódkę, uznając je za uiszczone,

IV.  wyrokowi w punkcie I. nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt I C 156/24

UZASADNIENIE

STANOWISKA STRON

Powódka (...) S.A. z siedzibą w W. wniosła pozew przeciwko pozwanemu P. K. o zapłatę kwoty 21.187,84 zł wraz z umownymi odsetkami równymi dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 29 września 2023 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych.

Z treści uzasadnienia wynikało, że pozwany jako konsument zawarła z powódką umowę pożyczki nr (...) zabezpieczoną wekslem in blanco. Powódka wypełniła zabezpieczający umowę weksel na kwotę dochodzoną pozwem. Do dnia wypowiedzenia umowy pozwany wpłacił jedynie 604,00 zł.

(pozew – k. 2-2v.)

Pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew.

STAN FAKTYCZNY

Dnia 18 kwietnia 2023 roku pomiędzy (...) S.A. w W. a P. K. doszło do zawarcia umowy pożyczki gotówkowej, na podstawie której pozwanemu udzielono pożyczki w kwocie 11.500,00 zł (całkowita kwota pożyczki), przy jednoczesnym kredytowaniu pożyczkobiorcy kosztów udzielonej pożyczki w kwocie 4.603,00 zł.

Na wymienione powyżej koszty składały się: prowizja – w kwocie 3.803,00 zł, opłata przygotowawcza w kwocie 340,00 zł oraz koszt pośrednika finansowego 460,00 zł.

Pożyczka została udzielona na okres 36 miesięcy. Rata pożyczki wyniosła 604,00 zł. Pożyczka została oprocentowana według stałej stopy procentowej wynoszącej 20,48 % w skali roku.

(dowód: umowa pożyczki – k. 3-5v., harmonogram – k. 6)

Kwota pożyczki w wysokości 10.000,00 zł wypłacona została na wskazany w dyspozycji rachunek bankowy, a reszta, tj. 1.500,00 zł na rachunek bankowy (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. tytułem „Składka jednorazowa nr (...)”.

(dowód: dyspozycja – k. 6v.)

Na poczet umowy pozwany dnia 20 czerwca 2023 roku wpłacił kwotę 604,00 zł.

(dowód: wykaz operacji – k. 8)

Pismem z dnia 1 sierpnia 2023 roku powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 1.208,00 zł w terminie 7 dni od daty otrzymania tego pisma pod rygorem wypowiedzenia umowy.

(dowód: wezwanie – k. 9)

Pismo doręczono pozwanemu dnia 4 sierpnia 2023 roku.

(dowód: wydruk z systemu śledzenia przesyłek operatora pocztowego – k. 15)

Pozwany wypełnił deklarację wekslową, w której stwierdzono, iż zabezpiecza on powódkę z tytułu zadłużenia wynikającego z przedmiotowej umowy, na które składa się całkowita kwota do zapłaty (21.744,00 zł) oraz należne maksymalne odsetki za opóźnienie. Możliwość wypełnienia weksla przewidziano w sytuacji, gdy opóźnienie w płatności kwoty równej jednej pełnej raty przekroczy 30 dni, po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty w terminie 7 dni od daty powstania zaległości. Dawało to podstawę do wypełnienia weksla na sumę odpowiadająca zadłużeniu pożyczkobiorcy wynikającemu z umowy pożyczki.

(dowód: deklaracja wekslowa – k. 11)

Weksel został wypełniony na kwotę 21.187,84 zł z datą płatności 28 września 2023 roku.

(dowód: kopia weksla – k. 10, oryginał zabezpieczono)

Pismem z dnia 30 sierpnia 2023 roku powódka wypowiedziała pozwanemu umowę pożyczki nr (...) z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia. Jednocześnie poinformowano pozwanego o wypełnieniu weksla. Oraz wezwano do wykupu weksla.

(dowód: wypowiedzenie umowy – k. 12)

Pismo zawierające oświadczenie o wypowiedzeniu nie zostało odebrane przez pozwanego. Pierwsze awizo pozostawiono dnia 7 września 2023 roku, a kolejne dnia 22 września 2022 roku.

(dowód: wydruk z systemu śledzenia przesyłek operatora pocztowego – k. 16)

OCENA DOWODÓW

Powyższy stan faktyczny Sąd w całości ustalił na podstawie dowodów z dokumentów prywatnych przedłożonych przez powódkę. Oceniając zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania wiarygodności i mocy dowodowej przedstawionych dokumentów w postaci: weksla, deklaracji wekslowej, umowy pożyczki, wypowiedzenia umowy oraz zestawienia wpłat.

Podkreślić należało, że weksel wystawiony przez pozwaną został przedłożony w oryginale, a jego forma nie budziła żadnych zastrzeżeń.

Z uwagi na brak reakcji pozwanego na pozew Sąd przyjął za prawdziwe twierdzenia powódki o faktach zawartych w pozwie, dalszym piśmie procesowym i potwierdzonych złożonymi dokumentami (art. 339 § 2 k.p.c.).

PODSTAWA PRAWNA POWÓDZTWA

Swoje roszczenia powódka wywodziła z weksla gwarancyjnego in blanco wystawionego przez pozwanego w celu zabezpieczenia roszczeń powódki wynikających z umowy pożyczki gotówkowej (kredytu konsumenckiego) zawartej dnia 18 kwietnia 2023 roku, następnie wypełnionego przez powódkę na kwotę 21.187,84 zł i opatrzonego datą płatności na dzień 28 września 2023 roku.

W związku z powyższym podstawę prawną powództwa stanowiły przepisy ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 roku – Prawo wekslowe (tekst jednolity Dz.U. z 2016 r. poz. 160). Zgodnie z art. 104 Prawa wekslowego odpowiedzialność wystawcy weksla własnego jest taka sama, jak akceptanta weksla trasowanego. Natomiast w myśl art. 28 prawa wekslowego przez przyjęcie trasat zobowiązuje się do zapłacenia weksla w terminie płatności.

PRZEJŚCIE NA STOSUNEK PODSTAWOWY

Sąd ze stosunku z weksla przeszedł na stosunek podstawowy, badając z urzędu niedozwolone zapisy umowne.

W przypadku oparcia roszczenia na wekslu gwarancyjnym, należy wyjaśnić, że zgodnie ze stanowiskiem (...) art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, iż sprzeciwia się on przepisom, pozwalającym na wydanie nakazu zapłaty opartego na wekslu własnym, który stanowi gwarancję wierzytelności powstałej z umowy kredytu konsumenckiego, w sytuacji gdy sąd rozpoznający pozew o wydanie nakazu zapłaty nie jest uprawniony do zbadania potencjalnie nieuczciwego charakteru warunków tej umowy, jeżeli sposób wykonania prawa do wniesienia zarzutów od takiego nakazu nie pozwala na zapewnienie przestrzegania praw, które konsument opiera na tej dyrektywie (por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 13 września 2018 roku w sprawie C 176-17, publ. (...):EU:C:2018:711).

Ocena zasadności powództwa w świetle przepisów prawa materialnego, jak już wspomniano, jest uprawnieniem i jednocześnie obowiązkiem sądu niezależnie od postawy procesowej strony pozwanej. Nie można przy tym zapominać, że przepisy o niedozwolonych postanowieniach umownych zostały wprowadzone do kodeksu cywilnego w ramach implementacji dyrektywy 93/13/EWG w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Kompetencja sądu do zbadania z urzędu tego, czy klauzula w umowie jest postanowieniem nieuczciwym, stanowi w tej sytuacji zarówno środek do realizacji celu określonego w art. 6 dyrektywy 93/13/EWG, to znaczy uniemożliwienia związania konsumenta nieuczciwym postanowieniem, jak i do przyczynienia się do osiągnięcia celu art. 7 tej dyrektywy, ponieważ przeprowadzenie przez sąd z urzędu takiej oceny może działać jako czynnik odstraszający oraz przyczynić się do zapobiegania nieuczciwym warunkom w umowach zawieranych pomiędzy konsumentami a sprzedawcami lub dostawcami (por. m.in. wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 21 listopada 2002 roku, C-473/00; wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 27 czerwca 2000 r, C-240/98).

NIEDOZWOLONE KLAUZULE UMOWNE

Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. W myśl art. 385 ¹ § 3 k.c. nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Z kolei wedle art. 385 ² k.c. oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny.

W myśl art. 385 ¹ § 3 k.c. nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Podkreślić przy tym należy, że zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 4 k.c. ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje, a więc w niniejszej sprawie na stronie pozwanej.

W tym miejscu warto mieć na uwadze, że w uzasadnieniu wyroku nie ma potrzeby ani obowiązku wyrażania szczegółowego stanowiska do wszystkich poglądów prezentowanych przez strony, o ile nie miały one istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 1998 r. w sprawie II UKN 282/98, Legalis 44600). Dopuszczalne – a w świetle brzmienia art. 327 ¹ § 2 k.p.c. wręcz konieczne – jest rozprawienie się z poszczególnymi zarzutami niejako en bloc, poprzez zaprezentowanie odmiennego zapatrywania w kwestii faktów lub prawa nie pozostawiające przestrzeni dla racjonalnej obrony pozostałych zarzutów, które – przy uwzględnieniu koncepcji sądu – stają się wówczas bezprzedmiotowe (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 grudnia 2017 r. w sprawie VI ACa 1651/15, Legalis 1733044).

OPŁATY

W niniejszej sprawie mamy do czynienia ze sztucznym rozdrobnieniem opłat. W istocie możliwe byłoby podzielenie opłat za dziesiątki mniejszych, co i tak nie zmieniałoby ich natury.

Na podstawie zaoferowanych dowodów nie można w żaden sposób ustalić, za jakie szczególne czynności powódka zastrzegła dla siebie tak znaczne wynagrodzenie odpowiadające niemal połowie kwoty kapitału pożyczki (4.603,00 zł). Twierdzenia powódki w tym zakresie nie zostały poparte żadnymi wiarygodnymi dowodami, które pozwalałaby ustalić sens przyznania profesjonalnej instytucji finansowej wynagrodzenia w tak znacznej wysokości. W obrocie konsumenckim istnieją liczne podmioty oferujące pożyczki gotówkowe, w tym banki, przy czym wyjątkowo – jak w przypadku powódki, choć nie tylko – zdarza się postanowienie umowne zobowiązującego konsumenta do zapłaty tak znaczących kosztów. Oznacza to, że model biznesowy tego typu działalności, nawet uwzględniając ryzyko w związku z brakiem spłaty, nadal może być opłacalny przy stosowaniu uczciwych klauzul umownych.

Zastrzeżenie tak wysokiego wynagrodzenia bez odniesienia do konkretnych, faktycznie poniesionych kosztów nie może zostać uznane za postępowanie uczciwe i zgodne z dobrymi obyczajami. Załącznik do umowy (vide: k. 7) wskazujący na wysokość rzekomo ponoszonych kosztów jest oczywiście sztuczny i dla osoby prezentującej przeciętne możliwości intelektualne jawi się wyłącznie jako próbę upozorowania legalności kontynuowania wieloletniej działalności polegającej na zawyżaniu kosztów pożyczek. Podobnie rzecz ma się do szablonu ustalania wysokości wynagrodzenia prowizyjnego pośrednika (vide: k. 56-56v.). Nie istnieje racjonalne uzasadnienia do przerzucania tych kosztów na konsumentów. Ustalenie wynagrodzenia prowizyjnego jako sposób wynagradzania zasadniczo nie różni się niczym od wynagrodzenia za pracę w tym kontekście, że konsumenci nie są zobowiązani do zapłaty części tych kwot na rzecz pożyczkodawcy. Poza tym z akt sprawy nie wynika, że pozwany został poinformowany o tym, jak ustalany jest ten koszt, jak również koszt opłaty przygotowawczej, gdyby składniki łącznych kosztów rozpatrywać oddzielnie.

Wysokość tych kosztów nie może być kształtowana dowolnie i w oderwaniu od kosztów faktycznie ponoszonych w związku z realizacją konkretnej umowy. Nie udowodniono, aby dla tej konkretnej umowy poniesiono koszty, o których mowa w załączniku. Niedopuszczalnym jest, aby firma zajmująca się udzielaniem pożyczek, wykorzystywała niekorzystne położenie pożyczkobiorcy, generując niezwykle zawyżone koszty.

Zastrzeżenie przez ustawodawcę pozaodsetkowych kosztów kredytu nie oznacza, że powódce przysługiwało w każdym przypadku uprawnienie do naliczania kosztów maksymalnych i stosowania przy umowach wzorców umownych kształtujących wzajemne prawa i obowiązki stron w sposób niezgodny z zasadami współżycia społecznego. Zamieszczony w ustawie matematyczny wzór nie może stanowić podstawy i sposobu obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych przez dodawanie do kwot nieuzasadnionych kosztów i nie może korzystać z ochrony prawnej. Zważywszy na znaczną wysokość kosztów w stosunku do kapitału pożyczki, nie budzi wątpliwości, że postanowienia umowne przewidujące obowiązek poniesienia tych kosztów rażąco naruszają interesy konsumenta. Koszty te były świadczeniem ubocznym.

(...) UMOWY

Poza tym nie sposób nie zauważyć, że powódce nie należały się pozaodsetkowe koszty za cały okres kredytowania. Zapłata zadłużenia po wypowiedzeniu umowy pożyczki nie różni się praktycznie niczym od wcześniejszej spłaty pożyczki (art. 52 u.k.k.). Skoro wiadomo jest, jaka kwota należna jest do spłaty, to za moment wcześniejszej spłaty według tej regulacji uznać należy datę wypowiedzenia umowy (dla potrzeb ustalenia wysokości). Założona konstrukcja nie stanowi pokrzywdzenia pożyczkobiorcy skoro w razie opóźnienia naliczane są odsetki umowne za opóźnienie. W końcu przecież wypowiedzenie umowy powoduje konieczność jej wcześniejszej spłaty przed terminem określonym w umowie. Nie istnieje na aksjologicznej płaszczyźnie podstawa do różnicowania sytuacji konsumentów, którzy dokonują wcześniejszej spłaty pożyczki przed jej wypowiedzeniem z tymi którzy dokonują tego po jej wypowiedzeniu.

Nie trudno wyobrazić sobie hipotetyczną sytuację, w której dwoje pożyczkobiorców zawiera identyczną umowę na 36 miesięcy. Konsument A nie uregulował 2 pierwszy rat pożyczki, a finalnie umowa została wypowiedziana. Wówczas konsument A miałby zapłacić całość prowizji. Pożyczkodawca po sprawnym postępowaniu sądowym uzyskał tytuł wykonawczy i w drodze egzekucji komorniczej wyegzekwował całość dochodzonego roszczenia od konsumenta A. Natomiast w drugiej sytuacji konsument B dokonał regularnej spłaty 20 rat pożyczki, co miało miejsce po wyegzekwowaniu należności od konsumenta A, po czym B dokonał wcześniejszej spłaty całości pożyczki i pożyczkodawca (co niekoniecznie jest normą) rozliczył umowę zwracając poniesione koszty, tj. prowizję, opłatę przygotowawczą oraz wynagrodzenie pośrednika proporcjonalnie do czasu trwania umowy. Oczywiście konsument B nie był zobowiązany do zapłaty całej prowizji, aby doszło do całkowitej spłaty, bo to koszt rozłożony w czasie, ale praktyki pożyczkodawców, jak w niniejszej sprawie powodują doliczanie prowizji do kwoty kapitały, tak jakby kwota ta została wypłacona konsumentowi, a przecież nie była – stąd wnioskują, że należą się im odsetki również od tych kosztów. Rozliczenie, o którym mowa w art. 52 u.k.k. dotyczy bowiem sytuacji, gdyby konsument uiścił z góry kwotę przeznaczoną na skredytowanie kosztów ze środków własnych. Natomiast kiedy koszty te są skredytowane takie rozliczenie nie powinno mieć miejsca, bo zwyczajnie koszty te jako rozłożone w czasie za okres, w którym umowa nie obowiązuje pożyczkodawcy się nie należą. Wniosek taki jest konsekwencją wykładni art. 52 u.k.k., z którego wynika wprost, że za okres, w którym umowa nie obowiązuje pożyczkodawcy nie należą się pozaodsetkowe koszty pożyczki, a jeśli konsument poniósł je ze środków własnych, to należy się ich zwrot. Jeśli były skredytowane to koszty te ponoszone są w trakcie trwania umowy. Z tego właśnie powodu przy zwrocie na podstawie art. 52 u.k.k. rozliczenia dokonuje się proporcjonalnie do czasu trwania umowy, a nie do wartości kapitału pozostałego do spłaty – w rozumieniu wypłaconej kwoty pozostałej do spłaty.

Można przemyśleć również sytuację konsumenta C. Jego sytuacja jest niemal identyczna z sytuacją konsumenta B, z tym, że zaciąga u tego samego kredytodawcy pożyczkę na wcześniejszą spłatę kredytu, przy czym uzyskuje korzystną ofertę z (...) wynoszącym 0%. Rzecz jasna spłaca pożyczkę w tym samym czasie co konsument B, ale zaprzestaje spłaty nowej pożyczki. Wówczas jego sytuacja zasadniczo zbliża się do sytuacji konsumenta A. W obu tych przypadkach istnieje pewna ustalona w momencie spłaty oraz wypowiedzeniu umowy kwota, którą konsumenci ci powinni zapłacić, a jedynie brak zapłaty skutkować będzie naliczaniem odsetek za opóźnienie. Brak podstaw do różnicowania sytuacji każdego z tych konsumentów.

W końcu przecież powódka twierdzi, że konsumenci winni ponosić np. koszty prowadzenia działalności gospodarczej powódki (vide: załącznik k. 7). Jakkolwiek samo w sobie jest to nieuzasadnione, to niezależnie od tego nie ma podstaw, aby sądzić, że każdy z konsumentów niezależnie od długości trwania umowy, miałby ponosić te same koszty. Nie znajduje też uzasadnienia obowiązek zapłaty przez konsumenta kosztów obsługi pożyczki w całym okresie kredytowania, jeśli ten okres został znacznie skrócony.

ODSETKI UMOWNE OD SKREDYTOWANYCH KOSZTÓW

Nie sposób było uznać, że powódce należą się odsetki umowne za opóźnienie od nienależnie pobranych kosztów.

Poza tym powódce nie przysługiwało uprawnienie do pobierania odsetek od skredytowanych kosztów kredytu, a zatem również od kwoty opłaty przygotowawczej. W wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C 377-14 ( (...):EU:C:2016:283), wyjaśniono: „Jako że pojęcie "całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta" zostało zdefiniowane w art. 3 lit. h dyrektywy 2008/48/WE jako "suma całkowitej kwoty kredytu i całkowitego kosztu kredytu ponoszonego przez konsumenta", wynika z tego, że całkowita kwota kredytu i całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta są pojęciami odrębnymi i, że w związku z tym całkowita kwota kredytu nie może obejmować żadnych kwot należących do całkowitego kosztu kredytu ponoszonego przez konsumenta. (...) art. 3 lit. I i art. 10 ust. 2 dyrektywy 2008/48/WE, a także pkt I załącznika I do rzeczonej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że całkowita kwota kredytu i kwota wypłat określają całość kwot udostępnianych konsumentowi, co wyklucza kwoty powiązane przez kredytodawcę z pokryciem kosztów związanych przez kredytodawcę z udzieleniem odnośnego kredytu, które to kwoty nie są w rzeczywistości wypłacane konsumentowi”. Na taką wykładnię powołał się także Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 30 stycznia 2019 roku, w sprawie o sygn. akt I NSK 9/18 (LEX nr 2643248). Z kolei w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 lutego 2017 roku w sprawie o sygn. akt VI ACa 560/16 (LEX nr 2279527) wskazano wprost, że „na tle art. 5 pkt 7 u.k.k. „całkowita kwota kredytu” oznacza środki faktycznie udostępnione konsumentowi”, a to oznacza, że w konsekwencji „konsument jest zobowiązany do uiszczenia odsetek naliczanych tylko od środków faktycznie udostępnionych konsumentowi, a więc od „całkowitej kwoty kredytu”. Brak więc podstaw do obciążania konsumenta odsetkami od kosztów kredytu, nawet w wypadku udzielenia kredytu w celu sfinansowania tych kosztów”.

Przy czym powyższe judykaty zachowują aktualność również wobec zmian definicji ustawowych stopy oprocentowania, która pierwotnie odnosiła się do „całkowitego kwoty kredytu”, a obecnie odwołuje do „kwoty wypłaconej”. Reasumując w orzecznictwie (...) oraz sądów krajowych ugruntowany jest pogląd, że całkowita kwota kredytu stanowi wyłącznie środki wypłacone do swobodnej dyspozycji konsumenta („na rękę”), a więc tylko od tej kwoty (o ile wskazana jest w sposób prawidłowy) mogą być naliczane odsetki.

Wynika to wprost z legalnej definicji stopy oprocentowania wyrażonej w art. 5 pkt 10 ustawy o kredycie konsumenckim: stopa oprocentowania wyrażona jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym. Bez znaczenia pozostaje powszechność stosowania tej praktyki na rynku finansowym przy znacznej niewiedzy konsumentów o niedozwolonym charakterze pobierania odsetek umownych także od skredytowanych kosztów kredytu/pożyczki.

WYSOKOŚĆ ZADŁUŻENIA

Mając na uwadze powyższe rozważania należało ustalić wysokość zadłużenia. Harmonogram pożyczki przy uwzględnieniu abuzywności opisanych wyżej postanowień umownych dotyczących zapłaty kosztów pożyczki w łącznej kwocie 4.603,00 zł przedstawiony został przez powódkę (k. 50). Ustalenia te zostały przez Sąd pozytywnie zweryfikowane.

Po ponownym przeliczeniu wartości należnej powódce należało uznać, że powódka – w czasie trwania umowy – posiadała uprawnienie domagania się zapłaty od pozwanej spłaty kapitału (11.500,00 zł) oraz odsetek umownych liczonych od kwoty faktycznie wypłaconej.

Zaktualizowany harmonogram spłaty przy założeniu nominalnego oprocentowania w wysokości 20,48 %, 36-miesięcznego okresu spłaty, równych rat kapitałowo-odsetkowych spłacanych w systemie rat annuitetowych ustalony winien być według następującej metodologii. Wysokość poszczególnej raty obliczyć należało z rachunku równania zmiennej wartości pieniądza w czasie, która po przekształceniu przedstawia się następująco: R = [S * l ] / [1-(1+l) ^-n], gdzie R – wysokość raty, S – suma kredytu do spłaty, l – stopa procentowa w skali roku, n – liczba rat. Zatem podstawiając: R = [11.500,00 zł * ((0,2048)/12)] / [1-(1+((0,2048)/12) ^-36] = 430,20 zł. Z kolei wysokość części odsetkowej wynika z iloczynu sumy kredytu do spłaty oraz oprocentowania w skali roku, czyli stanowi licznik pierwszego wzoru: część odsetkowa = [S * l ]. Podstawiając w przypadku pierwszej raty: część odsetkowa = [11.500,00 zł * ((0,2048)/12] = 196,27 zł. W przypadku kolejnej raty zmianie ulegnie kwota kapitału pozostała do spłaty.

Przyjęto także zgodnie z twierdzeniami powódki, że pozwany na poczet umowy dnia 20 czerwca 2023 roku wpłacił kwotę 604,00 zł.

W tej sytuacji obliczono, że odsetki umowne za opóźnienie od kwoty 233,93 zł (1. rata) za okres od dnia 30 maja 2023 roku do dnia 20 czerwca 2023 roku wyniosły 3,46 zł.

Zaległość do dnia 20 czerwca 2023 roku wyniosła więc 430,20 zł (233,93 zł kapitał + 196,27 zł odsetki + 3,46 zł odsetki za opóźnienie).

Po wpłacie dnia 20 czerwca 2023 roku pozostała nadpłata w kwocie wynikającej z działania: 604,00 zł – 433,66 zł = 170,34 zł

Kolejna rata w kwocie 430,20 zł płatna była dnia 28 czerwca 2023 roku, z czego 237,92 zł to kapitał, a 192,27 zł odsetki. Nadpłatę w kwocie 170,34 zł należało zaliczyć na odsetki umowne, co oznacza, że zaległość przedstawiała się według działania: 430,20 zł – 170,34 zł = 259,86 zł (z czego 237,92 zł to zaległy kapitał, a 21,93 zł to zaległe odsetki umowne).

Kolejna rata w kwocie 430,20 zł przypadała na dzień 28 lipca 2023 roku, z czego 241,99 zł to kapitał, a 188,21 zł odsetki umowne.

Wobec braku spłaty zaległość na dzień 29 lipca 2023 roku wyniosła wynik działania: 430,20 zł + 259,86 zł = 690,06 zł (z czego 237,92 zł + 241,99 zł = 479,92 zł to kapitał, a 188,21 zł + 21,93 zł = 210,14 zł to odsetki umowne).

Kolejna rata w kwocie 430,20 zł przypadała na dzień 28 sierpnia 2023 roku, z czego 246,12 zł to kapitał, a 184,08 zł to odsetki umowne.

Wobec braku spłaty zaległość na dzień 29 sierpnia 2023 roku wyniosła jak w działaniu: 430,20 zł + 690,06 zł = 1.120,26 zł (z czego 479,92 zł + 246,12 zł = 726,04 zł to kapitał, a 210,14 zł + 184,08 zł = 394,22 zł to odsetki umowne).

Kolejna rata w kwocie 430,20 zł przypadała na dzień 28 września 2023 roku, z czego 250,32 zł to kapitał, a 179,88 zł to odsetki umowne.

Wobec braku spłaty zaległość na dzień 29 września 2023 roku wyniosła według działania: 430,20 zł + 1.120,26 zł = 1.550,46 zł (z czego 726,04 zł + 250,32 zł = 976,36 zł to kapitał, a 394,22 zł + 179,88 zł = 574,10 zł to odsetki umowne).

Kolejna rata w kwocie 430,20 zł przypadała na dzień 28 października, z czego 254,59 zł stanowił kapitał, a 175,61 zł odsetki. Jako, że wypowiedzenie było skuteczne na dzień 23 października 2023 roku, to do tego czasu należne odsetki wyniosły: (175,61 zł / 30) x 25 = 146,34 zł.

Zatem zaległość na dzień 23 października 2023 roku wyniosła: 1.550,46 zł + 146,34 zł = 1.696,80 zł (z czego 976,36 zł to kapitał, a 574,10 zł + 146,34 zł = 720,44 zł to odsetki umowne)

Do tego doliczyć należało cały pozostały kapitał, tj. 11.500,00 zł – 233,93 zł = 11.266,07 zł

Obliczenie odsetek umownych za opóźnienie (wyłącznie od zaległego kapitału do skutecznego wypowiedzenia) przedstawia się następująco:



od kwoty 237,92 zł od dnia 29 czerwca 2023 roku do dnia 28 lipca 2023 roku = 4,80 zł



od kwoty 479,92 zł od dnia 29 lipca 2023 roku do dnia 28 sierpnia 2023 roku = 9,98 zł



od kwoty 726,04 zł od dnia 29 sierpnia 2023 roku do dnia 28 września 2023 roku = 14,44 zł



od kwoty 976,36 zł od dnia 29 września 2023 roku do dnia 23 października 2023 roku = 14,52 zł

Suma powyższych kwot wyniosła 43,74 zł.

Zatem łącznie do zasądzenia pozostały następujące kwoty:



kapitał 11.266,07 zł,



odsetki umowne 720,44 zł,



odsetki umowne za opóźnienie 43,74 zł,

co łącznie dało kwotę 12.030,25 zł.

ROZSTRZYGNIĘCIE

W związku z powyższym Sąd doszedł do przekonania, że powództwo zasługuje na uwzględnienie jedynie co do kwoty 12.030,25 zł, o czym mowa w punkcie I. wyroku na podstawie na art. 104 w zw. z art. 28 prawa wekslowego.

Z uwagi na zakaz anatocyzmu odsetki umowne za opóźnienie należne były od kwoty kapitału 11.266,07 zł od dnia 23 października 2023 roku do dnia wniesienia pozwu, tj. dnia 3 stycznia 2024 roku, a od całej kwoty wraz z odsetkami dalsze odsetki umowne za opóźnienie od dnia 4 stycznia 2024 roku do dnia zapłaty, a to na podstawie art. 481 § 1 i 2 ¹ k.c.

W pozostałym zakresie na podstawie ww. przepisów stosowanych a contrario oraz art. 482 § 1 k.c. powództwo oddalono w punkcie II. wyroku.

Wyrokowi w punkcie I. na podstawie art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c. nadano rygor natychmiastowej wykonalności.

W rozpoznawanej sprawie pozwany nie odniósł się pisemnie do żądania pozwu, dlatego w myśl. art. 339 § 1 k.p.c., Sąd zobligowany był rozstrzygnąć sprawę wyrokiem zaocznym na posiedzeniu niejawnym.

KOSZTY PROCESU

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie IV. wyroku na podstawie art. 103 § 1 k.p.c., obciążając powódkę kosztami procesu, uznając je za uiszczone. Zgodnie z tym przepisem niezależnie od wyniku sprawy sąd może włożyć na stronę lub interwenienta obowiązek zwrotu kosztów, wywołanych ich niesumiennym lub oczywiście niewłaściwym postępowaniem.

W niniejszej sprawie powód zobowiązany został do przedstawienia pełnego rozliczenia umowy pożyczki przy podanych przez Sąd założeniach. Zobowiązanie to zostało przez kwalifikowanego pełnomocnika zlekceważone, mimo pouczenia o negatywnych skutkach z art. 103 k.p.c. (vide: zobowiązanie – k. 41). Przepisy te są stosunkowo nowe w procedurze cywilnej i nie powinny być martwe. Ich celem jest dyscyplinowanie stron do lojalnego traktowania przeciwnika procesowego oraz poważnego podejścia do zobowiązań Sądu. To powódka winna była udowodnić wysokość roszczenia przedstawiając odpowiednie wyliczenia, co nie powinno być dla niej szczególnie problematyczne, jeśli dysponuje fachowym zespołem specjalistów i skoro takie wyliczenie zostało przedstawione w uzasadnieniu. Tymczasem strona pozwana reprezentowana przez kwalifikowanego pełnomocnika zupełnie pominęła zobowiązanie, dążąc przez wniosek o wyłączenie sędziego do zmniejszenia jego aktywności procesowej.