Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lipca 2021r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Żelewska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 6 lipca 2021r. w G.

sprawy z powództwa W. K. i P. K.

przeciwko Gminie M. G.

o ustalenie

1.  oddala powództwo W. K.;

2.  zasądza od pozwanej W. K. na rzecz Gminy M. G. kwotę 270 zł (dwieście siedemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  oddala powództwo P. K.;

4.  zasądza od pozwanej P. K. na rzecz Gminy M. G. kwotę 270 zł (dwieście siedemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powódka W. K. wniosła pozew przeciwko Gminie M. G. o ustalenie, że wstąpiła w stosunek najmu lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...). D. (...) w miejsce zmarłej T. K..

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że ww. lokal mieszkalny stanowi własność pozwanej i wchodzi w skład zasobu mieszkaniowego Gminy. T. K. posiadała tytuł prawny do lokalu w formie umowy najmu. Powódka z racji zawodu medycznego opiekowała się schorowaną matką do śmierci. Jak wskazano powódka jest wstępną najemczyni, mającą prawo do wstąpienia w stosunek najmu w trybie art. 691 § 1 kc.

(pozew k. 3-4)

Powódka P. K. również wniosła przeciwko Gminie M. G. pozew o ustalenie, że wstąpiła w stosunek najmu lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...). D. (...) w miejsce zmarłej T. K., wskazując, że najemczyni była jej babcią. Jak wskazano w uzasadnieniu pozwu w tym lokalu od 2018r. powódka zamieszkiwała się i opiekowała się babcią, stworzyła w nim swoje centrum życiowe oraz dokonała zameldowania w nim, opłacała bieżące koszty mieszkania. Jako wnuczka najemczyni powódka wystąpiła do pozwanej z wnioskiem o potwierdzenie prawa do lokalu, ale otrzymała odmowę. Sprawa została zarejestrowana pod sygnaturą I C 76/20

(pozew k. 11-12)

Postanowieniem z dnia 19 lutego 2020r. Sąd połączył do wspólnego prowadzenia i rozpoznania sprawę z powództwa P. K. ze sprawą I C 75/20 i prowadził postępowanie pod sygnaturą I C 75/20.

(postanowienie k. 14)

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Pozwana podniosła zarzut braku po jej stronie legitymacji procesowej, albowiem właścicielem lokalu i wynajmującym jest Towarzystwo Budownictwa (...) sp. z o.o. Nadto, podniosła, że P. K. jako wnuczka najemcy nie należy do kręgu osób uprawnionych do wstąpienia w stosunek najmu. Pozwana zwróciła także uwagę, że okoliczności zamieszkiwania nie można utożsamiać z zameldowaniem. W ocenie Gminy powódka nie zamieszkiwała ze zmarłą najemczynią do chwili jej śmierci, na co wskazuje oświadczenie T. K. złożone do protokołu w dniu 13 lutego 2019 roku. Z kolei, ojciec powódki wskazywał, iż jej miejscem zamieszkania jest lokal przy ul. (...), a nadto córka przebywa od kilku lat za granicą. W toku postępowania o eksmisję, J. K. zeznał, że P. K. posiada rzeczy przy ul. (...), a pracuje za granicą. W. K. z kolei zeznała, że powódka jest w S., ale mieszka na B.. O tym, że powódka nie zamieszkiwała stale z najemczynią świadczy również oświadczenie powódki złożone do protokołu w dniu 16 stycznia 2020r. Z kolei, odnosząc się do żądania W. K., pozwana podniosła, że powódka nigdy nie zwracała się z wnioskiem o potwierdzenie uprawnień do lokalu. Nadto, zdaniem Gminy, powódka nie zamieszkiwała ze zmarłą najemczynią do chwili jej śmierci w spornym lokalu. Najemczyni bowiem do protokołu z dnia 13 lutego 2019r. zeznała, że powódka przychodzi tylko sprzątać, prać, robi zakupy i gotuje. J. K. wskazywał, że zamieszkuje w lokalu przy ul. (...) wraz z żoną W. K.. Sama powódka w sprawie I C 199/17 zeznała, że jej dom jest na ul. (...).

(odpowiedź na pozew k. 36-42)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na podstawie umowy najmu z dnia 14 sierpnia 2007r. zawartej z Towarzystwem Budownictwa (...) sp. z o.o. T. K. była najemczynią lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku mieszkalnym przy ul. (...) kl. B w G.. Umowa najmu została zawarta na czas nieoznaczony. Przedmiotowy lokal znajduje się na nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...), stanowiącej własność Towarzystwa Budownictwa (...) sp. z o.o. z siedzibą w G..

(dowód: umowa najmu z dnia 14 sierpnia 2007r. k. 45-49, wydruk z księgi wieczystej k. 44)

Powódka W. K. jest córką T. K., zaś powódka P. K. jest wnuczką zmarłej najemczyni.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o odpis skrócony aktu urodzenia k. 118)

T. K. zmarła w dniu 3 lipca 2019r.

(dowód: odpis skrócony aktu zgonu k. 117)

W. K. pracowała w Szwecji. W czasie pobytu w Polsce centrum życiowe powódki znajdowało się w lokalu mieszkalnym przy ul. (...) w G.. Powódka opiekowała się matką, sprzątała, prała, robiła zakupy oraz gotowała.

(dowód: protokół z dnia 13 lutego 2019r. k. 51-51v, protokół z dnia 20 września 2019r. k. 52, protokół rozprawy z dnia 25 lutego 2020r. k. 57-58)

Po śmierci babci, powódka P. K. wystąpiła do Gminy M. G. z wnioskiem o potwierdzenie jej tytułu prawnego do ww. lokalu na podstawie art. 691 kc. Pismem z dnia 26 września 2019r. pozwana odmówiła potwierdzenia uprawnień powódki do lokalu, wskazując, że powódka nie mieści się w kręgu osób uprawnionych do wstąpienia w stosunek najmu na podstawie art. 691 kc.

(dowód: pismo z dnia 26 września 2019r. k. 50)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd w całości ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony niniejszego postępowania.

Powyższy stan faktyczny Sąd w całości ustalił na podstawie dowodów z dokumentów. Zważyć należy, iż dokumenty w postaci odpisów skróconych aktów stanu cywilnego czy protokołu rozprawy mają charakter dokumentów urzędowych, które zgodnie z art. 244 kpc korzystają z domniemania autentyczności i zgodności z prawdą wyrażonych w nich oświadczeń, zaś w toku niniejszego postępowania żadna ze stron nie kwestionowała ww. domniemań w trybie art. 252 kpc. W przypadku pozostałych dokumentów mających charakter dokumentów prywatnych żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności ani nie zaprzeczyła, iż osoby podpisane pod tymi dokumentami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych. Sąd również nie dopatrzył się żadnych podstaw do odmowy przyznania tym dokumentom waloru wiarygodności i mocy dowodowej.

Natomiast, na mocy art. 235 ² § 1 pkt 2 kpc Sąd pominął wnioski dowodowe strony powodowej o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków, albowiem okoliczności, które miały zostać ustalone za pomocą tych środków dowodowych nie mają w ostatecznym rozrachunku żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Podstawę powództwa stanowił przepis art. 691 § 1 i 2 kc. W myśl art. 691 § 1 kc w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą. Z kolei wedle art. 691 § 2 kc osoby wymienione w § 1 wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci.

W pierwszej kolejności należy podzielić podniesiony przez stronę pozwaną zarzut braku legitymacji biernej. Jak podnosi się bowiem w orzecznictwie w procesie o ustalenie, że osoba bliska najemcy wstąpiła na tej podstawie w stosunek najmu, osobą pozwaną powinna zatem być druga strona tego stosunku, tj. wynajmujący. Wynajmującym jest zazwyczaj właściciel (por. wyrok SN z dnia 23 października 1981r., III CRN 212/81, MoP 1994, Nr 9, s. 274). Z treści umowy najmu zawartej przez T. K. jednoznacznie wynika, że wynajmującym było Towarzystwo Budownictwa (...) sp. z o.o. z siedzibą w G.. Powódki niewątpliwie miały tego świadomość, albowiem po śmierci najemczyni dokonywały opłat za sporne mieszkanie na rachunek TBS. Nadto, w piśmie z dnia 26 września 2019r. pozwana jednoznacznie wskazała, że właścicielem lokalu jest (...) sp. z o.o. Fakt, że Gmina jest wspólnikiem tej spółki nie ma żadnego znaczenia, albowiem są to dwie odrębne osoby prawne. Tym samym powództwo wytoczone przeciwko Gminie M. G. należało uznać za bezzasadne.

Niezależnie jednak od powyższego, powództwo wytoczone przez P. K. nie zasługiwało na uwzględnienie także z innych powodów. Przede wszystkim należało mieć na względzie, że powódka nie należy do kręgu osób wymienionych w przepisie art. 691 § 1 kc. Bezsporne było, że powódka jest wnuczką T. K.. Jak natomiast wskazuje się w judykaturze wnuk zmarłego najemcy nie należy do osób wymienionych w art. 691 § 1 kc także wtedy, gdy łączyła go z najemcą więź gospodarcza i uczuciowa (por. uchwała SN z dnia 21 maja 2002r., III CZP 26/02, OSN 2003, Nr 2, poz. 20).

Nie sposób również uznać, aby powódka i najemczyni pozostawały we wspólnym pożyciu w rozumieniu powołanego powyżej przepisu. Jak wskazuje się w orzecznictwie chodzi tu o osoby pozostające w związkach nieformalnych. Faktyczne wspólne pożycie oznacza więź łączącą dwie osoby pozostające w takich relacjach jak małżonkowie, a więc osoby pozostające w związku heteroseksualnym obejmującym więź emocjonalną, gospodarczą i fizyczną (por. uchwała SN z 20 listopada 2009r., III CZP 99/09, L.), jak również więź łączącą osoby tej samej płci pozostające we wspólnym faktycznym pożyciu (por. wyrok (...) z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie 13102/02, K. v. Polska, L.; uchwała SN z 28 listopada 2012r., III CZP 65/12, L.). W orzecznictwie odrzuca się natomiast pogląd, w myśl którego za pozostającą we wspólnym pożyciu z najemcą może być uważana osoba inna niż konkubent np. osoba spokrewniona z najemcą (wnuk, rodzeństwo, rodzice), dziecko w rodzinie zastępczej, jeżeli utrzymywała się między tą osobą a najemcą wspólnota domowa, duchowa i gospodarcza, albowiem do istotnych elementów relacji określanej jako wspólne pożycie należy także więź fizyczna (por. uchwała SN z dnia 21 maja 2002r., III CZP 26/02, OSNC 2003, Nr 2, poz. 20, L.; uchwała SN z dnia 20 listopada 2009r., III CZP 99/09, OSNC 2010, Nr 5, poz. 74). We wspólnym pożyciu nie pozostają także osoby pozostające w relacjach opiekuńczych (por. wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 6 października 2016 r., II Ca 626/16, L.).

Odmowa uwzględnienia roszczenia powódki nie narusza zasad współżycia społecznego. Podkreślić bowiem należy, iż wstąpienie w stosunek najmu po zmarłym najemcy następuje z mocy prawa przy spełnieniu przesłanek określonych w art. 691 kc, a nadto reguły wynikające z art. 691 kc nie mogą zostać zmodyfikowane ani wyłączone w umowie najmu (por. K. Osajda, Kodeks cywilny. Komentarz, 2019). Zatem wstąpienie w stosunek najmu nie zależy od swobodnego uznania właściciela lokalu, lecz wynika z przepisów prawa.

Nadto, brak było podstaw do uwzględnienia powództwa wniesionego przez W. K.. Co prawda powódka jest córką zmarłej najemczyni, a zatem należy do kręgu osób uprawnionych do wstąpienia w stosunek najmu w trybie art. 691 kc, jednak nie sposób było uznać, że stale zamieszkiwała z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci. Jak wskazuje się w orzecznictwie przesłanka co do stałego zamieszkania z najemcą zawiera w sobie wymaganie, żeby osoba bliska najemcy nie miała innego mieszkania, a lokal mieszkalny zajmowany przez tę osobę z najemcą stanowił centrum jej spraw życiowych (por. wyrok SN z dnia 15 stycznia 1981r., III CRN 314/80, OSN 1981, Nr 6, poz. 119). Stałe mieszkanie z najemcą osoby mu bliskiej oznacza ześrodkowanie przez tę osobę całej swej działalności życiowej w lokalu najemcy, przy czym chodzi tu o stan faktyczny trwający do chwili śmierci najemcy; natomiast stan ten po śmierci najemcy jest, z punktu widzenia art. 691 kc, bezprzedmiotowy (por. wyrok SN z dnia 28 października 1980r., III CRN 230/80, MoP 1994, Nr 9, s. 273). Przez stałe zamieszkanie, stanowiące przesłankę nabycia praw najmu na podstawie art. 691 kc, należy rozumieć zamieszkiwanie w konkretnym mieszkaniu, w określonej miejscowości z zamiarem stałego pobytu, wyrażonym przez to, że w tym mieszkaniu i tej miejscowości skupia się życie osobiste i działalność osoby bliskiej najemcy. Z reguły nie będzie stanowić stałego zamieszkania pobyt osoby bliskiej w celu udzielania doraźnej, choć nawet dłużej trwającej pomocy najemcy mieszkania (por. wyrok SN z dnia 6 maja 1980r., III CRN 61/80, MoP 1994, Nr 9, s. 273; wyrok SN z dnia 8 stycznia 1976 r., I CR 926/75, OSP 1977, Nr 11, poz. 193; wyrok SN z dnia 13 lutego 1976 r., I CR 930/75, OSN 1977, Nr 1, poz. 5; wyrok SN z dnia 15 października 1984 r., I CR 309/84, OSN 1985, Nr 8, poz. 113). Z przedłożonych przez stronę pozwaną protokołów zeznań złożonych m.in. przez powódkę W. K. w sprawie o eksmisję, jak również z wyjaśnień najemczyni złożonych na kilka miesięcy przed śmiercią w toku postępowania administracyjnego wynika, że centrum życiowe powódki znajdowało się w lokalu mieszkalnym przy ul. (...) w G.. Okoliczność tę powódka przyznała w sprawie o eksmisję, gdzie zeznała, że jej dom jest na B. (poprzednia nazwa ul. (...)). Z oświadczenia najemczyni wynika natomiast, że powódka jedynie udzielała chorej matce doraźnej pomocy przy prowadzeniu gospodarstwa domowego (pranie, sprzątanie, gotowanie, robienie zakupów), co jak wskazano powyżej nie stanowi stałego zamieszkania w świetle poglądów judykatury.

W tych okolicznościach zarówno powództwo wytoczone przez powódkę W. K., jak również przez powódkę P. K. podlegało oddaleniu na podstawie art. 691 § 1 i 2 kc a contario.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził od każdej z przegrywających niniejszy spór powódek na rzecz pozwanego kwotę po 270 zł, co stanowi opłatę za czynności fachowego pełnomocnika pozwanego, stosownie do § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.