Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 sierpnia 2024 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni - I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: asesor sądowy M. B. (1)

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Małgorzata Świst

po rozpoznaniu w dniu 19 sierpnia 2024 r. w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa A. F. (1)

przeciwko M. B. (2)

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda A. F. (1) na rzecz pozwanej M. B. (2) kwotę 3617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 22/24

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 19 sierpnia 2024 roku

I.

(żądanie i podstawa faktyczna pozwu)

1.  Powód A. F. (1) wystąpił przeciwko M. B. (2) z powództwem o zapłatę kwoty 24.403,92 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 28 stycznia 2020 roku do dnia zapłaty, żądając zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu.

2.  W uzasadnieniu podał, że dnia 28 sierpnia 2020 roku pozwana zawarła z P. A. F. (1) umowę na prace remontowo-adaptacyjne w lokalu mieszkalnym przy ul. (...) w G.. Wartość robocizny ustalono na kwotę 14.029 zł brutto. Tego samego dnia strony zawarły aneks nr (...) na prace dodatkowe w kwocie 3.536 zł brutto. Ostateczny koszt zakupu materiałów do remontu wyniósł 3.650,72 zł. Pozwana wpłaciła jedynie zaliczkę w kwocie 2.805,80 zł.

(pozew, k. 3-4)

II.

(stanowisko pozwanej)

3.  Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa i zasądzeniena swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

4.  Pozwana stała na stanowisku, że powód wykonał pewne prace, ale tylko część i to w sposób wadliwy. Podniosła zarzut przedawnienia roszczenia.

(odpowiedź na pozew, k. 44-45)

III.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

5.  Dnia 28 sierpnia 2020 roku strony zawarły umowę na wykonanie prac remontowo-adaptacyjnych w należącym do pozwanej lokalu mieszkalnym przy ul. (...) w G.. Powód zobowiązał się do rozpoczęcia prac dnia 1 września 2020 roku i ich zakończenia 22 września 2020 roku. Zakres prac wskazano w załączniku nr 1. W zakresie robocizny wymieniono:

- skucie starych fafli na balkonie,

- położenie nowych kafli na balkonie,

- malowanie balkonu,

- ściągnięcie tapet oraz kasetonów,

- położenie tynków na ściana oraz wtopienie siatki,

- wylewka samopoziomująca,

- gładź + szpachlowanie + malowanie,

- budowa ścianki z G/K w salonie,

- wyburzenie ścianki w garderobie,

- pociągnięcie światła w korytarzu,

- łazienka całość (ułożenie glazury + biały montaż),

- korytarz podłoga kafelki.

6.  W umowie wynagrodzenie należne powodowi ustalono w kwocie 14.029 zł, przy czym 20% wynagrodzenia powódka miała przelać pozwanemu do 4 września 2020 r., zaś 80% wynagrodzenia – w terminie 7 dni po zakończeniu robót.

(dowód: umowa z dnia 28 sierpnia 2020r., k. 69-71)

7.  Przy zawarciu umowy strony zawarły pierwszy aneks na dodatkowe prace opisane jako:

- wycinanie, poszerzanie, kłucie (3 x futryna + narożnik garderoba),

- usunięcie piecyka,

- wylewka samopoziomująca balkon,

- demontaż grzejnika,

- poszerzenie, wycinanie oraz budowa 2 x futryna w korytarzu gazobeton,

- montaż parapetu balkon,

- demontaż parapetu zewnętrznego,

- wykucie bruzd hydraulicznych,

- przerabianie hydrauliki,

- przebicie przez posadzkę w pionie,

- zabudowa GK oraz zamknięcie sufitu, a także położenie narożników u sąsiadki,

8.  Strony zawarły drugi aneks na prace opisane jako:

- położenie kabli głośnikowych w ścianach,

- położenie instalacji elektrycznej 4 x puszka, 2 x gniazda, 2 x włączniki światło,

- wycinanie, poszerzanie, kłucie (3 x futryna + narożnik garderoba),

- usunięcie piecyka,

- wyrównanie ściany w salonie płytą GK,

- wylewka samopoziomująca balkon,

- demontaż grzejnika,

- przełożenie dzwonka,

- poszerzenie, wycinanie oraz budowa 2 x futryna w korytarzu gazobeton,

- montaż parapetu balkon,

- demontaż parapetu zewnętrznego,

- położenie instalacji elektrycznej w korytarzu oraz łazience,

- wykucie bruzd hydraulicznych,

- przerabianie hydrauliki,

- przebicie przez posadzkę w pionie,

- zabudowa GK oraz zamknięcie sufitu, a także położenie narożników u sąsiadki.

(dowód: umowa z dnia 28 sierpnia 2020r., k. 69-71, załącznik nr 1, k. 72-73, aneks nr ½, k. 75, aneks nr (...), k. 77)

9.  Powód dnia 5 października 2020 roku sporządził protokół odbioru robót, którego pozwana nie podpisała. Protokół został podpisany przez powoda, K. F. i T. G.. Stwierdzono w nim, że roboty zostały zakończone w dniu 5 października 2024 r.

(dowód: protokół z dnia 5 października 2020r. – k. 76)

10.  Dnia 20 stycznia 2021 roku powód wystawił pozwanej fakturę na kwotę 18.409,92 zł z terminem płatności wskazanym na 26 stycznia 2021 roku.

(dowód: faktura proforma, k. 74)

Sąd zważył co następuje:

IV.

11.  Ustalenia faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy obejmowały zakres robót uzgodniony między stronami, a także datę planowanego i faktycznego zakończenia robót. W tym celu wystraczające były dowody z dokumentów w postaci umowy o roboty wraz z towarzyszącymi jej załącznikiem oraz aneksami. Dokumenty te nie budziły jakichkolwiek wątpliwości co do swojej autentyczności i nie były kwestionowane przez strony.

12.  Pozostałe dowody nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia w świetle rozważań dotyczących przedawnienia roszczenia. Dowód z zeznań świadka J. B., jakkolwiek zasługujący na obdarzenie przymiotem wiarygodności, nie przyczynił się znacząco dla rozstrzygnięcia.

13.  Na podstawie art. 235 ² §1 pkt 2 k.p.c. Sąd pominął dowód z zeznań świadków M. B. (3), T. G., A. F. (2) i P. K., albowiem nie miały one znaczenia dla rozstrzygnięcia świetle zasadności zarzutu przedawnienia roszczenia. Na podstawie art. 235 ² §1 pkt 2 k.p.c. i art. 278 §1 k.p.c. Sąd pominął dowód z opinii biegłego z zakresu budownictwa, albowiem ustalenie prawidłowego wykonania zobowiązania przez powoda nie było istotne dla rozstrzygnięcia. Wreszcie na podstawie art. 299 k.p.c. Sąd pominął dowód z przesłuchania stron, gdyż dotychczas zgromadzony materiał dowodowy był wystarczający dla dokonania niezbędnych ustaleń i wszystkie fakty istotne dla rozstrzygnięcia zostały wyjaśnione, stąd brak było potrzeby dopuszczania tego dowodu.

V.

(rozstrzygnięcie i podstawa prawna orzeczenia)

14.  Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie z uwagi na zasadność zarzutu przedawnienia.

15.  W niniejszej sprawie powód żądał od pozwanej wynagrodzenia należnego na podstawie łączącej strony umowy z dnia 28 sierpnia 2020 roku wraz z aneksami, których przedmiotem było wykonanie robót wykończeniowych w lokalu przy ul. (...) w G..

(kwalifikacja prawna umowy stron)

16.  Skuteczność zarzutu przedawnienia uzależniona była od kwalifikacji prawnej umowy łączącej strony. Nie miała znaczenia nazwa umowy nadana przez strony, lecz jej elementy przedmiotowo istotne. O rodzaju umowy nie decyduje jej nazwa, tylko jej treść i zgodny zamiar stron ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2010 r. I CSK 703/09 LEX nr 724984) . Zatem sąd orzekający nie jest związany nazwą użytą przez strony, jeżeli treść umowy odpowiada innej ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 28 maja 2015 r. I ACa 1747/14 (LEX nr 1771277).

17.  Zasadniczym kryterium rozróżnienia umowy o dzieło i umowy o roboty budowlane jest ocena realizowanej inwestycji stosownie do wymagań Prawa budowlanego ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 1998 r. II CKN 653/97, OSNC 1998/12/207, LEX nr 33754, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2005 r. V CK 423/05, LEX nr 269751).

18.  Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia (art. 627 k.c.). Przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia (art. 647 k.c.).

19.  W odniesieniu do konstrukcji umowy o dzieło, jak zważył Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 16 maja 2018 r. III AUa 962/17 (LEX nr 2692708) podstawową cechą umowy o dzieło jest ustalenie, że umowa ta należy do umów rezultatu, co oznacza, że oceny wykonania umowy dokonuje się przez pryzmat osiągnięcia konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu - dzieła, które może mieć postać zarówno materialną, jak i niematerialną. Rezultaty niematerialne mogą być "ucieleśnione" w przedmiocie materialnym (rzeczy), jednakże mogą też nie mieć takiego materialnego odzwierciedlenia. Wskazać należy, że takim rezultatem nieucieleśnionym w rzeczy nie może być czynność, a jedynie wynik tej czynności. Rezultat, o który umawiają się strony, musi być zatem z góry określony, mieć samoistny byt oraz być obiektywnie osiągalny i pewny. Wykonanie określonego dzieła jest procesem pracy lub twórczości o możliwym do wskazania momencie początkowym i końcowym, którego celem jest doprowadzenie do efektu (rezultatu) przyjętego przez strony w momencie zawierania umowy.

20.  Sąd zakwalifikował zawartą między stronami umowę jako umowę o dzieło. Stron nie łączyła umowa o roboty budowlane. Za taką oceną przemawia przede wszystkim charakter i zakres prac w niej ujętych określonych szczegółowo w pkt 5., 7.-8., które należy ogólnie opisać jako prace wykończeniowe w budynku mieszkalnym, a także brak pewnych elementów typowych dla umowy o roboty budowalne (np. dokumentacji projektowej czy zinstytucjonalizowanego nadzoru). Zważywszy na treść art. 647 k.c. oraz art. 3 pkt 1 i 7 Prawa budowlanego, stwierdzić należy, że umowa o roboty budowlane dotyczy przedsięwzięcia o większych rozmiarach dotyczącego obiektu budowlanego. W orzecznictwie przyjmuje się, że umowa o roboty budowalne jest podtypem umowy o dzieło, a kryterium odróżniającym nie jest samo nazewnictwo stosowane wobec stron umowy, ale wielkość i złożoność danej inwestycji – umowa o roboty budowlane dotyczy większych przedsięwzięć o zindywidualizowanych właściwościach fizycznych i użytkowych. Cechuje się takimi elementami jak zastosowanie dokumentacji projektowej, korzystanie z dziennika budowy, przekazanie terenu budowy lub jego wyodrębnionej części, występowanie zinstytucjonalizowanego nadzoru ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 20 marca 2012 r., I ACa 1564/11; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2005 r., V CK 423/05; uzasadnienie uchwały z dnia 11 stycznia 2002 r., III CZP 63/01; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2007 r., I CSK 51/07; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2012 r., II CSK 84/12). Umowa o budowę bez dostarczenia projektu przez inwestora jest zwykłą umową o dzieło ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2004 r., I CK 71/04, OSP 2005, nr 12, poz. 146).

21.  Niewątpliwie strony umówiły się na typowe prace remontowo-wykończeniowe, do których wykonania nie był wymagany nadzór inwestorski ani sporządzenie projektu budowlanego. Wykonanie przedmiotowych robót nie było objęte reglamentacją administracyjnoprawną w postaci obowiązku zgłoszenia czy też uzyskania zatwierdzenia projektu budowlanego i pozwolenia na budowę. Brak było podstaw do uznania, że którakolwiek z powierzonych prac stanowiła przedmiot umowy o roboty budowlane. Nie znajdowały do niej zastosowania normy wynikające z przepisów Prawa budowlanego.

22.  Należy nadto podkreślić, że strony nie zawarły umowę o remont w rozumieniu art. 658 k.c. Z treści art. 658 k.c. wynika, że przepisy regulujące umowę o roboty budowlane stosuje się odpowiednio do umowy o wykonanie remontu budynku lub budowli. Jeżeli przedmiotem umowy jest remont budynku czy budowli, bądź jego części, to zachowuje ona postać umowy nazwanej o roboty budowlane jeżeli jej przedmiot jest częścią remontu w rozumieniu art. 3 pkt 8 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2008 r. II CSK 112/08, LEX nr 447653). Przez remont w rozumieniu powołanego przepisu ustawy – Prawo budowlane (zawierającego definicję legalną remontu) należy rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym.

23.  O ile prace objęte umową łączącą strony można zatem określić jako remont na gruncie języka powszechnego, tak nie stanowiły one remontu w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego i Prawa budowlanego.

(ocena zarzutu przedawnienia)

24.  Zgodnie z treścią art. 117 §1 k.c., z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. W myśl art. 117 §2 k.c. po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne. Zgodnie z brzmieniem art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

25.  Jako że strony związane były umową o dzieło, termin przedawnienia wynikał z mającego charakter lex specialis art. 646 k.c., w myśl którego roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane. Z upływem 2 lat przedawniają się więc co do zasady wszelkie roszczenia wynikające z umowy o dzieło, tj. roszczenia przyjmującego zamówienie o wynagrodzenie, jak i roszczenia zamawiającego o wydanie dzieła, o zwrot kosztów wykonania lub poprawienia dzieła przez osobę trzecią na podstawie art. 636 § 1 k.c. oraz roszczenia odszkodowawcze obydwu stron (z wyjątkiem roszczeń z tytułu rękojmi za wady dzieła – art. 638 §1 k.c. oraz roszczeń stron powstałych na skutek odstąpienia od umowy – art. 494 k.c.). Należy zauważyć, że w art. 646 k.c. ustawodawca odstąpił od ogólnej reguły oznaczenia początku biegu przedawnienia, która łączy go z wymagalnością roszczenia albo chwilą, w której roszczenie mogło stać się najwcześniej wymagalne (art. 120 §1 k.c.). Przedawnienie roszczeń wynikających z umowy o dzieło rozpoczyna bowiem bieg od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane. Przepis artykułu art. 646 k.c. jest bezwzględnie wiążący (art. 119 k.c.). Na gruncie niniejszej sprawy nie zaszły jakiekolwiek okoliczności uzasadniające odstąpienie od wniosków płynących z literalnej wykładni art. 646 k.c., jak w szczególności zastrzeżenie przez strony zapłaty wynagrodzenia za wykonanie dzieła w terminie dwóch lat od dnia jego wydania. Umowa stron przewidywała bowiem, że pozwana ma zapłacić powodowi wynagrodzenie w terminie 7 dni od dnia zakończenia robót, co nastąpiło w dniu 5 października 2020 r.

26.  Termin oddania dzieła strony ustaliły na dzień 22 września 2020 roku. Powód twierdził, że roboty zakończone zostało 9 dni po terminie, tj. dnia 5 października 2020 roku. W konsekwencji, roszczenie o wynagrodzenie dochodzone przez powoda uległo przedawnieniu z ostatnim dniem roku 2022. Pozew w niniejszej sprawie został złożony w dniu 29 grudnia 2023 roku, a więc po upływie terminu przedawnienia, stąd nie mógł wywołać skutku w postaci przerwania biegu przedawnienia (art. 123 §1 pkt 1 k.c.).

27.  Bez znaczenia dla niniejszej sprawy pozostaje fakt, że w dniu 20 stycznia 2021 roku powód wystawił pozwanej fakturę na kwotę 18.409,92 zł, oznaczając termin płatności na 26 stycznia 2021 roku. Nawet jeśli uznać przedmiotową czynność za odroczenie terminu płatności wynagrodzenia, nie mogła ona wyznaczać początku biegu przedawnienia. Termin przedawnienia roszczenia rozpoczął bowiem bieg z chwilą, gdy dzieło miało być wydane według umowy, tj. 22 września 2020 roku (art. 646 k.c.). Nadto, roszczenie o zapłatę wynagrodzenia powoda w chwili wystawienia faktury było już wymagalne, stąd odroczenie terminu płatności nie mogło wpłynąć na termin przedawnienia (art. 119 k.c.). Odroczenie terminu płatności może wpłynąć na koniec terminu przedawnienia wyłącznie w przypadku, gdy zostało udzielone, zanim roszczenie stało się wymagalne. W przeciwnym razie doszłoby do naruszenia zakazu zmiany terminu przedawnienia w drodze w czynności prawnej, wynikającego z powołanego art. 119 k.c. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 marca 2002 r. IV CKN 862/00 (LEX nr 55122), termin płatności świadczenia wyznacza końcowy moment, do którego dłużnik nie popada w opóźnienie względnie zwłokę. Jeśli chodzi o zobowiązanie terminowe, to regułą jest początkowa zbieżność wymagalności i terminu płatności. Jeśli zatem roszczenie nie stało się jeszcze wymagalne, to dokonane w ramach swobody kontraktowej stron przedłużenie lub skrócenie terminu płatności jest oczywiście dozwolone. Natomiast przedłużenie lub skrócenie terminu płatności dokonane po dniu, w którym roszczenie stało się wymagalne, nie ma żadnego wpływu na jego wymagalność. Odmienne stanowisko prowadziłoby do obejścia zakazu wynikającego z art. 119 k.c.

28.  Z uwagi na powyższe, Sąd na podstawie art. 627 k.c., art. 117 §2 k.c. w zw. z art. 646 k.c. oddalił powództwo, o czym orzekł w pkt I.

VI.

(koszty procesu)

29.  O kosztach procesu orzeczono w punkcie II. wyroku na podstawie art. 98 §1 k.p.c., obciążając przegrywającego powoda całością kosztów procesowych pozwanej, na co składały się: opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17,00 zł) oraz wynagrodzenie kwalifikowanego pełnomocnika w osobie adwokata w stawce minimalnej (3.600,00 zł) ustalonej na podstawie §2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie.

30.  Od sumy tych kosztów Sąd na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c. zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.