Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 sierpnia 2021 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Joanna Jank
Protokolant:	Starszy sekretarz sądowy Iwona Górska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 lipca 2021 r. w G.

sprawy z powództwa (...) Banku (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko (...) Sp. z o.o. G.

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 41 918, 69 zł (czterdzieści jeden tysięcy dziewięćset osiemnaście złotych i sześćdziesiąt dziewięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 stycznia 2019 r. do dnia zapłaty;

II.  Umarza postepowanie w pozostałym zakresie;

III.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3456 zł (trzy tysiące czterysta pięćdziesiąt sześć złotych) z tytułu zwrotu kosztów postępowania;

IV.  Nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 647,36 zł (sześćset czterdzieści siedem złotych i trzydzieści sześć groszy) z tytułu zwrotu wydatków wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa;

V.  Nakazuje ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 304,64 zł (trzysta cztery złote i sześćdziesiąt cztery grosze) z tytułu zwrotu wydatków wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Sygnatura akt: I C 16/20

UZASADNIENIE

Powód Bank (...) S.A. z siedzibą w W. (aktualnie (...) Bank (...) S.A.) wniósł pozew przeciwko (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. oraz E. P. o zapłatę solidarnie kwoty 61.418,35 wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 52.055,54 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że w dniu 25 czerwca 2015r. pomiędzy (...) sp. z o.o. a powodem została zawarta umowa kredytu obrotowego w rachunku bieżącym, na podstawie której bank udzielił pozwanej spółce kredytu w kwocie 200.000 zł na okres 12 miesięcy. Zabezpieczenie należności z tytułu kredytu stanowiła gwarancja udzielona przez Bank (...) w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis (...) do wysokości 60 % kwoty wykorzystanego kredytu oraz umowa poręczenia cywilnego zawarta pomiędzy E. P. a powodem. Wobec braku spłaty zadłużenia, kredyt stał się w pełni wymagalny w związku z upływem okresu kredytowania tj. z dniem 25 czerwca 2016 roku. Kierowane do pozwanych wezwania do zapłaty okazały się bezskuteczne.

(pozew k. 4-7)

W dniu 6 września 2019r. w sprawie o sygnaturze I Nc 567/19 Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

(nakaz zapłaty k. 52)

Kurator pozwanej spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. wniósł o oddalenie powództwa w całości, podnosząc zarzut przedawnienia, a także wskazując, że powód nie przedstawił dowodu mającego wykazać wysokość wierzytelności.

(sprzeciw od nakazu zapłaty k. 197-199)

W toku postępowania, za zgodną kuratora pozwanej spółki, powód cofnął pozew w zakresie kapitału w kwocie 10.136,85 zł, odsetek umownych zapadłych zwykłych w kwocie 2.161,92 zł, a także odsetek podwyższonych w kwocie 7.200,89 zł.

(pismo procesowe powoda z dnia 30 marca 2020r. k. 207-208, oświadczenie kuratora k. 267)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 25 czerwca 2015r. pomiędzy powodem Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. (jako kredytodawcą) a (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (jako kredytobiorcą) została zawarta umowa nr (...) kredytu obrotowego w rachunku kredytowym. Na podstawie ww. umowy bank udzielił pozwanemu kredytu obrotowego w kwocie 200.000 zł z przeznaczeniem na bieżące finansowanie na okres od 25 czerwca 2015r. do 24 czerwca 2016r. (§ 1 ust. 1 i 2). Kredyt był kredytem nieodnawialnym (§ 3 ust. 6). Kredyt był ewidencjonowany na rachunku kredytowym kredytobiorcy prowadzonym przez oddział banku w W. (nr (...)) (§ 2 ust. 2).

Oprocentowanie kredytu było zmienne, ustalane w oparciu o stopę referencyjną WIBOR 1M, zaokrągloną do drugiego miejsca po przecinku w dniu podpisania umowy – w wysokości stopy referencyjnej sprzed 2 dni roboczych przed dniem podpisania umowy; w każdym kolejnym okresie stabilizacji – w wysokości stopy referencyjnej sprzed 2 dni roboczych przed pierwszym dniem tego okresu stabilizacji oprocentowania - powiększoną o marżę banku w wysokości 4,0 punktów procentowych (§ 4 ust. 1). Bank mógł podwyższyć marże o 1,5 p.p. w przypadku gdy: kredytobiorca opóźniał się w spłacie raty kredytu lub odsetek powyżej 1 miesiąca, lub obniżeniu uległy wpływy na rachunek bieżący w stosunku do poziomu określonego w umowie, lub kredytobiorca nie wywiązał się z któregokolwiek z pozostałych obowiązków, o których mowa w § 8, a bank nie skorzystał z możliwości wypowiedzenia umowy (§ 4 ust. 3).

Wszystkie płatności wynikające z umowy dokonywane były przez obciążenie rachunku bieżącego kredytobiorcy nr (...), a kredytobiorca zobowiązał się do zapewnienia środków pieniężnych na rachunku bieżącym w wysokości niezbędnej do spłaty należności wynikających z umowy (§ 7 ust. 1 i 2). Kredytodawca zobowiązał się dokonać spłaty kredytu w ratach i terminach wskazanych w umowie: 11 ratach płatnych w ostatnim dniu każdego miesiąca kalendarzowego przypadającego w okresie od czerwca 2015r. do maja 2016r. oraz jednej racie płatnej w dniu 24 czerwca 2016r. Wysokość pierwszych czterech rat wynosiła 5.000 zł, natomiast pozostałych 20.000 zł (§ 7 ust. 4). Odsetki od kredytu za dany miesiąc, naliczone do dnia poprzedzającego dzień spłaty, pobierane były przez bank ostatniego dnia każdego miesiąca, przy czym jeżeli termin spłaty kredytu przypadał przed końcem okresu odsetkowego, odsetki płatne były w dniu spłaty kredytu (§ 7 ust. 5). Od niespłaconej raty kredytu w terminie określonym w § 7 ust. 4 lub z upływem okresu wypowiedzenia umowy, bank pobiera odsetki podwyższone w wysokości 1,5 stopy oprocentowania kredytu, obowiązującej w okresach, za które odsetki są naliczane (§ 7 ust. 6). Niezwłocznie po upływie terminów płatności określonych w ust. 4 i 5 bank może podejmować czynności windykacyjne w odniesieniu do niespłaconych należności (§ 7 ust. 7).

W przypadku stwierdzenia, że warunki udzielenia kredytu nie zostały przez kredytobiorcę dotrzymane lub w przypadku utraty zdolności kredytowej przez kredytobiorcę, bank mógł m.in. m.in wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia w formie pisemnej pod rygorem nieważności (§ 10 ust. 1-4), obniżyć kwotę kredytu, zażądać przedstawienia w określonym terminie programu naprawczego, wstrzymać postawienie do dyspozycji kredytobiorcy niewykorzystanej części kredytu, podwyższyć marżę banku czy zażądać dodatkowego zabezpieczenia.

Zabezpieczenie spłaty kredytu stanowiły m.in. gwarancja spłaty kredytu udzielona przez Bank (...) w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis (...) do wysokości 60 % kwoty wykorzystanego kredytu, której okres obowiązywania wynosił do dnia 24 czerwca 2016r. oraz umowa poręczenia cywilnego zawarta pomiędzy E. P. a powodem.

(dowód: umowa nr (...) kredytu obrotowego w rachunku kredytowym k. 22-26, umowa poręczenia k. 27)

Na rachunek kredytu dokonano następujących płatności:

- w dniu 30 czerwca 2015r. – 5.000 zł;

- 31 lipca 2015r. – 5.000 zł;

- 2 września 2015r. – 5.000 zł;

- 20 października 2015r. – 373,86 zł;

- 21 października 2015r. – 306,42 zł;

- 27 października 2015r. – 4.319,72 zł;

- 11 grudnia 2015r. – 8.889,12 zł;

- 14 grudnia 2015r. – 4.978,25 zł;

- 18 grudnia 2015r. – 25,64 zł;

- 30 grudnia 2015r. – 901,36 zł;

- 31 grudnia 2015r. – 12.357,06 zł;

- 8 stycznia 2016r. – 234,08 zł;

- 18 stycznia 2016r. – 21.687,61 zł;

- 22 stycznia 2016r. – 788,03 zł.

(dowód: potwierdzenia realizacji przelewu k. 217-230, historia rachunku bieżącego k. 232-261)

W dniu 5 maja 2017r. Bank (...) w W. wypłacił powodowi kwotę 78.083,31 zł tytułem realizacji gwarancji.

(dowód: potwierdzenie realizacji przelewu k. 231)

Pismem z dnia 26 lutego 2018r. powód wezwał pozwaną (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. do spłaty w terminie 14 dni zadłużenia wynikającego z umowy, na które składało się: wymagalny kapitał w kwocie 52.055,54 zł, odsetki umowne w kwocie 2.161,92 zł oraz odsetki karne w kwocie 7.200,89 zł pod rygorem wszczęcia postępowania sądowego. Po dwukrotnym awizowaniu korespondencja wróciła nie podjęta do powoda.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 26 lutego 2018r. k. 30, koperta wraz z przesyłką k. 31)

Aktualna firma powoda brzmi (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W..

(dowód: odpis z KRS k. 210-216)

Sąd zważył, co następuje:

Oceniając zebrany materiał dowodowy Sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania autentyczności i mocy dowodowej dokumentów prywatnych przedłożonych przez powoda w postaci umowy kredytowej, umowy poręczenia, wezwań do zapłaty, czy wyciągu z ksiąg bankowych. Wymienione powyżej dokumenty mają charakter dokumentów prywatnych i zgodnie z treścią art. 245 kpc korzystają z domniemania autentyczności oraz domniemania pochodzenia oświadczeń zawartych w tych dokumentach od ich wystawców. Powyższe domniemania nie zostały w toku niniejszego postępowania skutecznie obalone. Co prawda, strona powodowa dołączyła do akt sprawy jedynie kopie niektórych dokumentów (umowa kredytowa, umowa poręczenia), niepoświadczone notarialnie ani nieuwierzytelnione przez fachowego pełnomocnika, niemniej strona pozwana nie kwestionowała tego, że ww. kopie nie są wiernym odwzorowaniem oryginałów ani też że pomiędzy stronami nie została zawarta umowa o wskazanej treści. Podobnie, za w pełni wiarygodne Sąd uznał dowody w postaci historii operacji na rachunku bankowym, czy potwierdzeń przelewów. Strona pozwana nie wykazała bowiem w żaden sposób, aby wymienione dowody zostały w jakikolwiek sposób zmanipulowane, bądź zostały sporządzone nierzetelnie. Jak wskazuje się natomiast w orzecznictwie wydruki z historii rachunku maja charakter dokumentów elektronicznych, sporządzonych na podstawie art. 7 Prawa bankowego i nie wymagają pieczęci, ani podpisu, podlegają więc ocenie zgodnie z zasadą wskazaną w art. 245 kc. Stanowią zatem dowód tego, że bank (...) złożył zawarte w nich oświadczenia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 26 marca 2019r., VI ACa 378/17, L.). Wydruki komputerowe mogą stanowić dowód w postępowaniu cywilnym, co wynika z przyjętej powszechnie wykładni przepisów art. 308 kpc. Wydruki komputerowe stanowią, bowiem „inny środek dowodowy”, o którym mowa w art. 308 kpc i art. 309 kpc, gdyż wymieniony tam katalog ma charakter otwarty. Jakkolwiek nie można przyjąć, że oświadczenie zawarte w wydruku komputerowym (korespondencji e – mailowej) jest zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, to należy przyjąć, że przedmiotowy środek dowodowy świadczy o istnieniu zapisu komputerowego określonej treści w chwili dokonywania wydruku (por. wyrok SA w Łodzi z dnia 29 września 2017r., I ACa 448/17, L.). W ramach swobodnej oceny dowodów Sąd doszedł do przekonania, że wszystkie powyżej wymienione dokumenty zasługują na wiarę i tworzą spójny obraz stosunku prawnego zawartego przez strony, a także jego wykonywania i zakończenia.

Podstawę prawną powództwa w odniesieniu do pozwanej spółki stanowił przepis art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, zgodnie z którym przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Zważyć należy, iż w sprzeciwie od nakazu zapłaty kurator pozwanej spółki podniósł zarzut przedawnienia roszczenia, który częściowo został przez powoda uznany, co skutkowało cofnięciem pozwu w zakresie żądania zapłaty kapitału w kwocie 10.136,85 zł, odsetek umownych zapadłych zwykłych w kwocie 2.161,92 zł, a także odsetek podwyższonych w kwocie 7.200,89 zł. Kurator pozwanej spółki wyraził zgodę na cofnięcie pozwu, w związku z czym Sąd umorzył częściowo postępowanie na mocy art. 355 kpc w zw. z art. 203 kpc, o czym orzekł w pkt II. Oceniając czynność procesową powoda w myśl przepisu art. 203 § 4 kpc Sąd nie dopatrzył się okoliczności wskazujących na to, aby czynność ta była sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzała do obejścia prawa. W zakresie, w jakim powód cofnął pozew, roszczenie rzeczywiście uległo przedawnieniu.

Natomiast, Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia zarzutu przedawnienia w odniesieniu do pozostałej części roszczenia. Kurator pozwanej spółki argumentował, że bieg terminu przedawnienia w rozpatrywanym przypadku rozpoczął się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby powód wypowiedział umowę w najwcześniej możliwym terminie. Jak wywodził kurator już w 2015r. po stronie kredytobiorcy wystąpiły opóźnienia w płatności rat, co stanowiło w świetle § 8 ust. 5 umowy nienależyte wykonanie zobowiązania, nadto kredytobiorca nie zapewniał na rachunku bieżącym środków pieniężnych w wysokości niezbędnej do spłaty należności, co stanowiło z kolei naruszenie § 7 ust. 1-3 umowy kredytowej. W związku z tym – jak podnosił kurator – już w 2015r. powód mógł wypowiedzieć umowę, co po upływie terminu wypowiedzenia postawiłoby kredyt w stan wymagalności. Zdaniem Sądu nie sposób podzielić powyższej argumentacji. Zgodnie z § 7 ust. 4 umowy kredytodawca był zobowiązany dokonywać spłaty kredytu w ratach i terminach wskazanych w umowie. Stosownie do zapisów umowy (...) pierwszych rat było płatnych w ostatnim dniu każdego miesiąca kalendarzowego przypadającego w okresie od czerwca 2015r. do maja 2016r., zaś ostatnia rata była płatna w dniu 24 czerwca 2016r. Wysokość pierwszych czterech rat wynosiła 5.000 zł, natomiast pozostałych 20.000 zł. Jak wynika z załączonych dowodów w postaci potwierdzeń przelewów kredytobiorca dokonywał wpłat na rachunek bieżący do dnia 22 stycznia 2016r., przy czym od października 2015r. dokonywał nieregularnych wpłat w różnej wysokości, zazwyczaj niższej niż wysokość wymagalnej raty. W ocenie Sądu takie postępowanie kredytobiorcy nie obligowało banku do wypowiedzenia umowy. Zwrócić bowiem należy uwagę, iż w § 10 ust. 1 umowy kredytowej w przypadku stwierdzenia, że warunki udzielenia kredytu nie zostały przez kredytobiorcę dotrzymane lub w przypadku utraty przez niego zdolności kredytowej przewidziano dla banku cały katalog możliwych do zastosowania środków, w tym m.in. obniżenie kwoty kredytu, zażądanie przedstawienia w określonym terminie programu naprawczego, wstrzymanie postawienia do dyspozycji kredytobiorcy niewykorzystanej części kredytu, podwyższenie marży banku czy zażądanie dodatkowego zabezpieczenia. Wykładnia przytoczonego postanowienia umownego, w szczególności zastosowany w nim zwrot „może” nie prowadzi do wniosku, że każdorazowo w przypadku powstania zadłużenia bank jest zobligowany umowę wypowiedzieć. Wypowiedzenie umowy jest w tym katalogu tylko jednym z możliwych do zastosowania środków. Nadto, należy wskazać, że w § 7 ust. 6 umowy kredytowej przewidziano dla banku uprawienie do pobierania odsetek w podwyższonej wysokości. Z zapisu § 4 ust. 3 wynika, że bank mógł pobierać odsetki podwyższone w razie powstania zadłużenia, gdyby nie skorzystał z możliwości wypowiedzenia umowy, co również wskazuje na brak obowiązku wypowiedzenia umowy w przypadku powstania zaległości. Zdaniem Sądu, przedstawiona przez kuratora pozwanego argumentacja doprowadziłaby do niekorzystnych dla kredytobiorców skutków, albowiem banki byłyby zobligowane do wypowiadania umów kredytowych każdorazowo nawet w przypadku jednodniowego zadłużenia odpowiadającego określonej w umowie wysokości, aby uniknąć przedawnienia roszczenia. Kredytobiorcy zostaliby w ten sposób pozbawieni możliwości utrzymania stosunku prawnego i wobec natychmiastowej wymagalności, byliby zmuszeni do spłaty całego pozostałego zobowiązania. W orzecznictwie podnosi się, że wypowiedzenie narusza zasadę trwałości kontraktu i jest niekorzystne dla pożyczkobiorcy i kredytobiorcy, bowiem w jej konsekwencji w stan wymagalności stawiane jest całe zadłużenie dotychczas niewymagalne. Oczekiwanie, że bank będzie dokonywał wypowiedzenia niezwłocznie po zaistnieniu jakiejkolwiek przesłanki zezwalającej na dokonywanie tej czynności, byłoby sprzeczne z naturą tych stosunków prawnych, godziłoby w interes klienta banku. Stąd, nie można stawiać bankowi zarzutu, iż nie wypowiadając umowy niezwłocznie po dokonaniu ostatniej wpłaty sprawił, iż już wówczas rozpoczął się bieg terminu przedawnienia o zwrot pożyczki (por. wyrok SA w Katowicach z dnia 29 stycznia 2020r., I ACa 648/19, L.). Na gruncie przedmiotowej sprawy należy zauważyć, że pomiędzy październikiem 2015r. a styczniem 2016r. pozwana spółka dokonywała wpłat w wysokości rzędu 4.000 – 9.000 zł, w dniu 31 grudnia 2015r. w kwocie 12.357,06 zł, zaś w dniu 18 stycznia 2016r. w wysokości 21.687,61 zł (a więc w wysokości przekraczającej wysokość pojedynczej raty). Wysokość dokonywanych wpłat we wskazanym powyżej okresie mogła po stronie banku w tej sytuacji rodzić nadzieję, że problemy spółki są jedynie przejściowe i dysponuje ona środkami pieniężnymi pozwalającymi na dalszą spłatę zobowiązania. Zważyć należy, iż ostatnia wpłata została dokonana w dniu 22 stycznia 2016r. Pozew w niniejszej sprawie został wniesiony natomiast w dniu 17 stycznia 2019r. Skoro pomiędzy ostatnią wpłatą a datą wniesienia pozwu nie upłynął termin trzyletni, przewidziany do przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, to nie sposób uznać, że roszczenie powoda w zakresie kwoty 41.918,69 zł uległo przedawnieniu.

Na uwzględnienie nie zasługiwał również podniesiony przez kuratora zarzut nieudowodnienia wysokości roszczenia. Zważyć należy, iż ostatecznie powód domagał się zwrotu kwoty 41.918,69 zł z tytułu kapitału kredytu. Suma dokonanych przez powoda wpłat wynosiła 69.861,15 zł, wpłata dokonana przez Bank (...) tytułem realizacji gwarancji 78.083,31 zł, natomiast w zakresie kwoty 10.136,85 zł powód cofnął pozew, uwzględniając zarzut przedawnienia. Łącznie zatem na poczet spłaty kredytu należało zaliczyć kwotę 158.081,31 zł. Mając na względzie, że kapitał kredytu wynosił 200.000 zł, do zapłaty pozostaje kwota 41.918,69 zł, a więc kwota jakiej domagał się powodowy bank. W związku z powyższym, na mocy art. 69 ust. 1 Prawa bankowego Sąd zasądził od pozwanej spółki na rzecz powoda kwotę 41.918,69 zł. Na mocy art. 481 § 1 i 2 kc od powyższej kwoty Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. W dacie wniesienia pozwu roszczenie niewątpliwie było wymagalne (okres kredytowania upłynął z dniem 24 czerwca 2016r.).

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 100 kpc i rozliczył je stosunkowo. Zważyć należy, iż powód winien zostać uznany za stronę przegrywającą niniejszy spór w odniesieniu do kwoty o jaką cofnął pozew. Powyższa czynność procesowa była bowiem skutkiem uwzględnienia zarzutu przedawnienia, jaki podniósł kurator strony przeciwnej. Stąd też, należało uznać, że powód wygrał niniejszy spór w 68 %. Na poniesione przez powoda koszty składają się: opłata sądowa od pozwu (768 zł i 2.303 zł), zaliczka na poczet wynagrodzenia kuratora (2.000 zł), a także opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł) – łącznie kwota 5.088 zł, z czego powodowi należy się od przeciwnika kwota 3.456 zł, stanowiąca 68 % poniesionych kosztów.

Zważywszy, iż koszty wynagrodzenia kuratora (2.952 zł) były wyższe niż wysokość wpłaconej przez powoda zaliczki (2.000 zł), do rozliczenia pozostaje kwota 952 zł. W związku z tym, na podstawie art. 100 kpc w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 3, art. 8 ust.1 i art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał ściągnąć od stron na rzecz Sądu Rejonowego – Skarbu Państwa w G. nieuiszczone koszty wynagrodzenia kuratora, które zostały tymczasowo wypłacone ze Skarbu Państwa zgodnie ze stosunkiem, w jakim każda ze stron uległa w niniejszej sprawie. Stąd, strona powodowa winna zwrócić kwotę 304,64 zł, zaś pozwana kwotę 647,36 zł.