Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 kwietnia 2024 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny – Sekcja do spraw rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym: Przewodniczący: sędzia Tadeusz Kotuk
Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Szymańska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 kwietnia r. w G. sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. przeciwko Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. w G.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

I.  zasądza od powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. na rzecz pozwanej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. w G. kwotę 3.617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty – tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I 1 C 1645/23

UZASADNIENIE

Stan faktyczny

W dniu 30 kwietnia 2021 r. pomiędzy Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową im. F. S. w G. a B. S. i S. S. (konsumentami) doszło do zawarcia umowy pożyczki nr (...) na sumę 81.921,49 zł (w ujęciu z kosztami). Kwota na zapłatę prowizji wymaganej do udzielenia pożyczki została skredytowana.

D. ód: umowa pożyczki, k. 23-29

W dniu 5 lipca 2023 r. pożyczkobiorcy zawarli z (...) sp. z o.o. we W. umowę przelewu wierzytelności obecnych i przyszłych m.in. wynikających z sankcji tzw. „kredytu darmowego” w odniesieniu do w/w umowy pożyczki. Udzielili również cesjonariuszowi pełnomocnictwa do złożenia w jej imieniu oświadczenia z art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim – adresowanego do pożyczkodawcy. Cesjonariusz złożył takie oświadczenie 13 lipca 2023 r. i wysłał adresatowi.

D. ód: oświadczenie, k. 34-36

umowa cesji, k. 32-33

pełnomocnictwa, k. 37, 37

Ocena dowod ów

Materiał dowodowy w postaci dokumentów prywatnych nie był kwestionowany pod względem autentyczności i może stanowić podstawę rzetelnych ustaleń faktycznych co do treści umów i przepływów finansowych.

Powód nie udowodnił, że ewentualna rozbieżność pomiędzy (...) wg wersji powoda i pozwanego jest istotna (znacząca) – nie wykazano i nie udowodniono ile dokładnie miałaby wynosić. Powód nie jest konsumentem i na gruncie reguł rozkładu ciężaru dowodu w procesie cywilnym nie istnieją żadne przepisy, które nakładałyby na pozwanego obowiązek dowodzenia poprawności poszczególnych parametrów zawartych w umowie. Nie jest to też proces, w którym ocenia się postanowienia umowy pożyczki pod kątem abuzywności.

Kwalifikacja prawna

Legitymacja czynna była kwestionowana. Jednak Sąd analizując treść umowy przelewu stwierdził jednocześnie, że umowa stanowiąca causae przelewu jest ważna: oznaczenie przedmiotu przelewu jest dostateczne, a poziom wynagrodzenia usługodawcy (cesjonariusza) nie jest rażąco wygórowany (jakkolwiek niewątpliwie wysoki – 50% wartości przelewanych wierzytelności). Umowę stanowiące podstawę przelewu należy zakwalifikować jako umowę o świadczenie odpłatnych usług w rozumieniu art. 750 k.c. (a nie – jak tego oczekuje powód – umowę sprzedaży). Świadczenie należne konsumentom, a wynikające z realizacji takiej umowy przez powoda może być wymagalne po zakończeniu zlecenia i zależne od rezultatu (skutku) jego działań. Obowiązek prawny podjęcia przez powoda działań w celu wyegzekwowania roszczeń należy wyinterpretować z całokształtu tej umowy. Ogólnie należy przyznać rację pozwanemu, że umowa ta dość niekorzystna dla cesjonariuszy, ale nie w stopniu rażącym, powodującym jej bezwzględną nieważność (nieskuteczność).

Kwestia skuteczno ści oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego

Oświadczenie o skorzystaniu z tzw. sankcji kredytu darmowego zasadza się – po pierwsze – na tezie o niedopuszczalności pobierania przez pozwanego odsetek od skredytowanych kosztów udzielenia kredytu, co ma się przekładać na szereg różnych nieprawidłowości w tekście umowy: obliczenie (...), kwota wskazanej w umowie jako faktycznie wypłacona, wysokość podanych kosztów udzielenia kredytu, całkowitego kosztu kredytu, całkowitej kwoty do zapłaty.

Zdaniem sądu orzekającego kredytowanie kosztów zaciągania kredytów jest praktyką legalną, co logicznie oznacza, że mogą one także podlegać oprocentowaniu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 2023 r. I CSK 4175/22). Odmienny pogląd postulowany przez powoda jest po prostu błędny i nie wymaga żadnego szerszego komentarza, bo całe jego uzasadnienie z gruntu jest chybione i dość jałowe od strony argumentacyjnej (nie zawiera żadnej dyskusji nad zasadnością/niezasadnością tezy przeciwnej – skądinąd niewątpliwie znanej pełnomocnikowi reprezentującemu powoda). Kwestia tego, co podlega może podlegać oprocentowaniu w przypadku umów pożyczek i kredytów nie jest regulowana prawem unijnym. Generalnie w polskim prawie zobowiązań obowiązuje zasada swobody umów (art. 3531 k.c.), a zakazy związane z dopuszczalnością pobierania odsetek są wyraźne ( expressis verbis) i dość wąskie zakresowo (np. art. 482 § 1 k.c.). Część ograniczeń ustawowych dotyczy tylko samej wysokości odsetek (art. 359 i 481 k.c.). Kwestia legalności kredytowania kosztów udzielenia kredytów/pożyczek jest tak oczywista, że ustawodawca faktycznie nie poświęca nigdzie szerzej temu zagadnieniu miejsca, bo nie ma takiej potrzeby. Trudno o to, aby w jakiejś ustawie ogłaszano lub deklarowano co jest dozwolone, bo technika legislacyjna przy obowiązującej prawnej zasadzie swobody umów jest odmienna – wyraźnie reguluje się tylko to, co jest zakazane.

Generalnie powód przyjmuje konsekwentne założenie, że wystarczającym argumentem za zasadnością jego poglądów jest powoływanie wyselekcjonowanych orzeczeń sądowych. Trudno uznać, że taki sposób prowadzenia dyskusji na tematy prawne może wnieść jakikolwiek wkład w rzeczywiste rozwiązanie problemu, skoro druga strona powołuje się na inne orzeczenia – idące dokładnie w przeciwnym kierunku. Można oczywiście zarzucić, że przed chwilą sąd też powołał się na jedno orzeczenie, jednak – przywołał też argumenty prawne z niego nie wynikające, a uzasadniające tezę o legalności naliczania odsetek kapitałowych od kredytowanych kosztów kredytu.

Za absurdalne należy uznać tezy, że sąd orzekający w konkretnej sprawie ma obowiązek ustosunkowywania się do przywołanych przez strony sprzecznych zestawów różnych judykatów. Oznaczałoby to, że uzasadnienia wyroków przybierałyby rozmiary kilkusetstronicowych opracowań naukowych, w rodzaju kilkudziesięciu glos do orzeczeń. Byłoby to sprzeczne z ustawowym wymogiem zwięzłości uzasadnienia wyroku.

Sąd w niniejszej sprawie – co zasygnalizowano już wcześniej – nie ocenia w niniejszej sprawie wzorca umowy pod kątem abuzywności, analizuje wyłącznie sam tekst umowy pod kątem spełnienia wymogów przewidzianych w ustawie o kredycie konsumenckim. Należy podkreślić, że skutkiem abuzywności jest eliminacja określonych postanowień z treści wzorca na etapie wykładni sądowej i stosowania (wykonywania) umowy. Tymczasem niewątpliwie ustawodawcy w art. 30 u.k.k. chodziło o zawarcie w umowie określonych postanowień bez względu na to, czy później będą mogły zostać uznane za abuzywne, bo abuzywność ocenia się in casu, a katalog wymaganych ustawowo postanowień umownych dotyczy każdej umowy. Co interesujące, skutek ekonomiczny tożsamy z kredytem „darmowym” może mieć miejsce w przypadku uznania za abuzywne pewnych postanowień umownych (tj. dotyczących oprocentowania oraz pozostałych pozaodsektowych kosztów kredytu), mimo że nie mógłby być osiągnięty w oparciu o środek prawny z art. 45 ust. 1 u.k.k.

Drugim z zarzutów przetransponowanych z w/w oświadczenia do pozwu jest twierdzenie dotyczące braku pełnej i precyzyjnej informacji o warunkach, na jakich koszty kredytu mogą ulec zmianie, zwłaszcza w przypadku wcześniejszej spłaty. Pkt 27 umowy nie jest wadliwy, albowiem nie ma ustawowego wymogu implementowania w umowie o kredyt konsumencki wszelkich efektów sądowej wykładni prawa na podstawie różnorodnych judykatów, w tym takich, które określony podmiot prawa prywatnego uznaje subiektywnie za „istotne” lub „ważne”. Orzecznictwo, w tym na tle art. 45 u.k.k. jest na chwilę obecną „bogate” w sensie jego różnorodności (rozbieżności) i braku wykształcenia jednolitej linii. Zresztą, gdyby taki wymóg przyjąć – zważywszy na różnorodność i ilość publikowanych orzeczeń – zawsze znalazłoby się coś, co nie zostało przeniesione do tekstu umowy, a więc potencjalnie każda umowa tego typu mogłaby zostać objęta sankcją kredytu darmowego, co oznaczałoby całkowitą niepewność biznesu w zakresie oferowania pożyczek konsumenckich przez instytucje finansowe. Tak czy inaczej, możliwość odzyskania – w razie wcześniejszej spłaty – określonych kosztów poniesionych przez kredytobiorcę ostatecznie (w razie sporu stron) zależy od rozstrzygnięcia sądowego i interpretacji postanowień umowy in casu, może się więc zdarzyć, że przy takim samym wzorcu umownym w jednym przypadku konsument (konsumenci) uzyskają zmianę kosztów, a inni – nie. Tymczasem sankcja kredytu darmowego dotyczy ewidentnych braków w tekście umowie pisemnej, widocznych prima vista, a nie rezultatu interpretacji umowy w kontekście zróżnicowanego orzecznictwa sądowego. Nie doszło więc do naruszenia art. 30 ust 1 pkt 10 ustawy o kredycie konsumenckim.

Skoro więc błędne są przywołane w pozwie dwa zarzuty z oświadczenia z dnia 13 lipca 2023 r., oświadczenie to należy uznać za niewywołujące skutków prawnych.

Zgodnie z art. 321 § 1 k.p.c. sąd rozpoznawał sprawę w granicach przytoczonej podstawy faktycznej żądania (uwaga ta jest istotna, gdyż powód w pozwie ograniczył się tylko do dwóch zarzutów spośród wielu zawartych w oświadczeniu z 13 lipca 2023 r., w takim też tylko zakresie pozwany podejmował obronę).

Oświadczenie w trybie art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim nie wywołało więc skutku prawnego, a pozwany nie pozostaje w sytuacji bezpodstawnego wzbogacenia (obowiązku zwrotu nienależnego świadczenia) w rozumieniu art. 405 i art. 410 k.c.

Rozpatrywanie pozostałych zarzutów i twierdzeń stron jest niedopuszczalne, bo nie decydowały one o treści wyroku.

Mając powyższe na uwadze powództwo oddalono w całości oraz art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim w zw. z art. 405 w zw. z art. 410 k.c. – a contrario ­­– punkt I. sentencji.

Koszty

O kosztach procesu orzeczono jak w punkcie II. sentencji na mocy art. 98 k.p.c. Na zasądzone koszty składa się: opłata za czynności radcy prawnego w stawce minimalnej (3.600 zł, § 2 pkt 5 w sprawie opłat za czynności adwokackie, ze zm.), opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł) oraz odsetki od kosztów.