Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 stycznia 2024 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I1 Wydział Cywilny Sekcja d/s Rozpoznawanych w Postępowaniu Uproszczonym

w składzie następującym:

Przewodniczący:

Sędzia Joanna Jank

po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2024 r. w Gdyni

sprawy z powództwa (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W.

przeciwko Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G.

o zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty z tytułu zwrotu kosztów postępowania.

Sygnatura akt I 1 C 1225/23

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. wystąpił przeciwko pozwanej Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. z powództwem o zapłatę kwoty 15.725,20 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 czerwca 2023 roku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów pożyczki gotówkowej nr (...).

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 28 kwietnia 2020r. konsument zawarł z pozwaną umowę pożyczki (kredytu konsumenckiego) nr (...). Całkowita kwota kredytu wynosiła 41.823,12 zł, całkowity kosztu kredytu 24.620,51 zł, prowizja 4.368,60 zł, a składka ubezpieczeniowa 7.721,24 zł. W dniu 9 listopada 2022r. powód zawarł z konsumentem umowę powierniczego przelewu wszelkich wierzytelności pieniężnych obecnych i przyszłych powstałych w wyniku zastosowania sankcji kredytu darmowego w stosunku do ww. umowy kredytu konsumenckiego. Konsument także udzielił powodowi pełnomocnictwa w zakresie umocowania do złożenia w jego imieniu oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Powód zarzucił pozwanej rażące naruszenie w umowie szeregu przepisów ustawy o kredycie konsumenckim, w szczególności art. 30 ust. 1 pkt 7 (poprzez wskazanie błędnej wysokości „całkowitej kwoty do zapłaty, (...), wynikające z nieuprawnionego naliczania przez pozwanego odsetek od skredytowanej prowizji), art. 30 ust. 1 pkt 10 (poprzez nieuwzględnienie w umowie wszystkich kosztów i opłat, które kredytobiorca musiał ponieść lub z uiszczeniem których musiał się liczyć z tytułu zawarcia umowy), art. 30 ust. 1 pkt 11 (poprzez nieokreślenie precyzyjnie charakteru oprocentowania od zadłużenia przeterminowanego, nieokreślenie zasad i warunków według których będzie następować zmiana oprocentowania, nie zdefiniował pojęcia „stopa referencyjna NBP”), art. 30 ust. 1 pkt 6 (poprzez sformułowanie klauzuli o zmiennej stopie oprocentowania w sposób nieokreślony, pozbawiający konsumenta możliwości weryfikacji stopy oprocentowania, brak wyjaśnienia pojęć), art. 30 ust. 1 pkt 10 i 12 (nieokreślenie w zakresie ewentualnych opłat i kosztów - kosztów sądowych i egzekucyjnych), art. 30 ust. 1 pkt 10 i 16 w zw. z art. 49 ust. 1 (nieokreślenie w sposób wyczerpujący procedury i warunków, na jakich koszty kredytu mogą ulec zmianie, zwł. w sytuacji całkowitej spłaty kredytu przed terminem), art. 30 ust. 1 pkt 15 w zw. z art. 53 ust. 1 i 2 (poprzez wywołanie mylnego wyobrażenia co do konieczności skorzystania ze wzoru odstąpienia od umowy), art. 30 ust. 1 pkt 10 (poprzez zastrzeżenie prawa do zmiany prowizji i opłat w oparciu o dowolne i niejasne przesłanki), art. 30 ust. 1 pkt 10 i 14 (poprzez niedostateczne, niepełne i nieprawidłowe oznaczenie ubezpieczenia), art. 30 ust. 1 pkt 10 (nieokreślenie warunków, na jakich koszty kredytu wynikające z ubezpieczenia mogą ulec zmianie).

(pozew, k. 3-17)

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości. Odnosząc się do poszczególnych zarzutów mających uzasadniać złożenie oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego pozwana zaprzeczyła, aby zawarta z konsumentem umowa zawierała opisane w pozwie naruszenia ustawy o kredycie konsumenckim. Nadto, podniosła, że sankcją kredytu darmowego powinny być objęte jedynie takie sytuacje, w których pojawia się element nieuczciwego (nierzetelnego) postępowania kredytodawcy wobec konsumenta, a w niniejszej sprawie nie zachodzi taki przypadek. Zdaniem pozwanej powód instrumentalnie traktuje przepisy prawa i wykorzystuje je niezgodnie z ich przeznaczeniem i dobrymi obyczajami.

(sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 53-87)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 28 kwietnia 2020 roku pomiędzy K. J. a pozwaną Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową im. F. S. w G. doszło do zawarcia umowy pożyczki (kredytu konsumenckiego) nr (...). Umowa została zawarta na okres od dnia 28 kwietnia 2020 roku do 2 kwietnia 2025 roku (pkt 4). Kwota pożyczki wynosiła 64.000 zł obejmowała kredytowane koszty. Całkowita kwota kredytu (pożyczki) wynosiła 41.823,12 zł i nie obejmowała kredytowanych kosztów pożyczki (pkt 5). Kwota pożyczki obejmująca kredytowane koszty pożyczki była oprocentowana według zmiennej stopy procentowej (odsetki zmienne) ustalonej przez Zarząd Kasy i w dniu zawarcia umowy wynosiło 8,00 % w skali roku (pkt 7). Pożyczka była przeznaczona na spłatę zobowiązań finansowych pożyczkobiorcy (pkt 3) i miała zostać wypłacona przelewem na wskazany w umowie rachunek bankowy w całości w dniu podpisania umowy (pkt 6).

Szacunkowy całkowity koszt kredytu określono na kwotę 24.620,51 zł, na co składały się: szacunkowa wartość odsetek w kwocie 11.564,53 zł, prowizja w kwocie 4.368,60 zł, koszty umowy ubezpieczenia indywidualnego (...) nr polisy (...) na podstawie umowy z dnia 28 kwietnia 2020r. zawartej z (...) w kwocie 7.721,24 zł, wpisowe i udział w (...) w kwocie 2 zł, opłata za przelew na konto zewnętrzne w kwocie 61,87 zł, opłata za przelew składki ubezpieczeniowej w kwocie 23,17 zł, koszty prowadzenia rachunku w kwocie 879,10 zł (pkt 17-19, pkt 24).

Zgodnie z pkt 12 rzeczywista roczna stopa oprocentowania kredytu wynosiła 22,15 % % oraz całkowita kwota do zapłaty w dniu zawarcia umowy 66.443,63 zł. Do obliczenia (...) przyjęto następujące założenia:

⚫

wyliczenie (...) zostało dokonane przy uwzględnieniu terminu trwania umowy oraz całkowitego kosztu kredytu (pożyczki), o jakim mowa w pkt 17 umowy,

⚫

umowa będzie obowiązywać przez czas, na jaki została zawarta oraz że kasa i pożyczkobiorca wypełnią zobowiązania wynikające z umowy w terminach określonych w umowie,

⚫

pożyczka wypłacona została zgodnie z umową, a kwoty spłat będą zgodne z harmonogramem stanowiącym załącznik do umowy,

⚫

datą początkową będzie data wypłaty pożyczki,

⚫

odstępy czasu między datami używanymi w obliczeniach przyjęto według rzeczywistych terminów płatności rat, uwzględniając różną liczbę dni pomiędzy spłatami wynikającą z różnej liczby dni miesiąca,

⚫

wynik podaje się z dokładnością do co najmniej jednego miejsca po przecinku (…).

W umowie zastrzeżono, że zmiana stopy procentowej będzie miała wpływ na należność Kasy z tytułu pożyczki, w tym na całkowity koszt kredytu oraz wysokość rat kapitałowo-odsetkowych. Zmiana rocznej stopy oprocentowania następuje raz na kwartał kalendarzowy, w przypadku podwyższenia lub obniżenia stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego, w zakresie oraz kierunku, w jakim wysokość tej stopy uległa zmianie i o wartość równą zmianie, o ile zmiana nastąpiła w okresie obowiązywania umowy oraz z uwzględnieniem, że maksymalna stopa procentowa (odsetki maksymalne) nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych. Odsetki ustawowe stanowią wysokość równą sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych. W razie obniżenia wysokości odsetek maksymalnych w trakcie trwania umowy w ten sposób, że odsetki umowne byłyby od nich wyższe, Kasa dokona obniżenia odsetek umownych do wysokości odsetek maksymalnych, a w przypadku ponownego podwyższenia wysokości odsetek maksymalnych Kasa jest uprawniona do przywrócenia (podwyższenia) wysokości odsetek umownych w zakresie dopuszczalnym wysokością obowiązujących odsetek maksymalnych. Zarząd Kasy zobowiązany jest podjąć stosowną uchwałę o ustaleniu stopy procentowej w pierwszym miesiącu po kwartale kalendarzowym, w którym nastąpiły wyżej opisane zmiany wysokości stopy referencyjnej lub/i odsetek maksymalnych. Zmieniona stopa procentowa obowiązuje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym Zarząd Kasy podjął uchwałę o zmianie stopy procentowej, z tym zastrzeżeniem, że obniżenie wysokości odsetek umownych do wysokości odsetek maksymalnych nastąpi od dnia, w którym nastąpiła zmiana wysokości stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego. Minister Sprawiedliwości ogłasza, w drodze obwieszczenia, w dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, wysokość odsetek ustawowych. O wysokości odsetek maksymalnych oraz wysokości stopy referencyjnej Kasa informuje pożyczkobiorcę niezwłocznie po zmianie poprzez wywieszenie informacji w miejscach prowadzenia działalności, na swojej stronie internetowej oraz na trwałym nośniku (pkt 7). Opłata za prowadzenie rachunku mogła ulec zmianie na zasadach określonych w umowie o prowadzenie rachunku płatniczego IKS, przy czym opłata nie zostanie pobrana za miesiąc, w którym jej pobranie powodowałoby przekroczenie wysokości maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu lub całkowitej kwoty kredytu (pkt 19 lit. d). Wysokość pozostałych opłat i prowizji związanych z udzieleniem i obsługą pożyczki określa Tabela prowizji i opłat dla pożyczek i kredytów stanowiąca załącznik nr 3 do umowy. Kasa dokona zmiany wysokości pobieranych opłat i prowizji zgodnie ze wskaźnikiem średniorocznym cen towarów i usług konsumpcyjnych ogłaszanym przez Prezesa GUS w zakresie i w kierunku wynikającym ze zmiany cen. Kasa dokona zmiany, o której mowa w zd. 2, w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia zmiany wskaźnika. W przypadku wzrostu cen, o którym mowa powyżej, Kasa zastrzega sobie prawo do nie podwyższania wysokości prowizji i opłat. O każdej zmianie wysokości prowizji i opłat Kasa informuje w sposób o jakim mowa w pkt 11 (pkt 20).

W przypadku zmiany stopy procentowej Kasa informuje pożyczkobiorcę przed jej dokonaniem listem zwykłym lub pocztą elektroniczną na adres wskazany przez pożyczkobiorcę. Do informacji dołącza się nowy harmonogram spłaty pożyczki (pkt 11).

Roczna stopa oprocentowania zadłużenia przeterminowanego wynosi dwukrotność sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych, na dzień zawarcia umowy wynosi ona 12,00 %. Zmiana wysokości ww. stopy następuje w przypadku zmiany stopy referencyjnej przez Narodowy Bank Polski, z tym zastrzeżeniem, że maksymalna stopa procentowa (odsetki maksymalne za opóźnienie) nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie. Odsetki ustawowe za opóźnienie stanowią wysokość równą sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Minister Sprawiedliwości ogłasza, w drodze obwieszczenia, w dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie. O wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie oraz wysokości stopy referencyjnej Kasa informuje Pożyczkobiorcę niezwłocznie po zmianie poprzez wywieszenie informacji w miejscach prowadzenia działalności, na swojej stronie internetowej oraz na trwałym nośniku na adres wskazany przez pożyczkobiorcę (pkt 21).

Umowa zawarta została według wzorca umownego stosowanego przez pozwaną oznaczonego jako „P/U/K./4.2”.

(dowód: umowa pożyczki (kredytu konsumenckiego) nr (...), k. 25-28v)

Wypłata pożyczki/kredytu następuje m.in. po zapłacie należnych prowizji i opłat (14 ust. 1 pkt 3 Regulaminu udzielania kredytów i pożyczek konsumenckich (...)). W Regulaminie całkowitą kwotę kredytu zdefiniowano jako maksymalną kwotę wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów pożyczki/kredytu, które Kasa udostępnia pożyczkobiorcy/kredytobiorcy na podstawie umowy pożyczki/kredytu, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów pożyczki/kredytu, które Kasa udostępnia pożyczkobiorcy/kredytobiorcy na podstawie umowy (§ 2 pkt 4). Z kolei, całkowita kwota do zapłaty to suma całkowitego kosztu kredytu oraz całkowitej kwoty kredytu (2 pkt 5).

(dowód: Regulamin udzielania kredytów i pożyczek konsumenckich (...), k. 127-129)

Ponadto, w tym samym dniu konsument zawarł umowę ubezpieczenia indywidualnego (...) z tytułu następstw nieszczęśliwego wypadku, zawału serca lub udaru mózgu w postaci śmierci ubezpieczonego w następstwie nieszczęśliwego wypadku, śmierci ubezpieczonego w następstwie zawału serca lub udaru mózgu, całkowitej niezdolności ubezpieczonego do pracy w następstwie nieszczęśliwego wypadku na okres od 29 kwietnia 2020 roku do 2 kwietnia 2025 roku z S. Towarzystwem (...) z siedzibą w S.. Suma ubezpieczenia wynosiła 54.000 zł, zaś składka jednorazowa 7.721,24 zł. Umowa została potwierdzona polisą nr (...). Jednocześnie na podstawie umowy przelewu konsument przelał na rzecz pozwanej o wierzytelności, jakie będą mu przysługiwać względem ubezpieczyciela z tytułu ww. umowy ubezpieczenia oraz roszczenie o zwrot składki za okres niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej.

(dowód: umowa przelewu, k. 100-101, wniosek, k. 98-99)

Pożyczkobiorca przed wypłatą pożyczki złożył dyspozycję przelewu kwoty 4.368,60 zł z kwoty udzielonej pożyczki na pokrycie prowizji na przygotowanym przez pozwaną formularzu według wzoru R/F/D.-G.-P./1.5. W związku z powyższym w dniu 28 kwietnia 2020r. na Indywidualnym Koncie Spółdzielczym odnotowano wpływ kwoty 54.000 zł z jednoczesnym pobraniem kwoty 4.368,60 zł na pokrycie prowizji, a także pobranie kwoty 7.723,24 zł na pokrycie składki ubezpieczeniowej.

(dowód: dyspozycja polecenie przelewu wewnętrznego, k. 97, zestawienie operacji z rachunku płatniczego IKS+, k. 96)

Pożyczkobiorca do dnia 27 kwietnia 2023 roku uiścił na rzecz pozwanej (...) w związku z ww. umową pożyczki kwotę 33.356,11 zł, w tym kwotę 21.671,11 zł na poczet kapitału, kwotę 11.356,60 zł na poczet odsetek oraz kwotę 328,40 zł na poczet odsetek karnych.

(dowód: pismo pozwanej z dnia 11 maja 2023r., k. 43-45)

W dniu 9 listopada roku pożyczkobiorca K. J. oraz powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. zawarli umowę powierniczego przelewu wierzytelności, na mocy której konsument przelał na rzecz powoda wszelkie wierzytelności pieniężne obecne i przyszłe wraz z wszystkimi przynależnymi do wierzytelnościami prawami (m.in. odsetkami za zwłokę i opóźnienie), wynikające z zastosowania sankcji kredytu darmowego, w odniesieniu do umowy kredytu konsumenckiego z dnia 28 kwietnia 2020 roku (§ 1). Cesjonariusz zobowiązał się do przekazania cedentowi 50 % wyegzekwowanego od dłużnika świadczenia obejmującego należność główną w terminie 14 dni od wyegzekwowania świadczenia od dłużnika (faktycznego otrzymania środków pieniężnych przez cesjonariusza) (§ 3 ust. 1). Jednocześnie pożyczkobiorca złożył oświadczenie/zawiadomienie o przelewie wierzytelności przysługujący mu wobec pozwanej jak w umowie cesji.

(dowód: umowa powierniczego przelewu wierzytelności, k. 30-30v, zawiadomienie o przelewie, k. 38, wtórnik karty podpisów, k. 31, oświadczenie, k. 32)

Jednocześnie, pożyczkobiorca udzielił powodowi pełnomocnictwa, z prawem do udzielania dalszych pełnomocnictw m.in. do złożenia oświadczenia – w odniesieniu do umowy kredytu konsumenckiego (...) z dnia 28 kwietnia 2020 roku – wynikającego z art. 45 ustawy z dnia 12 maja 2011r. o kredycie konsumenckim, przewidującego tzw. sankcję kredytu darmowego.

(dowód: pełnomocnictwo, k. 37)

Pismem z dnia 24 maja 2023 roku powód – w imieniu pożyczkobiorcy – złożył pozwanej oświadczenie o skorzystaniu z sankcji tzw. kredytu darmowego na podstawie art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim w odniesieniu do ww. umowy kredytu konsumenckiego. Jednocześnie powód wezwał pozwaną do zapłaty łącznie kwoty 23.446,44 zł – w terminie nie dłuższym niż 7 dni. Do pisma dołączono pełnomocnictwo do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, a także zawiadomienie o przelewie wierzytelności. Przedmiotowe oświadczenie zostało pozwanej doręczone w dniu 29 maja 2023 roku.

(dowód: oświadczenie z dnia 24 maja 2023 roku, k. 33-35v, wydruk z portalu śledzenia przesyłek Poczty Polskiej S.A., k. 42, kopia książki nadawczej, k. 40-41)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd w całości ustalił na postawie dowodów z dokumentów prywatnych przedłożonych przez strony. Oceniając zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania wiarygodności i mocy dowodowej dokumentów prywatnych wskazanych w ustaleniach stanu faktycznego. Zważyć należy, iż oświadczenie o skorzystaniu sankcji kredytu darmowego, umowa przelewu powierniczego wierzytelności wraz z dokumentami towarzyszącymi tej czynności prawnej, dyspozycja przelewu wewnętrznego, wniosek o objęcie ubezpieczeniem wraz z umową przelewu zostały złożone w formie odpisów poświadczonych za zgodność z oryginałem przez zawodowych pełnomocników stron. Zgodnie zaś z treścią art. 129 § 3 k.p.c. zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej ma charakter dokumentu urzędowego. Jak natomiast wskazuje się w orzecznictwie poświadczenie odpisu dokumentu jest dokumentem stwierdzającymi urzędowo istnienie dokumentu o określonej treści, na podobieństwo regulacji prawnej zawartej art. 2 § 2 prawa o notariacie, zgodnie z którym - czynności notarialne, dokonane przez notariusza zgodnie z prawem, mają charakter dokumentu urzędowego. Oznacza to, że sąd przeprowadzając postępowanie dowodowe nie tyle z samego dokumentu prywatnego przedłożonego w urzędowo poświadczonej kopii, ale z dokumentu urzędowego, z którego (na podstawie usuwalnego domniemania z art. 244 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego), wyprowadza wniosek o istnieniu dokumentu prywatnego, o treści tożsamej z przedłożonym poświadczeniem. Poświadczenie przez adwokata odpisu dokumentu prywatnego korzysta zatem z domniemania nie tylko autentyczności, ale także domniemania zgodności z prawdą tego co, zostało w nim urzędowo stwierdzone (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 7 kwietnia 2016 r., I ACa 1822/15, L.). Oznacza to, że poświadczenie stanowi dowód, że odpis dokumentu jest zgodny z oryginałem, a ponadto że samo poświadczenie jest prawdziwe (art. 244 k.p.c.). Strona, która zaprzecza prawdziwości poświadczenia albo twierdzi, że odpis nie jest zgodny z oryginałem, powinna okoliczności te udowodnić. W niniejszej sprawie pozwana nie kwestionowała powyższego domniemania. Podobnie sytuacja miała się z pozostałymi dokumentami złożonymi w formie niepoświadczonych kserokopii. W tym zakresie żadna ze stron nie kwestionowała tego, że przedłożone kopie nie stanowią wiernego odwzorowania oryginałów, a zatem należało uznać, że przedstawiają one rzeczywistą treść oryginalnych dokumentów.

Podstawę prawną powództwa stanowiły przepisy art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. W myśl art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Stosownie do art. 410 § 1 k.c. przepis ten stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego.

W niniejszej sprawie zasadnicza oś sporu zasadzała się na ocenie tego, czy złożono skuteczne oświadczenie w trybie art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim (dalej: u.k.k.) o skorzystaniu z tzw. sankcji kredytu darmowego. Jak stanowi art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie. Sankcja kredytu darmowego polega zatem na uprawnieniu konsumenta do spłaty kredytu bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy. Podkreślić przy tym należy, że art. 45 u.k.k. implementuje art. 23 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 roku w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającą dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz.U.UE L z dnia 22 maja 2008r.), który nakazuje stosowanie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji, mających zastosowanie w przypadku naruszenia przepisów krajowych przyjętych zgodnie z tą dyrektywą. Istotnym jest przy tym, że omawiany przepis nie wynika bezpośrednio z dyrektywy 2008/48/WE w takim sensie, że nie jest tłumaczeniem zawartego w niej przepisu. Został on wprowadzony do polskiego porządku prawnego w ramach realizacji wypływającego z dyrektywy ogólnego obowiązku państw członkowskich stosowania sankcji skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających. Nie ulega zatem wątpliwości, że przepis art. 45 u.k.k. jest przepisem o charakterze sankcyjnym, wysoce restrykcyjnym wobec kredytodawców i dlatego nie może być poddany wykładni rozszerzającej. Celem sankcji kredytu darmowego jest pozbawienie kredytodawcy prawa do pobierania odsetek i innych opłat określonych w umowie z tytułu udzielonego kredytu za naruszenie obowiązków informacyjnych. Sankcja ta w daleko idący sposób modyfikuje treść stosunku prawnego łączącego kredytodawcę z konsumentem na niekorzyść tego pierwszego. Co do zasady przepisy sankcjonujące dane postępowanie powinny być możliwie ściśle interpretowane nie pozwalając na pojawienie się obszarów niepewności prawnej. Z uwagi na fakt, że przepis jest wyrazem realizacji obowiązków nałożonych na Polskę przez nadrzędne w stosunku do krajowego porządku prawnego prawo Unii Europejskiej, musi być on interpretowany zgodnie z duchem i celem dyrektywy. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 grudnia 2019 roku (III CZP 45/19, OSNC 2020/10/83) w powołaniu na wyrok (...) z dnia 13 listopada 1999 roku, C-106/89, wynikające z dyrektywy zobowiązanie państw członkowskich do osiągnięcia rezultatu przewidzianego przez dyrektywę, podobnie jak przewidziany na mocy art. 5 Traktatu (przenumerowanego przez Traktat z Amsterdamu na art. 10 WE [a po wejściu w życie Traktatu z Lizbony – na art. 4 ust. 3 (...)]) obowiązek podjęcia wszelkich właściwych środków ogólnych lub szczególnych w celu zapewnienia wykonania tego zobowiązania, ciąży na wszystkich organach państw członkowskich, w tym, w ramach ich jurysdykcji, również na sądach. Wynika stąd, że stosując prawo krajowe, bez względu na to, czy sporne przepisy zostały przyjęte przed czy po wydaniu dyrektywy, sąd krajowy, który musi dokonać jej wykładni, powinien tego dokonać, tak dalece jak to tylko możliwe, zgodnie z brzmieniem i celem dyrektywy, po to, by osiągnąć przewidywany przez nią rezultat, i w ten sposób zastosować się do wymogów przepisu art. 189 akapit trzeci Traktatu (przenumerowanego przez Traktat z Amsterdamu na art. 249 akapit trzeci WE (a po wejściu w życie Traktatu z Lizbony – na art. 288 akapit czwarty (...)).

Skoro sankcja tzw. kredytu darmowego ma być konsekwencją niedochowania przez kredytodawcę obowiązków informacyjnych, należy na wstępie wskazać, jakie cele, według unijnego prawodawcy, ma ów obowiązek realizować. W dalszej kolejności należy odpowiedzieć na pytanie, czy w rozpoznawanej sprawie pozwany rzeczywiście ten obowiązek naruszył wprowadzając konsumenta w błąd co do zakresu jego zobowiązania i czy skala tego ewentualnego naruszenia uzasadnia sankcje w postaci pozbawienia go wszelkiego zysku z zawartej umowy pożyczki. I tak, motyw 18 dyrektywy 2008/48/WE stanowi, że „konsumentom powinno zapewnić się ochronę przed nieuczciwymi lub wprowadzającymi w błąd praktykami, w szczególności w odniesieniu do ujawnianych przez kredytodawcę informacji, zgodnie z dyrektywą 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotyczącą nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym (Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych). Niniejsza dyrektywa powinna zawierać szczegółowe przepisy dotyczące zarówno reklam odnoszących się do umów o kredyt, jak i pewnych standardowych informacji, które konsumenci powinni otrzymywać, by mieć w szczególności możliwość porównania różnych ofert. W motywie 19 dyrektywy mowa z kolei o tym, że w celu umożliwienia konsumentom podejmowania decyzji przy pełnej znajomości faktów powinni oni przed zawarciem umowy o kredyt otrzymać odpowiednie informacje na temat warunków i kosztów kredytu oraz swoich zobowiązań, które konsument może zabrać ze sobą i je rozważyć. W celu zapewnienia możliwie największej przejrzystości i porównywalności ofert takie informacje powinny w szczególności zawierać rzeczywistą roczną stopę oprocentowania mającą zastosowanie do danego kredytu, określaną w całej Wspólnocie w taki sam sposób”.

Z powyższego wynika w sposób jednoznaczny i nie budzący żadnych wątpliwości interpretacyjnych, że jednym z podstawowych celów nałożenia na kredytodawców określonych obowiązków informacyjnych względem konsumentów, w tym w szczególności obowiązku wskazywania w umowach rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania, jest zapewnienie konsumentom możliwości porównania różnych ofert i wyboru najkorzystniejszej z nich.

W konsekwencji, mając na uwadze cel dyrektywy w zakresie instytucji sankcji kredytu darmowego obejmujący ustanowienie sankcji skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających, Sąd zważył, że naruszenie przez kredytodawcę przepisu ustawy wskazanego w art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim nie skutkuje automatycznym powstaniem po stronie kredytobiorcy uprawnienia kształtującego w przedmiocie zastosowania sankcji kredytu darmowego. W ocenie Sądu, dopuszczalność i skuteczność wykonania uprawnienia kształtującego, o którym mowa w art. 45 ust. 1 u.k.k. wymaga zbadania rodzaju i stopnia naruszenia ustawy przez kredytodawcę przez pryzmat proporcjonalności skutków zastosowania sankcji kredytu darmowego, tj. przekształcenia stosunku prawnego łączącego strony umowy kredytu na skutek odpadnięcia obowiązku zapłaty odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy. W każdym przypadku Sąd jest obowiązany zbadać wagę i skutki naruszenia przepisu ustawy przez kredytobiorcę i rozważyć, czy w konkretnym przypadku kredytobiorcy służy wskazane uprawnienie, mając na względzie daleko idące skutki wykonania tego uprawnienia kształtującego. Innymi słowy, naruszenie przepisu ustawy przez kredytodawcę nie rodzi automatycznie po stronie kredytobiorcy uprawnienia do zastosowania sankcji kredytu darmowego bez względu na rodzaj i stopień naruszenia przepisu ustawy, celu naruszonego przepisu i skutków naruszenia. Stwierdzenie naruszenia przepisu ustawy stanowi jedynie punkt wyjścia do dalszej oceny, czy waga tego naruszenia oceniana z pespektywy ochronnych celów dyrektywy uzasadnia zastosowanie tak daleko idącej sankcji.

Przechodząc do analizy postanowień przedmiotowej umowy pod kątem ewentualnego naruszenia przepisów o kredycie konsumenckim oraz wagi ewentualnych naruszeń, należy wskazać, że podstawowym twierdzeniem, na którym powód oparł swoją argumentację, było twierdzenie, że pozwany poprzez doliczenie odsetek od skredytowanych kosztów pożyczki do całkowitego kosztu pożyczki, błędnie określił (...), a tym samym naruszył obowiązek informacyjny wynikający z art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. Zgodnie z treścią powołanego przepisu art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. umowa o kredyt konsumencki, z zastrzeżeniem art. 31-33, powinna określać m.in. rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia.

Zważyć należy, iż spór pomiędzy stronami w niniejszej sprawie dotyczył w przeważającym zakresie tego, czy kredytodawca ma prawo do pobierania odsetek od kredytowanych kosztów kredytu. W ocenie Sądu, kwestia ta ma jednakże drugorzędne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Oczywiście, przy założeniu, że oprocentowanie kredytowanych kosztów kredytu jest niedopuszczalne, doliczenie odsetek do całkowitego kosztu kredytu spowoduje, że podana w umowie (...) będzie inna niż (...) wyliczona w razie nie uwzględnienia w całkowitym koszcie kredytu odsetek od kredytowanych kosztów kredytu. Mając na względzie, iż w dużym uproszczeniu (...) to stosunek całkowitego kosztu pożyczki do całkowitej kwoty pożyczki, to w konsekwencji (...) obliczona przy zawyżonym (bo uwzględniającym odsetki od kredytowanych kosztów) koszcie kredytu będzie wyższa niż wyliczona przy niższych kosztach kredytu. Z zawyżeniem tego parametru mamy do czynienia w rozpoznawanej sprawie – pozwany kredytował koszty kredytu, pobierał od nich odsetki i obliczał (...) z uwzględnieniem kosztu kredytu obejmującego te właśnie odsetki. W konsekwencji pozwany, wskazując konsumentowi wyższą (...) niż wyliczona w przypadku pominięcia odsetek od kosztów, pogarszał konkurencyjność swojej oferty, a więc innymi słowy działał na swoją niekorzyść. Oczywistym jest, że do skorzystania z oferty kredytowej danego przedsiębiorcy zachęca niższa, a nie wyższa (...). Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że niekorzystna dla konsumenta będzie jedynie taka sytuacja, gdy instytucja finansowa celowo zafałszuje (...) w taki sposób, aby wprowadzić go w błąd i skłonić go do zawarcia niekorzystnej dla niego umowy. Tymczasem w rozpoznawanej sprawie, konsument zdecydował się zawrzeć umowę przy zawyżonej (...). Skoro zaś celem nałożenia na instytucje kredytowe obowiązku informowania konsumentów o wysokości rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania jest zapewnienia możliwie największej przejrzystości i porównywalności ofert, to należy uznać, że pozwany obowiązek ten spełnił, mało tego – zawyżył (...) na swoją niekorzyść, zmniejszając potencjalnie konkurencyjność swojej oferty na rynku. Powód wywodził, że wskazanie w umowie kredytu konsumenckiego błędnie wyliczonej (...) jest również naruszeniem obowiązku informacyjnego z art. 30 pkt 1 ust. 7 u.k.k. i powinno prowadzić do zastosowania sankcji kredytu darmowego. Sądowi znany jest wyrażony w doktrynie pogląd (zob. K. Osajda (red.), Ustawa o kredycie konsumenckim. Komentarz 2019, wyd. 2), że w wypadku obowiązków informacyjnych – wobec ogólnego sposobu sformułowania komentowanej regulacji – sankcję kredytu darmowego będą mogły pociągnąć za sobą wszystkie postaci braku wywiązania się z tego wymagania: zarówno brak jego spełnienia, jak i spełnienie niewłaściwe. Do ostatniej grupy należą zarówno wypadki, w których wada informacji dotyczyła jej warstwy merytorycznej (brak przekazania wszystkich wymaganych informacji), jak i formalnej (przedstawienie informacji z naruszeniem ustawowego wymogu posłużenia się formularzem informacyjnym, sformułowanie jej w sposób niezrozumiały dla typowego adresata itd.). Podobny pogląd, odwołując się do Komentarza do art. 45 u.k.k. pod redakcją T. Czecha ( (...) 2018, (...)) przyjął Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 8 października 2021 r. w sprawie I ACa 59/21, stwierdzając, że „ naruszenie, o którym mowa w art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, oznacza niewykonanie lub nienależyte wykonanie przez kredytodawcę obowiązku, jaki wynika z tego przepisu, a dla zastosowania sankcji kredytu darmowego nie ma znaczenia zakres lub istotność naruszenia ani jego wpływ na interesy konsumenta. Przesłanką stosowania komentowanego omawianej sankcji nie jest również wystąpienie szkody w majątku konsumenta, nie jest ona oparta na konstrukcji odpowiedzialności odszkodowawczej kredytodawcy”.

W ocenie Sądu żaden z powołanych powyżej poglądów nie przystaje jednak do realiów rozpoznawanej sprawy, w której wskazanie w umowie danej wartości (...) jest wynikiem zastosowania określonych parametrów przyjętych do jej obliczenia. Co istotne – konsument jest poinformowany wprost, jasno i w sposób zrozumiały, że po pierwsze pozwany kredytuje koszty pożyczki, a po drugie, że pobiera odsetki od tej części kredytu (vide: pkt 5 i 7 umowy). W umowie odrębnie wskazano bowiem wysokość kredytowanych kosztów (przede wszystkim prowizja, składka ubezpieczeniowa) oraz jasno i wyraźnie wskazano, że kwota pożyczki, z uwzględnieniem kredytowanych kosztów pożyczki, podlega określonemu w umowie oprocentowaniu. (...) obliczona przy przyjęciu tych założeń jest obliczona prawidłowo i – co podkreślono powyżej – jest wyższa, niż byłaby gdyby odsetki od kredytowanych kosztów kredytu nie zostały doliczone do całkowitego kosztu kredytu. W przekonaniu Sądu, oceniając umowę (w zakresie tylko tych postanowień, które mają znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy) z punktu widzenia celów dyrektywy, tj. jasnego i zrozumiałego poinformowania konsumenta o głównych parametrach wpływających na wysokość jego zobowiązania kredytowego oraz zapewnienia mu wyboru najkorzystniejszej oferty, należy uznać, że pozwany ten obowiązek wypełnił. Gdyby przyjąć stanowisko powoda, że każdorazowe podanie w umowie wartości (...) wyliczonej wprawdzie prawidłowo, biorąc pod uwagę przyjęte przez kredytodawcę założenia umowne, ale innej niż wyliczona np. po zredukowaniu pewnych kosztów kredytu uznanych za nienależne (np. zbyt wysoka prowizja) każdorazowo należałoby stosować sankcję kredytu darmowego. Dla przykładu, Sąd rozpoznaje wiele spraw przeciwko tzw. parabankom, w których (...) wskazywana jest na poziomie przewyższającym 100 % z uwagi na fakt, że prowizja jest równa wartości kredytu. Po pominięciu tej prowizji zmianie ulega całkowity koszt kredytu, a zatem istotnemu zmniejszeniu ulega też (...). Czym innym jest jednak wskazanie przez kredytodawcę w umowie faktycznie stosowanej przez niego (...), wyliczonej prawidłowo z uwzględnieniem wszystkich rzeczywiście stosowanych w umowie kosztów kredytu, nawet, jeżeli niektóre z nich są następnie przez sądy redukowane jako abuzywne, a czym innym jest zafałszowanie (...) i wskazanie jej w wysokości innej (niższej), niż wynikałoby to z prawidłowych obliczeń uwzględniających wszystkie (w tym ukryte) koszty wskazane w umowie. W przekonaniu Sądu, jedynie w tym drugim przypadku może być mowa o zastosowaniu sankcji kredytu darmowego, ponieważ przedsiębiorca podjął celowe działania wprowadzające konsumenta w błąd i określił (...) na innym poziomie, niż wynika to z obliczeń uwzględniających wszystkie koszty umowne.

W rozpoznawanej sprawie nie sposób jednak uznać, że doszło do takiej celowego działania. Nawet, gdyby za powodem, przyjąć, że oprocentowywanie kredytowanych kosztów pożyczki jest niedopuszczalne, to pożyczkobiorca, na podstawie treści umowy wiedział, że pozwany kredytuje koszty i pobiera od nich odsetki. Podkreślić należy, że zgodnie z dyrektywą 2008/48/WE sankcje za naruszenie obowiązków informacyjnych mają być skuteczne, odstraszające i proporcjonalne do skali naruszenia. W przekonaniu Sądu zastosowanie sankcji kredytu darmowego w rozpoznawanej sprawie nie spełniałoby tej ostatniej przesłanki, nawet przy założeniu, że należy pominąć kredytowane koszty pożyczki w wyliczeniu (...). Analizując treść umowy (w zakresie objętym sporem) trudno bowiem zarzucić pozwanemu celowe i wprowadzające konsumenta w błąd działanie zmierzające do ukrycia określonych pozycji kosztowych i zachęcenia konsumenta do zawarcia umowy prezentowanej jako bardziej korzystna niż wynikałoby to z jej treści. W sytuacji, w której pozwany jasno wskazał w umowie, że kredytuje koszty i pobiera od nich odsetki umowne oraz przy uwzględnieniu tych założeń, prawidłowo wskazał (...), zastosowanie sankcji kredytu darmowego i pozbawienie go wszelkiego zysku założonego w umowie, byłoby sankcją nadmierną i nieproporcjonalną.

Podkreślić należy także, że wbrew twierdzeniom powoda, ani w polskim ani też w unijnym porządku prawnym nie przesądzono jednoznacznie, że pobieranie odsetek od kredytowanych kosztów kredytu nie jest dopuszczalne. Zarówno wyrok (...) w sprawie w sprawie C-377/14 R. i R.), jak i wyrok Sądu Najwyższego w uzasadnieniu wyroku z dnia 30 stycznia 2019 roku, I (...) 9/18 (LEX nr 2643248), na które powołuje się powód nie dotyczą bezpośrednio tej kwestii. W obu orzeczeniach przesądzono o zakazie doliczania kredytowanych kosztów kredytu do całkowitej kwoty kredytu (czego pozwany w umowie nie zrobi), jak również jednoznacznie stwierdzono, że kredytowane koszty kredytu nie mogą być uznane za kwotę udostępnioną pożyczkobiorcy. Doliczenie kredytowanych kosztów kredytu do całkowitej kwoty kredytu prowadziłoby bowiem do zaniżenia (...) i wprowadzałoby kredytobiorcę w błąd co do poziomu opłacalności umowy. Żaden z sądów nie wypowiedział się jednak odnośnie dopuszczalności pobierania odsetek od kredytowanych kosztów, zaś kwestia ta jest oceniana w orzecznictwie na tyle niejednoznacznie, że Sąd Rejonowy dla Krakowa – Podgórza orzeczeniem z dnia 3 listopada 2022 r., (C-678/22), przedłożył do (...) pytania prejudycjalne dotyczące naliczania odsetek od kosztów kredytu. Tym bardziej zatem trudno karać pozwanego sankcją kredytu darmowego za naruszenie obowiązków informacyjnych, jeżeli sposób wyliczenia (...) w umowie jest wynikiem stosowania praktyki niejednoznacznie ocenianej w orzecznictwie.

Jeśli chodzi natomiast o naruszenie pozostałych przepisów ustawy o kredycie konsumenckim wymienionych w oświadczeniu o zastosowaniu sankcji kredytu darmowego to w ocenie Sądu, są one całkowicie bezzasadne. I tak, punkt 20. umowy nie jest wadliwy, gdyż pożyczkobiorca otrzymał przy zawarciu umowy m.in. Tabelę opłat i prowizji. Błędem jest przekonanie powoda, że Tabela powinna być od strony redakcyjnej elementem samej umowy. Nie ma żadnego dowodu, że pożyczkobiorca otrzymał tę Tabelę w niewłaściwej formie. Wręcz przeciwnie, konsument oświadczył, że otrzymał ten załącznik do umowy. Umowa nie odnosiła się w tym zakresie do tabeli dostępnej na stronie internetowej, w serwisie bankowości elektronicznej, przesłanej e-mailem lub wiadomością tekstową z hiperłączem do strony internetowej. Nie doszło więc do naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k. w tym zakresie. Umowa określała całkowitą kwotę kredytu, szacunkowy całkowity koszt kredytu, szacunkową wartość odsetek, koszt innych opłat (w tym prowizji oraz kosztu przelewu), do czego pożyczkodawca był zobowiązany na podstawie przepisów u.k.k. Bezzasadne pozostają także zarzuty dotyczące zastrzeżenia dla kredytodawcy prawa do dowolnej zmiany wysokości opłat. Podkreślić należy, iż w umowie wskazano w sposób jednoznaczny, że niektóre z pozaodsetkowych kosztów pożyczki w ogóle nie ulegną zmianie (prowizja, koszty zabezpieczenia), natomiast koszt pozostałych opłat może ulec zmianie w zależności od wysokości wskaźnika średniorocznego cen towarów i usług konsumpcyjnych ogłaszanego przez Prezesa GUS w zakresie i kierunku wynikającym ze zmiany cen. Wskaźnik, o którym mowa w umowie, jest całkowicie niezależny od pozwanego i łatwy do ustalenia przez przeciętnego konsumenta. Zarzut powoda, że pozwany nie określił w umowie, warunków, na jakich koszty mogą ulec zmianie w sytuacji przedterminowej spłaty kredytu jest również bezpodstawny. Zgodnie z przepisem art. 30 ust. 1 pkt 10 ustawy umowa powinna zawierać informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie. Wszystkie te informacje zostały wprost wskazane w umowie. Umowa zawiera również informacje dotyczące wcześniejszej spłaty kredytu, wymagane w art. 30 ust. 1 pkt 16 (prawo konsumenta do spłaty kredytu przed terminem oraz procedurę spłaty kredytu przed terminem). W pkt 27 umowy wyraźnie wskazano, że całkowity koszt kredytu ulegnie obniżeniu proporcjonalnie do okresu, o jaki skrócono okres trwania umowy. Jednocześnie należy zaznaczyć, że nie ma ustawowego wymogu przenoszenia na grunt umowy o kredyt konsumencki wszelkich efektów sądowej wykładni prawa na podstawie różnorodnych orzeczeń, w tym takich, które określony podmiot prawa prywatnego uznaje subiektywnie za „istotne” lub „ważne”. Zarzut ten jest chybiony również dlatego, że ustawa w zacytowanym przepisie wymaga wyłącznie zawarcia informacji o prawie konsumenta do wcześniejszej spłaty kredytu i taka informacja w umowie została zawarta. Ustawa nie nakładała na kredytodawcę obowiązku zawierania w umowie szczegółowych informacji takich, jak procedura i warunki, na jakich mogą ulec zmianie koszty kredytu. Nie doszło więc do naruszenia art. 30 ust 1 pkt 10 u.k.k.

Punkt 26. umowy nie jest wadliwy, gdyż treść tego postanowienia umownego w żadnym stopniu nie sugeruje obowiązku wykorzystania otrzymanego przez kredytobiorcę wzoru w celu odstąpienia od umowy. Nieprawdą jest, że w umowie nie opisano skutków odstąpienia od umowy: są one szczegółowo opisane w zdaniach od piątego do ostatniego tego punktu. W rezultacie, nie doszło więc do naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 15 ustawy o kredycie konsumenckim. Fakt dołączenia do umowy załącznika w postaci oświadczenia o odstąpieniu od umowy w żaden sposób nie narusza ustawy, a wręcz może być uznany jako gest ułatwiający konsumentowi odstąpienie od umowy w postaci dołączenia do niej gotowego do podpisania druku. Jest oczywistym, że odstąpienie od umowy jest uproszczone po dostarczeniu konsumentowi wzoru takiego oświadczenia, niż gdyby konsument miał się domyślać, jakie elementy takie oświadczenie powinno zawierać.

Problematyka użytego w umowie „trwałego nośnika” jest także wyłącznie kwestią interpretacji – powód twierdzi, że jest to pojęcie nieokreślone, natomiast zdaniem Sądu jest to pojęcie o dostatecznie oznaczonym zakresie znaczeniowym. Trwały to taki, który jest nieulotny i nieedytowalny (np. tekst wydruku na papierze, plik typu nieedytowalnego: np. .pdf, .jpg). Niepokój powoda, czy wykonując umowę kredytodawca będzie używał trwałego nośnika zdaje się być przykładem obawy daleko na wyrost – nie przedstawiono żadnych dowodów, które miałby taką daleko posuniętą obawę choćby uprawdopodabniać.

Zdaniem Sądu, nie istnieje obowiązek, aby w umowie o kredyt konsumencki zawierać informację o skutkach finansowych skorzystania przez kredytobiorcę z uprawnienia z art. 45 ust. 1 u.k.k. (w rozumieniu skutecznego efektu tej sankcji). Istnieją bowiem rozliczne i nie dające się jednoznacznie skatalogować sytuacje, w których dochodzi do modyfikacji praw i obowiązków wynikających z umów zobowiązaniowych: mogą to być prawomocne orzeczenia sądowe przesłankowo stwierdzające abuzywność niektórych postanowień umownych, orzeczenia na tle stosowania art. 357 ¹ lub art. 358 ¹ k.c., ugody pomiędzy stronami, zrzeczenie się roszczenie, odnowienie, zmiana ustawodawstwa, np. w zakresie spłat, oprocentowania, czy też skutki restrukturyzacji lub upadłości stron, nacjonalizacji, skutki stanów nadzwyczajnych, zmiany waluty państwowej. Jeżeli więc uznać, że wybrany z przytoczonego z powyższego przykładowego zestawienia jeden element (nieopisany w umowie) jest warunkiem spełnienia wymogu z art. 30 ust. 10 u.k.k., to – ponownie – każda umowa byłaby wadliwa, gdyż zawsze istniałoby abstrakcyjne zdarzenie prawne, które mogłoby wpłynąć na zmianę kosztów kredytu. Taka wykładnia art. 45 ust. 1 u.k.k. prowadziłaby do absurdu.

Zarzuty dotyczące oprocentowania kredytu są oczywiście chybione. Umowa wskazywała na podstawy zmian oprocentowania w jasny i precyzyjny sposób. „Stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego” jest obiektywnym wskaźnikiem, o którym informacja jest powszechnie dostępna (stopa referencyjna NBP nie jest publikowana w formie odwołania to innych, kolejnych wskaźników – błędne i nieuprawnione jest więc powoływanie się przez powoda na wyrok (...) w sprawie C-66/19 dotyczącego łańcucha odwołań w prawie niemieckim). Jest to wskaźnik zupełnie jasny dla przeciętnego konsumenta. Każda umowa kredytu odwołuje się do pewnych zobiektywizowanych wskaźników makroekonomicznych, zmiennych w czasie (co jest naturalne i dopuszczalne przez prawo), a w tym przypadku odwołanie jest prawidłowe, jednoznaczne, niewprowadzające w błąd. Z treści omawianego postanowienia umownego nie wynika, że organem decydującym dowolnie o zmianie oprocentowania jest zarząd Kasy – jest to subiektywna i niepoprawna interpretacja powoda – z umowy wyraźnie wynika, że zarząd jest organem obowiązanym do wydawania uchwał w danym przedmiocie, przy czym kryteria zmian oprocentowania mają umocowanie w prawidłowo określonych zobiektywizowanych wskaźnikach makroekonomicznych przewidzianych w umowie stron.

Zarzut dotyczący użytego w umowie pojęcia „wskaźnika cen towarów i usług ogłaszanych przez Prezesa GUS” jest niezasadny z identycznych przyczyn jak ten dotyczący „stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego” – sporny wskaźnik jest publikowany w urzędowych publikatorach, bez dalszych odwołań i jest niemożliwy do pomylenia z innym. W umowie wprost wskazano, czy oprocentowanie jest stałe czy zmienne i na jakich warunkach może ulec zmianie. Nie doszło więc do jakichkolwiek naruszeń w tym zakresie. Jednocześnie należy skonstatować, że oczekiwanie od pożyczkodawcy wyjaśniania każdego pojęcia zawartego w umowie jest rozumowaniem na tyle niebezpiecznym, że w zasadzie zakwestionować można byłoby każde nawet najbardziej podstawowe pojęcia, łącznie z pojęciami użytymi do wyjaśnienia danego pojęcia. Gdyby podzielić argumentację powoda umowa przybierałaby postać kilkusetstronicowej książki, która byłaby dla przeciętnego konsumenta całkowicie niezrozumiała i nieczytelna. Powód oczekiwał od pożyczkodawcy wyjaśnienia wszelkich pojęć i ich ekonomicznych skutków, co niewątpliwie wykracza poza obowiązki przedsiębiorcy udzielającego pożyczek. Na pozwanej ciążył jedynie obowiązek wskazania w umowie obligatoryjnych elementów, co wypełniało obowiązki informacyjne.

Brak wyliczenia w umowie kosztów sądowych i egzekucyjnych jest - zdaniem Sądu - oczywiście bezzasadny, bo nie da się przewidzieć wysokości tych kosztów, gdyż są zależne od nieznanych w chwili zawierania umowy czynników (zależą od wysokości zadłużenia, wielokrotności stawek itp., jak też dość częstych w tej mierze zmian prawa lub jego interpretacji sądowej). Tak sformułowane przez powoda zarzuty naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 12 u.k.k. są chybione przede wszystkim dlatego, że nawet ich naruszenie nie stanowi przesłanki stosowania art. 45 ust. 1 u.k.k.

Na koniec należy zauważyć, że powód dochodzi w niniejszej sprawie zwrotu całej prowizji w wysokości 4.368,60 zł, mimo, że konsument faktycznie nie zapłacił prowizji w takiej wysokości. Jak bowiem wskazano powyżej pozwana (...) skredytowała prowizję, którą następnie konsument miał spłacać w 67 ratach miesięcznych przez cały okres, na który została zawarta. Umowa pożyczki została zawarta w dniu 28 kwietnia 2020r., zaś oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego zostało złożone w maju 2023 roku, a więc po ponad 3 latach od zawarcia umowy. Przy założeniu terminowej spłaty pożyczki konsument spłacił więc jedynie 36 ze 69 rat, a zatem spłacił pozwanemu jedynie część prowizji, która została skredytowana. W tym stanie rzeczy zasądzenie na rzecz powoda od pozwanej całej prowizji spowodowałoby nie tylko ten skutek, że pozwany nie osiągnąłby założonego zysku z umowy, ale jeszcze musiałby do niej „dopłacić”. (...) musiałaby zapłacić zasądzoną kwotę odpowiadającą pełnej wysokości prowizji, a jednocześnie, z uwagi na skorzystanie z sankcji kredytu darmowego, nie otrzymałaby zwrotu pozostałej części prowizji od konsumenta, która skredytowała.

Reasumując, Sąd nie znalazł podstaw do zastosowania w rozpoznawanej sprawie sankcji kredytu darmowego i powództwo oddalił na podstawie art. 405 k.c. w zw. z art. 410 k.c. i art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim a contrario.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził od przegrywającego niniejszy spór powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.617 zł, na którą składają się opłata za czynności fachowego pełnomocnika będącego radcą prawnym w stawce minimalnej, stosownie do § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (3.600 zł) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł).