Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 marca 2024r

Sąd Rejonowy w Gdyni – Wydział I Cywilny

Sekcja do spraw rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Małgorzata Nowicka - Midziak

Protokolant: st. sekr. sąd. Iwona Górska

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2024r w Gdyni na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy M. G.

przeciwko B. W. i T. D.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanych na rzecz powoda kwotę 6 414,38 zł. (sześć tysięcy czterysta czternaście złotych trzydzieści osiem groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29 kwietnia 2022r do dnia zapłaty z tym ustaleniem, że zapłata należności przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego z obowiązku zapłaty względem powoda do wysokości dokonanej zapłaty;

2.  zasądza od pozwanych na rzecz powoda kwotę 3060 zł. (trzy tysiące sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia orzeczenia do dnia zapłaty z tym ustaleniem, że zapłata należności przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego z obowiązku zapłaty względem powoda do wysokości dokonanej zapłaty;

3.  przejmuje na rachunek Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 19,32 zł. (dziewiętnaście złotych trzydzieści dwa grosze) tytułem zwrotu wydatków kuratora.

Sygnatura akt I 1 C 574/23

UZASADNIENIE

Powódka Gmina M. G. wniosła pozew przeciwko B. W. i T. D. o zapłatę kwoty 6.414,38 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, z tym zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez któregokolwiek z pozwanych zwalnia oboje pozwanych z zobowiązania wobec powoda.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, iż jest właścicielem lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...), natomiast pozwana jest użytkownikiem tegoż lokalu socjalnego, do którego nie posiada tytułu prawnego. Z pozwaną zawarto umowę najmu na okres jednego roku, która obowiązywała do dnia 29 maja 2003 roku. Z uwagi na znaczne zaległości w opłatach powódka nie zawarła z pozwaną kolejnej umowy. Wraz z pozwaną zamieszkuje konkubent T. D.. Jako podstawę roszczenia powódka wskazała art. 18 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. W niniejszej sprawie powódka dochodzi zapłaty zaległości z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu za okres od dnia 1 kwietnia 2019 roku do 28 lutego 2022 roku w kwocie 5.901,68 zł oraz odsetek w kwocie 512,70 zł naliczonych za okres od 11 kwietnia 2019 roku do 28 lutego 2022 roku. Jak wskazano pozwani, mimo wezwań do zapłaty, nie uregulowali wyżej wskazanej należności.

(pozew, k. 3-5)

W dniu 9 czerwca 2022 roku w sprawie o sygnaturze akt I 1 Nc 1882/22 Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

(nakaz zapłaty, k. 42)

Kurator procesowy ustanowiony dla nieznanych z miejsca pobytu pozwanych zaskarżył nakaz zapłaty w całości i wniósł o oddalenie powództwa, kwestionując, aby pozwani zajmowali sporny lokal w okresie objętym żądaniem pozwu, a także, aby byli zobowiązani do jego wydania powódce po zakończeniu okresu zajmowania go, nadto zakwestionował wysokość roszczenia. Kurator zwrócił uwagę, że umowa najmu nie została zawarta z pozwanym T. D., a oświadczenie z dnia 7 grudnia 2018r. nie pochodzi od niego. Pozew obejmuje okres późniejszy, a z informacji uzyskanej od sąsiadki wynika, że pozwany wyjechał za granicę dawniej niż dwa lata temu. Kurator podniósł, iż w okresie spornym centrum życiowe pozwanego znajdowało się za granicą, a pozwana dołączyła do niego, kiedy było to możliwe. Ponadto, w sytuacji, gdy dwie osoby zajmują lokal nie sposób ocenić, na kim ciążył obowiązek wydania lokalu. Kurator zauważył, że pozwany wskazał adres przedmiotowego lokalu jako adres zamieszkania, ale jego zdaniem, mogło to być konieczne, by skutecznie odbierać korespondencję. Dalej, zwrócił uwagę, że informacje o zmianie wysokości opłat były kierowane do „W. B.R.S. B. Z”, a więc jak można się domyślać do wszystkich najemców. Stąd zachodzi sprzeczność pomiędzy oświadczeniem pozwanej z dnia 7 grudnia 2018r. co do ilości osób zajmujących lokal a przekonaniem powódki. Powódka nie wykazała przy tym, kiedy pozostali najemcy mieli opuścić lokal ani też tego, czy uczynili to na stałe. Kurator zakwestionował, aby zawiadomienia o zmianie wysokości opłat zostały doręczone pozwanym i były skuteczne. Brak bowiem dowodu nadania wyżej wskazanych pism lub ich odbioru, a twierdzenie o pozostawieniu ich w skrzynce jest gołosłowne. Żadne z zawiadomień nie dotyczy T. D.. Można się jedynie domyślać, że dotyczą pozwanej. Kurator zwrócił też uwagę na nieprawidłowe oznaczenie klatek schodowych w budynku przy ul. (...), stąd nie ma pewności, czy zawiadomienia trafiły do właściwego adresata. Z ostrożności kurator wskazał, że nie można pozwanych obciążać kosztami zużycia mediów, lecz jedynie kwotą tzw. „czynszu za lokal socjalny – odszkodowania” z pominięciem stawek, które zostały zmienione po zawarciu umowy najmu.

(sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 92-95)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka Gmina M. G. jest właścicielem nieruchomości gruntowej położonej przy ul. (...) w G.. Na przedmiotowej nieruchomości posadowiony jest budynek mieszkalny, w którym w klatce B znajduje się m.in. lokal mieszkalny nr (...).

(okoliczność bezsporna)

W dniu 29 maja 2002 roku pomiędzy Gminą M. G. a B., R. i S. W. oraz Z. B. została zawarta umowa najmu lokalu mieszkalnego socjalnego, na podstawie której powódka oddała wyżej wskazanym osobom przedmiotowy lokal w najem na okres od 1 czerwca 2002 roku do dnia 29 maja 2003 roku. Zgodnie z art. 13 umowy po zakończeniu najmu, najemca był zobowiązany zwrócić lokal w stanie niepogorszonym.

(dowód: umowa najmu z dnia 29 maja 2002r., k. 9-10v)

Po upływie okresu, na jaki została zawarta umowa najmu w przedmiotowym lokalu nadal zamieszkiwała pozwana B. W. z konkubentem T. D..

(dowód: oświadczenie najemcy z dnia 7 grudnia 2018r., k. 11)

Pozwana B. W. opuściła Polskę w dniu 27 grudnia 2019 roku, natomiast T. D. wyjechał z kraju w dniu 18 grudnia 2020 roku, po czym wrócił w dniu 5 czerwca 2021r. Po raz kolejny pozwany opuścił Polskę w dniu 30 lipca 2021 roku.

(dowód: pismo Kierownika Grupy (...) G. P. SG w G. z dnia 16 maja 2023r. wraz z raportami przekroczenia granicy, k. 127-129, zeznania świadka M. B., płyta CD k. 204, zeznania świadka W. B. (1), płyta CD k. 204)

Pozwani aktualnie najprawdopodobniej przebywają na terenie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.

(dowód: pismo Konsulatu Generalnego RP w M. z dnia 6 kwietnia 2023r., k. 120, zeznania świadka M. B., płyta CD k. 204, zeznania świadka W. B. (1), płyta CD k. 204, zeznania świadka G. K., płyta CD k. 260)

Po wyjeździe pozwana za pośrednictwem mediów społecznościowych prosiła sąsiadkę M. B., aby przyjęła od pozwanego klucz do spornego mieszkania i opiekowała się lokalem w czasie nieobecności pozwanych (m.in. wietrzyła mieszkania). S. jednak nie przystała na propozycję pozwanej. W okresie nieobecności pozwanych osoby trzecie nie opiekowały się przedmiotowym lokalem.

(dowód: zeznania świadka M. B., płyta CD k. 204, zeznania świadka W. B. (1), płyta CD k. 204)

Pozwani nie opróżnili lokalu ze wszystkich swoich rzeczy.

(dowód: zeznania świadka M. B., płyta CD k. 204, zeznania świadka W. B. (1), płyta CD k. 204)

T. D. w wywiadzie środowiskowym w dniu 17 czerwca 2021 roku jako swój adres zamieszkania wskazał pracownikowi socjalnemu adres przedmiotowego lokalu.

(dowód: pismo MOPS z dnia 24 lutego 2023r., k. 111)

W okresie od 7 lutego 2019 roku do 11 lutego 2022 roku w lokalu mieszkalnym nr (...) przy ul. (...) kl. B odnotowywano zużycie energii elektrycznej (m.in. wg stanu na dzień 7 lutego 2019 – 7.613 kWh, 6 grudnia 2019r. – 9.064 kWh, 21 stycznia 2020r. – 28 kWh, 11 grudnia 2020r. – 1.067 kWh, 11 lutego 2022r. – 1.334,70 kWh).

(dowód: pismo (...) S.A. z dnia 9 listopada 2023r., k. 175-175v, pismo (...) S.A. z dnia 11 grudnia 2023r., k. 192)

W okresie od 27 maja 2019 roku do 8 października 2021 roku Zarząd (...) w G. wystawiał zawiadomienia o zmianie wysokości opłat adresowane do „W. B.R.S. B. Z.”.

(dowód: zawiadomienia o zmianie wysokości opłat, k. 12-18)

Wszelka korespondencja kierowana do pozwanych była doręczana poprzez wrzucenie jej do skrzynki pocztowej (tzw. euroskrzynki) przypisanej do przedmiotowego lokalu.

(okoliczność bezsporna)

Od około 2020 roku w budynku przy ul. (...) nie ma problemów z doręczaniem korespondencji przez listonosza.

(dowód: zeznania świadka M. B., płyta CD k. 204, zeznania świadka W. B. (1), płyta CD k. 204)

Zadłużenie pozwanych z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie z wyżej wskazanego lokalu mieszkalnego (socjalnego) za okres od 1 kwietnia 2019 roku do 28 lutego 2022 roku wynosi 5.901,68 zł. Natomiast, wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie naliczonych za okres od 11 kwietnia 2019 roku do 28 lutego 2022 roku wynosi 512,70 zł.

(dowód: historia zadłużenia, k. 19-21)

W okresie objętym żądaniem pozwu dla lokalu socjalnego stawka czynszu regulowanego wynosiła 1,00 zł/m ², a od 1 sierpnia 2021 roku 2,25 zł/m ².

(dowód: zarządzenie nr (...) Prezydenta Miasta G. z dnia 20 września 2011r. wraz z załącznikiem, k. 22-23, zarządzenie nr (...) Prezydenta Miasta G. z dnia 13 grudnia 2011r., k. 24, zarządzenie nr (...) Prezydenta Miasta G. z dnia 7 lutego 2017r. wraz z załącznikiem, k. 25-26, zarządzenie nr (...) Prezydenta Miasta G. z dnia 26 maja 2021r. wraz z załącznikiem, k. 27-27v)

W okresie objętym żądaniem pozwu powódka kierowała na adres przedmiotowego lokalu wezwania do uregulowania zaległości. Przedmiotowe wezwania były adresowane do „W. B.R.S. B. Z.”. Ponadto, pismami z dnia 10 marca 2022 roku skierowanymi do B. W. i T. D. powódka wezwała każdego z nich do zapłaty kwoty 6.414,38 zł w terminie 7 dni od daty doręczenia wezwania. Przedmiotowa korespondencja nie została podjęta przez adresów i została zwrócona nadawcy.

(dowód: wezwania do uregulowania zaległości, k. 28-37, wezwania przedsądowe do zapłaty z dnia 10 marca 2022r. wraz z zpo oraz kopią strony adresowej koperty, k. 38-41)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, a także dowodu z zeznań świadków M. B., W. B. (1) i G. K..

Oceniając zebrany materiał dowodowy Sąd nie znalazł podstaw, aby kwestionować wiarygodność i moc dowodową złożonych przez strony dokumentów. Zważyć bowiem należało, że żadna ze stron nie podniosła w toku niniejszego postępowania zarzutów co do ich autentyczności, a nadto większość wymienionych powyżej dokumentów została podpisana bądź posiadała dane umożliwiające ustalenie autora dokumentu. Przedmiotowe dokumenty nie nosiły również żadnych znamion podrobienia czy przerobienia. Dodatkowo, Sąd miał na uwadze, że żadna ze stron nie zaprzeczyła, że osoby podpisane pod wyżej wskazanymi dokumentami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych ani też nie kwestionowała, iż przedłożone kopie nie odzwierciedlają treści oryginałów.

Sąd nie znalazł również podstaw, aby odmówić przyznania wiary zeznaniom świadków M. B., W. B. (1) i G. K.. Zdaniem Sądu zeznania wszystkich wymienionych powyżej osób były szczere, wewnętrznie spójne, a w części – choćby w zakresie dotyczącym wyjazdu pozwanych za granicę - korelowały z innymi dowodami zebranymi w sprawie (np. informacją ze Straży Granicznej). Należy przy tym zwrócić uwagę, że żaden ze świadków nie miał interesu faktycznego bądź prawnego w składaniu zeznań na korzyść którejkolwiek ze stron. Co prawda świadkowie są związani z powódką umowami najmu, niemniej – z uwagi na uregulowania ustawy o ochronie praw lokatorów – nie sposób przyjąć, aby powódka mogła dowolnie i arbitralnie wpływać na sytuację mieszkaniową świadków w zależności od treści ich zeznań.

Podstawę prawną powództwa stanowił przepis art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 725). W myśl art. 18 ust. 1 osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Z kolei, wedle ust. 2 odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego. W orzecznictwie odpowiedzialność, o której mowa w przepisach art. 18 ust. 1 i 2 ochrony praw lokatorów ujmuje się jako odpowiedzialność odszkodowawczą za naruszenie obowiązku zwrotu lokalu po wygaśnięciu do niego tytułu prawnego, zmodyfikowaną w sposób przewidziany w tych przepisach, tj. jako odpowiedzialność ex contractu opartą na zasadach art. 471 i nast. z daleko idącymi zmianami dokonanymi przez art. 18 ust. 1 i 2 OchrLokU. Z chwilą wygaśnięcia tytułu prawnego do lokalu powstaje obowiązek jego niezwłocznego zwrotu przez byłego lokatora właścicielowi. Jeżeli zdarzeniem będącym źródłem tytułu prawnego do lokalu jest umowa, obowiązek ten ma podstawę w tej umowie (por. w związku z tym art. 56 k.c.). Nienależyte wykonanie tego obowiązku pociąga za sobą konsekwencje określone w art. 471 i nast. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 1999 r., III CKN 198/98, OSNC 1999, nr 10, poz. 175), chyba że co innego zastrzeżono w umowie będącej źródłem tytułu prawnego do lokalu lub co innego wynika z ustawy. W art. 18 ust. 1 i 2 OchrLokU w odniesieniu do przypadków dochodzenia odszkodowania w granicach czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu, wyłączono zastosowanie wyrażającego zasadę winy art. 472 k.c. i oparto odpowiedzialność byłego lokatora na zasadzie ryzyka (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2007r., III CZP 121/07, L.).

W niniejszej sprawie bezsporne pozostawało, że pozwani nie zamieszkują w lokalu nr (...) znajdującym się w budynku przy ul. (...) kl. B. Z zeznań świadków zamieszkujących w lokalach sąsiednich wynika bowiem, że zarówno B. W., jak i T. D. opuścili Polskę kilka lat temu i wyjechali do Wielkiej Brytanii. Z wpisów na popularnych portalach społecznościowych można wywodzić, że przebywają tam nadal. W przypadku B. W. jest to wręcz pewne, albowiem podjęła ona korespondencję kierowaną na brytyjski adres (H.). Pewne rozbieżności dotyczyły daty wyjazdu pozwanych. M. B. zamieszkująca w sąsiednim lokalu nr (...) zeznała, że pozwana opuściła Polskę w drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia 6-7 lat temu, a pozwany wyjechał około dwa lata później. W. B. (1) natomiast jako datę wyjazdu pozwanej wskazała wiosnę lub lato 2017. Z uwagi na upływ czasu zeznania świadków w powyższym zakresie nie były precyzyjne. Jednak, na podstawie informacji uzyskanych od Straży Granicznej można ustalić dokładne daty wyjazdu obojga pozwanych: pozwana B. W. opuściła Polskę w dniu 27 grudnia 2019 roku, natomiast T. D. wyjechał z kraju w dniu 18 grudnia 2020 roku. Zatem, niewątpliwie opuścili lokal w okresie objętym żądaniem pozwu.

W ocenie Sądu fakt wyjazdu pozwanych za granicę wcale nie oznacza, że nie mają oni obowiązku ponoszenia świadczeń odszkodowawczych określonych w art. 18 ust. 1-2 ustawy o ochronie praw lokatorów na rzecz Gminy M. G.. W świetle powołanych powyżej przepisów nie budzi bowiem wątpliwości, że obowiązek uiszczania odszkodowania za bezumowne korzystanie jest skorelowany z zajmowaniem lokalu przez osobę nieposiadającą do niego tytułu prawnego, przy czym zajmowanie lokalu przez byłego lokatora, zgodnie z treścią art. 18 ustawy, nie musi oznaczać jego faktycznego tam zamieszkiwania. Jak wskazuje się w doktrynie tylko osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Byłego lokatora wiąże z właścicielem lokalu, z mocy wyżej wskazanego przepisu, nienazwany stosunek prawny; właściciel, do czasu opróżnienia lokalu przez byłego lokatora jest obowiązany znosić stan zajmowania jego lokalu przez osobę nieposiadającą już tytułu do jego używania, zaś były lokator jest zobowiązany uiszczać przez ten czas wynagrodzenie za korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego (odszkodowanie) (por. A. Doliwa, Komentarz do ustawy o ochronie lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego [w:] Prawo mieszkaniowe. Komentarz. Wyd. 5, Warszawa 2015). Należy przy tym mieć na względzie, że pojęcie opróżnienia lokalu – o jakim mowa w wyżej cytowanym przepisie art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów (…) jest pojęciem szerszym od pojęcia opuszczenia lokalu, ponieważ samo w sobie odnosi się zarówno do rzeczy jak i osób znajdujących się w lokalu (tak np. wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 15 listopada 2011 r., III Ca 698/11, LEX/el). W świetle powyższego sama okoliczność opuszczenia lokalu przez byłych lokatorów w znaczeniu niezamieszkiwania w nim nie jest wystarczająca, aby zwolnić się z odpowiedzialności odszkodowawczej względem właściciela lokalu, w sytuacji, gdy nadal znajdują się w nim rzeczy należące do byłych lokatorów i mają oni możliwość władania lokalem. Bez znaczenia również pozostaje, czy dany lokal stanowi centrum życiowe danej osoby, czy też przebywa w nim tylko okazjonalnie. Fakt stałego zamieszkiwania nie jest bowiem przesłanką roszczenia wynikającego z art. 18 ust. 1 i 2 ustawy ochrony praw lokatorów. Brak w tym zakresie podstaw do stosowania analogii z art. 691 k.c. Zaznaczyć należy, iż obowiązek zwrotu lokalu spoczywał w niniejszej sprawie zarówno na pozwanej jak i na pozwanym. Pozwana jest byłym najemcą lokalu, a zgodnie z art. 675 § 1 k.c. w zw. z art. 680 k.c. po zakończeniu najmu najemca obowiązany jest zwrócić rzecz w stanie niepogorszonym. W zakresie realizacji tego obowiązku bez znaczenia pozostaje bezpośrednia przyczyna ustania najmu (np. upływ terminu, na jaki została umowa zawarta, porozumienie stron czy też na skutek wypowiedzenia umowy). W braku odmiennych uzgodnień, najemca jest obowiązany zwrócić rzecz niezwłocznie – na ręce wynajmującego (zob. wyrok SN z 12 listopada 1973 r., II CR 606/73, L.). Podkreślić przy tym należy, że w razie braku zawiadomienia wynajmującego o dacie wyprowadzenia się przez najemcę, wskutek czego wynajmujący nie mógł przyjąć od niego opróżnionego lokalu, nie dochodzi do zwrotu lokalu w sensie art. 675 k.c. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1972 r., I CR 622/72, L.). Dla wypełnienia obowiązku z art. 675§1 k.c. najemca winien zaoferować wynajmującemu zwrot przedmiotu najmu poprzez przeniesienie na niego posiadania w jeden ze sposobów wynikających z Kodeksu cywilnego. Dalej, należy zauważyć, że skoro obowiązek zwrotu lokalu spoczywa na osobie trzeciej, której najemca oddał go w podnajem lub do bezpłatnego używania bez względu na to, czy oddanie nastąpiło za zgodą wynajmującego czy bez jego zgody (zob. wyrok NSA z 4 października 2002 r., I SA (...), L.), to argumentum a fortiori a maiori ad minus należy uznać, że taki obowiązek spoczywa również na osobie, która w ogóle nie legitymowała się pochodnym tytułem prawnym od najemcy. Stąd też taki obowiązek spoczywał również na pozwanym.

Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie nie sposób uznać, by pozwani utracili władztwo nad przedmiotowym lokalem. Przede wszystkim należy zauważyć, że pozwani dotychczas nie zdali protokolarnie tego lokalu, ani nawet nie zawiadomili właściciela o jego opuszczeniu i opróżnieniu, co w sposób jednoznaczny świadczyłoby o rezygnacji z dalszego sprawowania władztwa nad nim. Nadto, w świetle zeznań świadków oraz danych przekazanych przez służbę odpowiedzialną za kontrolę ruchu granicznego nie budzi wątpliwości, że pozwany T. D. co najmniej raz wrócił do spornego mieszkania. Straż Graniczna odnotowała bowiem powrót pozwanego w dniu 5 czerwca 2021 roku oraz ponowny wyjazd w dniu 30 lipca 2021 roku. Powyższa informacja koreluje z zeznaniami M. B., która wskazała, że po dwóch latach pozwany wrócił do kraju i przebywał w spornym lokalu przez miesiąc bądź dwa. W. B. (1) zeznała natomiast, że T. D. wracał co kilka miesięcy na krótki okres, po czym ponownie wyjeżdżał. W ocenie Sądu nie można wykluczyć, że było tak jak wskazuje świadek. Odnotowane przez Straż Graniczną daty dotyczą bowiem tylko wylotów i przylotów z lotniska G. – R.. Nie można natomiast wykluczyć, że pozwani np. wylądowali w innym kraju strefy S., a dalszą drogę pokonali innym środkiem transportu (np. autobusem czy samochodem). Jest to o tyle prawdopodobne, gdyż świadek W. B. (1) w okresie objętym żądaniem pozwu słyszała głosy ludzkie dobiegające z przedmiotowego lokalu. O pobycie jakiś osób w przedmiotowym lokalu mogą również świadczyć odczyty zużycia energii elektrycznej w okresie od lutego 2019 roku do sierpnia 2021 roku, wskazujące na korzystanie z prądu. Biorąc pod uwagę, że żaden z przesłuchanych w niniejszej sprawie świadków nie spostrzegł, aby w lokalu mieszkały bądź przebywały osoby trzecie, powyższe należy wiązać z obecnością pozwanych. Zdaniem Sądu, zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy w sposób dostateczny wskazuje, że w okresie objętym żądaniem pozwu pozwani nie mieli zamiaru wyzbycia się przedmiotowego lokalu. Po pierwsze, z zeznań świadka M. B. wynika, że pozwana zwróciła się do niej – za pośrednictwem portalu społecznościowego, aby przejęła klucze do mieszkania od T. D. – w celu opieki nad lokalem podczas nieobecności pozwanych. Świadek jednak nie przystała na tę propozycję. Powyższa okoliczność jednoznacznie wskazuje na wolę dalszego władania lokalem przez pozwaną (animus). Po drugie, T. D. jeszcze w dniu 17 czerwca 2021 roku wskazywał adres przedmiotowego lokalu jako swój adres zamieszkania (vide: pismo MOPS z dnia 24 lutego 2023r., k. 111). Twierdzenie, że nastąpiło to tylko w celu skutecznego odbioru korespondencji jest jedynie niepotwierdzonym dowodowo domysłem kuratora. Zresztą, trzeba zauważyć, że aby podejmować korespondencję trzeba posiadać klucze do skrzynki, natomiast by wejść na klatkę schodową trzeba mieć klucze do drzwi wejściowych do budynku. Po trzecie, z zeznań świadków wynika, że wyjeżdżając za granicę pozwani nie opróżnili lokalu. Ani M. B. ani też W. B. (2) nie spostrzegły, aby z przedmiotowego lokalu wynoszono meble. O braku opróżnienia mieszkania może też świadczyć fakt powrotu pozwanego. Skoro przebywał tam przez kilka tygodni lokal musiał spełniać warunki umożliwiające korzystanie z niego, np. w postaci podstawowych mebli. Mając na względzie wszystkie przedstawione powyżej okoliczności należało uznać, że w okresie objętym żądaniem pozwu pozwani nie opróżnili spornego lokalu, a tym samym – stosownie do powyższych przepisów – byli zobowiązani do świadczeń odszkodowawczych na rzecz właściciela lokalu.

Sąd nie podziela zarzutów kuratora odnośnie nieskutecznego doręczenia pozwanym zawiadomień o zmianie wysokości opłat. Jak wskazano powyżej pozwani niewątpliwie w okresie objętym żądaniem pozwu mieli swobodny dostęp do lokalu. Jednocześnie nie ma żadnych dowodów świadczących o tym, by nie dysponowali kluczami do skrzynki pocztowej. Kurator nie przedstawił też żadnych dowodów, które potwierdzałyby, że powódka wadliwie doręczała korespondencję, w tym, aby kierowała ją na adres lokalu o tym samym numerze mieszczącego się w sąsiedniej klatce. Z zeznań świadków M. B. oraz W. B. (1) wynika, że od zmiany listonosza, co miało miejsce około trzy lata temu, nie ma żadnych problemów z doręczaniem korespondencji. Z przedstawionej przez kuratora dokumentacji zdjęciowej nie wynika również, aby skrzynka przypisana do spornego lokalu była uszkodzona. Kurator nie wykazał też, że przez okres kilkunastu lat, jaki upłynął od momentu wejścia pozwanej B. W. w posiadanie spornego lokalu kiedykolwiek zgłaszała ona problemy z dostępem do skrzynki. Podkreślić należy, iż opuszczając lokal pozwani nie poinformowali właściciela lokalu o zmianie adresu do doręczeń. Zauważyć przy tym należy, iż w przypadku umowy najmu na stronach spoczywa – zgodnie z treścią art. 6g ustawy o ochronie praw lokatorów (…) obowiązek wzajemnego informowania się o każdej zmianie adresu zamieszkania lub siedziby, a w razie zaniedbania tego obowiązku korespondencję wysłaną na ostatni adres listem poleconym, za potwierdzeniem odbioru i nieodebraną, uważa się za doręczoną. Wprawdzie, w niniejszym przypadku strony nie były związane stosunkiem najmu, niemniej – w drodze analogii – należałoby uznać, że obowiązek ten istnieje również po wygaśnięciu tego stosunku, gdy były lokator nadal bezumownie zajmuje lokal. Wreszcie, należy zwrócić uwagę na uregulowanie zawarte w art. 61 § 1 k.c. dotyczące składania oświadczeń woli. W myśl tego przepisu oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Zwrócić należy uwagę, że od 8 września 2016 roku obowiązuje przepis art. 65 ¹ k.c. zgodnie z którym przepisy o oświadczeniach woli stosuje się odpowiednio do innych oświadczeń. W świetle powyższego należy uznać, że – mając dostęp do skrzynki pocztowej – pozwani mieli możliwość zapoznania się z treścią kierowanej do nich korespondencji. Natomiast fakt, iż z własnej woli z tej możliwości nie skorzystali, pozostaje bez wpływu na skuteczność złożenia oświadczenia wiedzy. Twierdzenie kuratora, iż w okresie spornym w lokalu zamieszkiwać mieli jeszcze inni najemcy wskazani w umowie najmu (co miało wynikać ze sposobu adresowania korespondencji) są o tyle chybione, że w oświadczeniu z dnia 7 grudnia 2018 roku B. W. jednoznacznie i w sposób nie budzący wątpliwości wskazała, kto zamieszkuje w spornym lokalu. Zresztą z zeznań świadków wprost wynika, że w lokalu mieszkali wyłącznie pozwani. Zatem, nie sposób przyjąć, aby stan osobowy uległ zmianie po dniu 7 grudnia 2018 roku (na marginesie należy zauważyć, że były mąż pozwanej – który także był adresatem wyżej wskazanej korespondencji – w spornym okresie już nie żył).

W ocenie Sądu nie ma także podstaw do kwestionowania przedstawionego przez powoda wyliczenia wysokości dochodzonego świadczenia. Jak wskazano powyżej zmiana wysokości opłat była wobec pozwanych skuteczna, a wskazane powyżej okoliczności wskazują, że pozwani sprawowali władztwo nad lokalem (a więc generowali również zużycie mediów). Jednocześnie powódka przedłożyła wystarczające dowody na potwierdzenie wysokości poniesionej szkody. Zgodnie z uregulowaniem art. 18 ust. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów wysokość należnego powodowi odszkodowania odpowiadała wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Strona powodowa przedstawiła akty prawa miejscowego określające wysokość stawek regulowanego czynszu najmu lokalu socjalnego w okresie objętym żądaniem pozwu. Wysokość dochodzonej z tego tytułu należności odpowiada określonej w wyżej wskazanych aktach prawa miejscowego. Wątpliwości nie budzi także wyliczenie opłat za media. Zwrócić należy uwagę, że część opłat jak np. opłaty za wywóz nieczystości jest naliczona od liczby osób zamieszkujących lokal (w niniejszym wypadku opłata była naliczana od 1 osoby), a wysokość stawek jest ustalana w drodze uchwały rady miasta. Wobec treści złożonego przez pozwaną oświadczenia z dnia 7 grudnia 2018 roku jest jasne, że z lokalu korzystali jedynie pozwani. Z kolei, wysokość pozostałych opłat związanych z korzystaniem z innych mediów (zimna woda, kanalizacja) można zweryfikować na podstawie taryf stosowanych przez dostawców mediów, dostępnych choćby w Internecie. Podkreślić przy tym należy, iż celem odszkodowania uzupełniającego jest pokrycie rzeczywiście poniesionej przez właściciela straty (damnum emergens), w związku z czym obejmuje ono to, czego właściciel nie jest w stanie otrzymać z odszkodowania zastępującego czynsz, a zatem opłaty za: wywóz śmieci, światło w piwnicy, abonament za wodomierze, zużycie wody i centralne ogrzewanie. Powódka nie jest dostawcą tych mediów i jako podmiot, który dostawcom tych mediów zapłaciła niejako "za pozwanych" uprawniona jest do roszczeń regresowych z tego tytułu w stosunku do lokatorów (zob. A. Doliwa, Komentarz do ustawy o ochronie lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego [w:] Prawo mieszkaniowe. Komentarz. Wyd. 6, Warszawa 2021). Brak ponoszenia opłat przez pozwanych, którymi obciążany jest właściciel nieruchomości, niewątpliwie generuje po jego stronie stratę.

W ocenie Sądu bezzasadny był również podniesiony przez kuratora zarzut nadużycia prawa podmiotowego. Zgodnie z art. 5 k.c. nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Jak wskazuje się w orzecznictwie norma zawarta w przepisie art. 5 k.c. ma charakter wyjątkowy i może być stosowana tylko po wykazaniu wyjątkowych okoliczności, w sytuacji, gdy w inny sposób nie można zabezpieczyć interesu osoby zagrożonej wykonaniem prawa podmiotowego przez inną osobę oraz w tych szczególnych przypadkach, w których wykorzystywanie uprawnień wynikających z przepisów prawa prowadziłoby do skutku nie aprobowanego w społeczeństwie ze względu na przyjętą w społeczeństwie zasadę współżycia społecznego. Zasady współżycia społecznego to pojęcie niedookreślone, nieostre, a powoływanie się na sprzeczność z zasadami współżycia społecznego powinno wiązać się z konkretnym wykazaniem o jakie zasady współżycia społecznego w konkretnym wypadku chodzi oraz na czym polega sprzeczność danego działania z tymi zasadami. Taki charakter klauzul generalnych zawartych w przepisie art. 5 k.c. nakazuje ostrożne korzystanie z instytucji nadużycia prawa podmiotowego jako podstawy oddalenia powództwa, a przede wszystkim wymaga wszechstronnego rozważenia okoliczności, aby w ten sposób nie doprowadzić do podważenia pewności obrotu prawnego. Zasadą bowiem jest, że ten kto korzysta ze swego prawa postępuje zgodnie z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem i zasadami współżycia społecznego (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2021 r., III CNP 17/20, L.).

Podkreślić należy, iż zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem orzecznictwa, nie może skutecznie powoływać się na art. 5 k.c. ten, kto sam narusza zasady współżycia społecznego (zob. wyrok SN z 13 czerwca 2000 r., V CKN 448/00, L.; wyrok SN z 20 stycznia 2011r., I PK 135/10, Monitor Prawa Pracy 2011, Nr 9, s. 475). Zakaz nadużycia prawa powinien bowiem być stosowany przy uwzględnieniu roli prewencyjno-wychowawczej art. 5 k.c., która może być zapewniona tylko wówczas, gdy bierze się pod uwagę nastawienie podmiotów danego stosunku cywilnoprawnego względem powinności przestrzegania zasad współżycia społecznego (zob. wyrok SN z 9 marca 1972 r., III CRN 566/71, L.). W okolicznościach niniejszej sprawy nie sposób uznać, by postępowanie pozwanych było zgodne z zasadami współżycia społecznego. Przede wszystkim należy zauważyć, że pozwani przez wiele lat zajmowali przedmiotowy lokal bez tytułu prawnego, nie ponosząc z tego tytułu żadnych opłat. Kurator zarzucając powódce bierność w odzyskiwaniu faktycznego władztwa nad lokalem, nie dostrzega żadnych nieprawidłowości w zachowaniu pozwanych, którzy od lat lekceważą swoje obowiązki umowne (w myśl art. 675 § 1 k.c. pozwana jako najemca była obowiązana do zwrotu lokalu po zakończeniu najmu), a także narażają innych członków wspólnoty samorządowej na uszczerbek. W sytuacji ograniczonego zasobu mieszkaniowego gminy zachowanie pozwanych, którzy nie tylko przez wiele lat bezumownie zajmują lokal, ale również nie ponoszą kosztów związanych z korzystaniem z niego, w tym kosztów zużycia mediów, nie reagują na wezwania do zapłaty, a ostatecznie – bez zawiadomienia właściciela lokalu – wyjeżdżają za granicę, utrudniając dochodzenie roszczeń na drodze sądowej, nie może korzystać z ochrony prawnej. W toku niniejszego postępowania nie ujawniły się żadne wyjątkowe okoliczności usprawiedliwiające zachowanie pozwanych. Wręcz przeciwnie, z zeznań świadków wynika, że pozwani byli uciążliwymi lokatorami, zakłócali porządek domowy, urządzając głośne libacje alkoholowe. Z informacji, jakimi pozwani dzielą się publicznie na portalach społecznościowych wynika natomiast, że nie są osobami doświadczonymi przez los, wymagającymi szczególnej troski ze strony państwa. Bez znaczenia pozostaje stan techniczny budynku, skoro przez wiele lat okoliczność ta nie stanowiła dla pozwanych przeszkody do korzystania z tego lokalu bez tytułu prawnego. Dalej, należy zwrócić uwagę, że pozwani najpewniej mają wiedzę o niniejszym procesie, co należy wywodzić zarówno z faktu doręczenia pozwanej korespondencji, jak również faktu pozostawienia przez kuratora informacji na portalach społecznościowych. Mimo tego nie podjęli obrony w niniejszym postępowaniu. Okoliczność ta również świadczy o lekceważącym podejściu pozwanych do realizacji obowiązków wynikających z przepisów prawa. Pozwani nie skontaktowali się z sądem, nie zajęli stanowiska w sprawie ani tym bardziej nie dokonali choćby symbolicznych wpłat na poczet dochodzonych należności.

W tym stanie rzeczy na podstawie art. 18 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie praw lokatorów Sąd zasądził od pozwanych na rzecz powoda kwotę 6.414,38 zł. Od tej kwoty – na podstawie art. 481 k.c. – Sąd zasądził także odsetki ustawowe za opóźnienie od wniesienia pozwu tj. dnia 29 kwietnia 2022r do dnia zapłaty. Sąd miał bowiem na względzie, że wszystkie świadczenia okresowe stały się wymagalne przed wniesieniem pozwu (wykazano, że wcześniej pozwani byli wzywani do zapłaty). Zważywszy, iż powód żądał odsetek od zaległych odsetek od dnia wniesienia pozwu, roszczenie nie narusza zakazu anatocyzmu (art. 482 § 1 k.c.).

O kosztach Sąd orzekł na mocy art. 98 k.p.c. i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził od przegrywających niniejszy spór pozwanych na rzecz powoda kwotę 3.060 zł, na którą składają się: opłata sądowa od pozwu (400 zł), opłata za czynności fachowego pełnomocnika będącego radcą prawnym w stawce minimalnej wynoszącej 1.800 zł, zgodnie z treścią 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, koszty doręczeń przez komornika (140 zł), wynagrodzenie kuratora (720 zł). Nadto, zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od przyznanych kosztów procesu Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się postanowienia do dnia zapłaty.

Podkreślić należy, iż odpowiedzialność odszkodowawcza osób zajmujących lokal bez tytułu prawnego, przewidziana w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, ma charakter odpowiedzialności in solidum (zob. uchwała SN z dnia 21 października 2015 r., III CZP 70/15, OSNC 2016/10/118). W związku z powyższym Sąd zastrzegł, że zapłata należności zarówno w zakresie roszczenia głównego, odsetek jak i kosztów procesu przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego z obowiązku zapłaty względem powoda do wysokości dokonanej zapłaty.

Ponadto, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd przejął na rachunek Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 19,32 zł tytułem zwrotu wydatków kuratora, uznając, że nakazanie ściągnięcia tej należności w drodze egzekucji przez brytyjski organ egzekucyjny spowodowałoby niewspółmiernie wysokie koszty w stosunku do powyższej, nieuiszczonej kwoty.