Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2024 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie: Przewodniczący: Sędzia Sławomir Splitt

Protokolant: Adrianna Bochniak

po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2024 r. w Gdyni na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Państwowych Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko L. K. (1)

o zapłatę

I. zasądza od pozwanej L. K. (1) na rzecz powoda (...) Państwowych Spółki Akcyjnej w W. kwotę 2.115,76 złotych (dwa tysiące sto piętnaście złotych siedemdziesiąt sześć groszy), wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

- od kwoty 38,52 złotych od dnia 1 listopada 2018 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty 309,35 złotych od dnia 1 grudnia 2018 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty 347,87 złotych od dnia 1 lutego 2019 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty 347,87 złotych od dnia 1 marca 2019 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty 347,87 złotych od dnia 1 kwietnia 2019 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty 347,87 złotych od dnia 1 maja 2019 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty 376,41 złotych od dnia 1 czerwca 2019 roku do dnia zapłaty;

II. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III. zastrzega pozwanej L. K. (1) prawo powołania się w toku egzekucji zasądzonego od niej w punkcie I świadczenia pieniężnego na ograniczenie odpowiedzialności do wysokości majątku spadkowego po J. K.;

IV. odstępuje od obciążania pozwanej L. K. (2) kosztami procesu od strony powodowej.

Sygnatura akt I 1 C 39/24

Uzasadnienie pkt II., III., i IV. wyroku z dnia 5 kwietnia 2024 roku

Powód (...) Państwowe S.A. z siedzibą w W. wniósł pozew przeciwko J. K. o zapłatę kwoty 2.115,76 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od wskazanych szczegółowo kwot.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że strony łączyła umowa najmu, na podstawie której pozwany był zobowiązany uiszczać opłaty związane ze świadczeniem przez (...) S.A. usług w zakresie dostawy mediów oraz pokrywać odsetki ustawowe w przypadku nieterminowej płatności. Pozwany zobowiązał się do uiszczania czynszu oraz opłat bez otrzymywania dodatkowego wezwania. Pozwany jednak zaprzestał regulowania swoich zobowiązań wobec czego stosunek najmu został wypowiedziany. Pomimo rozwiązania umowy pozwany nadal zajmował nieruchomość, a powód comiesięcznie obciążał go kwotą, która odpowiadała wysokości czynszu, jaki powód mógłby pobierać, gdyby nieruchomość nie była bezumownie zajmowana przez pozwanego oraz opłatami z tytułu usług świadczonych w zakresie mediów. Jak wskazano uprawnienie do żądania odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu wynika z art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów. W niniejszej sprawie powód domagał się zapłaty opłat za okres od października do listopada 2017 roku oraz od stycznia do maja 2019 roku.

(pozew, k. 4-6v)

W toku postępowania tj. w dniu 9 sierpnia 2019 roku pozwany J. K. zmarł, co skutkowało zawieszeniem postępowania. Postanowieniem z dnia 8 stycznia 2024 roku Sąd podjął niniejsze postępowanie z udziałem spadkobiercy J. K. – małoletniej L. K. (1).

(postanowienie z dnia 20 marca 2019r. w przedmiocie zawieszenia postępowania, k. 29, postanowienie z dnia 8 stycznia 2024r. w przedmiocie podjęcia postępowania, k. 63)

Przedstawiciel ustawowy małoletniej pozwanej wniósł o oddalenie powództwa w całości, podnosząc, że złożył oświadczenie o odrzuceniu spadku po zmarłym wuju J. K.. W toku sprawy przedstawiciel ustawowy pozwanej podniósł zarzut przedawnienia roszczenia.

(odpowiedź na pozew, k. 72, protokół rozprawy z dnia 5 kwietnia 2024r., k. 100)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na podstawie umowy zawartej w dniu 3 kwietnia 2000 roku powód (...) Państwowe S.A. z siedzibą w W. oddał J. K. w najem lokal mieszkalny nr (...) o powierzchni użytkowej 28,83 m ² położony w G. przy ulicy (...).

(dowód: umowa najmu z dnia 3 kwietnia 2000r., k. 19-20)

W związku ze zwłoką w zapłacie należności za ww. lokal mieszkalny za okres przekraczający trzy pełne okres płatności, pismem z dnia 19 grudnia 2013 roku powód wezwał najemcę do zapłaty zaległości w kwocie 3.953,97 zł, co obejmowało kwotę 3.592,57 zł z tytułu należności głównej oraz kwotę 361,40 zł z tytułu odsetek, w dodatkowym terminie 30 dni liczonym od dnia otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy najmu.

(dowód: wezwanie do zapłaty, k. 21)

Pismem z dnia 16 maja 2014 roku powód złożył najemcy oświadczenie o wypowiedzeniu umowy najmu ze skutkiem na dzień 30 czerwca 2014 roku z powodu zwłoki z zapłatą czynszu co najmniej za trzy pełne okresy płatności. Jednocześnie powód wezwał J. K. do opróżnienia lokalu do dnia 30 czerwca 2014 roku.

(dowód: wypowiedzenie umowy najmu, k. 22)

Mimo upływu okresu wypowiedzenia J. K. nadal zajmował ww. lokal mieszkalny przy ulicy (...) w G..

(fakt bezsporny)

Z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie z ww. lokalu powód obciążył J. K. następującymi kwotami:

- 38,52 zł za październik 2017 roku,

- 309,35 zł za listopad 2017 roku,

- 347,87 zł za styczeń 2019 roku,

- 347,87 zł za luty 2019 roku,

- 347,87 zł za marzec 2019 roku,

- 347,87 zł za kwiecień 2019 roku,

- 376,41 zł za maj 2019 roku.

(dowód: wykaz salda zadłużenia, k. 14)

Pismem z dnia 17 czerwca 2019 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty łącznie kwoty 2.115,76 zł tytułem należności za zajmowanie ww. lokalu oraz odsetek ustawowych za opóźnienie w terminie 3 dni od otrzymania wezwania.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 17 czerwca 2019r., k. 15)

J. K. zmarł w dniu 9 sierpnia 2019 roku.

(dowód: odpis skrócony aktu zgonu, k. 27)

W dniu 1 marca 2021 roku M. K. i A. Ś. działający jako przedstawiciele ustawowi małoletniej córki L. K. (1) złożyli przed notariuszem oświadczenie o odrzuceniu przypadającego małoletniej z ustawy spadku po J. K..

(dowód: oświadczenie o odrzuceniu spadku, k. 64-65 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze VII Ns 1440/22)

Postanowieniem z dnia 8 sierpnia 2023 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt VII Ns 1440/22 Sąd Rejonowy w Gdyni stwierdził, że spadek po J. K. na podstawie umowy nabyła w całości L. K. (1) z dobrodziejstwem inwentarza. Przedmiotowe postanowienie uprawomocniło się w dniu 17 sierpnia 2023 roku.

(dowód: postanowienie z dnia 8 sierpnia 2023r., k. 87 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze VII Ns 1440/22, postanowienie z dnia 5 września 2023r., k. 190 tamże)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny nie był sporny pomiędzy stronami, a Sąd ustalił go na podstawie dowodów z dokumentów urzędowych i prywatnych. Podkreślić należy, iż część dokumentów w postaci odpisów aktu stanu cywilnego, aktu notarialnego czy orzeczeń sądowych miała charakter dokumentów urzędowych, które korzystają z domniemania autentyczności i zgodności z prawdą wyrażonych w nich oświadczeń, czego żadna ze stron nie kwestionowała w trybie art. 252 k.p.c. Nadto, za w pełni wiarygodne należało uznać wymienione w ustaleniach stanu faktycznego dokumenty prywatne dotyczące nawiązania, a także rozwiązania stosunku najmu oraz wysokości dochodzonej należności, które nie budzą żadnych wątpliwości Sądu co do ich autentyczności, albowiem nie noszą żadnych śladów podrobienia, przerobienia ani innej ingerencji w ich treść. Ponadto, strona pozwana nie kwestionowała, iż osoby podpisane pod tymi dokumentami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych.

Powództwo w punkcie II. wyroku podlegało oddaleniu na podstawie art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jednolity Dz.U. z 2023 r. poz. 725) w zw. z art. 922 § 1 k.c. a contrario. W myśl art. 18 ust. 1 powołanej ustawy osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie, natomiast zgodnie z ust. 2 odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego. Wedle natomiast art. 922 § 1 k.c. prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi czwartej Kodeksu cywilnego.

Zważyć należy, iż w niniejszej sprawie powód domagał się zapłaty poszczególnych świadczeń od dnia 15. każdego miesiąca objętego żądaniem pozwu. Podkreślić należy, iż zgodnie z przytoczonym powyżej przepisem odszkodowanie płatne jest co miesiąc. W orzecznictwie przesądzono, że odszkodowanie o jakim mowa w art. 18 ust. 1 powołanej ustawy ma charakter świadczenia okresowego, natomiast odszkodowanie uzupełniające obejmujące opłaty niezależne od właściciela takiego charakteru nie ma (zob. uchwała SN z 9 grudnia 2021 r., III CZP 85/20, OSNC 2022/7–8, poz. 72). Z uwagi na odszkodowawczy charakter roszczeń powódka miała obowiązek wezwania osoby zobowiązanej do zapłaty poszczególnych należności oraz informowania o zmianie wysokości odszkodowania. Ciężar dowodowy wykazania tego, iż pozwany otrzymał zawiadomienie spoczywał na powódce. Strona powodowa nie przedstawiła żadnych dowodów potwierdzających doręczenie J. K. wezwań do zapłaty, w których termin zapłaty zostałby wyznaczony na dzień 15. miesiąca, którego dane świadczenie dotyczy. Brak jest przy tym podstaw do uznania, że świadczenie to jest płatne z góry czy też w terminie wskazanym przez powoda. Z powyższych przyczyn Sąd uznał, że świadczenia te są płatne z dołu, z pierwszym dniem kolejnego miesiąca. Z tego względu, każdorazowo, za okres od dnia 16 – ego do ostatniego dnia miesiąca powództwo podlegało oddaleniu.

Mając na względzie, iż zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 8 sierpnia 2023 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt VII Ns 1440/22 małoletnia pozwana nabyła spadek po J. K. z dobrodziejstwem inwentarza Sąd zastrzegł jej w punkcie III. wyroku prawo powoływania się w toku egzekucji świadczenia pieniężnego zasądzonego w punkcie I. na ograniczenie odpowiedzialności do wysokości majątku spadkowego po J. K.. Zważyć bowiem należy, iż zgodnie z treścią art. 319 k.p.c. jeżeli pozwany ponosi odpowiedzialność z określonych przedmiotów majątkowych albo do wysokości ich wartości, sąd może, nie wymieniając tych przedmiotów ani ich wartości, uwzględnić powództwo zastrzegając pozwanemu prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności. Jak wskazuje się w orzecznictwie sąd jest obowiązany zamieścić w wyroku z urzędu, niezależnie od sformułowania go w żądaniu pozwu lub stanowisku pozwanego. Nie można bowiem pomijać również treści art. 837 zd. 1 k.p.c., zgodnie z którym dłużnik może powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności tylko wówczas, gdy ograniczenie to zostało zastrzeżone w tytule wykonawczym. W konsekwencji użyty w art. 319 k.p.c. zwrot "sąd może" nie oznacza swobody w zakresie decyzji procesowej sądu odnośnie do dokonania w wyroku powyższego zastrzeżenia, lecz wskazuje na możliwość uwzględnienia powództwa tylko przy dokonaniu tego zastrzeżenia (zob. wyrok SN z 24 września 2020 r., IV CSK 22/19, L.).

Natomiast, w punkcie IV. na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd odstąpił od obciążania pozwanej kosztami procesu. Zważyć należy, iż nieskonkretyzowanie w tym przepisie „wypadków szczególnie uzasadnionych” oznacza, że to sądowi rozstrzygającemu sprawę została pozostawiona ocena, czy całokształt okoliczności pozwala na uznanie, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, przemawiający za nieobciążaniem strony przegrywającej spór kosztami procesu w całości lub w części. Takie stanowisko znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie. W wyroku z dnia 2 października 2015r. I ACa 2058/14 LEX nr 1820933 Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór. Ustalenie, czy w danych okolicznościach zachodzą "wypadki szczególnie uzasadnione", ustawodawca pozostawia swobodnej ocenie sądu, która następuje niezależnie od przyznanego zwolnienia od kosztów sądowych. Zgodnie natomiast ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zawartym w postanowieniu z dnia 22 lutego 2011r. II PZ 1/11 zastosowanie przepisu art. 102 k.p.c. nie wymaga osobnego wniosku od strony przegrywającej. Powinno ono być ocenione w całokształcie okoliczności konkretnego przypadku, z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego.

Sąd miał na względzie, że pozwana jest osobą małoletnią, a nabycie przez nią spadku po pozwanym J. K. było konsekwencją braku podjęcia przez jej przedstawicieli ustawowych (tj. rodziców) skutecznych czynności zmierzających do odrzucenia spadku. Odpowiedzialność za należności objęte pozwem nie jest skutkiem zawinionego zachowania pozwanej, w tym w szczególności niesumienności w realizacji obowiązków umownych czy ustawowych, lecz rezultatem zdarzenia zupełnie od małoletniej niezależnego (śmierć krewnego). Należy mieć przy tym na względzie, że małoletnia ma niespełna 7 lat i nie posiada żadnych własnych dochodów, pozostaje na wyłącznym utrzymaniu rodziców. Zdaniem wszystkie przytoczone powyżej okoliczności uzasadniają skorzystanie przez Sąd z dobrodziejstwa określonego w art. 102 k.p.c. i odstąpienia od obciążania małoletniej kosztami procesu.