Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gdyni

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 listopada 2018 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni VI Wydział Gospodarczy, w składzie:

Przewodniczący:	SSR Justyna Supińska
Protokolant:	st. sekr. sąd. Dorota Moszyk

po rozpoznaniu w dniu 07 listopada 2018 roku w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa Syndyka masy upadłości(...) spółki akcyjnej w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w L.

przeciwko E. H.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego E. H. na rzecz powoda Syndyka masy upadłości (...) spółki akcyjnej w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w L. kwotę 2 000 złotych ( dwa tysiące złotych) wraz z odsetkami:

-

ustawowymi liczonymi za okres od dnia 13 października 2012 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku,

-

ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego E. H. na rzecz powoda Syndyka masy upadłości (...) spółki akcyjnej w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w L. kwotę 630 złotych ( sześćset trzydzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  oddala wniosek powoda Syndyka masy upadłości(...) spółki akcyjnej w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w L. o zasądzenie kosztów procesu w pozostałym zakresie.

Sygn. akt VI GC 2167/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 14 lutego 2013 roku powód Syndyk masy upadłości(...) spółki akcyjnej w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w L. domagał się zasądzenia od pozwanego E. H. kwoty 2 000 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi za okres od dnia 13 października 2012 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wynajął pozwanemu namiot przemysłowy i za powyższą usługę najmu w dniu 01 października 2012 roku wystawił fakturę numer (...) na kwotę 2 000 złotych brutto, z terminem płatności do dnia 12 października 2012 roku, której pozwany jednakże nie zapłacił.

Nakazem zapłaty z dnia 02 kwietnia 2013 roku wydanym w postępowaniu upominawczym w sprawie o sygn. akt I Nc 729/13 referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Wejherowie uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwany E. H. podniósł zarzut skutecznego potrącenia wierzytelności dochodzonej niniejszym pozwem z wierzytelnością przysługującą pozwanemu wskazując, że wobec zawiadomienia o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku powoda zgłosił on swoją wierzytelność w kwocie 8 235 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi za ostatni rok przed datą ogłoszenia upadłości – z tytułu braku zwrotu kaucji gwarancyjnej wynikającej z umowy z dnia 03 czerwca 2008 roku.

W odpowiedzi na sprzeciw powód wskazał, że oświadczenie o potrąceniu winno być złożone najpóźniej przy zgłoszeniu wierzytelności, w niniejszej natomiast w niniejszej sprawie pozwany zgłosił wierzytelność w grudniu 2012 roku, a oświadczenie o potrąceniu datowane jest na dzień 07 maja 2013 roku, wobec czego nie może odnieść zamierzonego skutku. Również kolejne zgłoszenie wierzytelności z oświadczeniem o potrąceniu, dokonane już przez pełnomocnika pozwanego, zdaniem powoda nie może odnieść skutku, bowiem z pisma tego nie wynika umocowanie pełnomocnika do składania tego rodzaju oświadczeń woli.

Postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Gdyni zawiesił postępowanie w sprawie do czasu zatwierdzenia listy wierzytelności przez sędziego – komisarza w sprawie o sygn. akt VI GUp 16/12. W związku z zatwierdzeniem – postanowieniem z dnia 09 maja 2018 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VI GUp 16/12 – listy wierzytelności, postanowieniem z dnia 01 października 2018 roku Sąd Rejonowy w Gdyni podjął postępowanie w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 03 czerwca 2008 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. (poprzednik prawny (...)spółki akcyjnej w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w L.) zawartł z E. H. umowę numer (...).04.2008-092 na wykonanie wskazanych w umowie prac w postaci ogrodzenia i bram.

Zgodnie z § 5 oraz § 6 umowy w celu zabezpieczenia roszczeń zamawiającego z tytułu nienależytego wykonania przedmiotu umowy, 5% wartości brutto faktur miało być zatrzymanych tytułem kaucji gwarancyjnej, która zostanie zwolniona w terminach określonych w § 6 umowy – po okresie 4 lat od daty odbioru inwestycji przez inwestora. Jednocześnie wykonawca udzielił gwarancji na wykonane prace na okres 60 miesięcy w przypadku konstrukcji i 48 miesięcy w przypadku automatyki.

Termin zwrotu zatrzymanej kwoty przypadał na dzień 22 grudnia 2012 roku.

niesporne, a nadto: umowa – k. 51-56 akt, wydruk korespondencji mailowej – k. 63 akt

Postanowieniem z dnia 13 sierpnia 2012 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VI GU 54/12 Sąd Rejonowy Gdańsk – Północ w Gdańsku ogłosił upadłość (...) spółki akcyjnej z siedzibą w L. obejmującą likwidację majątku upadłego i wezwał wierzycieli do zgłoszenia swoich wierzytelności w stosunku do upadłego.

niesporne, a nadto: postanowienie z dnia 13 sierpnia 2012 roku – k. 12-14 akt

(...) spółka akcyjna w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w L. wynajął E. H. namiot przemysłowy. E. H. korzystał z powyższego namiotu we wrześniu 2012 roku.

Za powyższy najem (...) spółka akcyjna w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w L. w dniu 01 października 2012 roku wystawił E. H. fakturę numer (...) na kwotę 2 000 złotych brutto, z terminem płatności do dnia 12 października 2012 roku.

niesporne, a nadto: faktura – k. 4 akt

(...) spółka akcyjna w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w L. wzywał E. H. do zapłaty należności wynikającej z przedmiotowej faktury.

niesporne, a nadto: wezwania wraz z dowodami nadania – k. 5-10 akt

Pismem z datą w nagłówku „dnia 03 grudnia 2012 roku” E. H. dokonał zgłoszenia sędziemu – komisarzowi w sprawie o sygn. akt VI GUp 16/12 wierzytelności w kwocie 8 235 złotych przysługującej mu od upadłego (...) spółki akcyjnej w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w L. z tytułu zatrzymanej kaucji gwarancyjnej wynikającej z umowy numer (...).04.2008-092 z dnia 03 czerwca 2008 roku. Jednocześnie E. H. wskazał, że korzystał we wrześniu 2012 roku z hali namiotowej upadłego, za co został obciążony przez niego kwotą 2 000 złotych, wobec czego saldo zobowiązania upadłego pomniejszone o tę kwotę wynosi 6 235 złotych.

zgłoszenie wierzytelności z dnia 03 grudnia 2012 roku wraz z dowodem nadania – k. 66 akt

Zarządzeniem z dnia 14 marca 2013 roku zwrócono powyższe zgłoszenie wierzytelności wierzyciela E. H. z uwagi na braki formalne tego zgłoszenia.

zarządzenie z dnia 14 marca 2013 roku – k. 67-68 akt

Pismem z datą w nagłówku „dnia 06 maja 2013 roku” wierzyciel E. H. reprezentowany przez pełnomocnika w osobie adwokata dokonał zgłoszenia sędziemu – komisarzowi w sprawie o sygn. akt VI GUp 16/12 wierzytelności w kwocie 8 235 złotych przysługującej mu od upadłego (...)spółki akcyjnej w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w L. z tytułu zatrzymanej kaucji gwarancyjnej wynikającej z umowy numer (...) z dnia 03 czerwca 2008 roku.

Jednocześnie E. H. zgłosił potrącenie wierzytelności, jaka przysługuje upadłemu (...)spółce akcyjnej z siedzibą w L. względem niego w kwocie 2 000 złotych z powyższą przysługującą jemu względem upadłego wierzytelnością.

zgłoszenie wierzytelności z dnia 06 maja 2013 roku wraz z załącznikami – k. k. 48-65 akt, pismo przewodnie – k. 46-47 akt

Pismem z datą w nagłówku „dnia 07 maja 2013 roku” doręczonym syndykowi masy upadłości (...)spółki akcyjnej z siedzibą w L. E. H. zawiadomił o potrąceniu części swojej wierzytelności wynikającej z braku zwrotu kaucji gwarancyjnej na podstawie umowy z dnia 03 czerwca 2008 roku, tj. w zakresie kwoty 2 000 złotych, z wierzytelnością upadłego przysługującą mu z tytułu wynagrodzenia w tej kwocie za najem namiotu przemysłowego.

oświadczenie z dnia 07 maja 2013 roku wraz z dowodem nadania – k. 45 akt

Oświadczeniem z datą w nagłówku „dnia 19 września 2013 roku” E. H. potwierdził wszelkie czynności dokonane od dnia 03 maja 2013 roku przez swojego pełnomocnika adwokata A. S. w sprawie o sygn. akt VI GUp 16/12 toczącej się przed Sądem Rejonowym Gdańsk – Północ w Gdańsku oraz w sprawie o sygn. akt I C 1131/13 toczącej się przed Sądem Rejonowym w Wejherowie.

oświadczenia – k. 102, 103 akt

Postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2015 roku wydanym w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy w Gdyni zawiesił postępowanie do czasu zatwierdzenia listy wierzytelności w sprawie o sygn. akt VI GUp 16/12 Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku.

postanowienie z dnia 29 października 2013 roku – k. 93 akt

Pismem z dnia 18 września 2018 roku Sąd Rejonowy Gdańsk – Północ w Gdańsku poinformował, że w postępowaniu upadłościowym prowadzonym pod sygn. akt VI GUp 16/12 postanowieniem z dnia 09 maja 2018 roku zatwierdzono listę wierzytelności w zakresie wszystkich wierzytelności objętych listą, za wyjątkiem zgłoszenia wierzytelności o numerze(...)i o numerze(...)

Zatwierdzona lista wierzytelności obejmuje wierzytelność E. H. zakwalifikowaną do kategorii IV w kwocie 8 235 złotych, bez prawa potrącenia wierzytelności (zgłoszenie wierzytelności numer (...)).

pismo z dnia 18 września 2018 roku – k. 194 akt, wyciąg z zatwierdzonej listy wierzytelności – k. 195 akt

Sąd zważył co następuje

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił na podstawie oświadczeń stron w zakresie, w jakim nie były one kwestionowane przez stronę przeciwną. Nadto Sąd uwzględnił także wyżej wymienione dowody z dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania oraz uzyskane przez Sąd z urzędu, których zarówno autentyczność, jak i prawdziwość w zakresie twierdzeń w nich zawartych, nie budziła wątpliwości Sądu, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary, tym bardziej, że nie były one kwestionowane w zakresie ich mocy dowodowej przez żadną ze stron.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 07 listopada 2018 roku Sąd oddalił wniosek powoda o zobowiązanie pozwanego do przedłożenia ksiąg rachunkowych na okoliczność ujęcia w nich faktury wystawionej przez powoda, mając na uwadze, że roszczenie powoda nie było kwestionowane przez pozwanego, a okoliczność wynajęcia pozwanemu namiotu, należności za jego najem i jej wysokości nie była sporna między stronami.

W ocenie Sadu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W niniejszej sprawie powód Syndyk masy upadłości (...) spółki akcyjnej w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w L. domagał się zasądzenia od pozwanego E. H. kwoty 2 000 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi za okres od dnia 13 października 2012 roku do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia za wynajęcie pozwanemu namiotu przemysłowego we wrześniu 2012 roku.

Kierując zarzuty przeciwko żądaniu pozwu pozwany E. H. wskazywał, że wierzytelność powoda nie istnieje, albowiem złożył on oświadczenie o potrąceniu tej wierzytelności z wierzytelnością, jaka przysługiwała mu względem powoda z tytułu zwrotu kaucji gwarancyjnej, co w konsekwencji spowodowało wygaśnięcie wierzytelności powoda.

Poza sporem pozostawało, że pozwany E. H. pismem z datą w nagłówku „dnia 03 grudnia 2012 roku” dokonał zgłoszenia sędziemu – komisarzowi w sprawie o sygn. akt VI GUp 16/12 prowadzonej przez Sąd Rejonowy Gdańsk – Północ w Gdańsku wierzytelności w kwocie 8 235 złotych przysługującej mu od upadłego zatrzymanej tytułem kaucji gwarancyjnej części wynagrodzenia wynikającego z umowy numer (...) z dnia 03 czerwca 2008 roku jednocześnie przyznając, że korzystał we wrześniu 2012 roku z hali namiotowej upadłego, za co został obciążony przez niego kwotą 2 000 złotych, wobec czego saldo zobowiązania upadłego pomniejszone o tę kwotę wynosi 6 235 złotych. Bezspornie również powyższe zgłoszenie wierzytelności zarządzeniem z dnia 14 marca 2013 roku z uwagi na braki formalne zostało zwrócone, nie wywołało więc żadnych skutków prawnych.

Z uwagi na powyższe pismem z datą w nagłówku „dnia 06 maja 2013 roku” pozwany jako wierzyciel reprezentowany przez pełnomocnika w osobie adwokata dokonał ponownie zgłoszenia sędziemu – komisarzowi w sprawie o sygn. akt VI GUp 16/12 wierzytelności w kwocie 8 235 złotych przysługującej mu od upadłego zatrzymanej tytułem kaucji gwarancyjnej części wynagrodzenia wynikającego numer (...)z dnia 03 czerwca 2008 roku i jednocześnie zgłosił potrącenie wierzytelności, jaka przysługuje upadłemu (...) spółce akcyjnej z siedzibą w L. względem niego w kwocie 2 000 złotych z powyższą przysługującą jemu względem upadłego wierzytelnością. Dodatkowo również pismem z datą w nagłówku „dnia 07 maja 2013 roku” doręczonym Syndykowi masy upadłości (...)spółki akcyjnej z siedzibą w L. pozwany zawiadomił o potrąceniu części swojej wierzytelności wynikającej z braku zwrotu kaucji gwarancyjnej na podstawie umowy z dnia 03 czerwca 2008 roku, tj. w zakresie kwoty 2 000 złotych, z wierzytelnością upadłego przysługującą mu z tytułu wynagrodzenia w tej kwocie za najem namiotu przemysłowego.

W wyniku powyższego zgłoszenia na zatwierdzonej liście wierzytelności uwzględniono wierzytelność pozwanego E. H. zakwalifikowaną do kategorii IV w kwocie 8 235 złotych (zgłoszenie wierzytelności numer(...)) i jednocześnie jak wynika z wyciągu z powyższej listy – nie uwzględniono na niej prawa pozwanego do potrącenia tej wierzytelności.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony jest przy tym pogląd, że lista wierzytelności nie korzysta z powagi rzeczy osądzonej, dlatego też nawet jeżeli potrącenie nie zostanie uznane za skuteczne przez sędziego – komisarza w toku procedury ustalania listy wierzytelności, tak jak to miało miejsce w sprawie niniejszej, to nie jest wyłączona możliwość powoływania się na zarzut potrącenia w procesie cywilnym wytoczonym przeciwko wierzycielowi przez syndyka masy upadłości i ponownego zbadania, tym razem przez sąd cywilny, przesłanek dopuszczalności i skuteczności dokonanego potrącenia (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 marca 2011 roku, sygn. akt V CSK 311/10, w wyroku z dnia 22 marca 2012 roku, sygn. akt V CSK 95/11 i w wyroku z dnia 17 stycznia 2007 roku, sygn. akt II CSK 315/06, tak również P. Zimmerman, Prawo upadłościowe, Komentarz, wydanie 5, 2018 rok).

Rolą Sądu w niniejszym procesie było zatem ustalenie, czy potrącenie w realiach niniejszej sprawy było w ogóle dopuszczalne i czy doszło do skutecznego potrącenia wierzytelności, wskutek czego wierzytelności te umorzyłyby się do wysokości wierzytelności niższej.

Art. 93 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe i naprawcze (w brzmieniu obowiązującym w dacie ogłoszenia upadłości, obecnie tekst jednolity: Dz. U. z 2017 roku, poz. 2344 ze zmianami) zezwala na potrącenie wierzytelności powstałych przed ogłoszeniem upadłości (wskazując dodatkowo termin do dokonania tego potrącenia – przy zgłaszaniu wierzytelności). Natomiast art. 95 tej ustawy stanowi, że potrącenie nie jest dopuszczalne, jeżeli wierzyciel stał się dłużnikiem upadłego po dniu ogłoszenia upadłości. Ograniczenia powyższe nie dotyczą natomiast sytuacji, gdy obie wierzytelności powstały po ogłoszeniu upadłości, w braku uregulowań szczególnych, zastosowanie znaleźć w tej sytuacji muszą ogólne zasady z art. 498 – 504 k.c. (tak Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dni 01 grudnia 2014 roku, sygn. akt I ACa 885/13). Sytuacja więc, w której obie wierzytelności – zarówna ta po stronie masy upadłości, jak i ta po stronie wierzyciela upadłego (pozwanego w niniejszej sprawie), powstały po ogłoszeniu upadłości, nie została objęta w ogóle regulacjami przedmiotowej ustawy.

Wobec powyższego konieczne było zatem ustalenie momentu powstania obu przedmiotowych wierzytelności.

Nie było wątpliwości, że wierzytelność powoda (upadłego) w postaci wynagrodzenia za najem namiotu przemysłowego powstała wobec pozwanego we wrześniu 2012 roku, a zatem niewątpliwie nie istniała ona jeszcze w chwili ogłoszenia upadłości (sierpień 2012 roku). Stanowi ona zatem składnik masy upadłości. Wierzytelność ta więc jako wymagalna powinna być spełniona wobec żądania przez syndyka zapłaty. Zasadą jest bowiem, że należności, które powstają w trakcie postępowania upadłościowego winny być regulowane na bieżąco niezależnie od zobowiązań upadłego powstałych przed ogłoszeniem upadłości, które są zaspokajane w drodze planu podziału funduszów masy upadłości. Stąd też uzasadnionym jest przyjęcie, że wierzytelności powstałe w toku postępowania upadłościowego, a przysługujące masie upadłości winny być uiszczane na bieżąco i zasilać masę upadłości celem następnie jej równomiernego podziału miedzy wierzycieli (tak również Sąd Rejonowy w Białymstoku w wyroku z dnia 02 czerwca 2014 roku, sygn. akt VIII GC 1021/13).

Odnosząc się natomiast do wierzytelności pozwanego określonej jako zwrot kwoty w postaci części wynagrodzenia pozwanego zatrzymanej tytułem kaucji gwarancyjnej, to wskazać należy, że w pierwszej kolejności ustalić należało charakter tej wierzytelności, tj. czy stanowi ona część należnego pozwanemu wynagrodzenia, czy też kaucję gwarancyjną w ścisłym tego słowa znaczeniu.

Zgodnie z § 6 umowy z dnia 03 czerwca 2008 roku w celu zabezpieczenia roszczeń zamawiającego ( (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. – poprzednika prawnego powoda) z tytułu nienależytego wykonania przedmiotu umowy, 5% wartości brutto faktur zatrzymywane będzie tytułem kaucji gwarancyjnej, która zostanie zwolniona w terminach określonych w § 6 umowy – po okresie 4 lat od daty odbioru inwestycji przez inwestora (tj. z dniem 22 grudnia 2012 roku, niesporne). Jednocześnie wykonawca (pozwany) udzielił gwarancji na wykonane prace na okres 60 miesięcy w przypadku konstrukcji i 48 miesięcy w przypadku automatyki. Stosownie zaś do § 10 umowy w przypadku, gdy wykonawca nie usunie usterek w określonym terminie, zamawiający bez powiadomienia usunie usterki lub wady, a poniesionymi kosztami obciąży wykonawcę potrącając należność z kaucji gwarancyjnej.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 stycznia 2011 roku (sygn. akt V CSK 204/10) wprawdzie umowa kaucji nie została zdefiniowana ustawowo (poza regulacją zawartą w ustawie Prawo bankowe), to niemniej jednak zostały określone przez doktrynę cechy, które pozwalają na zakwalifikowanie danego stosunku prawnego jako takiej umowy. Umowa kaucji jest więc umową kauzalną (prawną przyczyną przysporzenia jest zabezpieczenie wierzytelności), noszącą cechy depozytu nieprawidłowego i realną, w której kaucjodawca przekazuje określoną ilość pieniędzy, a kaucjobiorca może z nich korzystać i zobowiązuje się do ich zwrotu. Następuje przy tym przeniesienie własności przedmiotu kaucji, które jest połączone z wydaniem rzeczy. Kaucja ma również charakter akcesoryjny, jest bowiem ściśle związana ze stosunkiem prawnym, który zabezpiecza (tamże).

A zatem główną cechą umowy kaucji jest kauzalność jako prawna przyczyna przysporzenia oraz realność jako konieczność przeniesienia własności przedmiotu kaucji wraz z jego posiadaniem. Oznacza to zaś przede wszystkim, że przedmiot kaucji powinien zostać przekazany już w momencie zawierania umowy, by umowa kaucji doszła do skutku.

W niniejszej sprawie warunek ten niewątpliwie nie został spełniony, bo kwoty służące zabezpieczeniu należytego wykonania umowy oraz roszczeń wynikających z rękojmi za wady i gwarancji jakości zostały zatrzymane przez zamawiającego po wystawieniu poszczególnych faktur, a więc w toku realizacji umowy. Tym samym działanie polegające na zatrzymaniu części zafakturowanych przez wykonawcę (pozwanego) kwot nie nadawało cech realności powyższej umowie i nie świadczyło o zawarciu przez strony umowy kaucji. W tej sytuacji zatrzymane kwoty, których cel był tożsamy z tym, jaki przyświeca zabezpieczeniu w drodze kaucji gwarancyjnej, można uznać wyłącznie za część należnego powodowi wynagrodzenia za wykonane prace, a nie za kaucję gwarancyjną sensu stricto (tak również Sąd Okręgowy w Łodzi w wyroku z dnia 10 sierpnia 2017 roku, sygn. akt X GC 1002/13), co do której to części wynagrodzenia pozwany godził się, aby zostało wypłacone w innym terminie i by zamawiający przeznaczył je na pokrycie wierzytelności z tytułu roszczeń z rękojmi i gwarancji.

W takiej zaś sytuacji strony umowy nie ustanowiły obowiązku zapłacenia kaucji gwarancyjnej, lecz postanowiły, że określona część wynagrodzenia zostanie zatrzymana przez zleceniodawcę robót do określonego momentu związanego z realizacją zadań, których prawidłowość została w ten sposób zabezpieczona. Zatrzymywana kwota nie traci swojego charakteru wynagrodzenia, zostaje jedynie przesunięty wolą stron termin jej wymagalności. Nie dochodzi wtedy do wydania tej określonej kwoty, a jedynie do odroczenia terminu jej zapłaty (tak Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 12 lipca 2018 roku, sygn. akt V ACa 1429/17, Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 09 maja 2017 roku, sygn. akt V ACa 173/17 oraz Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 10 maja 2017 roku, I ACa 1025/16). Umowa taka pozbawiona jest zatem cechy realności. Z powyższego wynika więc, że brak jest podstaw do utożsamiania kaucji gwarancyjnej z zabezpieczeniem w postaci zatrzymania wynagrodzenia wykonawcy. Zabezpieczenia te pełnią taką samą funkcję, tym niemniej ich charakter prawny jest odmienny. O tym czy mamy do czynienia z jednym, czy też drugim sposobem zabezpieczenia nie decyduje przy tym terminologia, jaka została użyta w postanowieniach zawartej przez strony umowy, gdyż zgodnie z art. 65 § 2 k.c. w umowie należy raczej badać jaki był jej zgodny zamiar stron i cel zawarcia umowy, a nie opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Oznacza to, że samo użycie w umowie przez strony określenia „kaucja gwarancyjna” nie przesądza jeszcze o tym, iż mamy do czynienia z tego rodzaju czynnością prawną, z tego rodzaju formą zabezpieczenia. Dokonując wykładni postanowień § 5 oraz § 6 umowy zawartej przez strony, według reguł interpretacyjnych wyrażonych we wskazanym art. 65 k.c., zwrócić natomiast należy uwagę, że z żadnego postanowienia tej umowy nie wynikał obowiązek wykonawcy (pozwanego) uiszczenia określonej kwoty pieniężnej na rzecz zamawiającego tytułem kaucji gwarancyjnej, czy też tytułem pokrycia jakiejkolwiek innej formy zabezpieczenia dobrego wykonania umowy. Zgodnie z treścią umowy kwota mająca stanowić sumę zabezpieczenia („kaucję gwarancyjną”) miała być zatrzymywana przy płatności każdej faktury przejściowej, w wysokości 5 % wartości fakturowanej brutto. Innymi słowy na poczet zabezpieczenia miała być zatrzymywana część należnego wykonawcy wynagrodzenia, nie było zaś po jego stronie obowiązku wniesienia określonej kwoty tytułem kaucji gwarancyjnej, wobec czego z kolei nie istniało roszczenie o zapłatę należności tytułem pokrycia kaucji gwarancyjnej po stronie zamawiającego.

Mając na uwadze powyższe nie można uznać zatem, by zabezpieczenie należytego wykonania robót poprzez zatrzymanie części wynagrodzenia wykonawcy (pozwanego) nosiło cechy umowy kaucji w sensie ścisłym, wobec nieprzeniesienia własności środków pieniężnych przez wykonawcę na zamawiającego. Gdyby zaś zamiarem stron było zaliczenie przysługującej mu wierzytelności z tytułu wynagrodzenia na poczet kwoty, którą musiałby wpłacić z tytułu kaucji, musiałoby to znaleźć wyraźne odzwierciedlenie w treści umowy. Powszechnie używanego w kontraktach pojęcia „kaucja gwarancyjna” w takich przypadkach, jak w niniejszej sprawie, nie można odnosić więc do elementów konstrukcyjnych umowy kaucji, a należy je traktować jedynie jako wyrażenie funkcjonujące w obrocie w sensie udzielenia zabezpieczenia należytego wykonania robót poprzez przyzwolenie zamawiającemu na niewypłacanie wykonawcy w określonym czasie części wynagrodzenia.

Powyższe zaś oznacza, że wierzytelność pozwanego o zwrot kwoty zatrzymanej na zabezpieczenie roszczeń zamawiającego z tytułu rękojmi i gwarancji w wysokości 8 235 złotych stanowiła w istocie część należnego pozwanemu wynagrodzenia, którego jedynie termin zapłaty (o ile nie miała miejsca konieczność zaspokojenia roszczenia zamawiającego z tej kwoty, co bezsprzecznie w sprawie nie nastąpiło) został przesunięty do zakończenia okresu gwarancji, sama zaś wierzytelność istniała zatem przed ogłoszeniem upadłości.

Mając powyższe na uwadze, jak i okoliczność, że pozwany stał się dłużnikiem upadłego po ogłoszeniu upadłości, w świetle art. 93 i art. 95 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe i naprawcze (w brzmieniu obowiązującym w dacie ogłoszenia upadłości, obecnie tekst jednolity: Dz. U. z 2017 roku, poz. 2344 ze zmianami) wykluczona jest więc możliwość potrącenia przedmiotowych wierzytelności.

W wyniku powyższego zarzut potrącenia z uwagi na treść art. 95 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe i naprawcze (w brzmieniu obowiązującym w dacie ogłoszenia upadłości, obecnie tekst jednolity: Dz. U. z 2017 roku, poz. 2344 ze zmianami) był nieskuteczny i nie doprowadził do umorzenia wzajemnych wierzytelności, konsekwencją czego było zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty dochodzonej w niniejszym postępowaniu.

Jedynie na marginesie odnosząc się do zarzutów powoda dotyczących złożenia przez pozwanego oświadczenia o potrąceniu przez pełnomocnika pozwanego, a którego upoważnienie miało nie obejmować umocowania do składania oświadczeń materialnoprawnych, w tym oświadczeń o potrąceniu zgodnie z treścią art. 91 k.p.c., to podnieść należy, że jak wskazał wyroku z dnia 04 lutego 2004 roku Sąd Najwyższy (sygn. akt I CK 181/03) – wprawdzie przewidziany w art. 91 k.p.c. zakres umocowania pełnomocnika procesowego nie uprawnia go do złożenia materialnoprawnego oświadczenia o potrąceniu, jednak ze względu na założenie działania mocodawcy ukierunkowanego na wygranie procesu, racjonalne jest założenie, iż zakresem umocowania strona objęła także złożenie w jej imieniu określonego oświadczenia woli, niezbędnego dla obrony jej praw. Uzasadnieniem dla takiego poglądu jest domniemanie celowego działania pełnomocnika, reprezentującego i chroniącego interes swojego mocodawcy. W ślad za tym domniemaniem należy założyć, że udzielając pełnomocnictwa procesowego w takim właśnie celu mocodawca godzi się i akceptuje również i tego rodzaju działanie swojego pełnomocnika.

Nadto wskazać należy, że przyjmuje się w orzecznictwie i doktrynie, że pełnomocnik dokonujący zgłoszenia wierzytelności może z mocy ogólnego umocowania w postępowaniu sądowym powoływać się na okoliczność dokonanego potrącenia (bez względu na to, czy oświadczenie o potrąceniu zostało złożone przez wierzyciela, czy przez jego pełnomocnika), przy czym okoliczności dorozumianego w tym zakresie udzielenia pełnomocnictwa (do dokonania potrącenia) należałoby wywodzić np. z faktu akceptacji przez mocodawcę projektu zgłoszenia wierzytelności przedstawionego mu przez pełnomocnika, czy dostarczenia mu przez mocodawcę materiałów (faktur, umów, zamówień, itp.), na podstawie których pełnomocnik może sformułować zarzut potracenia (tak J. Adamus, Prawo upadłościowe, Komentarz, 2016, teza 24 do art. 93 ustawy).

Wreszcie niezależnie od powyższego wskazać również należało, że pozwany E. H. potwierdził wszelkie czynności, jakich dokonał pełnomocnik związane ze zgłoszeniem wierzytelności i w jego ramach – złożeniem oświadczenia o potrąceniu i co najważniejsze, pismem z datą w nagłówku „dnia 07 maja 2013 roku” doręczonym syndykowi masy upadłości (...)spółki akcyjnej z siedzibą w L. pozwany E. H. samodzielnie złożył oświadczenie o potrąceniu części swojej wierzytelności wynikającej z braku zwrotu kaucji gwarancyjnej na podstawie umowy z dnia 03 czerwca 2008 roku, tj. w zakresie kwoty 2 000 złotych, z wierzytelnością upadłego przysługującą mu z tytułu wynagrodzenia w tej kwocie za najem namiotu przemysłowego.

Mając na względzie powyższe rozważania, Sąd na podstawie art. 659 k.c. w zw. z art. 481 k.c. zasądził od pozwanego E. H. na rzecz powoda Syndyka masy upadłości (...) spółki akcyjnej w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w L. kwotę 2 000 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi za okres od dnia 13 października 2012 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o treść art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 3 oraz § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku, poz. 490) zasądzając od pozwanego jako strony, która niniejszy proces przegrała na rzecz powoda kwotę 630 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu (30 złotych – opłata sądowa od pozwu i 600 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego).

W punkcie trzecim wyroku Sąd oddalił w pozostałym zakresie wniosek powoda o zasądzenie kosztów procesu, tj. odnośnie żądania kwoty 410 złotych tytułem zwrotu kosztów dojazdu pełnomocnika z siedziby kancelarii w O. do Sądu Rejonowego w Gdyni (496 kilometrów w obie strony).

W ocenie Sądu nie było podstaw do zasądzania kosztów dojazdu w powyższej wysokości, a obliczonej – jak należy domniemywać – przy uwzględnieniu stawek ustalonych na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 roku w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej w związku z przepisami rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 roku w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz. U. Nr 27, poz. 271 ze zmianami). Stawki te wynoszą dla samochodu osobowego o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm ³ – 0,8358 złotych (496 x 0,8358 złotych = 414,56 złotych).

Sąd Rejonowy rozpoznający niniejszą sprawę podziela w całości stanowisko wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2016 roku (sygn. akt III CZP 26/16), zgodnie z którym kosztami przejazdu do sądu pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym – jeżeli ich poniesienie było niezbędne i celowe w rozumieniu art. 98 k.p.c. są koszty rzeczywiście poniesione i wyszczególnione przez pełnomocnika w spisie kosztów, który podlega kontroli Sądu na podstawie art.. 233 k.p.c. (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 27 listopada 2002 roku, sygn. akt III CZP 13/02). Kosztów tych nie należy utożsamiać ze sztywno określonymi stawkami wynikającymi z wyżej cytowanych przepisów, przepisy te odnoszą się bowiem do kosztów podróży osób mających status pracownika, w związku z odbyciem podróży służbowej na podstawie wystawionej przez pracodawcę tzw. delegacji, czyli polecenia wykonania zadań służbowych poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza stałym miejscem pracy. Niedopuszczalne jest więc stosowanie bez wyraźnej podstawy prawnej przepisów dotyczących pracowników do osób niemających takiego statusu. Poza tym, w związku z unormowaniem zawartym w art. 85 ust. 1 oraz art. 88, 90 i 91 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 roku, poz. 300) stosowanie tych przepisów do radców prawnych i adwokatów prowadziłoby do ich uprzywilejowania w stosunku do innych uczestników postępowania, w tym także do stron (tak również Sąd Okręgowy w Gdańsku w postanowieniu z dnia 28 października 2016 roku, sygn. akt III Cz 924/16).

Jednocześnie pełnomocnik powoda poza zgłoszeniem wniosku o przyznanie mu zwrotu kosztów dojazdu w kwocie 410 złotych w żaden sposób nie wykazał ani ich wysokości, ani ich rzeczywistego poniesienia ograniczając się jedynie do wskazania liczby przejechanych kilometrów.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

SSR Justyna Supińska

Gdynia, dnia 02 grudnia 2018 roku